ŻYCIE ZASTĘPU SKAUTOWEGO

1. ŻYCIE ZASTĘPU SKAUTOWEGO

2. CZYM JEST ZASTĘP? • Zastęp to naturalna grupa dziewcząt lub chłopców, zżyta, złączona braterską przyjaźnią, żyjąca swym życiem, również miedzy zbiórkami; • Zastęp to 6-10 osób, tej samej płci i w zbliżonym wieku; • Zastęp to miejsce samorozwoju osoby, wyzwalania w niej tego co najlepsze i korygowania tego co niedoskonałe; • ZASTĘP TO PODSTAWOWA KOMÓRKA DZIAŁALNOŚCI SKAUTOWEJ.

3. DLACZEGO MAŁE GRUPY? • Małe grupy są naturalną formą budowania relacji. • Małe grupy-zastępy zaspakajania potrzeby skautów: • przynależności- należę do tego zastępu, mamy wspólny język, własne zwyczaje, obrzędy tylko nam znane, • poczucia bezpieczeństwa- mam przyjaciół, którzy zawsze mi pomogą, na których mogę liczyć, • akceptacji- wszyscy z zastępie myślą podobnie jak ja, wyznają podobne wartości, • sukcesu- mogę wykazać się tym, w czym jestem najlepszy, • rozwoju- mam możliwości rozwijania swoich dobrych cech, eliminowania złych • bycia potrzebnym- moja praca zostanie doceniona, zastęp zauważy moja nieobecność, • poczucia odrębności- mamy własną obrzędowość, tajemnice, proporzec, nikt nie zna naszego tajemnego miejsca, • możliwości własnego wyboru- mogę sam wybrać zastęp, do którego będę należeć, • tworzenia przyjaźni- przebywam z moimi kolegami bardzo często, lubimy być razem,

4. ZASTĘPOWY • Zastępowy – to najważniejsza funkcja skautowa, to JEDYNA funkcja, choć spełniana na różnych szczeblach skautowej drabiny. • Funkcja zastępowego to nie nagroda za twoje zasługi, to nie szczególny zaszczyt czy godność, ale powołanie do szczególnej służby: prowadzenia za sobą przez życie grupki młodszych ku Prawdzie. • Zastępowy jest towarzyszem, wiernym przyjacielem, na którym MOŻNA polegać. On jest tym, który sam wyrusza na poszukiwanie Piękna, przynosi je innym i innych doń prowadzi.

5. Dużo satysfakcji z każdego sukcesu. Radość z radości i śmiechu innych. Poczucie, że jesteś komuś potrzebny, czasem niezbędny. Nauczy cię tego, czego nigdzie się nie nauczysz: rozumienia innych, wpływania na ich życie, kierowania ku lepszym, radośniejszym celom. Wymóg wielkiego wysiłku i pracy. Wymóg systematyczności, rzetelności. Wymóg kontroli nad sobą samą (wykluczony np. zły humor!). Konieczność prawidłowego ustawiania wszystkich obowiązków. Bycie zastępowym to SŁUŻBA

6. ZADANIA ZASTĘPOWEGO • Każdy zastępowy: • Opracowuje program pracy zastępu i wspólnie z zastępem planuje jego realizację, • Przeprowadza zbiórki zastępu, ćwiczenia i wycieczki, • Organizuje działania zastępu, dba o podział obowiązków w zastępie, zalicza zadania zespołowe, itp., • Stawia przed skautami wyzwania, próby… • Dba o to rozwój swoich skautów, o stopnie i sprawności, • Wpływa na całą grupę, aby wszystko odbywało się zgodnie z Prawem Skautowym, • Bierze czynny udział w zbiórkach ZZ i Radach Drużyny, • Prowadzi książkę pracy zastępu.

7. ZASTĘPOWY = WZÓR + WÓDZ + STARSZY BRAT • Spotkałam się także z innym podejściem do cech zastępowego. Otóż zastępowy to: • Kontroler-opiekun- zapewnia opiekę członkom swojego zastępu, tak kieruje ich pracą żeby wszystko co miało być zrobione, zostało zrobione dobrze. • Kontroler czasu- tak dzieli pracę, aby została ona wykonana na czas. • Motywujący- potrafi pociągnąć za sobą resztę zastępu, nawet wówczas, gdy sprawy nie układają się pomyślnie, nie poddaje się swoim złym nastrojom, bo wie, że zastęp patrzy na niego. • Słuchacz- musi rozpoznawać, jakie są potrzeby zastępu, zmieniać rzeczy, które nie podobają się, a promować to, co zastępowi sprawia radość. • Nauczyciel- musi potrafić przekazać swoją wiedzę młodszym harcerzom, to on przecież wprowadza ich w życie harcerskie. Musi zatem te wiedzę sam posiadać. • „Dobra Mama”- nie musi wiedzieć wszystkiego i być najlepszym we wszystkim. Sprawia mu radość, że członkowie zastępu doskonalą się, rozwijają i w niektórych dziedzinach przewyższają go wiedzą lub umiejętnościami. • „Kierownik”- kieruje praca zastępu, ale wie, że zawsze może zwrócić się po pomoc do drużynowego. • Zastępowy jak „maraton”- planuje zajęcia zastępu tak, że nie ma czasu na nudę, zajęcia kończą się nie wiadomo jak szybko. • Delegat- potrafi reprezentować zastęp i walczyć o jego interesy.

8. JEST WZOREM • Musi bardzo poważnie traktować Prawo Rangers’a – przede wszystkim być harcerzem! Być harcerzem w domu, w szkole, na zbiórkach… • Nie „uczyć harcerstwa”, ale pokazywać harcerstwo samym sobą, inaczej będzie tylko aktorem w teatrze komediowym, a inni szybko to aktorstwo odkryją, nie zaakceptują go, bo jeśli jest aktorem to oni są marionetkami w jego rękach, a: Każdy chce życia prawdziwego, autentycznego i prawdziwych autentycznych przyjaciół… • Musi przemyśleć każdy punkt Prawa Rangers’a i znaleźć sposób jego realizacji w swoim codziennym życiu. • Jeśli przyjmiesz harcerstwo „na poważnie” – inni też wezmą je na poważnie. Jeśli odrzucisz jakiś jego element – inni też odczują to i odrzucą: - spróbuj spóźnić się na zbiórkę, - nie przyjść na umówione spotkanie, bo „nie miałaś czasu”, - nie przyjść na własną zbiórkę bez zapowiedzi, Długo nikt nie potraktuje twoich słów poważnie, będziesz odtąd musiał walczyć o dyscyplinę zamiast robić coś miłego i pożytecznego. • Musi być wzorem w harcerskiej wiedzy, umiejętnościach, postawie Pamiętaj: Harcerze szybciej przejmą twoje słabości i twoje potknięcia za swoje niż twoje zalety. — O ZGROZO!

9. JEST WODZEM • Nie bój się słowa WÓDZ-skauci chcą wodza, choć ciągle będą poddawać twoją siłę próbie.

10. JEST STARSZYM BRATEM • 1. Masz czas dla każdego harcerza z osobna. Myślisz o jego stopniach, sprawnościach, [aby piął się coraz wyżej], myślisz o jego problemach prywatnych, osobistych, [ale nie wchodzisz „z butami” w jego prywatne życie], lecz na ile zostajesz dopuszczony, dbasz o jej naukę. • 2. Pracujesz z każdym „w cztery oczy”, ale możesz korzystać w trudniejszych sytuacjach z aprobaty i dezaprobaty grupy – jeśli potrafisz. • 3. Jesteś ich mamą i tatą na obozie: — ocierasz im łezki, a potem żądasz dzielności, — współczujesz, że tak się złożyło, że drugi dyżur mają najwięcej garnków do wyszorowania, ale potem każesz im dokończyć pracę, nie pozwalasz na bunt, ani nawet na szemranie. • 4. Jesteś odpowiedzialny za ich bezpieczeństwo. • 5. Znasz ich sytuację rodzinną i finansową, w razie potrzeby informujesz drużynowego • 6. Zwracasz uwagę na ich wygląd zewnętrzny i zachowanie: poprawiasz umundurowanie, każesz wsadzić pas w szlufki, zwracasz uwagę na zachowanie przy stole, na czystość języka… Ty jesteś dla harcerzy, a nie oni dla ciebie, ale ty wytyczasz im drogę, a nie dajesz się sprowadzać na bezdroża.

11. Zbiórki zastępu • Czym jest zbiórka? Zbiórka harcerska to spotkanie członków drużyny, zastępu, Rady Drużyny lub zastępu zastępowych, mające pewien z góry określony cel. Mówiąc prościej zbiórka ma czemuś służyć, ma pomóc coś osiągnąć, rozwiązać. Celem może być np. zdobycie konkretnych wiadomości i umiejętności w danej dziedzinie, integracja harcerzy, przygotowanie do obozu, podsumowanie czegoś itd. • Rodzaje zbiórek: • zbiórka wprowadzająca –jej celem jest zaznajomienie z danym tematem; • zbiórka uzupełniająca –służy ona poszerzeniu i uzupełnieniu dotychczas zdobytej wiedzy; • zbiórka podsumowująca – zastępy wymieniają się wiadomościami czy umiejętnościami oraz podsumowują zdobytą wiedzę; • zbiórka sprawdzająca – na której harcerze wykazują się posiadaną wiedzą i umiejętnościami; • zbiórka uroczysta - organizowana przy specjalnej okazji np. nadania proporca, zakończenia akcji letniej, przyznania stopnia, złożenia Przyrzeczenia Skautowego.

12. Co robić z zastępem? • Można robić wszystko, byle to działanie: — miało SENS, — było zgodne z PRAWEM SKAUTOWYM — było radosną zabawą! • Dla twoich harcerzy najważniejsze jest – „aby to, co robisz było radosną zabawą”. Im nie musisz pokazywać sensu. Nawet nie powinieneś. Zbytnie moralizowanie może zepsuć zabawę. Ale za sens odpowiadasz ty, druhu zastępowy.

13. Działanie ma sens, jeśli prowadzi do celu:

14. Harc Gra Zadanie Zwiad Bieg Musztra Podchody Turniej Alarm Gawęda Ognisko Biwak Zawody Piosenka, śpiew Teatr Praca rąk Zarobkowanie Pokaz Próba Zaj. gospodarcze Służba społeczna Pląs Wędrówka Wycieczka Podstawowe formy pracy skautowej: • Apel • Szkolenie • Dyskusja • Rozmowa • Popis • Nauka • Konkurs • Festiwal • Quiz • Ćwiczenie • Obóz

15. OBRZĘDOWOŚĆ ZASTĘPU • Obrzędowość zastępu, to coś, co odróżnia twój zastęp od innych, pozwala stworzyć jego niepowtarzalną atmosferę. • Obrzęd harcerski nie może być pustym, sztucznym gestem. To jest życie zastępu – i dopiero wtedy ma sens. • Musi być naturalny, wymyślony przez ciebie i twoich członków zastępu oraz napisane przez życie. • Obrzędowością może być wszystko, co żyje w zastępie i jest dla niego charakterystyczne.

16. przyjęcie „nowego” do zastępu, mianowanie podzastępowego, skarbnika, kronikarza itp., powitanie i pożegnanie, nadanie imion, pseudonimów, powitanie proporca, barwa, symbol zastępu, proporzec, pieśń, hymn zastępu, siec alarmowa, chód, pranie „brudów” zastępu, prezenty, okrzyk, sieć alarmowa, baza: miejsce zastępu, przekazanie funkcji, nagradzanie, karanie, imieniny (w tym zastępu), nadanie godła, proporca, kronika, szyfr, węzeł na chuście, skrytka, miejsce spotkań, przerywniki, powiedzonka, taniec, stroje, herbatka zastępu, szyk, amulety, ważne chwile, kronika, mowa tajemna. Kilka obrzędowych pomysłów:

17. Harcerstwo jest grą (tak powiedział Baden‑Powell). Ty grasz wodza! — naucz się reguł i rozpoczynaj partię ze swoimi harcerzami – kto wygra? • To twój wielki kłopot: znaleźć im drogę wędrowniczą, ich własną drogę, którą nie tylko zaakceptują, ale wejdą na nią z entuzjazmem, radością!