METYLOKSANTYNY

1. METYLOKSANTYNY

2. Teofilina • 1860 r Henry Hyde Salter - 2 filiżanki kawy na czczo w leczeniu astmy oskrzelowej • 1888 r - odkrycie teofiliny • 1921 r - I doniesienie o działaniu rozkurczowym na oskrzela • 20 lat później dożylne zastosowanie teofiliny w ciężkim napadzie astmy

3. Farmakokinetyka teofiliny (1) • wchłania się z przewodu pokarmowego (pokarmy, wiek, inne leki) • podana doustnie, jak i doodbytniczo - podrażnienie błony śluzowej • wiąże się z białkami osocza 60-80% • metabolizowana w wątrobie - układ cytochromu P450 • 85-90% unieczynniane do pochodnych dwumetylowych

4. Farmakokinetyka teofiliny (2) • Nowowrodki - wydalana w postaci niezmienionej, część jest metabolizowana do kofeiny o dłuższym T1/2 - objawy niepożądane • wydłużenie czasu wydalania: choroby wątroby: marskość, cholestaza niewydolność krążenia niewyrównane serce płucne leki

5. Wskazania (1) • Astma oskrzelowa o ciężkim przebiegu, gdy kortykosteroidy i β2-mimetyki są niewystarczające, a także gdy lek był wcześniej stosowany przewlekle • w astmie o łagodnym przebiegu teofilina ma znaczenie jako lek przeciwzapalny (zwykle łącznie z wziewnymi kortykosteroidami) • POChP z niewydolnością oddechową

6. Wskazania (2) • POChP z niewydolnością oddechową • lek zmniejszający liczbę bezdechów - pobudza ośrodek oddechowy u osób chorujących na obturacyjny bezdech podczas snu

7. Zasady stosowania teofiliny 1. Ustalenie wskazań i przeciwwskazań 2. Ocena dotychczasowego leczenia teofiliną (czy była stosowana i w jakich dawkach) 3. Wybór drogi podania i preparatu 4. Ustalenie dawki wstępnej i korekcji dawki podtrzymującej w zależności od diety, stosowanych leków, chorób towarzyszących 5. Ustalenie konieczności kontroli stosowanego leczenia 6. Znajomość objawów niepożądanych, postępowania w przypadku ich wystąpienia i leczenia zatrucia teofiliną 7. W szczególnych sytuacjach jest konieczny pomiar stężenia teofiliny w surowicy krwi (terapia monitorowana)

8. Przeciwwskazania Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań Lek należy stosować ostrożnie w: • zaburzeniach rytmu serca • świeżym zawale serca • kardiomiopatii przerostowej • nadczynności tarczycy • padaczce

9. W rutynowym podawaniu leku nie ma możliwości ani potrzeby kontrolowania stężenia w surowicy. Jest ono jednak szczególnie wskazane u chorych z ciężką postacią astmy, przy stosowaniu dużych dawek, niewystarczającej skuteczności mimo stosowania równocześnie innych leków rozszerzających oskrzela. Ponadto w: niewydolności krążenia marskości wątroby niewydolności oddychania objawach zatrucia mimo stosowania małych dawek celowym lub przypadkowym zatruciu

10. Teofilina - działanie w drzewie oskrzelowym • rozkurcz mięśniówki gladkiej • wzrost transportu rzęskowo-śluzowego • zapobieganie skurczowi powysiłkowemu oskrzeli • hamuje skurcz oskrzeli wywołany alerganami, histaminą, adenozyną, metacholiną, zimnym powietrzem • obniża nadciśnienie płucne i zwiększa frakcję wyrzutową prawej komory

11. Teofilina - inne działania (1) • obniża nadciśnienie płucne i zwiększa frakcję wyrzutową prawej komory • poprawia kurczliwość przepony - istotne znaczenie u chorych z narastającą hiperkapnią (POChP) • pobudza ośrodek oddechowy (barbiturany, wcześniaki)

12. Teofilina - inne działania (2) • Podana doraźnie i.v. Zmniejsza przepływ mózgowy, ale podawanie przewlekłe zmniejsza tylko o 6%, co nie ma wpływu na funkcjonowanie neuropsychiczne • zaburza strukturę snu: wzrost liczby wybudzeń, krótszy sen, zwiększa się udział fazy I - non-REM

13. Teofilina - inne działania: układ sercowo-naczyniowywydzielanie żołądkoweośrodkowy układ nerwowy

14. Działanie teofiliny związane z hamowaniem aktywności fosfodiesteraz (PDE) • zmniejszenie napięcia mięśni gładkich • zmniejszenie wydzielania przekaźników przez granulocyty kwasochłonne, nasilenie ich apoptozy • zmniejszenie wydzielania histaminy przez komórki tuczne • zmniejszenie wydzielania przekaźników przez makrofagi

15. działania niepożądane cinnariziny • zaburzenia pozapiramidowe (parkinsonizm, późne dyskinezy, akatyzje) • niedociśnienie tętnicze • zaostrzenie porfirii • szum w uszach (szczególnie przy jednoczesnym przyjmowaniu leków ototoksycznych)

16. Leki rozszerzające naczynia obwodowe • Pochodne kwasu nikotynowego • Inne leki: bencyklan, naftidrofuryl, nifedypina • Pentoksyfilina

17. Leki stosowane w chorobach naczyń żylnych W leczeniu farmakologicznym miejscowym i ogólnym stosuje się glikozydy flawonoidowe - eskulozydy, rutynozydy, heparynoidy - występujące w wielu połączeniach w różnych preparatach Leki te są szeroko reklamowane jako korzystne, jednak ich działanie nie jest udokumentowane

18. Leki stosowane w chorobach naczyń żylnych DIOSMINA - Detralex ESCYNA - Aescin, Haematoven, Reparil KASZTANOWIEC - Venescin (eskulina, rutyna, wyciąg z nasion kasztanowca), Venitan RUTYNA - Rutina, Rutinoscorbin TRIBENOZYD - Glyvenol TROKSERUTYNA - Rutinoven, Rutoven, Troxerutin, Troxevasin, Venoruton

19. standaryzacja • unikalny skład • utrzymanie odpowiednich proporcji związków chemicznych odpowiedzialnych za działanie farmakologiczne i skuteczność leku • wyeliminowanie kwasów alkilofenolowych (ginkgolowych) - zmniejszenie ryzyka działań niepożądanych (reakcje alergiczne)

21. efekty farmakologiczne EGb 761 w badaniach doświadczalnych • zwiększenie tolerancji na niedotlenienie • polepszenie warunków przepływu krwi • polepszenie właściwości reologicznych elementów upostaciowanych krwi • efekt neuroprotekcyjny • zahamowanie rozwoju obrzęku mózgu oraz zmniejszenie obrzęku komórek siatkówki • polepszenie pamięci i zdolności uczenia się • kompensacja zaburzeń równowagi • stymulacja wychwytu ACh przez komórki hipokampa • zahamowanie zmniejszania gęstości receptorów muskarynowych i adrenergicznych

22. skład chemiczny EGb 761 22 - 27% glikozydy flawonoidowe = flawonoidy rozdział przy pomocy HPLC na: kwercetynę kempferol izoramnetynę 5-7% terpenoidy = terpeny 2.8 - 3.4% ginkgolidy 2.6 - 3.6% bilobalidy protantocjanidyny kwasy organiczne