Chöông 3 Nghieân cöùu ñònh löông , ñònh tính vaø toång hôïp

1. Chöông 3Nghieâncöùuñònhlöông, ñònhtínhvaøtoånghôïp • Coù 3 tröôøngphaùiveàphöôngphaùpnghieâncöùu (paradigm: vieãncaûnh - caùinhìndöïatreânmoätloïatnhữnggiaûthuyeát, quanñieåmvaøgiaùtrò) • Nghieâncöùuñònhlöông: döïatreânvieäcthuthaäpdöõlieäuñònhlöông (theákyû 20) • Nghieâncöùuñònhtính: döïatreânvieäcthuthaäpdöõlieäuñònhtính (1980s) • Nghieâncöùuhoãnhôïp (1990s) duøngcaûcaùcdöõlieäuñònhlöôngvaøñònhtính (coùnhieàudaïng)

2. Caùcñieåmchuùyùveà PP NCKH

3. Caùcñieåmchuùyùveà PP NCKH

4. Caùcñieåmchuùyùveà PP NCKH

5. Nghieâncöùuñònhlöông • Qua thöïc nghieäm: • nghieân cöùu caùc moái quan heä nhaân quaû (nhoùm laøm thí nghieäm –experimental group vaø nhoùm ñoái chöùng –control group), laäp laïi nhieàu laàn. • Khoù khaên : choïn bieán soá ñoäc laäp vaø phuï thuoäc hôïp lyù – chuù yù ñeán caùc bieán soá ngoïai lai laøm aûnh höôûng ñeán giaù trò cuûa bieán soá ñoäc laäp (phaân boùn – caây luùa) • Khoâng qua thöïc nghieäm: • khoâng choïn bieán soá ñoäc laäp ñeåthöïc hieän nghieân cöùu thöïc nghieäm. • Nghieân cöùu moái quan heä so saùnh nhaân quaû (causal-compartivie) giöõa caùc bieán soá ñaõ coù döõ lieäu hay moái töông quan giöïa caùc bieán soá (qua heä soá töông quan -1 ñeán +1). Ví duï: trình ñoä hoïc vaán vôùi kieán thöùc moâi tröôøng, thu nhaäp vaø vieäc ñoùng goùp vaøo caùc coâng trình caûi thieän haï taàng coâng coäng. Tuy nhieân , khoù coù theå keát luaän theo kieåu khaùi quaùt hoùa neáu ko qua thöïc nghieäm.

6. Nghieâncöùuñònhlöông(qua thöïcnghieämvaøkhoâng qua thöïcnghieäm)

7. Nghieâncöùuñònhtính • Coù 5 loïai chính: • Nghieän cöùu hieän töôïng (phenomenology) Phoûng vaán hoä gia ñình veà vieäc oâ nhieãm do coâng trình GT • Nghieân cöùu moâ taû daân toäc (ethnography) Moâ taû ñaëc ñieåm vaên hoùa cuûa 1nhoùm ngöôøi (gaén lieàn vôùi caùch söû duïng taøi nguyeân vaø caùch ñònh giaù trò taøi nguyeân cuûa hoï) • Nghieân cöùu tröôøng hôïp (case study) Löïa choïn caùc tröôøng hôïp cuï theå ñeå xem xeùt vaø minh chöùng cho 1 hieän töôïng naøo ñoù (vieäc cung caáp tín duïng cho hoä ngheøo xaây döïng caùc coâng trình veä sinh moâi tröôøng) • Lyù thuyeát cô sôû/thöïc ñòa (grounded theory) Hình thaønh vaø phaùt trieån 1 lyù thuyeát giaûi thích taïi sao coù hieän töông vaø noù xuaát hieän nhö theá naøo. (lyù thuyeát veà naâng cao nhaän thöùc moâi truôøng coäng ñoàng/tröôøng hoïc) • Nghieân cöùu lòch söû Nghieân cöùu veà caùc söï kieän trong quaù khöù vaø coù theå xemxeùt tính xaùc thöïc/öùng duïng so vôùi ñieàu kieän hieän taïi (caùch quaûn lyù taøi nguyeân treân côû sôû coäng ñoàng vaø taùc ñoäng ñeán chaát löông taøi nguyeân moâi tröôøng)

8. Nghieâncöùuhoãnhôïp • Nghieân cöuù toång hôïp veà phöông phaùp: • Ñònh tính cho 1 giai ñoïan cuûa nghieân cöùu • Ñònh löôïng cho 1 giai ñoïan khaùc cuûa nghieân cöùu Ví duï: ñònh löôïng chaát löôïng nöôùc caáp/ vaán ñeà oâ nhieãm do raùc thaûi khoâng thu gom vaø phoûng vaán caùc ñoái töông veà caùc vaán ñeà ñaõ ñöôïc ñònh löôïng. • Nghieân cöùu hoãn hôïp veà moâ hình • Söû duïng caû 2 phöông phaùp trong cuøng 1 giai ñoïan nghieân cöùu hay suoát trong quaù trình nghieân cöùu Ví duï: ñieàu tra phieáu phoûng vaán vôùi caâu hoûi môû vaø ñoùng Thu thaäp thoâng tin ñònh tính vaø löôïng hoùa caùc thoâng tin ñònh tính ñoù

9. Caùcloïaihìnhnghieâncöùu • NCÑL NCHH NCÑT HT Toång hôïp veà moâ hình THÑC Khoâng qua thí nghieäm Thí nghieäm Toång hôïp veà pp LS VHDT LTCS

10. Các phương phápthu thập thông tin

11. Phương pháp nghiên cứu tài liệu 1.Mục đíchnghiêncứutàiliệu: -Kếthừalýthuyếtvàkinhnghiệm - Nắmđượcphươngphápcủacácnghiêncứuđãthựchiệntrướcđây. - Làmrõhơnđềtàinghiêncứucủamình. - Cóphươngphápluận hay luậncứchặtchẽhơn. - Cóthêmkiếnthứcrộng, sâuvềlĩnhvựcđangnghiêncứu. - Tránhtrùnglậpvớicácnghiêncứutrướcđây, đỡmấtthờigian, côngsứcvàtàichánh. - Xâydựngluậncứ (bằngchứng) đểchứng minh giảthuyết NCKH. 2. Cácbước: • Thu thậptàiliệu • Phântíchtàiliệu • Tổnghợptàiliệu

12. Thu thập tài liệu • Nguồntàiliệu • Luậncứkhoahọc, địnhlý, qui luật, địnhluật, kháiniệm: từsáchgiáokhoa, tàiliệuchuyênnghành, sáchchuyênkhảo, ... • Cácsốliệu, tàiliệuđãcôngbố: từcácbàibáotrongtạpchíkhoahọc, tập san, báocáochuyênđềkhoahọc, …. • Sốliệuthốngkê : từcácNiênGiámThốngKê: Chi cụcthốngkê, Tổngcụcthốngkê, …. • Tàiliệulưutrữ, vănkiện, hồsơ, vănbảnvềluật, chínhsách: từcáccơquanquảnlýNhànước, tổchứcchínhtrị - xãhội. • Thông tin trêntruyềnhình, truyềnthanh, báochímangtínhđạichúngcũngđượcthuthập, vàđượcxửlýđểlàmluậncứkhoahọcchứng minh chovấnđềkhoahọc.

13. Phânloạitàiliệunghiêncứu Theo cấpđộ 1. Tàiliệusơcấp : • ngườinghiêncứutựthuthập, phỏngvấntrựctiếp, hoặc • nguồntàiliệucơbản, chưaxửlý 2. Tàiliệuthứcấp • tàiliệusơcấpđãđượcphântích, giảithíchvàthảoluận, diễngiải. • Cácnguồntàiliệuthứcấpnhư: Sáchgiáokhoa, báochí, bàibáo, tập san chuyênđề, tạpchí, biênbảnhộinghị, báocáokhoahọc, internet, sáchthamkhảo, luậnvăn, luậnán, thông tin thốngkê, hìnhảnh, video, băng cassette, vănthưlưutrự Theo chuyênmôn • Tàiliệuchuyênmôntrong/ngoàingành • Tàiliệuchuyênmôntrong/ngoàinước • Tàiliệutruyềnthôngđạichúng

14. Theo tácgiả: • Tácgiảtrong/ngoàingành • Tácgiảtrong/ngoàinước • Tácgiảđươngthời / hậuthế so vớithờiđiểmphátsinhsựkiện

15. Nguồnthuthậptàiliệu • • Luậncứkhoahọc, địnhlý, qui luật, địnhluật, kháiniệm,… cóthểthuthậpđượctừsáchgiáokhoa, tàiliệuchuyênnghành, sáchchuyênkhảo, ... • Cácsốliệu, tàiliệuđãcôngbốđượcthamkhảotừcácbàibáotrongtạpchíkhoahọc, tập san, báocáochuyênđềkhoahọc, …. • SốliệuthốngkêđượcthuthậptừcácNiênGiámThốngKê: Chi cụcthốngkê, Tổngcụcthốngkê, …. • Tàiliệulưutrữ, vănkiện, hồsơ, vănbảnvềluật, chínhsách, … thuthậptừcáccơquanquảnlýNhànước, tổchứcchínhtrị - xãhội. • Thông tin trêntruyềnhình, truyềnthanh, báochí, … mangtínhđạichúngcũngđượcthuthập, vàđượcxửlýđểlàmluậncứkhoahọcchứng minh chovấnđềkhoahọc

16. Phântíchtàiliệu • Đúng/ Sai • Đủ/ Thiếu • Xác thực / Méomó • Đãxửlý / Tàiliệuthôchưa qua xửlý

17. Tổnghợptàiliệu • Chỉnhlýtàiliệu • Thiếu: bổ túc • Méomó: chỉnhlý • Sai: Phântíchphươngpháp • Sắpxếptàiliệu • Đồngđại: Nhậndạngtươngquan • Lịchđại: Nhậndạngđộngthái • Nhânquả: Nhậndạngtươngtác.

18. Tổnghợptàiliệu Xửlýkếtquảphântíchcấutrúc logic: • Cáimạnhđượcsửdụngđể làm: • Luậncứ (để chứng minh luậnđiểmcủamình) • Phươngpháp (để chứng minh luậnđiểmcủamình) • Cáiyếuđượcsửdụngđể: • NhậndạngVấnđềmới (chođềtàicủamình) • XâydựngLuậnđiểmmới (chođềtàicủamình)

19. Các phương pháp phi thực nghiệm Quansát  Phỏngvấn  Hộinghị / Hộithảo/ Thảoluận  Điềutrachọnmẫu

20. Phương pháp Quan sát

21. Phân loại quan sát Phânloạiquansát: Theo quanhệvớiđốitượngbịquansát: • Quansátkháchquan • Quansátcóthamdự / Nghiêncứuthamdự Theo tổ chứcquansát • Quansátđịnhkỳ • Quansátchukỳ • Quansátbấtthường

22. Phương tiện quan sát - Quansátbằngtrựctiếpnghe / nhìn - Quansátbằngphươngtiệnnghenhìn - Quansátbằngphươngtiệnđolường

23. Phương pháp Phỏng vấn

24. Phỏngvấn Kháiniệm: • Phỏngvấnlàquansátgiántiếp • Điềukiệnthànhcôngcủaphỏngvấn • Thiếtkếbộcâuhỏiđể phỏngvấn (checklist) • Lựachọnvàphântíchđốitượng

25. Phỏngvấn Cáchìnhthứcphỏngvấn: • Tròchuyện (thuậtngữđượcsửdụngtrongnghiêncứugiáodụchọc) • Phỏngvấnchínhthức • Phỏngvấnngẫunhiên • Phỏngvấnsâu Ngườinghiêncứucóthể ghiâmcuộcphỏngvấn, nhưngphảicósựthỏathuậnvàxinphépđốitượngtrướckhitiếnhànhphỏngvấn

26. Phương pháp Hội nghị

27. Phươngpháphộinghị Bảnchất: Đưacâuhỏichomộtnhómngười/ chuyêngiathảoluận Hìnhthức/mụcđích Thảoluận/lấy ý kiến/tìmsựđồngthuận/xácđịnhcácmâuthuẫn, xungđột.

28. Phươngpháphộinghị Ưuđiểm: Đượcnghe ý kiếntranhluận Nhượcđiểm: Quanđiểmcánhânchuyêngiadễ bị chi phốibởinhữngngười: - cótàihùngbiện - cótàingụybiện - cóuytínkhoahọc - cóđịavịxãhộicao

29. Độngnãovà Delphi Độngnão(Brainstorming): Khaitháctriệtđể “não” chuyêngiabằngcách: • Nêucâuhỏi • Hạnchếthờigiantrảlờihoặcsố chữviết • Chống “nhiễu” để chuyêngiađượctự do tưtưởng Phươngpháp Delphi: • Chianhómchuyêngiathànhcácnhómnhỏ • Kếtquảđộngnãonhómnàyđượcxửlýđể nêucâuhỏichonhómsau

30. Cácloạihộinghịkhoah ọc

31. Phương pháp Điều tra chọn mẫu

32. Laáy maãu ñieàu tra • Xaùc ñònh phöông phaùp laáy maãu (thöïc ñòa, phoûng vaán; ngaãu nhieân; coù heä thoáng; choïn loïc; • Xaùc ñònh ñoái töông • Xaùc ñònh caùc chæ tieâu ño löôøng (tuøy thuoäc vaøo muïc tieâu nghieân cöùu) • Tính ñaïi dieän (ñòa ñieåm, nhoùm ñoái töôïng, soá löôïng maãu) • Thôøi gian laáy maãu • Coâng cuï laáy maãu • Baûo quaûn maãu • Phöông phaùp phaân tích

33. Điềutrachọnmẫu Cáccôngviệccầnlàm: • Nhậndạngvấnđề (đặtcâuhỏi) điềutra • Đặtgiảthuyếtđiềutra • Xâydựngbảngcâuhỏi • Chọnmẫuđiềutra • Chọnkỹthuậtđiềutra • Chọnphươngphápxửlýkếtquảđiềutra

34. Thieátkeábaûnghoûi Caùcböôùc: Xaùcñònhmuïctieâuñieàutra Xaùcñònhnhoùmñoáitöôïng Vieátbaûnghoûi Thu thaäpthoâng tin/nhaäpdöõlieäu Phaântíchbaûnghoûi Dieãngiaûikeátquaû Baûnghoûicoùtheåñolöôøngnhöõngvaánñeàgì? Khaùchquan – chuûquan Ñònhlöôïng – ñònhtính Khinaøosöûduïngbaûnghoûi? Khinguoànlöïcvaøtaøichínhcoùhaïn (thoâng tin chöabieát) Khicaànbaûoveädanhtínhcuûađốitượng Khicaàncuûngcoáthoâng tin hay keátquaûcoùsaün

35. Xaùc ñònh muïc tieâu ñieàu tra Taïisaophaûixaùcñònhroõmuïctieâu? Ñeåtraùnhboû qua caùcvaánñeàquantroïngvaøloïaiboûcaùcvaánñeàkhoângcaànthieát (traùnhthieáuxoùtvaødöthöøa) Ñeåcoùtheåxaùcñònhcuïtheåcaùccaâuhoûiñöôïcñöavaøo (nhaèmgiaûiquyeátñuùngmuïctieâu) Ñeåxaâydöïngmoätthöùtöïloâgichchobaûnghoûigiuùpvieäcphaântíchñöôïcdeãdaøng Coùxaùcñònhroõmuïctieâuthìmôùicoùtheådeãdaøngthieátkeáñöôïcmoätbaûnghoûiñaàyñuû, chínhxaùc, roõraøng

36. Vieát moät baûng hoûi Caùcloïaicaâuhoûi? (ñoùng -môû) Caâuhoûiñoùng – caùccaâutraûlôøidöïkieán (hìnhthöùc) Caùcñieåmlöuyù: Tínhroõraøng(ñôngiaûn, roõnghóa, traùnhhieåunhieàucaùch) Traùnhcaâuhoûiquaùrieângtö caâuhoûicoùñònhhöôùngtraûlôøi (leading question) caâuhoûiñoùng: hìnhthöùctraûlôøi

37. Thieátkeábaûnghoûi Nguyêntắcxâydựngbảngcâuhỏi: • Cầnđưanhữngcâuhỏimộtnghĩa • Nênhỏivàoviệclàmcủađốitác • Khôngyêucầuđốitácđánhgiá “Nhânviên ở đâycóyêntâmcôngtáckhông?” • Tránhđụngnhữngchủđềnhạycảm “Ông/Bàđãbị can ánbaogiờchưa?”

38. Xâydựngbảnghỏigiántiếp Ví dụ: Tìm hiểu trách nhiệm các cơ quan hữu quan trong việc đưa nội dung giáo dục môi trường vào nhà trường Câu hỏi:Thày/Cô biết chủ trương giáo dục môi trường bằng con đường nào: • Nghe nói • Qua các phương tiện truyền thông đại chúng • Dự hội nghị tập huấn • Nhận một văn bản theo kênh chính thức • Con đường khác

39. Điềutrachọnmẫu Nguyêntắcchọnmẫu: • Mẫuquálớn: chi phílớn • Mẫuquánhỏ : Thiếu tin cậy. • Mẫuphảiđượcchọnngẫunhiên, theođúngchỉdẫnvềphươngpháp: - Ngẫunhiên / Ngẫunhiênhệthống - Ngẫunhiênhệthốngphântầng -

40. Xửlýkếtquả Xửlýkếtquảđiềutra: • Mẫunhỏ: xửlýtay • MẫulớnxửlýtrênmáyvớiphầnmềmExcel/SPSS/Stata(Statistic Package for Social Studies)

41. Phương pháp Thực nghiệm

42. Các phương pháp thực nghiệm Thửvàsai  Heuristic Tươngtự

43. Phương pháp Thực nghiệm Thử và Sai

44. Thửvàsai Bảnchất: • Thựcnghiệmđồngthờitrênmộthệthốngđamụctiêu • Lặplạimộtkiểuthựcnghiệm: thử -̣ sai; lạithử -̣ lạisai ..., chođếnkhihoàntoànđúnghoặchoàntoànsai so vớigiảthuyếtthựcnghiệm.

45. Thử và sai (2) Nhượcđiểm: • Mòmẫmlặplạicácthựcnghiệmgiốnghệtnhau • Nhiềurủiro; Tốnkém, nhấtlàthửvàsaitrongcácthựcnghiệmxãhội

46. Phương pháp Thực nghiệm Phân đoạn (Heuristic)

47. Heuristic Bảnchất: • Thửvàsaitheonhiềubước. • Mỗibướcchỉthửvàsai 1 mụctiêu Thựchiện: • Phânchiahệthựcnghiệmđamụctiêuthànhcáchệđơnmụctiêu • Xác lậpthêmđiềukiệnđể thửvàsaitrêncáchệđơnmụctiêu

48. Phương pháp Thựcnghiệm Môphỏng

49. Môphỏng Bảnchất: Dùngmôhìnhthựcnghiệmthaythếviệcthựcnghiệmtrênđốitượngthực (vìkhókhănvềkỹthuật, nguyhiểm, độchại, vànhữngnguyênnhânbấtkhảkhángkhác)

50. Môphỏng Điềukiệnthựcnghiệmmôphỏng: Giữamôhìnhvàđốitượngthựcphải co:́ • Tínhđẳngcấu (isomorphism), nghĩalàgiốngnhautrênnhữngliênhệcănbảnnhất. • Đẳngcấulýtưởngsẽtiếntớitínhđồngcấu (homomorphism)