In een spinnenweb gevangen

1. In een spinnenweb gevangen Uitkomsten enquête duurzaamheid Februari 2014 Arbo- en Milieudienst RUG Dick Jager Dick de Waard m.m.v. Kathrin-LuiseHahn Rutger Mulder

3. Wat er aan vooraf ging Eind 2012 heeft – onder begeleiding van externe adviseurs van EY – een intensieve workshop plaatsgevonden rondom het thema duurzaamheid bij de Rijksuniversiteit Groningen. Aan deze workshop werd deelgenomen door ongeveer 15 participanten namens de universiteit. Bij de samenstelling van deze groep deelnemers is getracht een zekere mate van representativiteit te realiseren. Zo waren er onder de deelnemers studenten, hoogleraren, vertegenwoordigers van de diverse ondersteunende diensten en een lid van het College van Bestuur. Tijdens deze workshop is intensief ingegaan op de variëteit aan thema’s en vraagstukken die samenhangen met duurzaamheid. Duurzaamheid is een veelomvattend begrip en het gaat dus niet alleen over het milieu en energie. In deze workshop is een eerste selectie gemaakt van relevante onderwerpen die zijn gerubriceerd in 6 overkoepelende thema’s: Economie, Milieu, Arbeidsomstandigheden, Mensenrechten, Maatschappij, Productverantwoordelijkheid. Begin 2014 is besloten om op basis van de uitkomsten van deze intensieve workshop een enquête te houden onder alle medewerkers en studenten om in kaart te brengen welk belang zij hechten aan een groep geselecteerde onderwerpen. Dit is de enquête die uiteindelijk in februari 2014 via een e-mail bericht van het College van Bestuur is aangeboden. Dit leverde 1.770 bruikbare ingevulde enquêtes op. Enkele in het oog springende uitkomsten zijn in dit verslag opgenomen en toegelicht. Deze enquête is vooral gericht op het verkrijgen van een eerste inzicht in de opvattingen en ambities van medewerkers en studenten op het gebied van duurzaamheid.

5. Steekproef In de grafieken zoals hieronder weergegeven is de verdeling van de steekproef te zien in termen van geslacht, nationaliteit en relatie tot de RUG. Er zijn in totaal 1770 bruikbare ingevulde enquête ontvangen, waarvan: • 966 vrouwen en 804 mannen • 1487 Nederlanders en 283 buitenlanders • 516 wetenschappelijk werknemers, 456 overige werknemers en 798 studenten. Dit betekent, dat (uitgaande van 28.000 studenten en 7.000 medewerkers) ongeveer 2,8% van de studenten de enquête heeft ingevuld en ongeveer 14,0% van de medewerkers.

6. Vergelijking uitkomsten enquête met expertgroep 2012 Hieronder zijn totaaluitkomsten per thema samengevat in een spinnenwebdiagram. Links de uitkomsten van de enquête en rechts de uitkomsten van de keuzes van de expertgroep uit 2012 (zie hiervoor). We zien dat in de totale steekproef (de enquête) aan ieder onderwerp evenveel waarde wordt toegekend. Daar staat tegenover dat de expertgroep minder waarde aan mensenrechten en maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft toegekend. Zij zien hier dan ook minder reden voor verbetering in tegenstelling tot de totale steekproef. Opvallend in de enquête is, dat de spinnenwebben voor de subgroepen (mannen, vrouwen, Nederlanders, buitenlanders, wetenschappelijke werknemers, overige werknemers en studenten) vrijwel identiek zijn aan de totale steekproef en deze zijn daarom niet apart getoond.

7. Mogelijke score 5 = koploper 4 = achtervolgers 3 = peloton 2 = achterblijvers 1 = bezemwagen Opmerkelijke resultaten • De enquête levert wel een paar opvallende uitkomsten op. De meest opvallende zijn hierna weergegeven. • Vrijwel alle onderwerpen worden als belangrijk gezien en met een 4 gewaardeerd, met uitzondering van: • Onderwijskwaliteit: waardering 5 • Dierproeven: waardering 3 • De huidige situatie wordt in vrijwel alle gevallen gewogen op een 3, met uitzondering van: • Aantal studenten: weging 4 • Aantal buitenlandse studenten: weging 4 • Wetenschappelijke ranking: weging 4 • Het meest frequente antwoord voor de gewenste situatie schommelt tussen 4 en 5. Uitzonderingen (gewaardeerd met een 3) zijn: • Aantal studenten • Aantal buitenlandse studenten • Aantal medewerkers • Dierproeven • Diversiteit in personeel • Participatie in goede doelen Deze resultaten geven aan dat de geënquêteerden – binnen het brede palet aan duurzaamheidsvraagstukken – veel belang hechten aan de onderwijskwaliteit en een veelbesproken thema als dierproeven minder belangrijk vinden. Verder geven de deelnemers aan dat het aantal studenten (zowel Nederlands als buitenlands) en de wetenschappelijke ranking bovengemiddeld scoren in de huidige situatie. Met name bij dit thema is een bijzondere uitkomst waar te nemen, zie ook de ‘gap-analyse’ hierna. Tot slot vinden de geënquêteerden dat (op het gebied van de informatievoorziening) bij vrijwel alle duurzaamheidsthema’s verbeteringen gerealiseerd kunnen worden, met uitzonderen van de hiernaast genoemde onderwerpen.

8. 'Gap-analyse‘ – verschil tussen de huidige en gewenste positie In onderstaand staafdiagram is het verschil weergegeven tussen de inschatting van de huidige situatie en de gewenste situatie. Daaruit komt naar voren dat vrouwen op alle duurzaamheidsthema’s de ambities hoger stellen dan mannen, met name op het gebied van milieu, arbeid en maatschappij. De geënquêteerden zien veel ruimte voor verbetering op gebied van milieu, wat verklaard kan worden door het feit dat duurzaamheid vaak geassocieerd wordt met milieu. Op gebied van economie ziet men weinig ruimte voor verbetering, omdat mensen waarschijnlijk het economisch aspect van de universiteit niet direct relateren aan duurzaamheid.

9. 'Gap-analyse‘ – verschil tussen de huidige en gewenste positie Het overige personeel ziet op alle gebieden consistent meer ruimte voor verbetering in vergelijking met de wetenschappelijke werknemers en studenten. Dit kan verklaard worden door het feit dat zij directer zijn betrokken bij de operationele bedrijfsvoering en doordat het overige personeel voor een belangrijk deel bestaat uit vrouwen (zie vorige pagina). Een zeer opmerkelijk resultaat is dat studenten (ongeacht afkomst) het studentaantal in het geheel niet relevant vinden. Daar is wel een verschil tussen Nederlandse en buitenlandse studenten. Onduidelijk is, of zij het aantal studenten als te hoog ervaren of dat zij dit onderwerp niet als een duurzaamheidsvraagstuk zien.

11. Wat hebben we hiervan geleerd? Doordat mensen duurzaamheid toch vaak lijken te associëren met milieu en energie, is het voor het College van Bestuur zaak om duidelijk te communiceren dat de RuG ook duurzaamheidsinitiatieven onderneemt op andere gebieden: sustainable society en dat de universiteit zich op dat gebied ook doelen heeft gesteld. Communicatie is het sleutelwoord. De geënquêteerden zijn in hun weging van de huidige situatie ‘veilig door het midden gegaan’ en hebben hun ambities niet te scherp gesteld. Hieruit ontstaat een beeld, dat men niet helemaal bekend lijkt te zijn met de ambities en prestaties van de universiteit op het gebied van duurzaamheid. • De uitkomsten van de enquête geven het volgende beeld: • Een groot aantal geënquêteerden worstelt met de vraag wat duurzaamheid nu eigenlijk is – een aantal van de benoemde onderwerpen werd niet als zodanig herkend. • Men heeft moeite met het aangeven van het belang van onderwerpen/vraagstukken. • Het is ook niet eenvoudig gebleken om de ambities scherp neer te zetten. • Er lijkt dus sprake te zijn van enige onbekendheid met de relevante thema’s.