HİPERTANSİF HASTA TEDAVİSİ

1. HİPERTANSİF HASTA TEDAVİSİ Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı 29 Eylül 2010, ANTALYA

2. Hipertansiyon tedavisindeki amaç • Kan basıncını düşürmek (hedef kan basıncı) • Hedef organ hasarını önlemek

3. Hedef kan basıncı • Hedef kan basıncı 140/90 mmHg’nın altıdır. • Kronik böbrek hastalığı ve şeker hastalarında hedef kan basıncı 130/80 mmHg’nın altıdır.

4. Evde kan basıncı takibi Ev ölçümlerinde hedef kan basıncı farklılık gösterir, 140/90 mm Hg’dan 5 mm Hg daha düşüktür yani 135/85 mm Hg’nın altıdır.

5. Tedavi • Altta yatan hastalığın tedavisi • Hasta eğitimi Evde kendi kendine kan basıncı ölçümü • Yaşam düzeni değişiklikleri Tuz • İlaç tedavisi

6. Tedavi Öncelikle hipertansiyona yol açan neden araştırılmalı, neden bulunursa tedavi edilmelidir

7. HASTA EĞİTİMİNİN ÖNEMİ • Hasta eğitimi tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi hipertansiyonda da çok önemli • Üstelik eğitimle hipertansiyon önlenebilir/geciktirilebilir • Evde kan basıncı takibi de hasta eğitiminin parçası

8. HASTA EĞİTİMİ 1 • Hipertansiyon ciddi ama tedavi edilebilir bir hastalık olduğu söylenmelidir • Hipertansiyon tedavisi genellikle ömür boyu sürer, ilaç kutusu bitince antihipertansif tedavinin sona ermeyeceği belirtilmelidir

9. HASTA EĞİTİMİ 2 • Birçok hastada mevcut olan vücut ilaca alışır, ilaç yan etki yapar, ilaç bağımlılık yapar şeklindeki yanlış düşünce yıkılmalıdır, hastaya en büyük zararı kontrolsuz hipertansiyonun vereceği anlatılmalıdır • Yaşam düzeni değişikliklerine dikkat edilmezse ilaçların da yetersiz olabileceği hatırlatılmalıdır

10. HASTA EĞİTİMİ 3 • Hipertansiyon aşısı ne zaman çıkıyor diye sorabilirler • Hastalarda yan etki, ilaç bağımlılık yapar, doğal tedavi gibi düşüncelerle ilaçtan kaçma eğilimi vardır • Hasta eğitimine zaman ayrılmalıdır • Hastalar 500 mg bir ilacı 2 mg bir ilaçtan daha ağır/etkili zannedebilir

13. Vatan gazetesi, 5 Aralık 2009 • Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, eski eşi Arzu Saraçoğlu: Buradan Sağlık Bakanlığı’na sesleniyorum; Bu adam tıp doktoru değil, kimyacı. Saraçoğlu’nun otları hangi hastalığa şifa oldu? Bu otlar nerede analiz ediliyor? Türk halkı otun peşinde koştu İbrahim Bey 3 yılda zengin oldu. Kazandığı paraları da kumara yatırdı. 2-3 milyon dolar batırdı.

15. Evde KB ölçümünün avantajları 1 • Gün içinde çok sayıda ölçüm • Günler-haftalar-aylar boyu takip • Beyaz önlük hipertansiyonu tanısı • Gizli (masked) hipertansiyon tanısı: Kardiyovasküler risk daha fazladır • Tekrarlanabilir • İyi prognostik değer

16. Evde KB ölçümünün avantajları 2 • Göreceli olarak ucuz • Hasta tarafından kabul edilebilir • Eğitim aracı • Hafızada kayıtların saklanması • Tedaviye uyumun artması • Hipertansiyon kontrol hızını arttırması

18. Tuz 1 • Türk Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği (http://www.turkhipertansiyon.org) tarafından gerçekleştirilen Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışmasında (SALTurk, 2008) göre Türk toplumunda ortalama tuz tüketiminin günde 18 gram olduğu bulunmuştur. • Tuz hipertansiyon başta olmak üzere birçok hastalığa yol açar ve günlük 18 gram tuz tüketimi çok yüksektir.

19. Tuz 2 • Ülkemizde başlıca tuz alım kaynakları beyaz peynir, turşu, zeytin, erişte, ayçiçeği çekirdeği, salça ve yemeğin tadına bakmadan tuz atmaktır.

20. Tuzun önemi • Batı toplumlarında günlük tuz alımı ortalama 9-12 gram • DASH diyetinde izin verilen miktar 5-6 gram • Türkiye’de günlük tuz alımı ortalama 18 gram

21. Ekmek-Tuz • Ortalama ekmek tüketimi 402 gram • Ekmekte ortalama tuz 1.8 gr/100 gram • Ekmekle alınan tuz ortalama 7.2 gr/gün • DASH diyetinde izin verilen miktar 5-6 gram Akpolat, AJKD 2009

26. Yapay tuz • Bir kısmı azaltılmış da olsa NaCl içerir • Potasyumlu tuzlar ACEİ/ARB kullananda sorun yaratabilir • Hiporeninemik aldosteronizm varsa da sorun olabilir

27. % 70 sodyum azaltılmış tuz % 70 az tuz Normal Tuz g/100 g g/100 g Sodyum 10.8 39.3 Potasyum 37.4 0 Her ikisi de klorür içerir

28. İLAÇ TEDAVİSİ: PLAN • İlaç sınıfları • Kombine tedavi • İlaç başlama ve ilaç seçimi • Pratik noktalar

29. İlaç sınıfları • Diüretikler • Beta blokörler • Kalsiyum antagonistleri • Anjiotensin konverting enzim inhibitörleri • Anjiotensin II reseptör antagonistleri

30. Diğer ilaç sınıfları • Vazodilatörler • Santral etkili ilaçlar • İmidazolin reseptör agonistleri • Renin inhibitörleri • Alfa1-blokörler

31. İlaç sınıfının önemi Aynı ilaç sınıfına ait etken maddelerin etki mekanizmaları, etkinlikleri, birlikte kullanılabilecekleri ilaçlar, yan etkileri birbirine benzer.

32. Kombine ilaç • Bazı ilaçlar, iki aktif madde içerebilir. • Son yıllarda içinde iki aktif madde olan ilaç sayısı giderek artmaktadır. • Genel olarak kombine ilaçlarda iki farklı sınıfa ait ilaç bulunur. • Bunun tek istisnası 2 diüretik içeren ilaçlardır.

34. Kombine ilaçlar • ACEİ/Diüretik • ARB/Diüretik • Beta blokör/Diüretik • CaA/ACEİ • CaA/ARB

35. İlaç ne zaman başlanmalı • 160/100 mmHg ve üzerinde ise ilaç tedavisine başlanır. • 140-160 ve 90-100 mmHg aralığı tartışmalı bölgedir, bu hastalarda hekim hastanın diğer kardiyovasküler risk faktörlerini değerlendirerek karar vermelidir.

37. Bireyselleştirilmiş tedavi • Her 2 kılavuzda da tedavi bireyselleştirilmiştir yani tedavi hastanın eşlik eden hastalıklarına/sorunlarına göre planlanmalıdır. Hiçbir hastalığın/sorunun eşlik etmediği hastalarda ilaç seçimi 2 kılavuz arasında farklıdır.

38. Avrupa kılavuzu • Diüretikler • Beta blokörler • Kalsiyum antagonistleri • Anjiotensin konverting enzim inhibitörleri • Anjiotensin II reseptör antagonistleri

39. Birleşik Ulusal Komite 7. raporu Tek başına veya diğer ilaçlarla birlikte tiyazid grubu diüretik

40. MT, 46 yaşında, kadın, hipertansiyona supraventriküler taşikardi eşlik ediyorsa  blokör, diltiazem, verapamil tercih edilmelidir.

41. Stabil angina pektorisi olan bir hastada  blokör veya CaA kullanılmalıdır

42. ST, 42 yaşında, kadın, hipertansiyona Migren eşlik ediyorsa non selektif  blokör, diltiazem, verapamil tercih edilmelidir.

43. SK, 55 yaşında, erkek, diyabetik nefropati var. Tercih edilmesi gereken ilaç bir kontrendikasyon yoksa ACEİ veya ARB’dir.

44. Kronik böbrek hastalarında tercih edilmesi gereken ilaç bir kontrendikasyon yoksa ACEİ veya ARB’dir.

45. Gebe bir hastada Metildopa veya hidralazin kullanılır. • Ülkemizde şu anda piyasada sadece metildopa vardır.

46. Esansiyel tremoru olan bir hastada  blokör kullanılır.

47. Hiperkalsiüriye bağlı böbrek taşı olan bir hastada idrarla kalsiyum atılımını azaltmak amacı ile tiyazid grubu diüretik kullanılabilir.

48. Osteoporozu olan bir hastada idrarla kalsiyum atılımını azaltmak amacı ile tiyazid grubu diüretik tercih edilebilir

49. Benign prostat hipertrofisi olan bir hastada alfa blokör hem prostat hastalığına iyi gelir, hem kan basıncını düşürebilir.

50. Hipertiroidisi olan bir hastada  blokör tercih edilir