Doświadczenia współpracy klastrów w rejonie Morza Bałtyckiego

1. Doświadczenia współpracy klastrów w rejonie Morza Bałtyckiego Bogumił Hausman, VINNOVA (Szwedzka Agencja Rządowa ds. Systemów Innowacji) bogumil@hausman.se Gdańsk, Sierpień 2013

2. Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego W dniu 14 grudnia 2007 r. Rada Europejska na posiedzeniu w Brukseli przyjęła w konkluzjach zapis, który stał się mandatem dla Komisji Europejskiej do podjęcia prac nad Strategią Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego. Rezultatem tych prac jest przyjęty w dniu 10 czerwca 2009 r. Komunikat Komisji Europejskiej ws. Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego.

3. Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego Aktywizacja potencjału, który powstał w regionie w wyniku rozszerzenia UE w 2004 r. poprzez realizację następujących priorytetów: • ochrona środowiska • dobrobyt • dostępność i atrakcyjność • bezpieczeństwo

5. Wzmocnienie konkurencyjności regionu Morza Bałtyckiego • zróżnicowany poziom rozwoju gospodarczego • niewystarczające wykorzystanie potencjału innowacyjnego • niekorzystna struktura i niedostateczne wykorzystanie potencjału klastrów • bariery utrudniające rozwój przedsiębiorczości

6. Potencjał regionu • Współpraca gospodarcza między małymi, średnimi i dużymi międzynarodowymi przedsiębiorstwami • Masa krytyczna w dziedzinie nauki i innowacyjności • Współpraca naukowa i badawczo-rozwojowa • Trans graniczna mobilność studentów, naukowców i pracowników

7. Oczekiwane efekty dla regionu Morza Bałtyckiego • Zwiększenie poziomu wykształceniai mobilności osób • Wzrost małych i średnich przedsiębiorstw • Wzrost komercjalizacji wyników badań naukowych • Wzrost ilości innowacyjnych przedsiębiorstw • Wzrost inwestycji zagranicznych

8. Dziedziny przyszłego wzrostu? • Technologie ochrony środowiska i produkcja energii • Przetwarzanie żywności • Opieka zdrowotna i opieka nad osobami w podeszłym wieku • Informatyka i komunikacja • Biotechnologia • Technologie drzewne • Turystyka • Współpraca między różnymi dziedzinami

9. Przykłady działań • Formacja sieci trans granicznych klastrów w celu osiągnięcia masy krytycznej i lepszej widoczności • Identyfikacja "brakującego łącza" w łańcuchu wartości i aktywne wyszukiwanie brakujących partnerów • Wspólne uczestnictwo w wystawach/targach z innymi partnerami w regionie Morza Bałtyckiego • Wzmocnienie "międzynarodowej kompetencji" małych i średnich przedsiębiorstw (umiejętność negocjacji, itp.) • Wzmocnienie "międzynarodowej kompetencji" menedżerów sieci klastrów (zarządzanie projektami międzynarodowymi, umiejętności językowe itp.)

10. Przykłady działań • Wspólne analizy rynku • Wspólne działania zmierzające do przyciągnięcia najlepszych zagranicznych naukowców • Zbieranie informacji na temat badań i kierunku rozwoju w innych krajach • Akumulacja wiedzy przez gromadzenie wspólnej własności intelektualnej • Wspólne działania na rzecz międzynarodowych standardów i norm • Współpraca dotycząca nabywania i użytkowania infrastruktury badawczej

11. Przykłady działań • Koordynacja programów badawczych • Współpraca w ramach Unijnych programów badań i rozwoju • Wspólne pakiety wsparcia dla przedsiębiorstw zagranicznych inwestujących w regionie Morza Bałtyckiego (ulgi podatkowe, preferencyjny dostęp do nieruchomości, itd..)

12. Triple Helix

13. Inicjatywy współpracy BSR InnoNet – pilotażowe projekty współpracy między inicjatywami klastrowymi w rejonie Morza Bałtyckiego. Okres trwania 1 rok. Zakończone praktycznie w 2010 roku. Doświadczenia były podstawą do rozpoczęcia StarDust (The Strategic Project on Trans-national Commercial Activities in Research & Innovation, Clusters and in SME-Networks). Program trwa do końca 2013 roku. Budżet 6,5 milionów €.

14. Pilotażowe projekty współpracy W projektach pilotażowych wzięło udział 21 inicjatyw klastrowych z 8 krajów (Szwecji, Danii, Finlandii, Norwegii, Islandii, Polski, Łotwy i Litwy). Dziedziny współpracy: • Informatyka i komunikacja • Technologie drzewne, meblarstwo i projektowanie • Przetwarzanie żywności • Bioenergia

15. Kryteria wyboru uczestniczących inicjatyw klastrowych • Nowe inicjatywy klastrowe mające swe źródło w prowadzonych badaniach naukowych • Dojrzałe klastry z kilkoma latami działalności • Inicjatywy klastrowe oparte na łańcuchu wartości • Inicjatywy klastrowe szukające nowych możliwości biznesowych dla tradycyjnych gałęzi przemysłu

16. Projekty pilotażowe

17. Uczestnicy z Polski Przetwarzanie żywności • Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Informatyka i komunikacja • ICT Pomorze Zachodnie Bioenergia • Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny (BKEE) Technologie drzewne, meblarstwo i projektowanie • Zachodniopomorski Klaster Drzewno-Meblarski • Uniwersytet Łódzki • Politechnika Poznańska

18. Ważne efekty współpracy miedzy inicjatywami klastrowymi • Poszerzenie wiedzy na temat wzajemnych kompetencji i możliwości współpracy (poznanie firm i szkół wyższych wchodzących w skład różnych inicjatyw klastrowych) • Nawiązanie osobistych kontaktów ”it is all about people” • Stymulowanie lepszej współpracy wewnątrz własnej inicjatywy klastrowej

19. Ważne efekty współpracy miedzy inicjatywami klastrowymi (c.d.) • Wymiana informacji na temat własnej działalności • Współpraca w zakresie interesujących konferencji i programów unijnych • Zwiększenie działalności biznesowej ”it is all about money”

20. Ważne czynniki przy nawiązywaniu i prowadzeniu współpracy • Wzajemne zaufanie między ludźmi odpowiedzialnymi za współpracę • Kompetentne i profesjonalne kierownictwo inicjatyw klastrowych • Motywacja – perspektywy szybkich zysków połączone z długofalową wizją współpracy • Dobrze zdefiniowana oferta (biznesowa i naukowa) każdej inicjatywy klastrowej • Aktywne poparcie wszystkich członków inicjatywy klastrowej

21. Ważne czynniki przy nawiązywaniu i prowadzeniu współpracy (c.d.) • Aktywny udział wszystkich poziomów inicjatywy klastrowej • matchmaking jest ważny, ale nie zastąpi prawdziwych potrzeb współpracy • Rozwijanie socjalnych aspektów współpracy (nieformalne miejsca spotkań zarówno kierownictwa jak i zwykłych uczestników) • Wysoka kompetencja i motywacja ludzi odpowiedzialnych za współpracę

22. Ważne czynniki przy nawiązywaniu i prowadzeniu współpracy (c.d.) • Wczesna definicja kompetencji i oczekiwań każdej inicjatywy klastrowej • Osobiste kontakty osób odpowiedzialnych za kierowanie inicjatywami klastrowymi (representatives from executive boards) • Rozwijanie wiedzy i kompetencji w zakresie współracy inicjatyw klastrowych (uczestnictwo w kursach, konferencjach, warsztatach)

23. ”It is all about people””It is all about money”Pytania?