Το «τουρκικό μοντέλο»: Διαστάσεις και όρια της νέας τουρκικής ταυτότητας

1. Το «τουρκικό μοντέλο»: Διαστάσεις και όρια της νέας τουρκικής ταυτότητας Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Γραφείου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Έδρας JeanMonnet του Πανεπιστημίου Λευκωσίας 16 Δεκεμβρίου 2013 Νίκος Μούδουρος

2. Οι αναζητήσεις για το «τουρκικό μοντέλο» Ο όρος δεν είναι νέος και δεν είναι τουρκικής προέλευσης. Αναλόγως ιστορικών συγκυριών μεταβάλλεται σε Δύση και Ανατολή. Η Άγκυρα δεν χρησιμοποιεί τον όρο. • Τέλος Ψυχρού Πολέμου: Μοντέλο προς τα νέα κράτη Κεντρικής Ασίας, Καυκάσου (σταθερότητα ελεύθερης αγοράς). • 11η Σεπτεμβρίου 2001:Η εμφάνιση του «μετριοπαθούς Ισλάμ» (εναρμόνιση θρησκείας με το φιλελεύθερο κράτος). • Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε το 2004: Απόδειξη εναρμόνισης του Μουσουλμανικού κόσμου με τον οικουμενικό πολιτισμό. • «Αραβική Άνοιξη»: Εμφάνιση του «μοντέλου ΑΚΡ». Η εξαγωγή του εσωτερικού μετασχηματισμού της Τουρκίας στην περιφέρεια.Ο όρος είναι δυναμικός και όχι στατικός. Είναι η νέα ταυτότητα της Τουρκίας.

3. Η Ολική Ανατροπή Οκτώβριος 2013: Η παρουσιάστρια Gözde Kansu απολύεται λόγω του ντεκολτέ Νοέμβριος 2013: Ο Δρ. Yasın Aktay σε διάλεξη του υποστήριξε ότι «δεν υπάρχει τουρκική φυλή»

4. Η νέα εθνική ταυτότητα. Τι σημαίνει να είσαι Τούρκος; Η άνοδος της «ανορθόδοξης» τουρκικότητας και τουρκικού έθνους • Ο εμβληματικός πολίτης του Κεμαλισμού: Ο Τούρκος-Μουσουλμάνος, δυτικότροπος και κοσμικός στην οικουμενική του διάσταση. Η σημασία της κρατικής – κεμαλικής ελίτ: Ο Nevzat Tandoğanέλεγε πως «ακόμα και εάν έχουμε ανάγκη τον κομμουνισμό και αυτόν ΕΜΕΙΣ θα τον φέρουμε!». Αφοσίωση στην κρατική (κεμαλική) καθοδήγηση του οικονομικού και πολιτικού εκσυγχρονισμού. • Ο νέος εμβληματικός πολίτης: Ο Μουσουλμάνος-Τούρκος. Η ισλαμική θρησκεία μεταφέρεται στο κέντρο της εθνικής ταυτότητας και μετατρέπεται σε δομικό της κομμάτι. «Είμαι Τούρκος γιατί είμαι Μουσουλμάνος». Το Ισλάμ «εθνικοποιείται» και τέμνει (δεν απορρίπτει) το σύνολο των αξιών της παραδοσιακής τουρκικής κουλτούρας και ήθους.

5. Η νέα εθνική ταυτότητα. Τι σημαίνει να είσαι Τούρκος; Οι δύο διαστάσεις της «εθνικοποίησης» του Ισλάμ (εξωτερική) • Η διαφοροποίηση από την Umma:Στο παρόν στάδιο, η μετατροπή του Ισλάμ σε δομικό κομμάτι της τουρκικής ταυτότητας εκφράζεται μέσα από την επαναφορά του Οθωμανικού αυτοκρατορικού παρελθόντος– με «μυθιστορηματικό» και πολλές φορές ανιστόρητο τρόπο. • Εξωτερική Διάσταση: Η Τουρκία διαθέτει «εύκαμπτα» και πολλές φορές «αχρείαστα» σύνορα. Διεκδικεί δομημένες σχέσεις με τον Μουσουλμανικό κόσμο, μέσα από πολιτική-οικονομική ενσωμάτωση. οι οποίες όμως να εγγυούνται την δική της ηγετική παρουσία. Ο τουρκικός πολιτισμός, το Ισλάμ και η αυτοκρατορική εμπειρία: Τα συστατικά της τουρκικής ηγεμονίας – ανώτερη θέση. Η Τουρκία ως μια περιφερειακή – παγκόσμια δύναμη. Νέα ανάγνωση των παγκόσμιων ισορροπιών. Φορέας της αλλαγής του παγκόσμιου στάτους κβο διαμέσου της ενσωμάτωσης.

6. Η νέα εθνική ταυτότητα. Τι σημαίνει να είσαι Τούρκος; Οι δύο διαστάσεις της «εθνικοποίησης» του Ισλάμ (εσωτερική) • Εσωτερική Διάσταση: Ταυτόχρονη προσαρμογή της τουρκικής κουλτούρας και της ισλαμικής ηθικής στο σύγχρονο πλαίσιο. Συνολική επανερμηνεία σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής. • Homo–İslamicus: Η ολοκληρωτική προσωποποίηση του νέου εμβληματικού πολίτη. Η πολιτική, οικονομική και πνευματική ελίτ της Τουρκίας. Το παράλληλο σύστημα: ισλαμικός καταναλωτισμός, ΜΜΕ, μόδα, πολιτισμός και ψυχαγωγία. Ο Μουσουλμάνος επιχειρηματίας δείχνοντας το πολυτελές του αυτοκίνητο λέει: «Ο Αλλάχ το επέτρεψε και αγόρασα ένα!».(Turkey’s Tigers: Integrating Islam and Corporate Culture, 2006, Films for the Humanities and Sciences) • Το αυτοκρατορικό παρελθόν είναι κινητήρια δύναμη για το σύγχρονο πολιτισμό.

7. Η νέα εθνική ταυτότητα. Τι σημαίνει να είσαι Τούρκος; Başörtülü Modelleri Tesettür Mayo Modelleri

8. Η νέα εθνική ταυτότητα. Τι σημαίνει να είσαι Τούρκος; Başörtülü Barbie Κομμωτήριο στην Κωνσταντινούπολη

9. Το όραμα της «νέας Τουρκίας» Το αστικό τοπίο και οι εθνικές γιορτές • Η σημασία της αυτοκρατορικής Πόλης: «Τα παιδιά των Οθωμανών δεν είναι καταδικασμένα στην Άγκυρα»! • Η «μεγαλοσύνη» θα πρέπει να έχει «χωροταξικό και οπτικό» αποτέλεσμα. Πολεοδομική ταυτότητα της «νέας Τουρκίας». • Η «παλιά» και η «νέα» πλατεία Τάξιμ. • Το Πανοραμικό Μουσείο: «Μπορείς και εσύ να γίνεις στρατιώτης στο στρατό του Μεχμέτ του Πορθητή!». • Η παγκόσμια πόλη και τα «τρελά έργα»: Τρίτο αεροδρόμιο, Ολυμπιακή πόλη, Κανάλι Κωνσταντινούπολης, τρίτη γέφυρα και υποθαλάσσιο οδικό δίκτυο, διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, περιφερειακό κέντρο του ΟΗΕ. • Εορτασμοί για την άλωση της Κωνσταντινούπολης.

10. Η κεμαλική πλατεία Taksim Πώληση μπύρας τη δεκαετία 1970 Διαγωνισμός κατανάλωσης μπύρας το 1971

11. Η νέα πλατεία Taksim Το Οθωμανικό στοιχείο του στρατώνα του πυροβολικού Ο εκσυγχρονισμός του οθωμανισμού στο δημόσιο χώρο

12. Ιστορικό Μουσείο Πανόραμα 1453Εγκαίνια στις 31 Ιανουαρίου 2009 Επένδυση 1,2 εκ. δολάρια Τεχνολογία 3-D

13. Τα «τρελά – έξαλλα» έργα

14. Δημοκρατία και ΑΚΡΜια δύσκολη σχέση Η δημοκρατία του «μιλλέτ» • Το κράτος υπό την κατοχή «ξένων»: Μια παραδοσιακή αντίληψη του ισλαμικού χώρου. Εχθρότητα κράτους-μιλλέτ. Αποστολή επαναφοράς της εξουσίας στους εκπροσώπους του «αυθεντικού μιλλέτ». • Στρατηγική έννοια του «μιλλέτ»: Είναι η βασική μάζα του μετασχηματισμού διότι είναι η κοινή βάση έκφρασης των «αυθεντικών παραδόσεων και αξιών». Επομένως οι «άλλοι» είναι «τραμπούκοι, πλιατσικολόγοι, άρπαγες» (çapulcu). • Δημοκρατία της κάλπης: Η κάλπη (εκλογές και δημοψηφίσματα) είναι «η ψυχή της Δημοκρατίας». Συνεπώς άλλες μορφές πολιτικής συμμετοχής και συλλογικής έκφρασης βρίσκονται στο περιθώριο. Η εκλογική πλειοψηφία είναι το «οντολογικό δίκαιο».

15. Ο εκτός «αυθεντικού Μιλλέτ» χώρος των «Çapulcu» Το ντεκολτέ της τηλεπαρουσιάστριας Gözde Kansu Κινητοποιήσεις στο Gezi

16. Τα όρια της ηγεμονίας του «τουρκικού μοντέλου» • Εσωτερική ρήξη στο Ισλάμ: Ενώ το πολιτικό Ισλάμ επιβλήθηκε, τώρα καταγράφονται εσωτερικές ρήξεις και διαφοροποιήσεις. Εμφανίζονται οι διαφορετικές τάσεις της συμμαχίας (Nakşibendi, Milli Görüş, Gülen Cemaati). • Μαθήματα από το Gezi:Το μονοπώλιο του «νέου» στην Τουρκία, αλλά και η Ερντογανική πατριαρχία αμφισβητείται. • Σχέσεις με Ε.Ε: Στο ευρύτερο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής, ενεργοποιούνται οι νέες τουρκικές «ιδιαιτερότητες». Μόνο η ένταξη της Τουρκίας μπορεί να πιστοποιήσει την οικουμενικότητα της Ε.Ε.