TERMOTERPIA Krioterapia Ćw.2

1. TERMOTERPIAKrioterapia Ćw.2 Mgr Katarzyna Sobczak

2. Skąd się wzięła krioterapia?czyliHistoria leczniczego stosowania zimna • Leczenie zimnem stosowali już starożytni Egipcjanie około 2500 lat p.n.e., • Hipokrates zalecał hipotermię w celu zmniejszenia obrzęku, krwawienia i bólu, • W XVII w. poznano chlorek etylu, • W 1847 r. Francus P. Flourens odkrył powierzchniowo analgetyczne właściwości chlorku etylu, • W 1866 r. Szwajcar P. Redard po raz pierwszy zastosował u chorych chlorek etylu w postaci aerozolu, • W 1907 r. Whitehouse skonstruował urządzenie uwalniające pary ciekłego azotu tzw. Krioaplikator, wykorzystywany do niszczenia powierzchniowych nowotworów i leczenia zmian dermatologicznych, • W latach 70-tych XX w. narodziła się koncepcja krioterapii, • Krioterapię do praktyki leczniczej wprowadził Japończyk Toshiro Yamauchi, • W 1978 r. w Japonii powstała pierwsza w świecie komora kriogeniczna,

3. Co to jest krioterapia? • Krioterapia jest nieinwazyjnym zastosowaniem krańcowo niskich temperatur schłodzonego powietrza par skroplonych gazów, lokalnie lub ogólnoustrojowo schładzających radiacyjnie powłoki ciała, przez okres nie przekraczający ich 3 – minutowej ekspozycji. • Krioterapiato bodźcowe, stymulujące stosowanie powierzchniowo temperatur kriogenicznych - poniżej -100oC, działających bardzo krótko (2-3min), w celu wywołania i wykorzystanie fizjologicznych, ustrojowych reakcji na zimno, wspomagania leczenia podstawowego i wspomagania leczenia ruchem.

4. LECZENIE ZIMNEM: • Polega na obniżeniu temperatury tkanek. • W zależności od rodzaju zastosowanej metody, oziębienie tkanek zachodzi drogą przewodzenia lub przenoszenia ich energii cieplnej do użytego w danej metodzie środowiska oziębiającego o odpowiednio niskiej temperaturze. • Zabiegi lecznicze z wykorzystaniem niskich temperatur dzieli się na miejscowe i ogólne.

5. Celem zabiegów miejscowych jest obniżenie temperatury skóry i tkanek położonych głębiej, w zabiegach ogólnych zaś oziębienie całego ustroju ze wszystkimi następstwami fizjologicznymi. • Intensywność zabiegów zależy od: - temperatury, - od przyjętego w danej metodzie sposobu oziębiania powierzchni ciała, -czasu trwania.

6. Wpływ zimna na organizm: • Reakcje ustroju na zimno można podzielić na ogólne i miejscowe. • Ich rodzaj zależy od tego czy zimno działa miejscowo czy też na całą powierzchnie ciała. • Nasilenie odczynów i charakter zależą od różnicy międzytemperaturą ciała a temperaturą stosowanego bodźca zimnego. Wpływ zimna na organizm powoduje: • Skurcz naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej , co powoduje zmniejszenie przepływu krwi oraz ograniczenie oddawania ciepła otoczeniu • Zwolnienie i pogłębienie oddechu • Wzmożenie czynności wydzielniczej nerek • Zmniejszenie lub zahamowanie wydalania potu.

7. Krótkotrwałe zabiegi zimne powodują (I faza): • Zmniejszenie przemiany materii miejscowej i zwiększenie w części rdzeniowej, • Skurcz naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej – przemieszczenie krwi do głębszych tkanek • Zwiększenie ciśnienia tętniczego i żylnego • zwiększenie napięcia mięśni i zmniejszenie przewodnictwa nerwowego

8. Długotrwałe zabiegi zimne powodują (II faza): • Rozszerzenia naczyń krwionośnych • Podwyższenie progu bólu • Spadek ciśnienia krwi • Zmniejszenie pobudliwości włókien nerwowych i szybkości ich przewodzenia • obniżenie napięcia mięśni.

9. Zabiegi krioterapeutyczne można podzielić na: - miejscowe - ogólnoustrojowe

10. ZIMNE ZABIEGI MIEJSCOWE: Do najczęściej wykonywanych zaliczamy: • zimne okłady lub zawijania, (z pomocą chust oziębionych, worków gumowych, termożeli) • oziębienie przy użyciu gazów chłodzących

11. Inne zabiegi miejscowe: krioterapia z zastosowaniem zimnej wody – polewanie części ciała wodą o temperaturze 15-20oC, przez okres 3-5minut. W czasie polewania zaleca się wykonywanie ruchów chorą kończyną. Wskazania: ostre stany zapalne, ukąszenia przez owady. krioterapia z użyciem peloidów – do okładów można stosować ziemie lecznicze i borowinę schłodzone w lodówce do temperatury 3oC. Okłady stosuje się w przypadku uszkodzenia aparatu torebkowo – więzadłowego, kontuzji mięśni i stłuczeń przez około 10minut. okłady z wykorzystaniem plastikowych worków wypełnionych kostkami lodu – utrzymują temperaturę 0oC nawet przez godzinę, zaleca się stosowanie okładów przez ponad 20 minut. okłady z użyciem roztworów o temperaturze poniżej 0oC masaż lodem – przeprowadza się kostką lodu, masując ruchami okrężnymi obolałe miejsca przez kilkanaście sekund dwa lub trzykrotnie w odstępach 10ciosekundowych. krioterapia kompresyjna – z pomocą mankietu wypełnionego powietrzem oraz zaopatrzonego w system oziębiający, w którym znajduje się lodowato zimna woda (0-5oC), czas trwania zabiegu to 10 – 15minut. kriostymulacje – zraszanie substancjami lotnymi lub okłady z jednorazowych kompresów chłodzących

12. Oziębienie przy użyciu gazów chłodzących • Jako czynnika chłodzącego używany jest ciekły azot, CO2lub nadmuch zimnego powietrza. • Wydobywający się z pojemnika gaz działa silnie oziębiająco w wyniku jego rozprężenia oraz pobierania ciepła na parowanie.

13. Zabiegi miejscowe przy użyciu gazów chłodzących • specjalnie skonstruowane urządzenie, składa się ze zbiornika na gaz wyposażonego w wentyl nastawczy, regulujący wypływ gazu ze zbiornika . Wentyl połączony jest z elastycznym przewodem zakończonym dyszą z której wydobywa się strumień gazu. • U wylotu dyszy temperatura waha się, od -100 do -180 stopni. • W czasie zabiegu należy wykonywać ruchy okrężne nad powierzchnią ciała objętego zabiegiem, aby uniknąć grożącego odmrożeniem punktowego działania gazu. • Zabieg w zależności od tolerancji chorego trwa od 1-3 mini może być powtarzany 3-krotnie w ciągu dnia. • Należy pamiętać aby skóra w okolicy zabiegu była osuszona.

14. WSKAZANIA 1) CHORBY NARZĄDU RUCHU • Stany po urazach i przeciążeniach • Obrzęk po złamaniach kości oraz zwichnięciach i skręceniach stawów • Ostre zapalenie tkanek miękkich okołostawowych 2)CHOROBY GOŚCCOWE • RZS w okresie ostrym • artropatia łuszczycowa • Stany bólowe w przebiegu ch. zwyrodnieniowej • Zespoły zapaleń okołostawowych w okresie ostrym • Ostra postać dny moczanowej 3) CHOROBY UKŁADU NERWOWEGO • Nerwobóle nerwów obwodowych oraz zespoły bólowe rwy kulszowej i ramiennej w okresie ostrym • Stany wzmożonego napięcia mięśni

15. PRZECIWWSKAZANIA • Stany nadwrażliwości na zimno, • Choroby w których zimno jest czynnikiem wywoławczym (krioglobulinemia, zespół Raynauda) • Zespół Sudecka • Zmiany skórne popromienne • Zapalenie miedniczek nerkowych • Zapalenie pęcherza moczowego • Stany wyniszczenia i osłabienia • Odmroziny • Zespoły ciasnoty przedziałów powięziowych

16. Ogólna terapia zimnem

17. Krioterapia w Polsce • Polska krioterapia powstała we Wrocławiu w 1983 r. w Katedrze Fizjoterapii AWF kierowanej przez prof. Z. Zagrobelnego współpracującego z prof. W. Strękiem oraz inż. Z. Raczkowskim, • W oparciu o wiedzę tych wybitnych ludzi skonstruowano i uruchomiono w 1989 r. pierwszą w Polsce (jako drugą w Europie i trzecią na świecie) kriokomorę,

18. Krioterapia ogólnoustrojowa Kriokabiny jednoosobowe

19. Krioterapia ogólnoustrojowa Kriokomory wieloosobowe

20. Budowa kriokomoryKriokomora składa się z przedsionka i komory właściwej. Przedsionek spełnia rolę pomieszczenia przejściowego oraz bariery dla wilgoci stanowiącej jeden z podstawowych problemów eksploatacyjnych kriokomór. Źródłem zimna w komorze kriogenicznej jest odparowujące w generatorze niskiej temperatury ciekłe powietrze (mieszanina azotu i tlenu medycznego) dostarczane z zewnętrznego ciśnieniowego zbiornika kriogenicznego. Zastosowany układ chłodzenia i system sterowania pozwala na regulację i utrzymanie w komorze pożądanej temperatury..

21. Poszczególne  etapy pracy i obsługi kriokomory1) Wymrażanie kriokomory Proces wymrażania Kriokomorytrwa około 10 -15 minut. Podczas jego trwania następuje wymrożenie komory zasadniczej do temperatury około -1200C, a komory wstępnej do temperatury około -600C. Zakończenie procesu wymrażania jest zasygnalizowane sygnałem akustycznym. Wymrażanie odbywa się przy pustej komorze kriogenicznej. Proces wymrażania jest przeprowadzany tylko jeden raz na cykl zabiegów.

22. 2) Okres trwania zabiegów Metodyka • Osoby korzystające z krioterapii ogólnoustrojowej ubrani są w spodenki lub stroje kąpielowe ( u kobiet) i drewniaki. • Przed odmrożeniami chronią je wełniane skarpety i rękawiczki oraz przepaska osłaniająca uszy. Niezbędnym zabezpieczeniem układu oddechowego jest maska chirurgiczna na usta i nos. • Każdy pacjent przed wejściem do komory powinien być poinformowany o konieczności: - wytarcia się ręcznikiem w celu usunięcia potu, - powolnego, możliwie niezbyt głębokiego oddychania przez maskę chirurgiczną, (wdech ma być dwa razy krótszy niż wydech).

23. - W pierwszej kolejności pacjenci wprowadzani są do przedsionka komory, w którym temperatura wynosi –50oC, celem adaptacji do niskich temperatur. Następnie przechodzą do komory właściwej, w której temperatury wahają się od –100 do -160oC. - Osoby przebywające w kriokomorze przez cały czas zabiegu muszą się poruszać. Czas zabiegu właściwego początkowo wynosi 30sekund, a stopniowo jest wydłużany nawet do 3 minut. - W czasie trwania zabiegu pacjenci pozostają w ciągłym kontakcie wzrokowym i głosowym z obsługą na zewnątrz komory.

24. Po opuszczeniu komory osoby poddane zabiegowi przechodzą do pomieszczenia o temperaturze pokojowej.

25. 3) Regeneracja Kriokomory - osuszanie Podczas tego procesu następuje odgrzanie i usunięcie wilgoci z komory wstępnej, z komory zasadniczej oraz z generatorów niskiej temperatury. Czas trwania procesu regeneracji wynosi około 240 minut. Regenerację przeprowadza się przy pustej komorze po zakończeniu cyklu zabiegów.

26. WSKAZANIA • Zapalne choroby układu ruchu: RZS, ZZSK, gorączka reumatyczna i inne, • Zmiany zapalne stawów o podłożu metabolicznym – dna moczanowa, • Niektóre choroby skóry z zajęciem stawów – łuszczycowe zapalenia skóry, • Choroba zwyrodnieniowa i wtórne zmiany zwyrodnieniowo – zniekształcające stawów i kręgosłupa, • Choroby reumatyczne tkanek miękkich i tkanki łącznej, • Choroby autoimmunologiczne, • Przewlekłe zapalenie kręgosłupa szyjnego, • Odnowa biologiczna zmęczonych mięśni

27. PRZECIWWSKAZANIA • BEZWZGLĘDNE • Nietolerancja zimna, • Krioglobulinemia, • Kriofibrynogemia, • Choroba Raynauda, • Coldurticaria, • Ropno – zgorzelinowe zmiany skórne, • Agammaglobulinemia, • Choroby ośrodkowego układu nerwowego, • Neuropatie układu współczulnego, • Niedoczynność tarczycy, • Miejscowe zaburzenia ukrwienia, • Znaczna niedokrwistość, • Działanie leków, zwłaszcza neuroleptyków i alkoholu, • Wyniszczenie i wychłodzenie organizmu, • Klaustrofobia, • Brak doświadczenia u stosujących tę metodę, • Jakakolwiek niesprawność urządzenia, • Wady aparatu zastawkowego serca w postaci zwężenia zastawek półksiężycowatych aorty czy zwężenie zastawki dwudzielnej, • Schorzenia mięśnia sercowego lub aparatu zastawkowego serca w okresie niewydolności krążenia, • Ciężkie postaci dusznicy bolesnej wysiłkowej i dusznicy bolesnej spontanicznej, • Zaburzenia rytmu serca przy jego częstości powyżej 100/min • Przecieku żylno-tętnicze w płucach, • Ostre schorzenia dróg oddechowych różnego pochodzenia, • WZGLĘDNE • Wiek powyżej 65 lat, • Przebyte zakrzepy żylne i zatory tętnic obwodowych, • Nadmierna labilność emocjonalna wyrażająca się m.in. Nadmierną potliwością skóry,