1 / 59

TÂM LÝ HỌC NHÂN CÁCH

TÂM LÝ HỌC NHÂN CÁCH. Ths. Phạm thị Xuân Cúc. MỤC TIÊU: Nêu khái niệm về nhân cách, các khái niệm có liên quan & các đ ặc đ iểm của nhân cách Trình bày sự hình thành & phát triển nhân cách, các yếu tố ảnh h ư ởng Trình bày các thuộc tính của nhân cách Ứng dụng vào thực tế LS.

tevin
Download Presentation

TÂM LÝ HỌC NHÂN CÁCH

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TÂM LÝ HỌC NHÂN CÁCH Ths. Phạm thị Xuân Cúc

  2. MỤC TIÊU: • Nêu khái niệm về nhân cách, các khái niệm có liên quan & các đặc điểm của nhân cách • Trình bày sự hình thành & phát triển nhân cách, các yếu tố ảnh hưởng • Trình bày các thuộc tính của nhân cách • Ứng dụngvào thực tế LS

  3. I. KHÁI NIỆM CHUNG • CON NGƯỜI: • Bao gồm ytố SVật & cả ytố XH • Chỉ mọi cá thể: từ trẻ sơ sinh người trưởng thành từ người chậm phát triểnvề trí tuệ  bậc tài ba lỗi lạc

  4. 2. CÁ NHÂN: Chỉ con người riêng lẻ, cụ thể; gồm 2 mặt: sinh học&XH tâm lý. • Mặt sinh học: ytố BS-DT • Mặt XH: h.th quan hệ XH • Mặt tâm lý: là những nét h.th tlý ổn định như: năng lực, nhu cầu, tính cách…

  5. 3. CÁ TÍNH: • Những đđ thể trạng & tlý độc đáo, ko lập lại ở người khác • Hình thành dựa trên cs tố chất DT, dưới ảnh hưởng của GD, hoàn cảnh sống & HĐ cá nhân

  6. 4. NHÂN CÁCH: Khi xem xét 1 con người với tư cách là thành viên của 1 XH nhất định, là chủ thể các mối q.hệ XH, giao tiếp & HĐ có ý thức  nhân cách của người đó

  7. 1số khái niệm về nhân cách: • NC làtư cách & phẩm chấtcủa con người, là toàn bộ nhữngphẩm chất về ĐĐ& tlý của cá nhânđược hình thành & phát triển trong XH. • NC làtoàn bộ những đđiểm, phẩm chất tlý đã ổn địnhcủa cá nhânqui định giá trị XH & hành vi XH của người đó

  8. NC laø kieåu suy nghó, CG & haønh vi ñaëc tröng cho loái soáng & caùch thích nghi cuûa rieâng töøng ngöôøi; do nhöõng ytoá theå traïng, mtrgaén vôùi söï phaùt trieån cuûa caù nhaân & nhöõng kno trong XH hình thaønh neân.

  9. CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÂN CÁCH: • Tính ổn định, bền vững • Tính thống nhất • Tính tích cực • Tính giao lưu

  10. Tính oån ñònh, beàn vöõng: NC phaûi laø nhöõng neùt tlyù ñieån hình, oån ñònh & beàn vöõng trong 1khoaûng t.gian daøi, trong hoaøn caûnh nhaát ñònh; ko phaûi laø h.töôïng ngaãu nhieân, nhaát thôøi.

  11. Sự k.hợp các h.t tlý x.h được t.hợp lại, dần dần h.th nét tlý ổn định  đặc điểm ổn định  NC • Dự kiến trước h.vi của 1 NC

  12. Tính thoáng nhaát: Nhöõng neùt tlyù trong NC coù moái l.quan maät thieát, chaët cheõ vôùi nhau thaønh 1 heä thoáng taïo neân tính thoáng nhaát cuûa NC

  13. NC ko phải là dấu cộng của nhiều thuộc tính, phẩm chất riêng lẻ mà là 1ht thống nhất  mỗi nét NC đều l.quan ko tách rời với nét NC khác  Cần GD con người như 1NC hoàn chỉnh

  14. Tính tích cöïc: NC laø nhöõng phaåm chaát tlyù giuùp con ngöôøi giöõ vai troø chuû theå tích cöïc trong caùc moái q.heä XH, trong HÑ, giao löu. Noù qui ñònh h.vi XH & g.trò XH cuûa caù nhaân.

  15. Thể hiện ở những HĐ muôn màu muôn vẻ & đa dạng  biến đổi, cải tạo TG xq, cải tạo bản thân & những đặc trưng tlý của mình. • Con người sống  con người HĐ  NC phát triển • Nguồn gốc tính tích cực/NC là nhu cầu

  16. Tính giao löu: Giöõa caùc caù nhaân coù söï giao löu, taùc ñoäng, aûnh höôûng laãn nhau, töø ñoù töøng NC daàn daàn tröôûng thaønh & hoaøn thieän hôn.

  17. Qua giao lưu cá nhân lĩnh hội các chuẩn mực ĐĐ & HT giá trị của XH • Qua giao lưu mỗi cá nhân được đ.giá, được nhìn nhận theo quan điểm của XH • Ko có nhu cầu giao lưu & sự HĐ tập thể với MĐ nhất định ko có ngôn ngữ, ko có LĐ

  18. II. CẤU TRÚC CỦA NHÂN CÁCH: • Kiểu phổ biến hiện nay: Gồm 4 thuộc tính tlý điển hình: • Xu hướng • Năng lực • Tính khí • Tính cách

  19. XU HƯỚNG: Chiều hướng phát triển của 1 cá nhân, là những ytố tlý thúc đẩy bên trong; khiến ý thức & h.vi của cá nhân nghiêng về hướng này mà ko theo hướng khác

  20. 2. NĂNG LỰC: Cho biết khả năng có thể làm được gì? Mức độ nào? Chất lượng ra sao? Năng lực là những phẩm chất tlý giúp cho cá nhân thực hiện được xu hướng mà mình đã chọn lựa.

  21. 3. TÍNH KHÍ: B.hiện ở tốc độ, nhịp độ & c.độ của các động tác cấu thành h.vi & HĐ; nói lên h.thức b.hiện HĐ của cá nhân. 4. TÍNH CÁCH: H.thống thái độ ổn định đ/v hiện thực xq & cung cách h.vi của cá nhân. Tính cách nói lên nội dung tlý, ĐĐ của cá nhân.

  22. B. Cấu trúc NC gồm 3 lĩnh vực cơ bản: • Nhận thức • Rung cảm • Ý chí C. Cấu trúc NC gồm 2 tầng: • Tầng nổi: ý thức, sự tự ý thức & ý thức nhóm • Tầng sâu: tiềm thức & vô thức. D. Cấu trúc NC gồm 2 mặt thống nhất: • Đức • Tài

  23. III. SỰ HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH • SỰ H.THÀNH & PH.TRIỂN NHÂN CÁCH: • Khi mới sinh  chưa có NC. Khi ý thức ph.triển đến 1mđộ nhất định thì NC mới bđầu h.thành & ph.triển dần trong CS. • Sự h.thành & ph.triển NC ko diễn ra tuần tự, đều đặn, mà có nhiều biến động: có tkỳ b.th, tkỳ đột biến, tkỳ rất phức tạp…

  24. Xeùt veà maët tlyù: Söï h.thaønh NC laø söï keát hôïp caùc h.töôïng tlyù trong ñôøi soáng haøng ngaøy, caùc h.töôïng tlyù x.hieän trong CS ñöôïc toång hôïp laïi & daàn daàn h.thaønh nhöõng neùt tlyù oån ñònh taïo neân nhöõng ñaëc ñieåm oån ñònh cuûa con ngöôøi  Nhaân caùch

  25. Khi mới sra mtr & cơ thể trẻ là1→ tđ của mtr: đói, rét, đau đớn…  trẻ nhận biếtđược dấu hiệu tồn tại của bản thân. • Sự tx giữa cơ thể trẻ & mẹ, sự tự VĐ, HĐ của trẻ  xung động TK từ các bộ phận/cơ thể  ttin phản hồi trong. • Thí nghiệm “đói CG”- W.Heron, B.K. Doane, T.H. Scott  ko nhận được mức k’t’ th.hợp, sẽ ko có sự cảm nhận bth vềsự tồn tại của cơ thể

  26. Gđđầu phát triển NC nếu trẻ ko nhận được mức k’t’ th.hợp  NC bị lệch lạc • R.Spitz  “HC nằm viện”, “HC tách mẹ” • Qtr VĐ, HĐ tự phát, HĐ sờ mó của trẻ  l.quan ttin phản hồi trong. Mặt khác các HĐ này  tạo biến đổi trong mtrvới những kq có thể nhìn, nghe, sờ thấy ttin phản hồi ngoài.

  27. B. CÁC YTỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ H.THÀNH & PH.TRIỂN NHÂN CÁCH: • Yếu tố bẩm sinh, di truyền: tiền đề, cs vật chất & đk cho sự h.thành & ph.triển NC. • Yếu tố xã hội: có vai trò rất q.trọng 1. Yếu tố giáo dục 2. Yếu tố hoạt động 3. Yếu tố giao tiếp

  28. Yếu tố giáo dục:giữ vai trò chủ đạo • Vạch ra chiều hướng cho sự h.thành & ph.triển NC. • Bù đắp những thiếu hụt từ BS, DT hay do bệnh tật • Uốn nắn những phẩm chất tlý xấu, giúp cá nhân ph.triển theo hướng mong muốn của XH. • H.dẫn trẻ em lĩnh hội những kno lịch sử XH để biến thành tlý riêng của cá nhân mình

  29. 2. Yếu tố hoạt động: qđịnh tr.tiếp sự h.thành & ph.triển NC • Tạo ra của cải VC & TT phong phú cho XH. • Tích lũy tri thức, kno h.thành & hoàn thiện kỷ năng, kỷ xảo… • H.thành ph.chất tlý phù hợp với ycầu XH.

  30. Làm bộc lộ các đ.điểm của NC: tài năng, đạo đức, xu hướng…trong qtr HĐ. • Hoàn thiện chức năng, cơ chế p.ánh tlý. • T.hiện các vai trò, ch.năng XH, giúp khẳng định NC.

  31. 3. Yếu tố giao tiếp: đóng v.trò cbản q.định sự h.thành & hoàn thiện nhân cách: • Trao đổi t.tin, kno với nhau để ph.triển NC. • H.thành ý thức & sự tự ý thức. • Có đk tiếp xúc, tìm hiểu về hoàn cảnh tâm tư, giúp tâm hồn rộng mở & nhân hậu hơn.

  32. IV. CÁC THUỘC TÍNH CỦA NHÂN CÁCH: • XU HƯỚNG: • Nói lên ý muốn vươn tới của con người, thúc đẩy con người HĐ theo 1 mục tiêu nhất định. • Xu hướng b.hiện ở nhiều mặt: nhu cầu, hứng thú, lý tưởng, TGQ…

  33. Nhu cầu: • Là những đòi hỏi con người cần được thỏa mãn  tồn tại & ph.triển, là sự p.ánh vào bộ não con người cái mà người đó cảm thấy cần thiết. • Kích thích con người HĐ, buộc phải vươn tới 1 đ.tượng nhất định.

  34. N.cầu thể hiện càng mạnh thì HĐ đáp ứng cho n.cầu đó diễn ra càng kiên quyết & có hiệu quả. • Tùy vào đk KT-XH, tr.độ nhận thức, tuổi đời…con người có các n.cầu ≠ • Khi n.cầu c.bản ko được đáp ứng sẽ ả.h đến q.tr phát triển (vd: trẻ mồ côi)

  35. MỘT SỐ NHU CẦU CỦA CON NGƯỜI • Sinh lý • Sự yên ổn, an toàn • Tình cảm • Sự tự trọng • Tự thể hiện • Được đánh giá

  36. NHU CẦU CƠ BẢN CỦA BỆNH NHÂNVIRGIRIA HENDERSON – U.S • Thở bình thường • Ăn thỏa đáng • Thải trừ qua mọi đường bài tiết • HĐ & duy trì tư thế đứng nằm, ngồi, đi lại, di chuyển… • Ngủ & nghỉ ngơi • Mặc & thay quần áo • Duy trì nhiệt độ cơ thể

  37. NHU CẦU CƠ BẢN CỦA BỆNH NHÂNVIRGIRIA HENDERSON – U.S 8. Giữ cơ thể sạch sẽ 9. Tránh những nguy hiểm trong môi trường 10. Chia sẻ vui buồn… 11. Tôn trọng niềm tin cá nhân 12. Ý thức muốn hòan thành công việc 13. Tham gia giải trí 14. Biết phát hiện & đáp ứng tính hiếu kỳ để phát triển bình thường

  38. 2. Hứng thú: • Là thái độ đặc thù/ cá nhân đ/v đối tượng nào đó, nó vừa có YN q.trọng trong ĐS & đem lại sự hấp dẫn về mặt tình cảm. • Vai trò của hứng thú: • Làm tăng hiệu quả của q.tr nhận thức. • Làm nảy sinh khát vọng hành động, sáng tạo, tăng sức làm việc

  39. Hứng thú t.đổi dần theo qtr ph.triển con người, những hứng thú nông cạn  s.sắc & bền vững. • Hứng thú & n.cầu k’t’ con người HĐ, trao dồi kiến thức kỹ năng mới. • Tùy tuổi đời có hứng thú ≠ chơi thể thao, đọc sách, xem film… • Hứng thú càng nhiều  NC phong phú, dễ thích nghi với CS

  40. 3. Lý tưởng: • Nét đặc trưng q.trọng của xu hướng • Mục tiêu cao đẹp được p.ánh vào bộ não bằng những h.ảnh mẫu mực & hoàn chỉnh  khao khát đạt được & cố gắng noi theo lôi cuốn mạnh mẽ toàn bộ CS cá nhân HĐ vươn tới nó

  41. Chức năng của lý tưởng: • X.định m.tiêu & chiều hướng ph.triển cá nhân. • Là động lực thúc đẩy, điều khiển toàn bộ HĐ của con người. • Trực tiếp chi phối sự h.thành & ph.triển tlý cá nhân. • Nếu lý tưởng ko phù hợp năng lực bản thân & hoàn cảnh cụ thể ả.h qtr NC & sự thích nghi trong CS

  42. 4. Thế giới quan: • h.thống những q.điểm về TN, XH & bản thân  Định hướng cho các HĐ của mỗi cá nhân • Con người HĐ theo cách nhìn, cách suy nghĩ của mình. 5. Niềm tin: Lòng tin tưởng sâu sắc & có cơ sở về sự việc hay lý tưởng mà cá nhân đó đang vươn tới trong CS

  43. B. NĂNG LỰC: • Là tổng hợp các thuộc tính độc đáo về thể chất & tlý  ĐK để t.hiện có kq tốt các HĐ nhất định. • Các mức độ của năng lực: 1. Mức năng lực thông thường 2. Mức tài năng 3. Mức thiên tài • Năng khiếu

  44. Phaân loaïi: • Naêng löïc chung: • Naêng löïc trí tueä • Ñ.baûo caù nhaân naém ñöôïc tri thöùc & t.hieän nhöõng HÑ chung deã daøng & coù h.quûa • Cô sôû cuûa baát kyø naêng löïc chuyeân bieät naøo • Naêng löïc chuyeân bieät: Naêng löïc chuyeân moân veà töøng ngaønh ngheà.

  45. C. KHÍ CHẤT: • L.quan mật thiết giữa sinh lý - giải phẫu -tâm lý • Sự b.hiện về mặt cường độ, tốc độ, nhịp độ của các HĐ tlý trong những h.vi cử chỉ, cách nói năng của cá nhân

  46. PHÂN LOẠI KHÍ CHẤT

  47. Khí chất hoạt: (đa huyết chất) Ưu điểm: • Năng động, linh hoạt, thích ứng nhanh & dễ dàng đ/v b.đổi xq • Tiếp thu nhanh, HĐ hăng hái, xông xáo, đạt kq cao • Lạc quan, tự tin, vui tính, cởi mở… dễ thiết lập mối q.hệ

  48. Nhược điểm: • hơi vội vàng, thiếu kiên trì • Tình cảm thiếu sâu sắc, ko bền vững • Hay thay đổi… Thích hợp với công việc đòi hỏicđộHĐ mạnh, xử trí linh hoạt…

  49. 2. Khí chất nóng: chất mật vàng Ưu điểm: • Sinh lực dồi dào, b.hiện tlý rất mãnh liệt • Ý chí mạnh bạo, thẳng thắn • Sôi nổi, táo bạo trong công việc • Dám nhận n.vụ nặng nề, k.khăn, nguy hiểm

More Related