Fibromyalgie in beweging, van een pijn- naar een tijdscontingente aanpak !

1. Fibromyalgie in beweging, van een pijn- naar een tijdscontingente aanpak! Dr. P. Hallet, Wetenschappelijke Raad ZOL, mei 2012

2. Overzicht • Inleiding • Fibromyalgie als chronisch pijnprobleem • Cognitief gedragsmatige benadering van pijn • Cognities tov. pijn en beweging • Gedragsmechanismen • Therapeutische opties/benadering van chronische pijn • Acceptance and Commitment therapy • Graded exposure • Graded activity • Keuze van oefenprogramma

3. Inleiding • Maimonides,12e eeuw: “If one leads a sedentary life and not take exercise, neglects the calls of nature, or is constipated (even if he eats wholesome food and takes care of himself in accordance with medical rules) he will, throughout his life, be subject to aches and pains and his strength will fail him!”

4. Inleiding Onderzoek door de jaren heen… 1976: Fitte proefpersonen minder FM-klachten bij slaapdeprivatie tijdens non-REM slaap 1988: Eerste geplubiceerde studies naar outcome na oefentherapie als parameter bij FM 1999: Meta-analyse  Effect actieve oefentherapie groter dan farmacologische behandeling 2008: Evidence-based review  Cardiovasculair oefenprogramma even effectief als Amitriptyline

5. Inleiding Echter… Gebrek aan kwaliteit en uniformiteit in onderzoek - weinig review-artikelen - vaak expert opinion (niveau IV) en zelden dubbel-blindRCT’s (niveau I) Toch eensgezindheid over vergelijkbare therapeutische benadering als chronische aspecifieke pijn! “EULAR evidence-based recommendations for the management of fibromyalgia syndrome; Ann Rheum Dis. 2008”

6. Cognitief gedragsmatige benadering pijn • Pijn  3-factorenmodel • Interactie op elk niveau - Fysiologie/Somatiek - Cognities tav. pijn en beweging - Gedragsmechanismen “Xiuwen, Saul, Geffen, Browning; ClinicalPsychologistNovember 2011 »

7. Cognities tav. pijn en beweging • Persoonlijkheidskenmerken/stoornissen en cognities bepalen mee de manier van coping: DSM IV, As II

8. Gedragsmechanismen • “Klassieke conditionering”

9. Gedragsmechanismen 2. “Operante conditionering”

10. Therapeutische opties • Patient educatie • Betrekken systeem • VG/achtergrond • Directe en indirecte relaties: systeemanalyse • Cognitieve gedragstherapie: • Mindfulness • Acceptanceand commitment therapy • Gradedactivity/exposure “Prochaska en Diclemente, stages of change model (2002)”

11. Acceptance and Commitment therapy • Cognitieve defusie • Mindfullness • Acceptatie • Zelf-als-context • Verhelderen van waarden • Gecommiteerde actie

12. Graded Activity • Geen pijnreductie, maar bewegen ondanks de pijn • Basisniveau bepalenpijncontingent • Doelen stellen  tijdscontingent • grafiek • actieplan • Gedragsmatige principes: • positieve bekrachtiging • extinctie • generalisatie

13. Graded Exposure • Principes • Herstructureren van cognitieve processen: Manier waarop patient pijn en vermoeidheid • ontvangt • interpreteert • reageert “Fear avoidance model, Vlaeyen, Pain 2000”

14. Samenvattend

15. Gedragsmechanismen 2. “Operante conditionering”

16. Samenvattend

17. Gedragsmechanismen • “Klassieke conditionering”

18. Oefenprogramma “go low, go slow” • Gedoseerde aërobetrainings programma’s • 50% van max. heart-rate • eerste weken toename klachten • nadien reductie pijn en vermoeidheid, verbeteren nachtrust • Resultaten pijn tenderpoints nachtrust scores VAS-lijst overtuiging zelf tot aangepast gedrag drop-out te komen “Exercise for Fibromyalgia: A Systematic Review, J. Rheum. 2008”

19. Aanbeveling • Tandem Huisarts-Kinesist • “Chronische F-pathologie” • 60x per jaar • 1e voorschrift en jaarlijks herhalingsvoorschrift door Reumatoloog/Fysisch geneesheer en revalidatiearts