Begrijp jij het nog?

1. Begrijp jij het nog? Presentatie over competenties en kwalificaties voor bestuurders en andere “simpele zielen” Peter Cras, april 2007 Peter Cras, april 2007

2. Veel geschreven en gesproken over competenties in brede kring (beroepsonderwijs, bedrijven, kranten, televisie etc.) • Veel geschreven en gesproken over (competentiegerichte) kwalificaties in beperkte kring (beroepsonderwijs, opleidingsfunctionarissen bedrijven etc.) • Veel zaken worden met elkaar verbonden (competenties, onderwijsmethoden, gebrek aan kennis, examinering etc.) Peter Cras, april 2007

3. Peter Cras, april 2007

4. Doel van deze presentatie is om de essentie van de begrippen competenties en competentiegerichte kwalificatiestructuur voor bestuurders, directies, politici en overige geïnteresseerde beleidsmakers uiteen te zetten. en de pluspunten van het werken met competenties en een competentiegerichte kwalificatiestructuur nog eens duidelijk te benoemen. Peter Cras, april 2007

5. Mensen “gedragen” zich. Bewust of onbewust tonen zij in alle situaties waarin zij zich bevinden gedrag. • Bij competenties is het gedrag van mensen (in de beroepsuitoefening) bestudeerd, geanalyseerd, geordend en op systematische wijze beschreven. • Competenties zijn de “naamkaartjes” van samenhangende gedragingen. • De “naamkaartjes” (competenties) representeren een samenhangend geheel aan gedragingen die van algemeen (abstract) naar specifiek (concreet) zijn geordend en beschreven. Peter Cras, april 2007

6. Gedragsankers Gedragsgebied Competenties Componenten Actie ondernemen Beslissen en activiteiten initiëren Zelfvertrouwen tonen Leiding-geven en Beslissen …….. Delegeren Aansturen en supervisie geven Coachen …….. Peter Cras, april 2007

7. Gedragsankers Gedragsgebied Competenties Componenten Correct schrijven Schrijven en rapporteren ……… Analyseren en Interpreteren Expertise delen Expertise en technologie toepassen Technische vakkundigheid Oplossingen genereren Analyseren Beoordelen Peter Cras, april 2007

8. Het competentiemodel Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (gebaseerd op een internationaal gehanteerd model van SHL) kent 8 gedragsgebieden 25 competenties 120 componenten enkele honderden gedragsankers (wat je ziet als je observeert) Peter Cras, april 2007

9. Gedragsgebied “interacteren, beïnvloeden presteren” 3 telt dit gedragsgebied er één daarvan is “relaties bouwen en netwerken” Competenties 5 heeft deze competentie er één daarvan is “conflicten hanteren” Componenten Gedragsankers 3 telt deze component er één daarvan is “pakt onenigheid tactvol en diplomatiek aan” Peter Cras, april 2007

10. Competenties kunnen vanuit het perspectief van de beroepseisen (kwalificaties) en vanuit het perspectief van het individu beschouwd worden. Vanuit het perspectief van het individu zijn de competenties waarover een bepaald individu beschikt uitgangspunt. Vanuit het perspectief van de beroepseisen (kwalificaties) zijn de te vervullen taken in de beroepsuitoefening uitgangspunt. Het formuleren van competentiegerichte kwalificaties begint dus niet bij het formuleren van competenties maar bij het formuleren van (kern)taken en werkprocessen in de beroepsuitoefening. Peter Cras, april 2007

11. Voorbeelden staan op: www.kwalificatiesmbo.nl Klik aan: Bekijk de nieuwe kwalificatiedossiers Peter Cras, april 2007

12. Nadat de taken in de beroepsuitoefening zijn beschreven,kunnen de daarvoor benodigde competenties benoemd worden. • Met een zorgvuldige methodiek worden de competenties waarover iemand moet beschikken voor de uitvoering van een beroep benoemd, vandaar de naam competentiegerichte kwalificaties. • Alle mogelijke gedragingen noem ik het “volledige gedragsrepertoire”. • In een beroep worden niet alle mogelijke competenties gevraagd. Het gaat altijd om een selectie uit alle mogelijke gedragingen. Peter Cras, april 2007

13. Het volledige gedragsrepertoire Waarover iemand moet beschikken voor beroep A Peter Cras, april 2007

14. Het volledige gedragsrepertoire Waarover iemand moet beschikken voor beroep B? Peter Cras, april 2007

15. Waarover iemand moet beschikken voor beroep C? Het volledige gedragsrepertoire Peter Cras, april 2007

16. Competenties die je voor een goede beroepsuitoefening nodig hebt, kun je matchen met de competenties waarover een bepaald persoon beschikt. • Beroepen stellen uiteenlopende eisen aan de beschikbare competenties van mensen. • Mensen beschikken over uiteenlopende competenties. Niemand beschikt over het volledige gedragsrepertoire, het beschikbare gedragsrepertoire van mensen loopt sterk uiteen. Peter Cras, april 2007

17. Peter Cras, april 2007

18. Competenties waarover een bepaald persoon beschikt Competenties noodzakelijk voor beroepsuitoefening Matchen Peter Cras, april 2007

19. Competenties noodzakelijk voor beroepsuitoefening A Competenties waarover persoon X beschikt Perfect match Peter Cras, april 2007

20. Competenties noodzakelijk voor beroepsuitoefening B Competenties waarover persoon Y beschikt fair match Peter Cras, april 2007

21. Competenties noodzakelijk voor beroepsuitoefening C Competenties waarover persoon Z beschikt mismatch Peter Cras, april 2007

22. Pluspunten • Bij het formuleren van beroepskwalificaties wordt het handelen als beroepsbeoefenaar als uitgangspuntgenomen. • In de beroepsopleiding van mensen worden alle gedragsaspecten getraind en ontwikkeld: kennis, vaardigheden, attitude. • Kennis en vaardigheden zijn uiterst belangrijk. Ze krijgen echter een functie in relatie tot het handelen als beroepsbeoefenaar. Peter Cras, april 2007

23. Pluspunten • Opleiden en trainen (ontwikkelen van mensen) wordt inzichtelijker en uitnodigender gemaakt voor de deelnemer in het beroepsonderwijs, de werknemer in een bedrijf die zich verder wil bekwamen en de werkzoekende die (weer) wil meedoen op de arbeidsmarkt. • Bij het beschrijven van de beroepsuitoefening (taken en werkprocessen) en de vereiste competenties wordt voor het gehele (mbo)beroepsonderwijs dezelfde methodiek en dezelfde taal gebruikt. Peter Cras, april 2007

24. Pluspunten • Door zowel de taken in de beroepspraktijk als de competenties op dezelfde wijze en in dezelfde taal te beschrijven, komen de wereld van het bedrijfsleven en de wereld van het onderwijs concreet dichter bij elkaar. • “Lifelong learning” wordt door dezelfde taal en methodiek uitstekend ondersteund. Peter Cras, april 2007

25. Pluspunten • De vereiste kwalificaties worden in samenhang gepresenteerd en zijn goed vergelijkbaar. • Gerichte training/opleiding en EVC procedures worden concreet beter mogelijk gemaakt. Peter Cras, april 2007

26. En verder…………………… Peter Cras, april 2007

27. Volkskrant 5 april 2007 Klachten over te zachte en te veel op zelfstandigheid gerichte aanpak Peter Cras, april 2007

28. NRC 22 april 2007 Klachten over eenzijdige, kennisgerichte opleidingen in India Peter Cras, april 2007

29. is de cirkel dus weer rond! Peter Cras, april 2007