Kent Kültürü ve Kentsel Dönüşüm

1. Kent Kültürüve Kentsel Dönüşüm Prof. Dr. Haluk EYİDOĞAN CHP İstanbul Milletvekili Cumhuriyet Halk Partisi

2. My World’ler, Uphiller, Meridien’ler… Cumhuriyet Halk Partisi

3. ErolManisalıBetonMezarmı, Mezar Kent mi?Cumhuriyet, 25 Nisan 2011 “İstanbul’dayeniyapılanveAvrupa’nın en yüksekbinasıolduğusöylenenyapının en tepesindekiseyirterasınaçıkıpşehretepedenbaktım. BirtaraftanBoğaz’ınMarmara’dangirişinigörürkenkafamı sola çevirdiğimdeKaradeniz’ekavuşankuzeyucunuseyredebiliyorum. 40-50 yılöncesineoranlaormanlarıveyeşilalanlarıvahşirantçılartarafındanbüyükölçüdeişgaledilmişolsa bile yine de hâlâgüzel. Amaseyirterasındangüneyebaktığınızzamanbirbetonormanıileyüzyüzegeliyorsunuz. Mevcutlaryetmiyormuşgibimantargibitüreyenvebulutlaraulaşmayarışınagirensayısızsaldırgangökdelenleryenisurduvarlarıgibi her sokağınbaşınadikiliyorlar, İstanbul’unsoluğunukesiyorlar. Aralardaküçükyeşilalanlargörüyorum. En irisiZincirlikuyuMezarlığı. ….ZincirlikuyuMezarlığı’nınyerini 1930’lu yıllardaAtatürkbelirlemiş. KeşkediyorumAta’mız, birtanedeğil, İstanbul’uniçine 10-15 taneZincirlikuyuMezarlığıyaptırsaydı, hem de en merkeziyerlerde.Mezarlıklarsayesindeşehrinyarısıyeşilalanveormanolurdu; saldırganbetonyığınıgökdelenler her sokağagiremezlerdi; insanlar, içindepiknikyapmasalar bile bugünkeyifle, öbürdünyayadoyadoyagözkırparlardı.” Cumhuriyet Halk Partisi

4. Korunması Gerekli Doğal Kaynak Alanları ve Çevre Düzeni Planı Cumhuriyet Halk Partisi

5. YENİKAPI DOLGU ALANI Cumhuriyet Halk Partisi

6. MALTEPE DOLGU ALANI İstanbul'a, yeni kültür merkezleri ve meydan kazandırmak için iki yakaya dolgu alanları oluşturulacak. Maltepe'de 3.5 km'lik sahil şeridi boyunca dolgu yapılıyor. 1 MİLYON METREKARELİK DOLGU Cumhuriyet Halk Partisi

7. ÇevreveŞehircilikBakanlığınabüyükyetkilerveren 2-B YasasıileKentselDönüşümYasasıkentseldönüşümünönüaçılacak. Buna görebazımülksahipleriisehiçbirhaktalepedemeyecek. Cumhuriyet Halk Partisi

8. 2B de Mevcut Durum • Özelliklebüyükkentlerdeormanköylülerideğil, kentyapılarıvebuyapılardayerleşikinsanlarbulunduğuiçin2/B arazilerinin“ormanköylülerininyerleşimiveyatırımsalfaaliyetleri” amacıylakullanılmasıfiilenolanaksızdır. • 2/B arazilerininmülkiyetiHazine’ye, üzerindekiyapılarınmülkiyetiiseözelşahıslaraaittir. Mülkiyettekibuikiliyapıdankaynaklanan problem sözkonusuyerleşimalanlarının modern kentlere, tarımsalfaaliyetalanlarınında modern işletmeleredönüşmesineengelolduğugibi, vatandaşlarınkişiseltasarruflarınavemuhtemelyatırımlarınadaengelolmaktadır. • Bu durum insanlarımızınmutluluğu, ekonomininbüyümesivetoplumunkalkınmasınınönündebirengeloluşturmaktadır. Cumhuriyet Halk Partisi

9. CHP ninBarışProjesi • CHP olarak 2/B alanlarındaçevre/ormankaygısınıgözeten, devletilevatandaşlararasındakisorunlarıtümüylesonaerdirecek; buçerçevede, yapılaşmışalanlariletarımsalalanlardakimülkiyetsorununuçözecek, ormanköylülerinidestekleyecekbirprojeöneriyoruz. Projemiz, devletilevatandaşlararasındakitemelbiruyuşmazlıkalanındabarışısağlamayıamaçlamaktadır. Bu nedenleprojemize2/B BarışProjesiadınıveriyoruz. Cumhuriyet Halk Partisi

10. 2B yasasısürgünyasasıolmayacak! AkifHamza Çebi:"Buralarıvatandaşadevredeceğimizbedel, emlakvergideğeridir. Doğruolanbudur, bunundışındaki her şeyyanlıştır. 9 mahalleyiözelprojealanıilanettiler. Özelprojealanındahükümetvebelediyesadecezamankazanıyor. Beykoz, Beykozlular'ındır. Özelprojealanıdiyerek, Beykozlular'Iyerindenetmeprojesinikimsehazırlayamaz. Beykozluhakkınıalacak. Fiyatlaryüksekoluncabirçokyerdevatandaşımızarazilerinisatmayabaşladı. Buna buhükümetseyircikalıyor. Bu yerlerinizidaradüştümdiyesatmayın.2B yasasısürgünyasasıolmayacak, vatandaşıyerindenyurdundanetmeyasasıolmayacak, bunaizinvermeyeceğiz." Cumhuriyet Halk Partisi

11. CHP nin 2B BarışProjesi Ne Sağlayacak? 1. “Sosyaldevlet” anlayışıyla 2/B arazisini, üzerindekiyapıyıkonutolarakkullananlarileişyeriolarakkullananesnafarayiçbedeldeğil, emlakvergisideğeri üzerinden, 2. Tarımvehayvancılıkfaaliyetindebulunanlararayiçbedeldeğil, emlakvergisideğeri üzerinden, 3. Ormanköylülerinebedellideğil, bedelsizolarak, 4. Devlettarafındandahaöncesatıldığıhaldesonradan 2/B olduğununanlaşılmasınedeniyletapularıiptaledilenyerlerbedelimukabilideğil, bedelsizolarak, 5. Eskidenberivatandaşlarımızıntapuluarazisiolduğuhalde, dahasonra 2/B olduğugerekçesiyletapularıiptaledilenyerlerrayiçbedeldeğil, emlak vergisideğerinin1/2’si üzerindendevredilecektir. 6. Satıştaneldeedilengelirormanlarınıslahıveyeniormanalanlarınınoluşturulmasıyanında, ormanköylü̈lerininvehayvancılığındesteklenmesivedevlet üniversiteleriningeliştirilmesivedesteklenmesiiçinkullanılacaktır. Herkesrahatbirnefesalacak Cumhuriyet Hal Partisi

12. ? DÖNÜŞEN NE? Cumhuriyet Halk Partisi

13. Kentsel Dönüşüm Tanımı ve Kapsamı • Nedir? Kentsel toplu yenileme ya da ‘dönüşüm’ çalışmaları, mevcut kent yapısında gereken değişiklikler amacıyla yapılan yenileme, iyileştirme, yeniden geliştirme, sağlıklaştırma, koruma, gibi pek çok farklı girişimin genel bir ifadesidir. • Kapsam? Dönüşüm, kent planlaması ile birlikte, ekonomi, sosyoloji, toplum psikolojisi, hukuk, finans, siyaset, mühendislik, mimarlık, kentsel tasarım gibi çok yönlü bilgi alanlarını buluşturan bir bilimsel uygulama alanıdır. • Nerede? Gecekondu bölgeleri, kaçak ve mühendislik hizmeti almamış yüksek yapıların yoğunlukta bulunduğu alanlar, afet riski yüksek bulunan alanlar, kent merkezlerindeki sosyal çöküntü alanları, ekonomik ömrünü ve işlevini yitiren kent alanları ile tarihsel kent noktaları kentsel dönüşüme konu olabilecek kent parçalarıdır. Cumhuriyet Halk Partisi

14. DOĞAL AFETLERİN YOL AÇTIĞI KONUT HASARLARI Cumhuriyet Halk Partisi

15. BELEDİYELER VE DEPREM • Belediyelerin %48’i Birinci Derece, %20’si ise İkinci Derece deprem bölgesindedir. • 81 ilin %71 Birinci Derece ve İkinci Derece deprem bölgesindedir. • Nüfusu 1 milyondan fazla olan ve I. ve II. derece deprem bölgelerinde bulunan il sayısı 11 dir. Türkiye Kent Depremleri Sürecine Girmiştir… Cumhuriyet Halk Partisi

16. Türkiye’de Yerleşmeler Neden Risk Havuzlarıdır? • Son 50-60 Yılda Kentleşme ve Yapı Stoku Artışı • İmara Açılan Alanların Özelliği • Betonarme Yapı Teknolojisinin Aldatıcı Kolaylığı • Deprem Öncesinde Önlem Alınamayacağı Varsayımı • Sonradan Verilen Ek İmar Hakları ve İmar Afları • Denetimden Yoksunluk • Tehlikeli Madde Stokları • Altyapı ve Sanayinin Korunmasızlığı • Acil Durum Hizmetlerinin Yetersizlikleri • Afet Sonrasında “Nasıl Olsa Devlet Yardım Eder” Anlayışı • Kurumsal-Yasal Düzenleme ve Uygulamaların ‘Yara Sarma’ya Yönelik Olması • Afetlerde Hesapsız Kaynak Dağıtma Yoluyla Siyaset Yapma Alışkanlıkları Cumhuriyet Halk Partisi

17. Türkiye de KentselYenilemeZorunluluktur Türkiye’nin 60 yıllık kentleşme tarihçesi ile eriştiği durum değerlendirildiğinde, yakın gelecekte izlenmesi zorunlu görünen kentsel politikaların özellikle Kentsel Riskleri Azaltma amaçlı İyileştirme/Yenileme eksenine oturması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle; kentsel iyileştirme politikası belirlemek, buna uygun yasal düzenlemeleri hazırlamak, uygulama araç ve kaynaklarını türetmek, ilgili tarafları biraraya getirecek örgütlenme modelleri ve süreçleri tanımlamak CHP yönetimi için öncelikli bir ödev olmuştur. Cumhuriyet Halk Partisi

18. Konu Başlıkları • Tarihsel Süreç • KentselDönüşüm: İlkeler, Araçlar ve Kurallar • Öneriler ve Yöntemler • 6306 Sayılı Yasa Kentsel Dönüşümü Nasıl Düzenliyor? Cumhuriyet Halk Partisi

19. TarihselSüreç Cumhuriyet Halk Partisi

20. Kentsel dönüşüm geçmişte genellikle kamu müdahaleleri şeklinde uygulanmıştır. 19. Yüzyılda Batıda daha geniş ve ferah, planlı yerleşim yaratma amacıyla kamusal müdahaleler yapılmıştır. Ancak, bu projeler sadece fiziksel mekânın tasarımına odaklanmışlar ve sosyal ve ekonomik yaşama olumlu etki yapmamışlardır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında yıkık kentlerin “yeniden inşası”na yönelik müdahaleler de yalnızca fiziki mekanın düzenlemesine odaklanmıştır. Sosyal yaşam ihtiyaçları dikkate alınmamıştır. Cumhuriyet Halk Partisi

21. 1960’ların “sosyal devlet”i 1970’lerde “ liberalleşince”, kentsel müdahaleler kentlerin ekonomilerinin yeniden canlandırılması üzerine kurulmuştur. 30 yıl önceki bu “kentsel yeniden yapılandırma” anlayışı bugün Türkiye’de tartıştığımız kentsel dönüşüm uygulamaları ile büyük benzerlik taşımaktadır. 1980’lerde Batıdaki dönüşüm uygulamalarının kentin sosyal dokusunda yarattığı tahribat, fizik mekan ayrışması ve artan yoksulluk sosyal demokrat iktidarları kentsel dönüşüm politikalarında yeni arayışlara itmiştir. 2000’li yıllarda ise kentsel dönüşüm, “kentsel yenileşme”, “kentsel canlandırma” ve “kentsel yeniden yapılanma” politikaları olarak uygulanmaktadır. “Yerel halkın yerinden edilmesini önleme” temel ilkelerden biridir. Günümüzde “Mahalle yenilemesi” (Toplu Dönüşüm) yaklaşımı “çevresel iyileştirme, ekonomik gelişim ve sosyal düzelme” ilkesini kabul etmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi

22. Türkiye’de Kentsel Dönüşümde Kullanılan Yasal Yetkiler • 5162 sayılı Toplu Konut Kanunu 05.05.2004 • 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu 10.7.2004 • 5393 sayılı Belediye Kanunu 30.05.2005 • 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun 05.07.2005 • 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 16.5.2012 Cumhuriyet Halk Partisi

23. Cumhuriyet Halk Partisi

24. KentselDönüşüm: İlkeler, Araçlar ve Kurallar Cumhuriyet Halk Partisi

25. Türkiye’deki kentsel dönüşüm uygulamalarında neler olmaktadır? • Dönüşüm sadece binaların yıkılması ve yeniden yapılması şeklinde uygulanmaktadır. Bu süreçte insanların mülkiyet haklarında sorunlar oluşmakta, yerlerinden edilmekte ve barınma haklarını kaybedebilmektedirler. • Kentsel dönüşüm yapılırken, • Planlama anlayışı ve ilkeleri • Aftelerden korunmanın ilkeleri • Kentli hakları • Mülkiyetle ilgili haklar • Altyapı bütünlüğü • göz ardı edilmektedir. Cumhuriyet Halk Partisi

26. Kentsel dönüşüm uygulamalarında şehircilik anlamında temel ilkeler Kent bir bütündür. Bir vizyonu olmalıdır. Dönüşüm sürecinde mevcut planların yeniden ele alınması ve buna göre bir plan bütünlüğü inşa edilmesi gerekmektedir. Parçacıl plan tadilatı ya da revizyon planı bir kentsel dönüşüm eylemi değildir. Metropollerde her ilçe kendine göre bir dönüşüm yapmamalıdır. Parçacıl dönüşüm faaliyetleri; kent bütününü, ulaşım sistemini, yoğunluk kademelenmesini, sosyal donatıyı, alt ve üst yapı bütünlüğünü vb. nasıl etkileyeceği düşünülmeden gerçekleştirilmemelidir. Yoğunluk arttırıcı, ada ve parsel ölçeğinde yapılan plan tadilatları kentsel dönüşüm adı altında sunulmamalıdır. Cumhuriyet Halk Partisi

27. Kentsel Dönüşüm her yerde aynı şekilde uygulanmaz Her bölgede konutların durumları, afet türleri insanların sosyal ve ekonomik sorunları, kent içindeki konumu, arsa fiyatı vb. farklıdır. Bütün bu farklar nedeniyle her bölgenin kendi sorununu çözecek yaklaşımlar üretilmeli ve uygulamalar yapılmalıdır. Kentsel dönüşümle sadece binalar iyileştirilmez Dönüşümde Yeterli açık ve yeşil alan,Yeterli sağlık ve eğitim hizmeti, Kültürel tesisler, Sağlıklı altyapı (su, kanalizasyon, elektrik, doğalgaz, telefon vb.)Ulaşım olanakları gibi temel ihtiyaçlar çözümlenmelidir. Sadece konutların yıkılıp yeniden yapılmasıyla veya yenilenmesiyle kentsel dönüşüm yapılamaz. Cumhuriyet Halk Partisi

28. Toplum Hoşnut mu? Bezirganbaşı----Doç. Dr. Asuman Türkün (7 Şubat 2011) • Aylık 201-400 TL arasında TOKİ'ödemesinde güçlük • Aidat, ısınma gideri gibi ek maliyetleri karşılamada güçlük • Ailelerin yer değiştirmeyle sosyal ağlarını kaybetmesi • 1400 aileden 700'ünün tekrar şehre kiracı olarak dönmesi • Çalışanların % 54,4'ünün işini kaybetmesi • % 31,6'sının ise iş değiştirmesi • Konutlar yaşam koşullarına duyarsız Araştırma:Maltepe Başıbüyük, Sarıyer Derbent ve Tuzla Aydınlı gecekondu mahalleri Tarlabaşı, Tozkoparan ve Bezirganbahçe 1362 hane :6100 kişi. http://www.haberdemeti.com/haber.php?haber_id=20546http://demokratinsaat.com/kentsel-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm-fel%C3%A7-etti.html-0 Cumhuriyet Halk Partisi

29. Kentsel dönüşüm için her yapının yıkılması şart değildir a) Depremden en fazla etkilenecek olan riskli alanlar dışında kalan yapılardan, güçlendirilmesi teknik olarak uygun görülenler güçlendirilebilir. b) Güçlendirme maliyeti, yeni yapılacak bir yapının maliyetinin %45’ini geçmemelidir. Dönüşümün yoksul kesimlere faydası olmalıdır Dönüşüm alanlarındaki yoksul/dar gelirli insanların daha güvenli bir kent hayatına kavuşmalarını sağlamak temel amaç olmalıdır. Mevcut esnafın korunması ayrıca önem taşımaktadır. İşsizlik oranının yüksek olduğu bölgelerdeki halk, mümkünse dönüşüm projesi içerisinde istihdam edilmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

30. Kentsel dönüşümde kimler söz sahibi olmalıdır? Bölge halkı ile beraber, kamu (belediye), teknik uzmanlar, mahalle dernekleri, üniversiteler, meslek odaları, yatırımcılar (müteahhitler) gibi birçok kesim arasında eşitlikçi bir proje ortaklığı kurulmalıdır. Yurttaşa söz hakkı verilmezse bunun sonuçları ne olur? Dönüşüm alanında yaşayanların istek ve ihtiyaçları göz önüne alınmazsa toplumsal barış ve kurumsal güven zedelenir. Sadece yasanın gücüyle proje başarıya ulaşamaz. Dönüşüm alanları sadece üst gelir grubunun kullanımına açılmamalıdır. Bu durumda kent merkezleri tek tip bir yaşam alanı haline gelir. Orta gelir grubu ve yoksullar zorla kent dışına doğru itilebilir. Bu durumda kentsel çatışma ve gerilimlerin oluşması kaçınılmazdır. Cumhuriyet Halk Partisi

31. Kentsel dönüşüm uygulanırken halk kendi mahallesi hakkındaki kararlarda söz sahibi olmalıdır Dönüşümlerde halk en büyük aktördür. Temel kararlar toplumla (mahalleli) birlikte geliştirilmeli ve paylaşılmalıdır. Konuları tartışılması ve alınan kararların “idare” ile görüşülmesi sağlanmalıdır. Bireyler tek başlarına hareket ettikleri zaman müzakere güçlerinin zayıflayacağını bilmelidir. İlçe yönetimleri ve belediyeler gerektiğinde halkın uzmanlara ücretsiz olarak danışma olanaklarını yaratmalıdır. Cumhuriyet Halk Partisi

32. Her uygulama için ortak olarak kabul edilmesi gereken temel ilkeler şunlardır: • Halkın yaşadığı yeri terk etmemesi esastır (toplu dönüşüm). Buna “yerinde dönüşüm” denilir. • Halk, konutunun yenilenmesinde çok büyük bedeller ödememelidir.• Halk, kendi mahallesi hakkında alınan kararlarda doğrudansöz sahibi olmalıdır.Bu ilkelerin hayata geçebilmesi için mahalleli ile kentsel dönüşüm çalışmalarını yürüten kamu kurumları arasında şeffaf bir tartışma ortamı yaratılmalıdır.Halk sağlıklı bilgi akışını kamu kurumlarından sürekli talep etmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

33. Yerinde dönüşümde hak sahipliği ve pay dağılımı nasıl belirlenmelidir? 6306 sayılı yasada kimin hak sahibi olduğu konusu net değildir. Özel mülkiyet üzerinde, kamu mülkleri üzerinde yer alan gecekondu alanlarında yaşayanların hak sahipliliği konusunda mevzuata açıklık getirilmelidir. Bölge halkı için mülkiyet ve ruhsat durumu bakımından adil bir çözüm bulunmalı ve dağılım yapılmalıdır. Yaratılan değerin öncelikli olarak vatandaş tarafından kullanılması öngörülmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

34. Cumhuriyet Halk Partisi

35. ÖNERİLER VE YÖNTEMLER Cumhuriyet Halk Partisi

36. Mahalle Dönüşüm Modeli Önerisi • Kentsel dokuları yenileme, iyileştirme, canlandırma ve dönüşüm çalışmalarının strateji (vizyon), tasarım ve uzlaşma temel kavramlarını içeren bir yeniden planlama yaklaşımı içerisinde uygulanması gerekmektedir.   • Özellikle doğal ve insan kökenli risklere maruz kalabilecek mahallelerin mevcut yoğun dokusu içerisinde yeni yaşam fırsatları sunarak, bütünleştirici ve bağlayıcı kamusal mekanların oluşturulması sağlanmalıdır. • Mahalleler dönüşürken adalar içerisindeki dönüşüm uygulamaları diğer adalar ve diğer mahalleler ile bir bütünlük, yaşam koridorları, mekan çeşitliliği ve süreklilik oluşturmalıdır. • Mahalle içerisinde toplumsal ihtiyaca yönelik, eğitim, sağlık vb. işlevler için oluşturulacak kamusal mekânlar ile ticari kullanımların yoğunlaştığı odak noktaları yaratılmalıdır Cumhuriyet Halk Partisi

37. Örnek : İstanbul Zeytinburnu İlçesi için dönüşüm süreci ve izleyen dönemler boyunca katılımcılara sağlanması önerilenler (2004) • Hak sahiplerinin taşınmaz vergilerinin uzunca bir dönem için kaldırılması ve hafifletilmesi • Taşınmaz alım-satım işlemlerinin vergiden muaf tutulması • Proje ve yapım işlerinin resim ve harçlardan bağımsız kılınması (ki Belediye Kanunu bunların dörtte birinin alınmasını öngörmüştür; 73. md.) • Banka ve sigorta masraflarının belediye ve Hazine teminatı altına alınması • Denetim işlerinin belediye şirketleri tarafından yerine getirilmesi • Uygun görülmesi durumunda TOKİ ile ortaklık kurularak taşınmaz sahiplerine “kira öder gibi” borçlanma programları ile ucuz ve uzun dönemli kredi verilmesi • Bireylere mevcut taşınmazlarının 3-4 kat değerinde konut ve yaşam çevrelerinin sağlanması • Toplu deprem sigortası uygulamalarında indirimlerden yararlanılması • Kiracıların mevcut hak ve yararlanma düzeylerinin korunması • Kurulan ortaklıkların ve site yönetimlerinin, verilen ilave imar haklarından sahip olacağı taşınmazlardan sağlayacağı akarın doğrudan işletme maliyetlerini karşılamada kullanılması, aidatların sıfırlanması • Kiracılar dahil ortaklıkların İlçede yer alacak rant tesislerine hissedar edilmeleri NOT: Maalesef2003 de başlayan süreç sonunda buönerilenlerinhiçbiriyapılmadı. Bölgede 30 hektarayakınboşarazide “hasılatpaylaşımı” yoluylaüstgelirgrubunarezidansdahillükskonutyapıldıvesatıldı. Cumhuriyet Halk Partisi

38. 1 DÖNÜŞÜM SENARYOSU (6K) Kimlik, Kapasite, Kaynak, Kalite, Katılım ve Kurgu (6K) temaları çerçevesinde bir ‘dönüşüm senaryosu’ yazılmalıdır. Kentin tarihsel ve kültürel kimliğinden başlamak üzere kapasite ve kaynak analizlerini ortaya koyan kamu, özel ve sivil örgütlerin katılımının sağlandığı yeni kentsel kurgu tasarlanmalıdır. Dönüşüm alanlarının belirlenmesi için yoksulluk, yoksunluk, değer ve risk haritaları hazırlanmalı, öncelikli mahalleler ve alanlar belirlenmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

39. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARI DEPREM AFETİNDEN KORUNMAYI SAĞLIYOR MU? Cumhuriyet Halk Partisi

40. 2 EYLEM PLANLAMA SÜRECİ (6E) Sürdürülebilir gelişmenin temel ilkesi olan; Ekonomi Ekoloji Eşitlik bileşenlerinin yanı sıra projelerin yapılabilirliği olan; Etkin Olma Edilebilirlik Entegrasyon(6E) temel ilkelerini kapsayan bir ‘stratejik ve eylem planlama’ süreci, klasik imar planı anlayışı yerine geçmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

41. 3 UZLAŞMA YÖNETİMİ (6B) • Kentsel dönüşüm projeleri, doğası gereği, uzlaşma gerektirir. Geniş katılımlı bir uzlaşma kültürünün oluşması ve katılımın seviyesinin artırılması için; • ‘bilgilendirme’ • ‘bilinçlendirme’ • ‘buluşma’ • ‘beklenti, • ‘belirsizlik’ • ‘benimseme’ (6B) • bileşenlerini içeren süreç iyi yönetilmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

42. 4 PROJE ORTAKLIĞI • Proje ortaklıkları, projeden özellikle birinci derecede etkilenen grupların, birlikte yaratılan proje senaryosu kurgusu içinde bir araya geldikleri ortamlardır. • Proje ortaklıkları, Ankara, Portakal Çiçeği ve Dikmen Vadisi projelerinde, olduğu gibi şirket, yerel bazlı ortaklıklar ya da kooperatif örgütlenmesi yoluyla olabilir. Cumhuriyet Halk Partisi

43. 5 YENİLİKÇİ YÖNTEMLER • çok yoğun nüfus, • yoğun yapılaşma, • güvensiz yapı stoğu, • kentsel çevre ve altyapı • yetersizliği, • mülkiyet yapısı • dikkate alındığında, İmar Haklarının ‘Transferi’ ve ‘Menkulleştirilmesi’ yöntemleri önem kazanmaktadır. Cumhuriyet Halk Partisi

44. İmar Hakları Transferi Yapılaşma ve kamusal alan yaratma kapasitesi olmayan yapı adalarında imar bonuslarının bir bölümü ya da tamamı başka yoğunluk odaklarına ya da stratejik akslara transfer edilebilir. Kent ölçeği Mahalle ve Ada Ölçeği Cumhuriyet Halk Partisi

45. 6 DEĞER PAYLAŞIMI Dönüşüm projelerde yaratılan ‘artı değer’in Mahalle Yenileme Projeleri kapsamında özellikle toplumsal ve ekonomik projelerin geliştirilmesi ve halkın aynı ilçe de yaşamalarını sağlamak üzere gerekli olan finans desteği için kullanılmasını gündeme getirecektir. Cumhuriyet Halk Partisi

46. 7 YASAL DÜZENLEME • Deprem ve diğer afet risklerini de dikkate alarak ‘Afet Risk Azaltma Yasası’ yerine ‘Bütüncül Planlama Yasası’hazırlanmalıdır. • Yasada özellikle afet risklerinin yanı sıra yaşam kalitesi riskinin de minimize edilmesi için planlama, arazi ve proje geliştirme, uygulamaya yönelik yenilikçi araçlar önerilmelidir. Cumhuriyet Halk Partisi

47. 8 KENTSEL DÖNÜŞÜM FONU Kentsel gelişme süreçleri ve getirileri iyi kurgulandığında, kendi kaynağını kendi yaratan projeler üretilebileceği gibi çapraz finansman yöntemi ile projeler arası kaynak transferleri de sağlayacak yeni finansman araçları geliştirilebilir. Fonun kaynakları İmar Haklarının artışının bir bölümünden sağlanmalıdır. Fonda; mahalle örgütlerinin de söz sahibi olmaları, hatta, kaynağın, yerel örgütler, yerel yönetim ve özel sektör tarafından 1/3 oranında kullanılması sağlanmalıdır. Cumhuriyet Halk Partisi

48. Gelecek 10 Yılda İSTANBUL TÜRKİYE 14.000.000 +0,30 75.000.000 +0,30 18.000.000 Nüfus 85.000.000 Nüfus 4.000.000 +1.200.000 Konut Birimi 18.000.000 +3.000.000 Konut Birim 120.000.000 m2 inşaat 60.0 Milyar USD İnşaat Maliyeti 300.000.000 m2 inşaat 150.0 Milyar USD İnşaat Maliyeti Cumhuriyet Halk Partisi

49. 9 İMAR BONUSU • Ada bazında birleşme, dar yolların genişlemesi, yeşil alan, park ve donatı vb gibi kamusal alan yaratma veotoparkyapılması koşulları dikkate alınarak, özellikle kamusal alan elde edilmesi ve riskli yapıların yeniden yapımına finans desteğisağlamak için İmar Bonusları verilmelidir. • Yapılaşma kapasitesi seviyesine paralel olarak; imar bonusunun bir bölümü ya da tamamının başka bölgede kullanılması yani transferi durumunda imar bonuslarının satışı söz konusu olmalıdır. Cumhuriyet Halk Partisi

50. 10 YEREL GİRİŞİME • Gönüllülük’esaslı ‘Yerinde Dönüşüm’ modelinin yaratılması için; Demokrasi, Ekonomi, Strateji, Toplum, Eşitlik ve Katılım • konularında yaşayanlara DESTEKsağlanmalıdır. • Gündemde bulunan ve özellikle kamu odaklı geliştirilen dönüşüm ve yenileme projelerinde; ‘paylaşım oranları’ve ‘yer değiştirme’vb temel sorunlar kamu ve toplum arasında büyük gerilim yaratmaktadır. • Söz konusu gerilimin olmaması için ‘gönüllülük’esasına dayalı, ‘Yerinde Dönüşüm’ yaklaşım ve yöntemlere gereksinim vardır. Cumhuriyet Halk Partisi