5. İzmir İktisat Kongresi , 31 Ekim 2013

1. İçerici Kalkınma Politikaları Kritik bir müdahale olarak Erken Çocukluk Eğitimi William Wiseman Dünya Bankası 5. İzmir İktisat Kongresi, 31 Ekim 2013 Finansman ve Küresel Bilgi: Türkiye’ye En İyileri Getirmek ve Türkiye’nin En İyilerini Dünya ile Paylaşmak

2. İçerici Kalkınma Politikaları Dönüşümsel bir müdahale olarak Erken Çocukluk Eğitimi 1. Türkiye’deki Son Gelişmeler • Yoksulluk • Sağlık • Eğitim 2. Aile geçmişinin gelecekteki refah üzerindeki etkisi • Varlık Fırsatları Eşitsizliğinin Etkileri • Eğitim Sonuçları ve Gelir üzerindeki Etki 3. Erken bir müdahale olarak Erken Çocukluk Eğitimi (EÇE) • EÇE’nin çocuklar üzerindeki olumlu etkileri • Türkiye’de EÇE okullaşma oranı • EÇE’nin kadın istihdamı üzerindeki olası etkileri

3. 1. Türkiye’deki son gelişmeler Gelir, sağlık ve eğitimde etkileyici gelişmeler Yoksulluk ve eğitim bakımından önemli eşitsizlikler devam ediyor

4. Türkiye’de son beş yıldaki ekonomik büyüme geniş bir şekilde paylaşıldı En Alt 40 Toplam Kaynak: Azevedo ve Atamanov (2013, GEÇİCİ); Küresel Yoksulluk Çalışma Grubu Ortak Refah veri tabanı kullanılmıştır. Refah toplamı tüketim artı dayanıklı tüketim malları ve sağlıktan oluşmaktadır. Ortalama büyüme oranının hesaplanması için geometrik ortalama kullanılmıştır.

5. Türkiye sağlık güvencesi bakımından etkileyici sonuçlar elde etti … Türkiye Üst Orta Gelirli Ülkeler Türkiye Üst Orta Gelirli Ülkeler Türkiye Üst Orta Gelirli Ülkeler Türkiye Üst Orta Gelirli Ülkeler Kaynak: Türkiye: Aile Hekimliğinde Performansa Dayalı Sözleşme Sistemi – Tasarım ve Başarılar, DB 2013 (WHO ve OECD verilerine dayalı).

6. … ve sağlık çıktılarında çarpıcı sonuçlar elde etti Cinsiyet Farkı, 5 yaş altı ölüm oranı (bin kişide) 5 yaş altı ölüm oranı (bin kişide) Türkiye Üst Orta Gelirli OECD Üyeleri OECD Üyeleri Türkiye Üst Orta Gelirli Kaynak: WDI (Dünya Kalkınma Göstergeleri)

7. Aynı durum eğitim sektörü için de geçerli …. Ortaöğretimde Net Okullaşma Oranı (%) Fark Toplam Erkek Kız Kaynak: TÜİK, Milli Eğitim İstatistikleri

8. Eğitim sonuçlarında da buna bağlı ilerleme kaydedildi Türkiye’nin Disiplinlere göre PISA Puanları Ortalama PISA Puanı, tüm disiplinler (1/5’lik dilime göre) Matematik Fen Okuma Kaynak: Türkiye’nin Okullarında Mükemmeliyeti Sağlamak, DB 2013 (OECD’nin PISA verilerine dayalı)

9. … Ancak erişimde halen önemli eşitsizlikler mevcut. Ortaöğretimde Net Okullaşma Oranları, bölgelere göre (%) İstanbul Batı Marmara Ege Doğu Marmara Batı Anadolu Akdeniz İç Anadolu Batı Karadeniz Doğu Karadeniz Kuzeydoğu An. İç Doğu Anadolu Güneydoğu An. Kaynak: TÜİK

10. …..ve aynı zamanda ülke genelindeki yoksullukta da.. Gelire göre Yoksulların Yüzdesi (Milli Gelirin %50’sinin Altında)) Doğu Karadeniz Batı Marmara İstanbul Batı Anadolu Doğu Marmara Batı Karadeniz İç Anadolu Ege K.Doğu Anadolu İç Doğu Anadolu Akdeniz Güneydoğu An. Kaynak: TÜİK

11. 2. Geçmiş önemlidir Aile geçmişi yaşam şanslarını etkiler Etkiler çok erken yaşlarda başlar ve devam ederek eğitimle birlikte artar

12. Aile geçmişi zenginlik fırsatlarını ağır bir şekilde etkiliyor … Zenginlik Fırsatlarında Eşitsizliğin Faktörleri Fırsat Profilleri En dezavantajlı Daha az dezavantajlı Doğum yeri kentsel Koşullar: Alt sınır tahmin 3’ten az kardeş Doğum bölgesi Batı/İç Anadolu Çaba, şans ve ölçülmeyen koşullar Anne en az ilköğretim mezunu Anadili Türkçe Baba en az ilköğretim mezunu Kaynak: Türkiye: Gelecek Nesiller için Fırsatları Çoğaltmak (Dünya Bankası, TDHS Verileri, 2003)

13. …ve etkisi çok erken yaşlarda başlıyor … Bilişsel Gelişim Girdileri Bilişsel Gelişim Puanları Tifaldi Testi – alıcı dil puanı Corsi Testi – kısa süreli hafıza puanı Düşük SES için Ortalama Orta SES için Ortalama Yüksek SES için Ortalama Düşük SES için Ortalama Orta SES için Ortalama Yüksek SES için Ortalama Duyarlılık puanı (annenin çocuğa karşı) Dil uyarım puanı (annenin çocuğa karşı) Öğrenme materyalleri puanı (çocuğun evde ulaşabileceği) • Notlar: • Testler 36-47 aylık çocuklara uygulanmıştır. • Corsi testi uluslararası ölçekte standartlaştırılmış bir kısa süreli hafıza testidir. • Tifaldi dil testi spesifik olarak Türkçe anlama için tasarlanmıştır. Kaynak: Erken Çocukluk Gelişimi Ekolojileri Çalışması (Koç Üniversitesi), 2008

14. devam ediyor ve … eğitim sistemi yoluyla ... daha da yoğunlaşıyor Diğer Fen Liseleri Meslek Teknik Liseleri Anadolu Teknik Meslek Liseleri Genel Liseler Anadolu Liseleri 5. Beşte Birlik Dilim Beşte Birlik Dilim Ortalama okuma puanı 2. Beşte Birlik Dilim 4. Beşte Birlik Dilim 3. Beşte Birlik Dilim Kaynak: Türkiye’nin Okullarında Mükemmeliyeti Sağlamak, DB 2013 (OECD PISA verilerine dayalı)

15. …ve eğitim sonuçlarını da etkiliyor Sosyoekonomik statüye göre PISA puanları Sosyoekonomik geçiş grubuna (1/5’lik dilim) göre PISA 2009 puanları Beşte Birlik Dilim 2. Beşte Birlik Dilim 3. Beşte Birlik Dilim 5. Beşte Birlik Dilim 4. Beşte Birlik Dilim Okuma Mat. Fen Kaynak: Türkiye’nin Okullarında Mükemmeliyeti Sağlamak, DB 2013 (OECD PISA verilerine dayalı)

16. 3. Ne yapılabilir?: Erken bir müdahale olarak Erken Çocukluk Eğitimi EÇE aşağıdakiler üzerinde önemli olumlu etkilere sahiptir • Eğitim sonuçları • Ekonomik sonuçlar • Sosyal sonuçlar Yoksul çocuklar EÇE’ne katılamıyor EÇE annelerin istihdamı üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olabilir

17. EÇE gelecekteki refah üzerinde önemli uzun vadeli olumlu etkilere sahiptir “Sağlam kanıtlar ve araştırmalar kaliteli erken öğrenme programlarının çocukların anaokuluna okulda ve yaşamda başarılı olmaya hazır bir şekilde gelmelerine yardımcı olduğunu göstermektedir. Başarı farkını kapatmanın en iyi yolu erken başlayarak fırsat boşluğunu kapatmaktır. Kesinlikle okulların geride kalanları yetiştirme işiyle uğraşmalarına son vermek istiyorum.” ArneDuncan, ABD Eğitim Bakanı Uluslararası kanıtlar EÇE’ne katılımın daha sonraki okul performansı ile doğrusal bir ilişkisi olduğunu göstermektedir. (PISA puanları ile ölçüldüğü gibi). EÇE uzun vadeli olumlu ekonomik ve sosyal etkilere sahiptir ABD’de Çocuk-Ebeveyn Merkezi (CPC) Eğitim Girişiminin Etkisi (28 yaşında) Kaynak: Reynolds ve ark. (2011). CPC: Çocuk-Ebeveyn Merkezi

18. EÇE Yatırımı Tüm Eğitim Düzeyleri Arasında En Yüksek Getiri Oranına Sahiptir İnsan Sermayesine Yatırım için Getiri Oranları Başlangıçtaki Yatırım Tüm Yaşlar için Eşit İnsan Sermayesine Yatırım için Getiri Oranı Okul öncesi programları Okul eğitimi Kaynakların fırsat maliyeti İş eğitimi Okul öncesi Okul Okul sonrası Yaş İnsan Sermayesine Yatırım için Getiri Oranları; Başlangıçtaki Yatırım Tüm Yaşlar için Eşit Kaynak: Carneiro ve Heckman (2003)

19. Ancak Türkiye’de EÇE okullaşma oranı uluslararası standartlara göre çok düşük … EÇE Okullaşma Oranı (3-5 yaş, %) Türkiye OECD Üyeleri Üst Orta Gelirli Kaynak: WDI

20. … ve EÇE’ne erişebilenler büyük ölçüde daha varlıklı kesimler… (En Yoksul) Onda Birlik Dilimdeki çocuk sayısı (4-6 yaş) En az bir çocuğun kreşe veya anaokuluna devam ettiği hanehalkı sayısı Kaynak: Türkiye’de Temel Eüğitimde Kjalitenin ve Eşitliğin Arttırılması : Zorluklar ve Seçenekler, DB 2010, Hanehalkı Bütçe Ankeri (2003) verilerine dayalı olarak

21. Çocuk bakım maliyetleri kadınların işgücüne katılımının sınırlanmasına katkıda bulunuyor Kadınların Çalışmamasının Temel Sebepleri (%) Çalışmayan evli kadınların çocuklarına kendilerinin bakmalarının sebepleri (%) Ev kadını/çocuk bakıyor Diğer Engelli/hasta/çok yaşlı İş arıyor Eşi/ailesi istemiyor Öğrenci Eğitimsiz Temel/Orta Öğr. Yüksek İlkokul İmkansızlık Çok pahalı Güvensizlik Bireysel tercih Kaynak: Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı : Eğilimler, Belirleyiciler ve Politika, Dünya Bankası, 2009 (TDHS anketine dayalı, 2003) Kaynak: TÜİK, HFLS (2010)

22. Kadın istihdamına daha fazla destek verilebilir İşgücüne Katılım (%) Genel Erkek Kadın Meslek Lisesi Lise Yüksek Öğretim Lise altı Okuryazar değil Kaynak: TÜİK, 2012

23. Çok Teşekkürler