Psychiatrische stoornissen bij patiënten met een lichamelijke aandoening

1. Psychiatrische stoornissen bij patiënten met een lichamelijke aandoening Hanne Claeys

2. Relaties tussen lichamelijke ziekten en psychiatrische stoornissen Soorten relaties: • Toevallige  gelijktijdig 2 verschillende niet-gerelateerde aandoeningen hebben • Lichamelijke ziekte = oorzaak van psychiatrische stoornis • Psychiatrische stoornis = oorzaak van lichamelijke klachten of ziekten • Gemeenschappelijk oorzaak van een psychiatrische en lichamelijke aandoening

3. Lichamelijke ziekte als oorzaak van psychiatrische stoornis • Depressie verklaringsmodellen: • Stresshypothese Zowel van lichamelijke als psychische stress • Ontstekingshypothese Ontstekingsprocessen in het lichaam • Vasculaire hypothese Cerebravasculaire schade  verminderde hersendoorbloeding • Angststoornissen • Bv.: hartritmestoornissen, ernstige kortademigheid • Organische psychosen Bij cerebrale aandoeningen

4. Psychiatrische stoornis als oorzaak van lichamelijke klachten of ziekte • Geen pathofysiologisch verband tussen psychiatrische problematiek en lichamelijke stoornis • Zelfmoordpogingen, zelfverwonding, … • Psychiatrische aandoeningen die indirect tot lichamelijke klachten en symptomen leiden • Eetstoornissen, overmatig alcoholgebruik, druggebruik, … • Lichamelijke klachten waar geen lichamelijke oorzaak voor te vinden is • Lichamelijke klachten die een duidelijk fysiologisch verband hebben met de psychiatrische stoornis • Bv.: bijwerkingen van medicatie

5. Gemeenschappelijke oorzaak van psychiatrische en lichamelijke aandoening • Ziektes die zich uiten op zowel lichamelijk als op psychiatrisch vlak, ten gevolge van een aandoening in de hersenen. Bijvoorbeeld: • Alzheimer • Ziekte van Parkinson • Een verminderde serotonerge activiteit = risicofactor voor depressies en angststoornissen

6. Invloed lichamelijke aandoening op herkenning psychiatrische stoornis Psychiatrische stoornissen worden in een somatische setting vaak niet herkend • Herkenning bemoeilijkt door overlapping psychiatrische en lichamelijke stoornissen • Psychiatrische symptomen worden vaak gezien als een reactie op een ziekte, terwijl de klachten wel voldoen aan de diagnostische criteria van een psychiatrische stoornis • De artsen die de lichamelijke ziekte behandelen, hebben vaak weinig kennis van psychiatrische beelden

7. Behandeling psychiatrische stoornis bij patiënten met een lichamelijke ziekte • Psychotherapie • Effectiviteit nauwelijks onderzocht bij patiënten met een comorbide lichamelijke aandoening • bij chronische ziekten een hulp bij rouw en acceptatie • Farmacotherapie • Rekening houden met zowel de lichamelijke, als de psychische aandoening (bijwerkingen) • Medicatie voor psychiatrische aandoeningen met een comorbide lichamelijke aandoeningen blijkt zeer effectief (vooral bij kanker, HIV, hartziekten, … in combinatie met depressie)

8. Behandeling psychiatrische stoornis bij patiënten met een lichamelijke ziekte • Organisatie van zorg • Nog geen optimale samenwerking tussen psychiatrische en medische afdelingen • Multidisciplinaire poliklinieken: psych-med units • Multidisciplinaire ziekenhuisafdelingen gericht op patiënten met zowel een lichamelijke als een psychiatrische aandoening • Transmurale activiteiten • Verschillende instellingen die samen een activiteit organiseren