YAŞLILIKTA BESLENME SORUNLARINA BAĞLI OLUŞAN HASTALIKLAR

1. YAŞLILIKTA BESLENME SORUNLARINA BAĞLI OLUŞAN HASTALIKLAR HAZIRLAYAN: DERYA YÜCEL Dr.Ayten Bozkaya Spastik Çocuklar Hast.ve Reh.merk. Başhemşiresi THD Yönetim Kurulu Üyesi Eğitim Komitesi Başkanı

2. YAŞLILIK DA SEVGİ GİBİDİR,SAKLANAMAZ Thomas Dekker

3. BİZ DİYORUZKİ; ANILAR BİRİKTİRMELİYİZ GEÇMİŞTEN GELECEĞE BİR BİR ÖZENLE…… SALLANAN SANDALYELERİMİZDE ANILARIN RİTMİNE TAKILMALI ÖNÜMÜZDEN GEÇİP GİDEN YAŞAM SÜRECİMİZE BAKIP HAFİFÇE GÜLÜMSEMELİYİZ VE ‘’ ANILAR SÜSLEMELİ DOST SOHBETLERİNİ ERDEM İLE HOŞGÖRÜ ,GÜVEN İLE BİLGELİK BULUNMALI SICAK YÜREKLERDE BİZ YİNE GÖNLÜMÜZDEKİ SEVGİ KUYUSUNDAN SU ÇEKMELİYİZ.

4. OLUMLU VE OLUMSUZ YANLARINA RAĞMEN YAŞLILIK,YANLIZCA YIPRATICI BİR SÜRECİN SONUNDA YAŞAMIN SON BULMASI DEMEK DEĞİLDİR. YAŞLILIK ‘’ÇEVRESEL FAKTÖRLERE UYUM SAĞLAYABİLME YETENEĞİNİN AZALMASIDIR.(DSÖ GÖRE)

5. Yaşam kalitemiz ve kendimizi iyi hissederek yaşam sürmemiz, sağlığımızla yakından ilgilidir. Sağlıksız beslenme yaşlılıkta bakıma muhtaç duruma düşmemize yol açar.

6. Yaşlılıkta daha dikkat çekici olan değişiklikler

7. Nedensiz kendinizi yorgun ya da keyifsiz hissediyor musunuz? • İştahınız azalıyor mu? • Konsantre olmakta zorlanıyor musunuz? • Bazı şeyleri unutuyor musunuz? • Yutkunmakta ya da çiğnemekte şikayetleriniz var mı? • Eskiye nazaran daha az yemenize karşın kilo alıyor musunuz? • Sindirim problemleriniz var mı? • Bir kaç yıl önceye nazaran daha kötü görüyor ve/ya da işitiyor musunuz? • Boyunuz kısalıyor mu?

8. Bu görülen ve hissedilen belirtiler, tıpkı saçlarınızın beyazlaması gibi yaşlılığa aittir. Bunlar kaygı verici şeyler değil, sadece bazen yük bazen de gereksizdir. Eğer ; yaşınıza uygun beslenirseniz, bu yaşlılık belirtilerinden kaçınabilirsiniz yada asgariye indirebilirsiniz.

9. İleri yaşlılıkta beslenmeye bağlı sıkca görülen hastalıklar • 1-Yağ metabolizması bozuklukları • 2-Damar sertliği rahatsızlığı • 3-Kolesterol değerleri • 4-Yüksek tansiyon • 5-Eklem kireçlenmesi • 6-Romatizmal hastalıklar • 7-Kemik incelmesi • 8-Yaşlılarda şeker hastalığı(Diabetes mellitus Typ II)

10. Yağ metabolizması bozuklukları Vücuttaki yağ metabolizması bozuklukları, kandaki yağ değerlerinin artmasına ve kolesterolün yükselmesine yol açar . Kolesterol, vücut için yaşamsal rol oynayan yağ benzeri maddedir. Vücut, bu maddeyi bir yandan kendisi üretirken diğer yandan besinler üzerinden vücuda alınır. .

11. iyi“ HDL (yağ taşıyıcı hücreler karaciğer kanalıyla fazlası vücuttan atılır. • Kötü LDL (yağ taşıyıcı hücreler) kolesterolü vücutta tutar ve bu fazla kolesterol damar duvarlarına yapıştırarak damar tıkanıklığına yol açar.

12. Damar sertliği rahatsızlığı Damar yolları yıldan yıla daralır ve damarlar esnekliğini kaybeder. Kan damarlarındaki daralma, kan dolaşımını engeller .İç organlar ve her şeyden önce kalp bu nedenle tehlikeye girer .

13. Tıkanıklık sonuçta kalp damarlarına ulaşır ve kalp kasları yeterli beslenemez ve kalp kasları dokuları yavaş yavaş ölür. Bunu ölümcül kalp krizi takip eder. Kalp krizi ya da felç/inme damar tıkanıklığının yol açabileceği en kötü durumlardır. Ancak doğru beslenme ve yeterli hareket yaparak damar sertliğini engelleyebilirsiniz.

14. Kolesterol değerleriniz iyi olabilir, eğer siz: • Hayvansal yağlardan kaçınırsanız, • Zeytin, ayçiçeği, susam ya da koza yağı kullanırsanız, • Fazla kilolarınızı yavaş yavaş verirseniz, • Sakatat, bayatlamış ve sertleşmiş etlerden kaçınırsanız, • Balık ve sarmısak yerseniz, • Alkol alımını azaltır ya da sınırlandırırsanız.

15. Yüksek tansiyon Modern yaşamın bir hastalığıdır. Vücuda alınan fazla tuz, • Vücudun çok fazla su tutmasına yol açar • Kan basıncı yükselir. • Uzun sürede damarları zedeler ve elastikiyetlerini kaybetmelerine yol açar.

16. Tuz bir baharat değildir.Bu nedenle sakınılarak kullanılmalıdır. • Yemek tuzu yerine, çeşitli bitkileri kullanınız. • Salamura yapılmış etlerden ve sucuk, salam vb. ürünlerden • Hazır yemeklerden ve Çipslerden sakınınız. Çünkü bunlar oldukça fazla tuz içerirler.

17. Eklem kireçlenmesi Eklem kireçlenmesi ağrıları, sıklıkla hiç bir ön belirti olmaksızın ortaya çıkar. Bu hastalığın nedeni çok fazla ürindir ve bu kanda çok fazla idrar asidi oluşmasına yol açar. . İdrar asidi kristalleri eklemlerde birikir. Eklemler ateşlenir, şişer ve kızarır.

18. Kandaki idrar asidinin düşürülmesi için fazla ürin asidi içeren besinler (et, sakatat, baklagiller, sardalya vb.) yerine az ürin asidi içeren (patates, lahana, domates, salatalık vb.) tüketilmelidir.

19. Su, maden suları suyla inceltilmiş meyve ve sebze suları, bitki ya da meyve çayları başta olmak üzere mümkün olduğunca çok sıvı içiniz. Bu sayede vücudun zararlı idrar asidini atması kolaylaşır ve eklem kireçlenmesi riski azalır.

20. Romatizmal hastalıklar Romatizmal hastalıklar, eklemlerde, damarlarda ve diğer bağ dokularında iltihaplanmaya yol açar. Bu hastalık ancak hafifletilebilir, ama bütünüyle iyileştirilemez. İlaçlar, tıpkı hareket/spor gibi hastalığı hafifletebilir.

21. Genel olarak, doğru beslenmenin, tıpkı eklem kireçlenmesinde olduğu gibi,romatizmal hastalıklarda da oldukça önemli ve faydalı olduğu söylenebilir

22. Kemik incelmesi Yaşlandıkça kemiklerin güçlülüğü zayıflar ve kemikler daha kırılgan olurlar. Bu doğaldır ve kemik incelmesi hastalığına yol açacağı anlamına gelmez. 60 yaşın üzerindeki kadınların yaklaşık %30’unda kemik incelmesi görülmektedir

23. Kadınlarda, dişilik hormonu Östrogen vücudu kalsiyum kaybından korur. Ama Menopoz döneminde Östrogen azalır. Bu nedenle vücut kemiklere daha az kalsiyum üretebilir.

24. Kemik incelmesi yavaş yavaş ama durmaksızın ve ağrısız bir şekilde gelişir. Sıklıkla bu hastalık kendini ilk olarak şiddetli sırt ve bel ağrıları, kemiklerde kırılganlık ya da boyda kısalma olarak gösterir.

25. Eğer kemik incelmesi başlamışsa, kemiklerde incelme geriye döndürülemez ama ilerlemesi yavaşlatılabilir. Bu ise dengeli beslenme ve bolca hareket etmekle mümkündür.

26. Eğer ağrılar oluşursa hareket yapmak çok faydalı ve zorunludur. Çünkü „kullanılmayan“ kemikler hareket yapanlara oranla daha kolay ve hızlı incelirler/güçlerini yitirirler.

27. Yaşlılarda şeker hastalığı (Diabetes mellitus Tip II) Diabet (şeker) hastalığının nedeni • Yanlış beslenme • Aşırı kilo • Az hareket etmek • Aileden alınan belirli genler olarak eklenebilir.

28. Belirtileri Sürekli susama, Sıklıkla idrar basıncı(tuvalet ihtiyacı) Yaraların kötü iyileşmesi Yorgunluk gibi şikayetlere yol açar.

29. Eğer böylesi şikayetleriniz varsa, hemen doktorunuza başvurunuz. Yaşlılıktaki şeker hastalığının tedavisi uygun bir diyet ve/ya da ilaçlarla yapılmaktadır

30. Doğru beslenme ve davranışlara dair örnekler; • Yağ açısında zayıf • Sindirimi kolaylaştırıcı enzimler • Vitamin • Potasyum ve kalsiyum açısından zengin besinlerden (herşeyden önce sebzeler, çavdar ürünleri ve süt ürünleri) yeterince tüketmek en doğru yoldur.

31. Eğer fazla kilolarınız varsa, kilo veriniz, aksi takdirde kandaki yağ oranı yükselir. Stres her durumda kalbin normal çalışmasını bozar ve bununla kalp basıncı yükselir. Bu nedenle heyecandan uzak durunuz ve sakinleşmeyi öğreniniz.

32. Güneşlenmek vücudun oldukça önemli olan D vitamini (kalsiyum enzimi) üretmesini sağlar. Düzenli hareket ve temiz hava tüm vücut organlarını güçlendirir. Mümkün olduğunca nikotin, cola, fazla alkol/kahve ve siyah çaydan uzak durunuz.

33. Günde 5 Öğün Küçük öğünler şeklinde günde 5 kez düzenli şekilde yemek yiyiniz. Günde 3 öğüne göre sindirim organlarının yükü daha az olacaktır.

34. Mevsime uygun beslenme Yaşanan mevsimin ve bölgenin sunduklarına uygun besleniniz. Kışın çilek yemek yararsızdır. Çünkü suni yolla olgunlaştırılan çilekte, ancak yazın ve güneş enerjisiyle oluşan çok değerli vitamin ve maddeler eksiktir.

35. Günde 5 kez meyve ve sebze Meyve ve sebzeyi en iyisi tazeyken ya da az pişmiş yemektir. Örneğin, öğle yemeğini salata olarak yiyiniz. İki öğün arasında bir elma alınız ya da meyve veya sebze suyu içiniz.

36. Öncelikle bitkisel ürünler tüketin Bu nedenle haftada iki kez et ve bir kez balıktan daha fazla tüketmeyin.

37. Besinlerin mümkünse doğal olanını yiyiniz Eğer besin maddeleri işlenirse, mesela uzun süreli ısıtmada, vitaminler kaybolur. Tatlandırıcı, renklendirici ya da konserve yapıcı maddeler içeren besinlerden uzak durunuz.

38. Süt ürünleri yoluyla kalsiyum alınız Günlük çeyrek litre yağsız süt, kefir ya da yoğurt ve iki ince dilim peynir vücudunuzun günlük kalsiyum ihtiyacını karşılayacaktır.

39. Patates ve çavdar ürünleri yiyiniz Çavdar ürünleri(çavdar ekmeği, -unu, pirinci) ve patates yiyiniz. Bunlarda günlük enerji ihtiyacınızın büyük bir bölümü bulunmaktadır. Bu ürünlerde az yağ bulunmakta ve sindirimi kolaylaştıran maddeler, vitaminler, mineraller, aroma ve lezzet maddeleri açısından zengindirler.

40. Yağ ihtiyacınızı düşürün Yağ bir lezzet taşıyıcısıdır. Bu yüzden yağca zengin besin maddeleri daha lezzetlidir. Ama uzun vadede çok yağ fazla kiloya dönüşür. Bu durum kalp ve kan dolaşımı hastalıklarını besler . Bu nedenle ömrü kısaltır.

41. Yağ, şekerlemelerde ve pasta ve keklerde de „gizlidir.“ Bu süt ürünleri içinde geçerlidir. Bu nedenle süt ürünleri alırken düşük yağlı olmasına dikkat ediniz.

42. Şeker ve tuz ihtiyacınızı azaltınız Hemen her insan, şekerlemelerin her çeşidinden hoşlanmaktadır. ( Şeker; fındık ezmesi/Nutella, çips ve hazır yemeklerde de bulunmaktadır. Eğer kurutulmuş yemiş ve mevyeler yerseniz, vücudunuzun başka şeker isteme duygusu azalır. Keza tuz yerine(tuz otu) kullanınız. Bu tuz tadını verecektir ve ayrıca sindirimi kolaylaştırıcıdır.

43. Yeterince sıvı • İnsan vücudunun çok ca sıvıya ihtiyacı vardır. Bu nedenle • Günlük en az iki litre su, • Maden suyu, • İnceltilmiş meyve ve sebze suları, • Bitki yada meyve çayları içiniz. • Alkol dan mümkün olduğunca uzak durunuz

44. Hareketli olunuz Hareket etmek sizi sağlıklı ve formda tutar, kilonuzda kalmanıza yardım eder, hastalıklardan korur. Hareket etmek kendinizi iyi hissetmenizi ve keyifli olmanızı sağlar.

45. Yaşlılık bilgisiz için kış, bilgili için hasat mevsimidir.

46. KATILDIĞINIZ VE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER