Jak pracować z dzieckiem niedowidzącym? Prezentacja dla nauczycieli

1. Jak pracować z dzieckiem niedowidzącym?Prezentacja dla nauczycieli Iwona Pepaś Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna tyflopedagogika

2. Spis treści: • Potrzeba integracji. • Trudności na jakie napotykają dzieciniedowidzące w szkole, w tym trudności ortograficzne w piśmie. • Potrzeba pełnej diagnozy. • Podstawowe zasady i metody pedagogikispecjalnej. • Zasady pracy z dzieckiem niedowidzącym. • Bibliografia. • Wyjście z prezentacji.

3. Potrzeba integracji • Celem integracji jest umożliwienie niepełnosprawnym prowadzenia normalnego życia, udostępnienie im wszystkich instytucji kształcenia, pracy, kultury i rekreacji, z których korzystają pełnosprawni oraz udzielanie im różnych rodzajów pomocy socjalnej. • Powodzenie społecznej integracji dzieci, młodzieży i dorosłych osób niepełnosprawnych zależy od warunków stworzonych tym osobom w ich naturalnym środowisku. Sama istota społecznej integracji polega na pełnym „łączeniu" osoby niepełnosprawnej w społeczność osób pełnosprawnych. • Wszystkie dzieci powinny przejść „edukację włączającą”, w procesie której kształtowane jest u nich przekonanie, że każde z nich, niezależnie od stanu swojego zdrowia i sprawności, ma prawo do wspólnej nauki i uczestnictwa we wszystkich sytuacjach społeczności uczniowskiej. • Niedowidzenie ma oczywiście pewien negatywny wpływ na funkcjonowanie dziecka w szkole, jednak jest on spowodowany zewnętrznymi aspektami funkcjonowania (bariery architektoniczne, zbyt liczne klasy, brak pomocy itp.), natomiast nie wynika on z osobowości i możliwości poznawczych i intelektualnych uczniów z defektem wzroku. • Większość dzieci niedowidzących, to jednostki zdolne i ambitne, co spowodowane jest ogromną motywacją, aby dorównać rówieśnikom. Defekt wzroku kompensowany jest u nich rozwojem innych procesów poznawczych takich jak: pamięć, uwaga, wyobraźnia. Spis treści

4. Trudności o charakterze ogólnym Czytanie obszernych tekstów z podręczników oraz lektur szkolnych. Odczytywanie zapisów z tablicy. Odczytywanie i pisanie długich ciągów działań matematycznych i wzorów chemicznych. Czytanie map zagęszczonych różnymi elementami graficznymi. Nadążanie z robieniem notatek w czasie lekcji. Przygotowanie obszernych prac pisemnych. Konieczność zbyt długiegokorzystania ze wzroku przyodrabianiu dużej ilości zadań domowych. Przyczyny trudności ortograficznych w piśmie Uczenie się w utrudnionych warunkach gorszego widzenia powoduje niedokładny obraz litery. Niewyraźne pisanie negatywnie wpływa na utrwalania sobie właściwego obrazu wyrazu. Posługiwanie się lupą lub innym przyrządem optycznym utrudnia pisanie, w tym przepisywanie z tablicy. Podchodzenie do tablicy wymaga czasu. Słała kontrola nauczyciela, wykrywająca błędy, utrwala u ucznia przekonanie, że osiągnięcia powodzenia jest prawie niemożliwe. Wyręczanie przez rodziców. Mniejsza ilość przeczytanych samodzielnie tekstów. Trudności na jakie napotykają dzieci niedowidzące w szkole, w tym trudności ortograficzne w piśmie Spis treści

5. Potrzeba pełnej diagnozy (1) Spis treści

6. Potrzeba pełnej diagnozy (2) • Diagnoza psychologiczna dziecka niedowidzącego opisuje: ogólną sprawność umysłową stopień wykorzystywania wzroku stopień kompensacji percepcyjnej współwystępowanie schorzeń funkcje percepcyjno – motoryczne (analiza słuchowa, słuch fonematyczny, rozwój ruchowy, lateralizacja i orientacja w przestrzeni), uzdolnienia kierunkowe i zainteresowania przystosowanie emocjonalne i funkcjonowanie społeczne. • Diagnoza pedagogiczna sprawdza poziom wiadomości i umiejętności szkolnych. • Diagnoza lekarska informuje o jednostce chorobowej ucznia, wynikających z niej konsekwencji, a także zawiera wskazówki dotyczące najkorzystniejszego oświetlenia miejsca pracy, używanego przez ucznia sprzętu optycznego jego działanie, nakazów i zakazów podczas pracy. Spis treści

7. Podstawowe zasady i metody pedagogikispecjalnej • Zasada indywidualizacji. • Zasada konkretności i poglądowości nauczania. • Zasada priorytetu rewalidacji w organizacji procesu dydaktycznego. • Zasada przystosowania wymagań do indywidualnych możliwości wychowanków. • Zasada zapewnienia bezpieczeństwa, życzliwości, akceptacji, tolerancji, zaufania dziecka do prowadzącego zajęcia. • Zasada stopniowania trudności, zasada korekcji i kompensacji (zastępowanie wzroku innymi zmysłami). • Zasada celowości i systematyczności. • Zasada kształtowania u dziecka pozytywnej motywacji do nauki, kształtowanie wiary we własne siły, przezwyciężanie trudności (krok po kroku). • Zasada optymizmu pedagogicznego (tzn. wiara w możliwości dziecka, dostrzeganie najdrobniejszych sukcesów itp.) Spis treści

8. Zasady pracy z dzieckiem niedowidzącym (1) • Dopilnować, by uczeń nie wstydził się używać szkieł optycznych i lup oraz zapewnić właściwe oświetlenie klasy. • Posadzić dziecko blisko nauczyciela i tablicy. • Stosować pomoce służące do powiększania, używać czarnego flamastra i powiększonych liter. • Pogrubić linijki w zeszycie dziecka, a przy ocenianiu nie wyolbrzymiać roli kaligrafii. • Uwzględnić wolniejsze tempo pracy. • Rozwijać zainteresowania i zdolności, zachęcać do wypowiedzi słownych. • Wykorzystywać umiejętność kompensowania ubytków wzroku przy pomocy słuchu i innych zmysłów. • Zmienić kryteria oceny dzieci niedowidzących. • Dzieci niedowidzące powinny mieć możliwość Indywidualnego potraktowania (podobnie jak dzieci dyslektyczne). • Pamiętać, że uczenie polisensoryczne jest jedną z najskuteczniejszych form nauki. • Stosować wolniejsze spostrzeganie, poznawanie zjawisk i wolniejsze tempo pracy. • Dominującą metodą powinno być ustne opracowanie materiału lekcyjnego. • Ćwiczenia wymagające użycia wzroku nie powinny trwać dłużej niż 10-15 minut. Spis treści

9. Zasady pracy z dzieckiem niedowidzącym (2) Należy modyfikować sposobów nauczania ortografii dla dzieci niedowidzących poprzez: • wprowadzenia poprawnego zapisu ortograficznego nowego wyrazu, • pokazywanie pokrewieństwa wyrazów, • tworzenie właściwego obrazu poprzez zapis (dziecko powinno dostać zapisany wyraz), • wszystkie trudne wyrazy, które pojawią się na lekcji uczeń powinien mieć do dyspozycji na ławce, • łączenie obrazu z ruchem, logiczne powiązanie ze sobą pisowni wielu wyrazów, • podanie jasnej reguły ortograficznej, • otoczenie małego dziecka (przedszkole i nauczanie zintegrowane) powinno być oznaczone wyrazami powiązanymi z przedmiotami codziennego użytku i określającymi codzienne czynności, • organizację ćwiczeń ortograficznych nastawionych na sukces – ćwiczenia z lukami, bank wyrazów potrzebnych do użycia w samodzielnej pracy itp. • rozwijanie zainteresowania poprawnym pisaniem, korzystanie ze słowników, porównywanie swoich wcześniejszych i obecnych prac, nagradzanie poprawnie napisanych prac. Spis treści

10. Bibliografia • Bateman B.: Dzieci niewidome i niedowidzące, w. Harring N. G. I Schiefelbusch R. L.: Metody Pedagogiki Specjalnej. W-wa 1973, PWN. • Bendych E., Janik M.: Nauczanie początkowe dzieci niewidomych. W-wa 1981, WSPS. • Grzegorzewska M.: Psychologia niewidomych. W-wa – Lwów 1926. • Konarska J.: Dziecko niedowidzące. Wskazówki wychowawcze dla Rodziców. W-wa 1984, PZN. • Sękowska Z.: Rewalidacja niewidomych, w: Hulek A.[red]: Pedagogika rewalidacyjna, W-wa 1977, PWN. • Strona Polskiego Związku Niewidomych www.pzn.org.pl Spis treści

11. Dziękuję za uwagę