Nhoùm 2

1. Nhoùm 2 Xin chaøo thaày Löôïm vaø caùc baïn !

2. Tên đề tài Cô caáu thaønh phaàn vaø toå chöùc aåm thöïc cuûa ngöôøi Vieät

3. I/ Cô caáu aåm thöïc cuûa ngöôøi Vieät II/ Thaønh phaàn aåm thöïc cuûa ngöôøi Vieät III/ Toå chöùc aåm thöïc cuûa ngöôøi Vieät Nội dung chính

4. I/ CÔ CAÁU AÅM THÖÏC CUÛA NGÖÔØI VIEÄT Vieät Nam laø moät nöôùc noâng nghieäp, töø raát laâu ngöôøi daân soáng chuû yeáu laøm ngheà noâng, Ñoàng aùng laø coâng vieäc haøng ngaøy cuûa hoï, hoï thöôøng soáng ñònh cö thaønh laøng, xoùm. Thoùi quen cuûa ngöôøi Vieät laø troàng troït vaø chaên nuoâi. Tuy nhieân ngöôøi Vieät chaên nuoâi da söùc laø ñeå laáy söùc keùo laø chính tröù khoâng phaûi nuoâi ñeå laáy thòt. Do thôøi tieát ôû Vieät Nam thaát thöôøng, ñoàng thôøi do chieán tranh keùo daøi do ñoù vieäc saûn xuaát gaëp khoâng ít khoù khaên daãn ñeán ñôøi soáng cuûa phaàn lôùn ngöôøi Vieät laø khoâng sung tuùc

5. I/ Cô caáu aåm thöïc cuûa ngöôøi Vieät Nhö vaäy do ñieàn kieän kinh teá xaõ hoäi seõ laøm aûnh höôûng ñeán cô caáu aåm thöïc cuûa ngöôøi Vieät maø cuï theå laø böõa aên cuûa ngöôøi Vieät vaø noù ñöôïc theå hieän roõ neùt cuûa moät neàn vaên hoùa luùa nöôùc ñoù laø trong thaønh phaàn böõa côm cuûa ngöôøi Vieät thì bao giôø nguoàn thöùc aên töø thöïc vaät bao giôø cuõng nhieàu hôn ñoäng vaät.

6. 1/ Thöùc aên cuûa ngöôøi Vieät a/ Thöùc aên coù nguoàn goác thöïc vaät. - Luùa gaïo: Trong soá caùc loaïi thöùc aên coù nguoàn goác töø thöïc vaät thì luùa gaïo laø thaønh phaàn quan troïng nhaát trong böõa aên cuûa ngöôøi Vieät. Gaïo ngöôøi Vieät seõ naáu thaønh côn vaø cuõng coù theå laøm ra nhieàu loaïi baùnh. Trong böõa aên côm laø thaønh phaàn chính, thöùc aên laø phuï. Vì theá böõa aên cuûa ngöôøi Vieät coøn goïi laø böõa côm. Neáu xeùt veà tính chaát thì ta coù 2 loaïi gaïo ñoù laø gaïo teû vaø gaïo neáp. Gaïo teû laø loaïi gaïo maø ta naáu côn aên thöôøng ngaøy, ngoaøi ra ta coù theå naáu chaùo vaø laøm moät soá loaïi baùnh… Gaïo neáp vôùi tính chaát thôm vaø deûo neân coù theå cheá bieán thaønh caùc moùn nhö: cheø, xoâi, baùnh ñeå duïng trong caùc buoåi leã ñaëc bieät.

7. 1/ Thöùc aên cuûa ngöôøi Vieät b/ Thöùc aên coù nguoàn goác töø hoa maøu. Ngoaøi troàng caây luùa, ngöôøi Vieât coøn troàng caùc loaïi caây hoa maøu nhö: Ngoâ, khoai, saén … Ñaây laø nguoàn thöùc aên maø ta coù theå aên ñoän cuøng vôùi côm hoaëc thay theá côn khi muøa maøng bò thaát baùt. Hoa maøu coøn ñöôïc ngöôøi Vieät xem laø nguoàn thöïc phaåm thöù hai sau luùa gaïo. c/ Thöùc aên coù nguoàn goác töø Rau, cuû, quaû. Vieät Nam coù moät neân khoâng khí raát thích hôïp cho vieäc troàng troït caùc loaïi rau, cuû quaû. Trong böõa aên cuûa cuûa ngöôøi Vieät thì khoâng theå thieáu rau. Vieät Nam có một danh mục rau quả mùa nào thức ấy, phong phú vô cùng. Đối với người Việt nam thì đói ăn rau, đau uống thuốc là chuyện tất nhiên. Ăn cơm không rau như nhà giàu chết không kèn trống/ Ăn cơm không rau như đánh nhau không có người gỡ.

8. 1/ Thöùc aên cuûa ngöôøi Vieät c/ Thöùc aên coù nguoàn goác töø Rau, cuû, quaû. Ngoài ra, các loại gia vị đa dạng như hành, gừng, ớt, tỏi, riềng, rau mùi, rau răm, rau húng, thìa là, hồ tiêu, tía tô, lá lốt, diếp cá v.v… cũng là những thứ không thể thiếu được trong bữa ăn của người Việt Nam. Bên cạnh đó thì các loại hoa quả ở Việt Nam cũng rất phong phú như: Táo, Cam, quýt, xoài, dứa, dưa, dừa … mùa nào thì ăn quả náy. Tuy nhiên hiện nay do áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng trọt nên nên chúng ta có thể thưởng thức hoa quả tùy ý mà không phải chờ tới mùa.

9. 1/ Thöùc aên cuûa ngöôøi Vieät c/ Thöùc aên coù nguoàn goác töø Ñoäng vaät Trong cơ cấu ăn và đứng đầu trong hàng thức ăn động vật của người Việt Nam là các loại thủy sản, sản phẩm đặc thù của vùng sông nước. Sau “cơm rau” thì “cơm cá” là thông dụng nhất. * Veà Thuûy Saûn: Caù: coù caù nöôùc ngoït soáng trong ao hoà, caù nöôùc maën soáng ôû bieån. Từ các loại thủy sản, người Việt Nam đã chế ra một thứ đồ chấm đặc biệt là nước mắm và mắm các loại. Thiếu nước mắm thì chưa thành bữa cơm Việt Nam. Ngoaøi caù ra moùn aên cöûa ngöôøi Vieät coøn coù: Toâm, Löôn, EÁch, Cua, OÁc, trai, soø, heán… Hieän nay thuûy saûn ñöôïc coi laø nhöõng moùn aên ñaëc saûn cuûa ngöôøi Vieät, ñöôïc cheá bieán kha coâng phu trong caùc nhaø haøng phuïc vuï nhu caàu aåm thöïc cuûa moïi ngöôøi.

10. 1/ Thöùc aên cuûa ngöôøi Vieät c/ Thöùc aên coù nguoàn goác töø Ñoäng vaät * Thòt da suùc, da caàm: Trong cô caáu böõa côm cuûa Ngöôøi Vieät thì vaãn coù côm thòt nhöng chieám moät vò trí khaù laø khieâm toán so vôùi côm rau vaø côm caù. Côm thòt goàm coù: Thòt gaø, thòt chim, thòt ngang, thòt ngoãng, thòt vòt, thòt lôïn, thòt traâu vaø thòt choù … Ngoaøi ra coøn coù caùc moùn ñöôïc goïi laø quyù hieám maø ngaøy xöa chæ coù vua chuùa, caùc quan laïi, caùc taâng lôùp giaøu coù môùi ñöôïc duøng nhö: Yeán saøo, vaây caù, gaân hoå… d/ Thöùc aên coù nguoàn goác töø khoaùng vaät Ngöôøi Vieät duïng thöùc aên coù nguoàn goác töø khoaùng vaät thöôøng duøng laøm gia vò, hay phuï gia khi cheá bieán caùc moùn aên nhö: Muoái, pheøn chua, thaïch cao, haøn the…

11. 2/ Thöùc uoáng cuûa ngöôøi Vieät Ngöôøi Vieät coù truyeàn thoáng laøm ngheà troàng troït neân caùc loaïi thöùc uoáng cuûa mình cuõng döôïc cheá bieán töø thöïc vaät. Moät trong nhöõng thöïc uoáng quen thuoäc coù theå keå ñeán: a/ Cheø Vieät Nam coù theå xem laø moät trong nhöõng nôi coå nhaát cuûa caây cheø. Caây cheø xuaát hieän ôû Vieât Nam töø raát sôùm. Hieän nay, ôû vuøng nuùi Nghóa Loä ngöôøi ta ñaõ phaùt hieän ra moät khu röøng cheø hoang coå thuï coù khoaûng 40 nghìn caây, cao töø 6 ñeán 8 meùt. Moät soá loaïi che maø ngöôøi Vieät thöôøng hay duøng laø: - Cheø Töôi: Laù cheø töôi boû vaøo aám, ñung soâi, uû noùng - Cheø nuï:laø nuï hoa cheø coøn non, chöa nôû ngöôøi ta hai veà phôi khoâ. - Cheø Maïn: Laù che, buùp cheø haùi veà uû ít ngaøy theo phöông phaùp coå truyeàn roài ñem ñi phôi khoâ. - Cheø Taøu: Laø thöù cheø nhaäp töø Trung Hoa.

12. 2/ Thöùc uoáng cuûa ngöôøi Vieät Moät loaïi thöùc uoáng khaùc cuûa ngöôøi Vieät coù theå keå ñeán ñoù laø: b/ Röôïu Tuïc uoáng röôïu coù töø raát laâu ñôøi, röôïu laø thöù ñoà uoáng phoå bieán töø noâng thoân ñeán thaønh thò, ngöôøi giaøu hay ngöôøi ngheøo ñeàu phaûi uoáng moät thöù röôïu ñöôïc chöng caát töø gaïo neáp. Rượu Việt Nam làm từ gạo nếp, thứ gạo đặc sản của vùng Đông Nam Á. Gạo nếp được đem đồ xôi, ủ cho lên men rồi cất ra. Rượu chế tạo như thế gọi là rượu trắng, hoặc rượu đế để phân biệt với rượu có ướp thêm các thứ hoa gọi là rượu mùi hoặc màu (như rượu cúc, rượu sen… ). Rượu ngâm thuốc gọi là rượu thuốc (rượu tam xà, ngũ xà, rượu tắc kè… ). Cúng ông bà tổ tiên thường phải có ly rượu trắng (rượu màu, rượu thuốc và các thứ rượu phương Tây không thể dùng cúng được).

13. 3/ Ñoà huùt cuûa ngöôøi Vieät a/ Thuoác laøo, thuoác laù Thuoác laøo ñöôïc huùt khaù phoå bieán ôû Vieât Nam, nhaát laø ñaàu theá kyû XX trôû veà tröôùc. Ñaøn oâng xöùa Baéc 17,18 tuoåi laø bieát huùt thuoác laøo. Nhöõng ai ñaõ huùt vaø nghieäm roài thì raát laø khoù boû vì theá daân gian coù caâu: “ Nhôù ai nhö nhôù thuoác laøo Ñaõ choân ñieáu xuoáng laïi ñaøo ñieáu leân.” Thuoác laøo ñöôïc troàng nhieàu ôû caùc vuøng queâ cuûa Vieât Nam, Caây thuoác laøo khaù laø to. Ñeán mua thu hoaïch laù caây ñöôïc caét veà uû, roài ñem phôi, saáy roài duøng daàn. b/ Thuoác phieän Thuoác phieän ñöôïc duøng nhieàu ôû phí Baéc. Ñoù laø moät loaïi nhöïa caây huùt coù muøi thôm. Luùc môùi huùt caûm giaùc nhö söùc löïc taêng leân, nhöng huùt nhieàu thì gaày oám ñi. Nhöõng ngöôøi nghieän thuoác phieän neáu khoâng coù thuoác thì raát khoù chòu. Thuoác phieân laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra teä naïn XH. Nhöng trong thôøi Phaùp thuoäc thì ñöôïc chính phuû khuyeán khích duøng.

14. 4/ AÊn traàu cuûa ngöôøi Vieät Tục ăn trầu cau cuûa ngöôøi Vieät tiềm ẩn một triết lý về sự tổng hợp của nhiều chất khác nhau : cây cau vươn cao là biểu tượng của trời (dương), vôi – chất đá là biểu tượng của đất (âm), dây trầu mọc lên từ đất, quấn quýt lấy thân cây biểu tượng cho vai trò trung gian hòa hợp. Sự tổng hợp biện chứng của âm dương tam tài ấy tạo nên một kết hợp hết sức hài hòa. Miếng trầu có cái tươi ngọt từ hạt cau, cái cay của lá trầu, cái nồng nàn của vôi, cái bùi của rễ… Tất cả tạo nên một chất kích thích, làm cho thơm miệng, đỏ môi và khuôn mặt bừng bừng như say rượu. Ăn trầu có nhai mà không nuốt. Nó mang một tính cách linh hoạt hiếm thấy : không phải ăn, không phải uống, cũng không phải hút.

15. II/ THAØNH PHAÀN AÅM THÖÏC CUÛA NGÖÔØI VIEÄT • Ngöôøi Vieât aên côn thöôøng theo böõa laø chính, trong ngaøy thöôøng coù 03 böõa: Saùng, tröa vaø toái (Hay chieàu). ÔÛ thaønh thò thöôøng coù hai buoåi: Buoåi tröa vaø tuoåi toâi coøn buoåi saùng thì thöôøng laø aên nheï. Böõa côn cuûa ngöôøi Vieät thöôøng chia laøm 02 loaïi: • Böõa aên haøng ngaøy: Thöôøng goïi laø böõa côn gia ñình, caùc thaønh vieân trong gia ñình nhö: OÂng Baø, cha meï, con chaùu quaây quaàn beân maâm côm theå hieän söï quaàn tuï gia ñình. • Böõa côn trong dòp ñaëc bieät: • + Côm khaùch: Khi coù khaùch thaønh vieân cuûa böõa côm coù söï thay ñoåi, böõa aên khoâng ñôn thuaàn laø nhöõng ngöôøi trong gia ñình maø coøn coù caû khaùch. Cuõng trong khoâng khí ñoù nhöng böõa aên ñoøi hoûi chaát löôïng cao hôn veà thöùc aên, veà thaåm myõ. Thöùc aên ngoaøi côm, rau, coøn coù thòt caù. Neáu khaùch laø ñaøng oâng thi coù theâm röôïu.

16. II/ THAØNH PHAÀN AÅM THÖÏC CUÛA NGÖÔØI VIEÄT Böõa côn trong dòp ñaëc bieät: + Côm Coå: Côm coå thöïc chaát laø côm khaùch nhöng ôû caáp ñoä cao hôn, laø côm ñöôïc doïn cho nhieàu ngöôøi trong gia ñình ngöôøi coù vieäc hoaëc ôû ñình laøng nhaân dòp gioû, cöôùi, hoäi heø… Thaønh phaàn tham döï raát ñoâng, ñuû caùc thaønh phaàn. Xeùt ôû goùc ñoä naøo ñoù ngöôøi döï coå cho mình coù quyeàn thaåm ñònh, nhaän xeùt ngöôøi laøm coå vì theá tieâu chí cho buoåi côm coå cao hôn côm khaùch, caùc moùn aên phaûi ñöôïc cheá bieán vaø trình baøy moät caùch haøi hoøa. Toùm laïi: Cô caáu thaønh phaàm böõa aên cuûa ngöôøi Vieät coøn xaùc ñònh vò trí aên uoáng cuûa ngöôøi Vieät. AÊn uoáng ñoáng vai troø quan troïng trong vaên minh laøng xaõ ngöôøi Vieät. Ngoaøi vai troø chöùc naêng thò thöïc vaø giao teá noù coøn bieåu hieän tinh thaàn taäp theå coâng ñoàng laøng xaõ.

17. III/ TOÅ CHÖÙC AÅM THÖÏC CUÛA NGÖÔØI VIEÄT 1/ Duïng cuï aên cuûa ngöôøi Vieät: Ngöôøi Vieät töø tröôùc ñeán nay chæ dung moät duïng cuï ñeå aên ñoù laø: Ñoâi ñöõa. So vôùi caùc duïng cuï aên khaùc cuûa caùc daân toäc khaùc thì ñoâi ñuõa cuûa ngöôøi Vieât raát linh hoaït coù theå gaép thöùc aên, vaø, xeù, xeû, daàm, troän … 2/ Doïn côm: 3/ Vò trí choå ngoài trong maâm: 4/ AÊn côm:

18. Xin cảm ơn! 6