Neuroestetyka

1. Neuroestetyka Włodzisław Duch Katedra Informatyki Stosowanej, UMK Toruń Google: Duch Sztuka – Mózg – Emocje, 22.04.2005

2. Zdumiewająca hipoteza • „Zdumiewająca hipoteza brzmi: Ty, Twoje radości i smutki, Twoje wspomnienia i ambicje, Twoje poczucie tożsamości i wolna wola, nie są w rzeczywistości niczym innym niż sposobem, w jaki zachowuje się ogromny zbiór komórek nerwowych i związanych z nim cząsteczek”. Francis Crick, „Zdumiewająca hipoteza, czyli nauka w poszukiwaniu duszy”, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997. • Lapidarnie: Umysł jest tym, co robi mózg. • Widzimy świat? Nie! Widzenie jest interpretacją stanów kory wzrokowej własnego mózgu przez inne obszary tego mózgu. • Świadczą o tym złudzenia optyczne, zmiany percepcji w wyniku uszkodzeń mózgu, halucynacje, sny, ślepota na zmiany ... Widzimy tylko stany swojego mózgu!

3. Neuroestetyka • Neuroestetyka poszukuje neurobiologicznych podstaw przeżyć estetycznych. Tworzenie i przyjemność obcowania ze sztuką jest możliwe tylko dzięki istnieniu wspólnych wszystkim ludziom struktur mózgu, odpowiedzialnych za proces widzenia. • The Institute of Neuroesthetics, Univ. College London.Semir Zeki: artyści podobnie jak neurolodzy, badają zachowania mózgu swoimi specyficznymi metodami. • Badania procesu widzenia przez artystów: Leonardo da Vinci, Piero della Francesca, Brunelleschi, Delacroix, Seurat, Duchamp, Mondrian, Picasso, Braque, Calder, Tinguely ... • Neuroestetyka wzbudziła duże zainteresowanie wśród artystów, pragnących wykorzystać nową wiedze dotycząca percepcji i zachowania w swojej pracy.

4. Neuroestetyka Cele badań w dziedzinie neuroestetyki to: • badanie procesów twórczych w sztukach plastycznych, zrozumienie działania mózgu w czasie takich procesów; • podkreślanie centralnej roli, jaką pełnia badania nad mózgiem dla zrozumienia natury ludzkiej, przejawiającej się nie tylko w sztuce czy muzyce, lecz również moralności, zachowaniach społecznych i antyspołecznych, moralności, religii i innych dziedzinach wpływających na życie codzienne; • zainteresowanie neurobiologów badaniem sztuki jako metody badania organizacji przetwarzania informacji przez mózg; • badanie praw percepcji, którym podlega tworzenie sztuki, zarówno na etapie tworzenia jak i oglądania; • zrozumienie sztuki w świetle zadań, stojących przed układem wzrokowym, lub ogólnie stojących przed mózgiem, to jest gromadzenia wiedzy o świecie i sposobach jego poznawania.

5. Najważniejsze prawa percepcji • Poszukiwanie prawdy ponad pozorami. Informacje dochodzące do oka bez przerwy się zmieniają w wyniku zmiany odległości, kąta widzenia i oświetlenia, a jednak widzimy stabilny świat, złożony z obiektów o określonej kategorii (np. twarzy). Układ wzrokowy wydobywa z dochodzącego do oka sygnału tylko to, co istotne, podobnie jak artysta próbujący oddać swój sposób widzenia. • Abstrahowanie, szukanie istoty, pozwalającej rozpoznać byt. „The whole beauty and grandeur of Art consists ... in being able to get above all singular forms, particularities of every kind [by making out] an abstract idea ... more perfect than any one original.” -John Constable Sposób tworzenia abstrakcji przez mózg jest centralnym problemem badań nad mózgiem, sztuka jest próba eksternalizacji tych abstrakcji.

6. Książki • Robert L. Solso, Cognition and the Visual Arts. MIT Press (1996) • Semir Zeki, Inner Vision. Oxford University Press (1999) • C. McManus, Right Hand, Left Hand. Weidenfeld & Nicholson (2002) • M. Livingstone, Vision and Art.Harry N Abrams (2002) • E. Faas, The Genealogy of Aesthetics.Cambridge University Press (2002)

7. Sztuka kinetyczna • Próba stymulacji wybranych obszarów układu wzrokowego. Optymalna stymulacja obszarów V5 reagujących na ruch, z minimalną stymulacją pozostałych obszarów.

8. 8 praw Ramachandrana • Czy istnieją „reguły” sztuki pozwalające zrozumieć dlaczego pewne reprezentacje graficzne wydają się nam piękne i interesujące? • Dlaczego takie reguły pojawiły się w takiej a nie innej formie w procesie ewolucji? • Jakie struktury mózgu są w to zaangażowane? • Uwypuklanie elementów, różnic, widoczne w sztuce pierwotnej i karykaturach, wynikające z zasady „wzmacniania różnic”. • Izolowanie pojedynczych modów wzrokowych (kształt, kolor, kinestetyka), sprzyja większemu skupieniu uwagi. • Grupowanie percepcyjne (Gestalt) pozwalające na segmentację obiektów od tła i abstrakcyjne relacje podobieństwa. • Wzmacnianie przez kontrast, linię, rysunek, kolor. • Wyzwania dla percepcji, nieoczywiste grupowanie. • Unikanie nienaturalnych punktów widzenia i przypadkowych koincydencji konturów. • Aluzje i metafory zwiększają zainteresowanie. • Symetria jest atrakcyjna.

9. Karykatury

10. Punkty widzenia