Metadatering in het digitale tijdperk

1. Metadatering in het digitale tijdperk Erik Oltmans Hoofd Verwerking Publicaties Koninklijke Bibliotheek NVB Studiedag Vinden & Verbinden, 5 april 2007

2. Vinden & Verbinden Overzicht • Kader • Problemen en uitdagingen • Daarop inspelen • Conclusie

3. Vinden & Verbinden Kader: Metadatering • Het creëren van metadata is duur • Twee manieren om een hoger rendement uit de investering te halen: • Hergebruik van metadata (verkopen) Vooral in Engeland veel handel in titelbeschrijvingen tussen bibliotheken • Gemeenschappelijk catalogiseren (ontlenen) Samen de lasten dragen en elkaars werk (her)gebruiken.

4. Vinden & Verbinden Kader: Verwerking Publicaties • 68 fte • Acquisitie • Titelbeschrijven en onderwerpsontsluiting • Verwerking en opslag digitale publicaties • 40.000 monografieën Depotcollectie • 15.000 monografieën Wetenschappelijke Collectie • 80.000 tijdschriftartikelen, 1.500 nieuwe titels • 3.500.000 elektronische publicaties

5. Vinden & Verbinden

6. Vinden & Verbinden Er is te veel om te catalogiseren.. • Groei van het aantal publicaties, zowel gedrukt als digitaal • e-journals, e-books, blogs, wikis etc • nieuwe formaten: web archivering • groeiend aantal massadigitaliseringprojecten • We hebben nieuwe modellen nodig om de contentte organiseren en toegang tot te bieden • Niet ter vervanging van het handmatige werk, maar om veel meer werk mogelijk te maken

7. Vinden & Verbinden Er komen nieuwe technologieën op . . . • Opkomst van Google – het search-engine model • De mogelijkheid om door te linken naar veel meer digitale content • De mogelijkheid om full text automatisch te indexeren • Web 2.0 verandert de verwachtingen van eindgebruikers • Social tagging, community tagging • Communities werken samen om informatie te creëren en te delen, op nieuwe manieren, en vaak zonder intermediairs

8. Vinden & Verbinden De klant heeft andere verwachtingen . . . Wetenschappers: • willen integratie van meerdere informatiebronnen • willen grootschalige, geïntegreerde diensten gebruiken • willen verbeteringen in de kwaliteit en consistentie van informatie • willen verbeteringen in de “look and feel” • willen “zoiets als Google” Karin Calhoun: • On behalf of research communities, libraries should be contributing to bigger scholarly environments through data exchange, collaboration and partnerships to aggregate more of the expanding universe of scholarly content.

9. Vinden & Verbinden We moeten dus onze werkwijze aanpassen Catalogiseren is duur • Meer efficiency • Onderzoek naar automatisering van delen van het proces • Modernisering van de bestaande operationele workflow Catalogiseren voegt weinig toe voor digitale content • Modernisering van workflow/beleid om digitale content te verrijken De catalogi bieden onvoldoende gebruikersgemak • Ontwikkeling verbeterde search & navigation tools • Verrijking beschrijvingen, introductie Web 2.0-functionaliteit • Integratie grootschalige diensten i.p.v. veelheid lokale catalogi Bibliotheken lopen het risico om als aanbieders van informatie te worden overschaduwd door het open aanbod op internet

10. Vinden & Verbinden Ontwikkeling van metadataketens • Ergens wordt een basis-record aangemaakt… • de bron is vrijwel altijd de uitgever • of soms de auteur (bijvoorbeeld via METIS) • dat wordt aan anderen ter beschikking gesteld… • via ONIX uit het Centraal Boekhuis • met beknopte titel, item direct op de plank • die het weer verrijkt… • onder meer door koppeling met informatie elders • (semi-) automatische toekenning van trefwoorden • en het weer aan anderen ter beschikking stelt… • Nederlandse Bibliografie Online, Nationaal titelbestand

11. Vinden & Verbinden Aandachtspunten bij deze keten(s) • Technisch • Grote differentiatie in metadataformaten • Interoperabiliteit belangrijker dan ooit: PICA+? MARC? Dublin Core? • Juridisch • Eigenaar van de metadata? • In ketens worden steeds elementen toegevoegd  Wat is van wie? • Nieuwe spelregels nodig • Economisch • De metadata wordt duur betaald • Principe: gratis discovery, betaalde delivery van informatie • Metadata is bijproduct van (elektronische) publicatie

12. Vinden & Verbinden Het nieuwe denken • Wetenschappelijke bibliotheken staan gezamenlijk voor vrije uitwisseling van kennis en informatie – zie ook de missie van de KB • Breed denken: het “merk” bibliotheek in stand houden. Elkaar vooral niet beconcurreren, daarvoor zijn we veel te klein • We moeten aanwezig zijn in Web 2.0-omgeving: metadata vrijelijk hergebruiken, als onderdeel van de metadataketen • Discovery gratis, delivery kost geld • Als bibliotheken willen we geen metadata kopen - we willen krijgen. En áls we kopen, dan willen we vrij zijn om te hergebruiken in de keten.

13. Vinden & Verbinden De rol van de catalogiseerder: • Metadata genereren, maar ook manipuleren en beheren • database- en databeheer • metadatamanagement wordt ketenmanagement • Dataverrijking • tagging services • thesaurusontwikkeling, thesaurusbeheer • verbinden van content, groeperen van content • Ontwikkelen standaarden • Beheren relaties met auteurs, uitgevers, data aggregators

14. Vinden & Verbinden Tenslotte… Quote Indiana University “The need for cataloging expertise … will not be diminished in the coming years. Rather, catalogers of the future will work in the evolving environment of publishing, scholarly communication, and information technology in new expanded roles. Catalogers will need to be key players in addressing the many challenges facing libraries and the overall management and organization of information.” http://www.iub.edu/~libtserv/pub/Future_of_Cataloging_White_Paper.doc

15. Vinden & Verbinden Dank voor uw aandacht! en Inge Angevaare voor haar bijdragen