بهداشت عمومي

2. بهداشت عمومي

3. برخورداري از خدمات بهداشتي و درماني ، يکي از حقوق مسلم فردي و اجتماعي است و تامين سلامت جسم و روان هم ابزاري براي تکامل انسان است و هم از ديد گاه اقتصادي اهميت دارد باتوجه به اين مهم اين مجموعه در سه بخش تدوين شده است: 1- سياستها و کليات بهداشت عمومي 2- بهداشت فردي 3- بهداشت محيط

4. بخش اول برخورداري از خدمات بهداشتي و درماني

5. بهداشت عمومي عبارتست از علم و فن پيشگيري از بيماريها، افزايش طول عمر و ارتقاي سطح سلامتي و توانائي انسان از طريق کوشش هاي دسته جمعي افراد جامعه ، به طوري که هر فردي از جامعه از حق طبيعي خود، يعني سلامتي و عمر طولاني بهرمند گردد.

6. اهداف و دامنه فعاليتهاي بهداشت عمومي : 1- آموزش بهداشت عمومي 2- بهداشت مادر و کودک 3- بهداشت محيط 4- پيشگيري و کنترل بيماريهاي واگيردار و مزمن 5- خدمات آزمايشگاهي 6- خدمات پزشکي و پرستاري 7- خدمات مرتبط با امور جمعيت و تنظيم خانواده 8- نظارت بر مواد خوراکي ، بهداشتي و داروئي 9- خدمات بهداشتي در شرايط اضطراري 10- بررسيهاي آماري ، تحقيقات و ارزشيابي در امور بهداشتي

7. تاريخچه بهداشت عمومي در ايران : در دوران هخامنشيان رعايت بهداشت همواره مورد نظر بوده . در دين زرتشت ، آتش رمز پاکي و شايسته احترام بوده و آلوده کردن آب و خاک به پليدي ممنوع بوده است همچنين مطالب و دستورات بهداشتي زيادي در دين اسلام وجود دارد.

8. در سال 1320 شمسی، وزارت بهداري تاسيس گرديد در نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران، مسئله سلامت مردم به عنوان يکي از حقوق مسلم آنان مورد توجه است و در اصول سوم ، بيست و نهم و چهل و سوم از قانون اساسي بر ضرورت تامين بهداشت و درمان براي آحاد مردم ايران تاکيد شده است

9. تعريف سلامت و بيماري از ديدگاه پزشک ، سلامتي عبارت است از مطابقت با معيارهاي معين نظير شاخصهاي فيزيکي ، هنجارها و ميزانهاي بيوشيميائي ، معيارهاي فيزيولوژيکي و غيره بيماري دلالت بر شرايطي دارد که جسم انسان را مريض کرده و عملکرد طبيعي بدن را بر هم مي زند.

10. اگر افراد جامعه را بر حسب حالت تندرستي يا شدت بيماري گروه بندي کنيم، جدولي ايجاد مي شود که به آن طيف تندرستي- بيماري مي گويند. طيف تندرستي – بيماري

11. عوامل موثر در پيدايش بيماريها عبارتند از عوامل ميزبان و عوامل محيطي (محيط زيستي، اجتماعي و فيزيکي) و از ميان مدلهاي متعددي که براي ترسيم چگونگي تاثير عوامل ميزبان و محيطي ارائه شده اند ، مي توان مثلث اپيدميولوژي، شبکه عليت و مدل چرخ را مورد بحث قرار داد.

12. عوامل موثر در بهداشت و سلامت انسانها عبارتنداز : 1- وراثت 2- محيط زيست 3- سبک زندگي 4- وضعيت اقتصادي – اجتماعي (شامل وضعيت اقتصادي، سطح آموزش ، سطح اشتغال- نظام سياسي کشور) 5- خدمات بهداشتي درماني و غيره

13. مهمترين شاخصهاي بهداشتي عبارتنداز : 1- شاخصهاي مربوط به مرگ ومير 2- ولادت و باروري 3- وضعيت تغذيه 4- اجراي خدمات بهداشتي 5- ميزانهاي ناتواني 6- ميزانهاي استفاده از خدمات 7- بهداشت رواني و اجتماعي 8- زيست محيطي 9- اقتصادي اجتماعي 10- سياست بهداشتي 11- کيفيت زندگي و غيره

14. سازمانهاي بهداشت بين المللي: اقدامات بهداشت بين المللي شامل حل مسائلي در زمينه بهداشت است که نيازمند توجه و اقدام بيش از يککشور می باشد مانند کنترل اپيدمي ها ، تبادل بين المللي اطلاعات و تجربيات طبي و بهداشتي و . . . .

15. سازمان جهاني بهداشتWorld HealthOrganization (W.H.O) سازماني است تخصصي و غير سياسي مربوط به بهداشت که از ادارات سازمان ملل بوده و مقر آن در ژنو است . اساسنامه آن از هفتم آدريل 1948 به اجرا گذاشته شد (روز جهاني بهداشت)

16. هدف از تشکيل سازمان جهاني بهداشت دستيابي همه مردم به بالاترين سطح سلامت است و هدف فعلي آن دستيابي همه مردم به سطحي از سلامت است که به آنها امکان دهد از نظر اقتصادي و اجتماعي زندگي باروري داشته باشند.

17. خدمات W.H.O شامل خدمات اصلي ، خدمات اختصاصي و تحقيقات پزشکي است . اين سازمان براي بر آوردن نيازهاي بهداشتي ويژه در مناطق مختلف جهان شش سازمان منطقه اي تاسيس کرده است مثلا منطقه جنوب شرقي آسيا که محل استقرار آن دهلي نو هندوستان است

18. يونيسف (UNICEF) يکي از ادارات سازمان ملل متحد است که از طرف مجمع عمومي ملل متحد به منظور اقدام براي بازتواني کودکان کشورهاي جنگ زده تاسيس گرديده است فعاليتهاي آن در رابطه نزديک با W.H.O و ديگر ادارات تخصصي سازمان ملل است . در حال حاضر توجه يونيسف بيشتر متوجه ”کليت کودک“ است و بسيج معروفGOBI را تشويق مي کند

19. سازمان خواروبار و کشاورزي(F.A.O) در سال 1945 و براي همکاري جهاني در زمينه هايي چون کمک به کشورها براي بالا بردن استانداردهاي زندگي در آنها ، بهبود وضع تغذيه و . . . تشکيل گرديد. سازمان بين المللي کار (I.L.O) در سال 1919 براي بهبود شرايط کار و زندگي جامعه کارگران دنيا تاسيس گرديد

20. صليب سرخ بين المللي (I.R.C) يک سازمان بشر دوستانه غير سياسي و غير رسمي است که علاقمند خدمت به انسانها در زمان صلح و جنگ مي باشد. جمعيت هلال احمر ايران که در سال 1302 با نام جمعيت شير و خورشيد سرخ ايران تاسيس گرديده است همکار صليب سرخ بين المللي است

21. مشکلات بهداشت و درمان از ديد مصرف کنندگان خدمات 1- نقصان امکانات اوليه بهداشتي 2- توزيع نادرست منابع انساني ، تجهيزات و خدمات 3- وضعيت نامساعد راهها و کمبود وسايل ارتباطي و حمل و نقل 4- باورهاي اجتماعي و رفتارهاي بهداشتي مردم

22. مشکلات بهداشت و درمان از ديد ارائه دهندگان خدمات 1- توزيع نا متعادل نيروي انساني در مشاغل بهداشتي 2- آموزش نا متناسب نيروي انساني بهداشتي در کشورهاي در حال توسعه 3- فرار مغزها 4- بهره گيري محدود از طب سنتي

23. مشکلات بهداشت و درمان از ديد سياست گذاران و برنامه ريزان 1- فقدان خط مشي بهداشتي مشخص و وجود ناهماهنگي با ساير بخش ها 2- فقدان تشکيلات برنامه ريزي موثر و کمبود اطلاعات آماري 3- عدم توازن تخصيص بودجه در شاخه هاي مختلف بهداشت 4- مخالفت با سياستها و طرحهاي بهداشتي جامعه گرا، از سوي افراد و گروههاي ذينفع

24. مشکلات موجود در ارائه خدمات بهداشتي – درماني مطلوب در ايران 1- افزايش سريع جمعيت 2- عدم اطلاع کافي از امکانات درماني 3- عدم تمکن مالي 4- فقدان اعتماد متقابل بين بيمار و پزشک 5- پائين بودن سطح آموزش فردي 6- کمبود نيروي انساني 7- رکود علمي و . . .

25. مراقبتهاي بهداشتي و سطوح مختلف آن گروهي از خدمات ارائه شده براي افراد ، خانواده ها و جوامع که توسط ادارات بهداشت به منظور ارتقاء سلامت افراد انجام مي گيرد، مراقبتهاي بهداشتي نام دارد و در سه سطح سازماندهي مي شود و هر سطح به وسيله سطح بالاتر که بيماران به آن ارجاع داده مي شوند، پشتيباني مي گردد. اين سطوح عبارتنداز : 1- مراقبت اوليه بهداشتي 2- سطح دوم مراقبتهاي بهداشتي 3- سطح سوم مراقبتهاي بهداشتي

26. طبق تعريف سازمان جهاني بهداشت خدمات اوليه بهداشتي عبارت است از مراقبتهاي اصلي در زمينه بهداشت که براي همه افراد و خانواده هاي جامعه قابل دسترس باشد و شامل خدمات جامع پيشگيري درماني براي افراد ، خانواده ها و کل جامعه است ، هنگامي که نيازي به خدمات تخصصي نباشد.

27. نظامهاي عرضه خدمات بهداشتي درماني در جهان در جهان امروز عمدتا سه سيستم بنيادين مراقبتهاي پزشکي وجود دارد که عبارتنداز معاونت عمومي ، بيمه بهداشتي و طب ملي مي باشد.

28. سيستم شبکه بهداشتي درماني در ايران اين شبکه از خانه بهداشت در روستا شروع و تا بيمارستان تخصصي در مراکز استان گسترش مي يابد . نظام بهداشت و درمان ايران را مي توان در سه سطح شهرستان ، استان و کشور مورد بررسي قرار داد.

29. سطح شهرستان شبکه بهداشت و درمان ايران شامل : خانه بهداشت، مراکز بهداشتي درماني روستائي ، مراکز بهداشتي درماني شهري، مرکز آموزش بهورزي ، مرکز بهداشت شهرستان ، بيمارستان شهرستان ، مديريت شبکه شهرستان و موسسات آموزشي مي باشد.

30. سازمان منطقه اي بهداشت و درمان استان براي نظارت بر فعاليت شبکه هاي بهداشت و درمان شهرستانها و پشتيباني از واحدهاي عرضه خدمات پيش بيني شده است. در سطح کشور وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي ، سياستگذاري ، برنامه ريزي ، هدايت عمليات و نظارت بر کار سازمانهاي منطقه اي بهداشت و درمان استانها و دانشگاههاي علوم پزشکي را عهده دار است.

31. مقصود از برنامه ريزي بهداشتي ، برآورده ساختن نيازها و درخواستهاي بهداشتي مردم است و عمدتا اهدافي از قبيل 1- اصلاح الگوهاي تشکيلاتي 2- تسريع در ايجاد خدمات بهداشتي جديد 3- تعيين اولويتها 4- اصلاح کيفيت مراقبتهاي بهداشتي 5- از بين بردن دوباره کاريها و .....را دنبال مي کند.

32. مهمترين پيش شرطهاي برنامه ريزي عبارتنداز: 1- علاقمندي دولت 2- وضع قوانين 3- سازمان دهي براي برنامه ريزي 4- توانائي اجرايي مراحل مختلف برنامه ريزي شامل موارد زير می باشد: 1- تجزيه و تحليل وضعيت بهداشت 2- تعيين اهداف مقطعي نهائي 3- ارزيابي منابع 4- تعيين اولويتها 5- تهيه برنامه تفصيلي 6- برنامه ريزي خاص و اجرا 7- پايش 8- ارزشيابي

33. مديريت عبارت است از تخصيص صحيح و منطقي منابع براي حصول به اهداف معين ، سازمان دهي و هماهنگ کردن امور براي رسيدن به آن اهداف، ارزشيابي مستمر براي اصلاح روشهاي کار و تطبيق دادن برنامه ها با نتايج ارزشيابيها