MUÏC TIEÂU CUÛA CHÖÔNG

2. MUÏC TIEÂU CUÛA CHÖÔNG • Tìm hieåu veà taùc ñoäng cuûa chính phuû ñoái vôùi neàn kinh teá khi thay ñoåi chi tieâu vaø thueá roøng. • Tìm hieåu chính saùch taøi khoaù maø chính phuû söû duïng ñeå ñieàu tieát kinh teá vó moâ. • Hieåu ñöôïc taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoaù ñoái vôùi neàn kinh teá.

3. Caùc vaán ñeà chính cuûa chöông: 1. Ngaân saùch chính phuû 2. Ngaân saùch chính phuû vaø toång caàu 3. Chính saùch taøi khoaù

4. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO • Taøi lieäu chính : • Traàn Ng Ngoïc Anh Thö vaø Phan Nöõ Thanh Thuûy, Kinh Teá Vó Moâ, Chöông 4. • Traàn Ng Ngoïc Anh Thö, Kinh teá vó moâ – Toùm taét Lyù thuyeát vaø Caâu hoûi , Chöông 4.

5. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Caùc taøi lieäu khaùc: - David Begg vaø N.D., Kinh teá hoïc, taäp hai,chöông 22. - Paul Samuelson, Kinh teá hoïc, taäp moät, phaàn hai, 9. - Döông Taán Dieäp, Kinh teá hoïc vó moâ , chöông 4 . - Traàn Vaên Huøng vaø caùc ñoàng nghieäp, Kinh teá hoïc vó moâ – Ñaïi cöông vaø naâng cao, chöông5, . . .

6. NGAÂN SAÙCH CUÛA CHÍNH PHUÛ Khaùi nieäm:Ngaân saùch chính phuû laø moät baûng lieät keâ moät caùch heä thoáng caùc khoaûn chi tieâu cuûa chính phuû vaø nguoàn thu ngân sách ñeå thöïc hieän caùc khoaûn chi ñoù.

7. NGAÂN SAÙCH CHÍNH PHUÛ

8. I. NGAÂN SAÙCH CUÛA CHÍNH PHUÛ • Caùn caân ngaân saùch chính phuû (B: Budget balance): laø phaàn cheânh leäch giöõa chi tieâu ngaân saùch vaø nguoàn thu ngaân saùch cuûa chính phuû. Vaäy: B = G - T

9. I. NGAÂN SAÙCH CUÛA CHÍNH PHUÛ B = G - T Caùn caân ngaân saùch chính phuû coù 3 tröôøng hôïp coù theå xaûy ra: • Khi B > 0 coù nghóa laø G > T  boäi chi ngaân saùch / thaâm huït ngaân saùch (budget deficit). • Khi B = 0 coù nghóa laø G = T  caân baèng ngaân saùch (budget equal). • Khi B < 0 coù nghóa laø G < T  boäi thu/ thaëng dö ngaân saùch (budget surplus) .

10. I. NGAÂN SAÙCH CUÛA CHÍNH PHUÛ • Khi boäi thu/ thaëng dö ngaân saùch : Thu ngân sách nhiều hơn chi ngân sách  Lượng tiền thu còn lại sẽ được cất đi. Cơ quan nào cất? • Khi caân baèng ngaân saùch, có nghĩa là : a. G = T b. T = G c. a và b đúng • Khi boäi chi ngaân saùch / thaâm huït ngaân saùch: chính phủ phải làm gì? Vay? Vay ai? Cướp? Xin?

11. NGAÂN SAÙCH CHÍNH PHUÛ Thaëng dö ngaân saùch G,T Thaâm huït ngaân saùch T=To+TmY G= Go Y 0 Y CBNS

12. NGAÂN SAÙCH CHÍNH PHUÛ • Trong 3 trường hợp, ngân sách chính phủ thuờng rơi vào trường hợp nào? TH 1, tức thâm hụt ngân sách . • Đến mức, người ta thường nói “thâm hụt ngân sách của CP là. . .” thay vì nói “ngân sách của CP hiện đang thâm hụt là . . .” . • Nên B thường được hiểu là thâm hụt ngân sách.

13. NGAÂN SAÙCH CHÍNH PHUÛ • Chính phuû coù theå thay ñoåi thaâm huït ngaân saùch . • Khi chính phuû thay ñoåi thaâm huït ngaân saùch coù theå löïa choïn moät trong ba bieän phaùp : - thay ñoåi G. - thay ñoåi T. - thay ñoåi caû G vaø T.

14. NGAÂN SAÙCH CHÍNH PHUÛ • Khi chính phuû muốn tăng thaâm huït ngaân saùch coù theå löïa choïn moät trong ba bieän phaùp : - tăng G. - giảm T. - vừa tăng G vừa giảm T. Và ngược lại.

15. Câu hỏi • Nếu chính phủ thay đổi thâm hụt ngân sách (tăng hoặc giảm B) thì ảnh hưởng như thế nào đối với tổng cầu AD và sản lượng quốc gia Y?

16. II. NGAÂN SAÙCH CHÍNH PHUÛ VAØ TOÅNG CAÀU • 1. Taùc ñoäng cuûa chi tieâu chính phuû G • 2. Taùc ñoäng cuûa thu ngaân saùch chính phuû ( thueá roøng T) • 3.Taùc ñoäng ñoàng thôøi cuûa chi tieâu chính phuû vaø thueá roøng

17. II. 1.Taùc ñoäng cuûa chi tieâu chính phuû • G –> AD –> Y • G –> AD –>Y Định lượng : bằng Soá nhaân chi tieâu chính phuû kG: • Y = kGG

18. II. 1.Taùc ñoäng cuûa chi tieâu chính phuû Ñònh löôïng : • G –> AD –> Y G ADo= G Y ? • Y = k ADo • Y = k G Keát luaän:kG =k

19. Soá nhaân cuûa caùc thaønh phaàn cuûa toång caàu: • Goïi kC, kI, kX, kM laàn löôït laø soá nhaân cuûa C, I, X, M • kC = kI = kX = kG = k • kM = -k

20. II.2. Taùc ñoäng cuûa thu ngaân saùch chính phuû T T = Tx – Tr 2.1 Taùc ñoäng cuûa thueá Tx 2.2 Taùc ñoäng cuûa chi chuyeån nhöôïng Tr

21. II.2.1 Taùc ñoäng cuûa thueá Tx • Tx (Tr = const) T Yd C ADY Vaø ngöôïc laïi. Tương tự, ta có số nhân của thuế kTx : Y= kTx Tx

22. II.2.1 Taùc ñoäng cuûa thueá Tx Ñònh löôïng: baèng soá nhaân cuûa thueá kTx: Tx T Yd C ADY Tx T= Tx Yd=- Tx C=CmYd ADo= C Y=k ADo C= -Cm Tx  ADo= -Cm Tx  Y= -kCm Tx •  kTx = - kCm Maø 0< Cm < 1 neân kTx < k xeùt veà trò tuyeät ñoái.

23. II.2.1 Taùc ñoäng cuûa thueá Tx • kTx = - kCm Maø 0< Cm < 1 neân kTx < k xeùt veà trò tuyeät ñoái (ta đã có kG =k) => kTx < kG. xeùt veà trò tuyeät ñoái . Có nghĩa: nếu CP thay đổi thuế và thay đổi chi tiêu G với cùng một lượng như nhau thì tác động của chi tiêu chính phủ sẽ mạnh hơn tác động của thuế đối với nền kinh tế.

24. II.2.2Taùc ñoäng cuûa chi chuyeån nhöôïng chính phuû Tr • Tr  (Tx = const) TYd  C AD Y. Vaø ngöôïc laïi. • Töông töï, ta coù: kTr = kCm Maø 0< Cm < 1 neân kTr < k hay kTr < k G.

25. II.3.  Taùc ñoäng ñoàng thôøi cuûa chi tieâu chính phuû vaø thueá roøng G –> AD –> Y : YG > 0 T Yd CADY:YT< 0 Khi thay ñoåi ñoàng thôøi G vaø T: Y = Y G + Y T = k ADo hay Y = k (ADo G + ADo T)  Y > 0  Y  Y < 0  Y  Y = 0  Y = const

26. II.3.  Taùc ñoäng ñoàng thôøi cuûa chi tieâu chính phuû vaø thueá roøng • Như vậy , khi thay đổi đồng thời cả G và T thì tổng cầu AD và sản lượng quốc gia Y có 3 trường hợp có thể xảy ra.

27. II.3.  Taùc ñoäng ñoàng thôøi cuûa chi tieâu chính phuû vaø thueá roøng kB = k (1 – Cm) Vì 0 < Cm < 1, neân : 0 < kB < 1.

28. Bài tập ứng dụng • Nếu chính phủ tăng chi tiêu , và tăng thuế để tài trợ cho khỏan chi tiêu này cùng một lượng là 4000 tỉ đ thì tổng cầu và sản lượng thay đổi thế nào ? Biết k = 4,5 và Cm = 0,8.

29. Tóm tắt • Khi CP tăng thâm hụt ngân sách , tức thực hiện chính sách mở rộng tài khóa: B  AD –> Y • Khi CP giảm thâm hụt ngân sách , tức thực hiện chính sách thu hẹp tài khóa: B  AD Y Câu hỏi : Khi nào CP nên mở rộng tài khóa? Khi nào CP nên thu hẹp tài khóa?

30. III.CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA • Khaùi nieäm: Chính saùch taøi khoaù laø nhöõng quyeát ñònh cuûa chính phuû ñoái vôùi vieäc thay ñoåi chi tieâu G vaø thueá roøng T ñeå ñieàu tieát kinh teá vó moâ.

31. III.CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA • Muïc tieâu: Chính saùch taøi khoaù nhaèm muïc tieâu ñieàu tieát vó moâ, oån ñònh neàn kinh teá ôû möùc saûn löôïng muïc tieâu laø Yp.

32. Chi tieâu G Thueá roøng T Coâng cuï cuûa chính saùch

33. Quan ñieåm veà chính saùch Có 2 quan ñieåm: • Chính saùch taøi khoaù chuû quan • Chính saùch taøi khoaù töï ñoäng Ta sẽ nghiên cứu sau đây.

34. III.CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA • 1. Chính saùch taøi khoùa chuû quan Cho rằng CP phải chủ động tác động vào nền kinh tế bằng chính sách tài khóa. Cô sôû hoaïch ñònh chính saùch: Thöïc traïng cuûa neàn kinh teá , ñöôïc phaûn aûnh qua chæ tieâu YEhoaëc Yt so vôùi mục tiêu là saûn löôïng tieàm naêng Yp.

35. III.CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA 1. Chính saùch taøi khoùa chuû quan • - Khi neàn kinh teá suy thoaùi (YE / Yt< YP): để tăng Y, chính phuû caàn thöïc hieän chính saùch taøi khoaù môû roäng, töùc taêng B. • - Khi neàn kinh teá coù laïm phaùt cao (YE hay Yt > YP ): để giảm Y, chính phuû caàn thöïc hieän chính saùch taøi khoaù thu heïp, töùc giaûm B.

36. Chính saùch môû roäng G, T = const T, G= const G vaø T Chính saùch thu heïp  G , T = const  T , G= const  G vaø T Chính saùch taøi khoaù chuû quan

37. Chính saùch taøi khoaù chuû quan • Neáu chæ thay ñoåi G : G = AD0 = Y/k • Neáu chæ thay ñoåi T : T = AD0/ -Cm • Neáu thay ñoåi caû G vaø T:  AD0 = AD0 G + AD0T  AD0 = G – Cm T

38. III.CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA 2. Chính saùch taøi khoùa töï ñoäng • Theo quan điểm này, CP chỉ cần sử dụng những nhân tố ổn định tự động là CSTK tự động được thực hiện. • Caùc nhaân toá oån ñònh töï ñoäng trong neàn kinh teá laø : - thueá thu nhaäp luõy tieán - trôï caáp thaát nghieäp

39. III.CHÍNH SAÙCH TAØI KHOÙA • Thueá thu nhaäp luõy tieán:là thuế mà khi thu nhập càng cao thì thuế suất phải nộp càng cao. Vd: thuế thu nhập cá nhân. • Thueá thu nhaäp không đổi: là thuế mà khi thu nhập là bao nhiêu thì thuế suất vẫn không đổi. Vd: thuế thu nhập doanh nghiệp.

40. 2. Chính saùch taøi khoùa töï ñoäng Khi kinh teá suy thoaùi, Y, U : - Y Tx  (thueá thu nhaäp) - U Tr  (trôï caáp thaát nghieäp) Tx , Tr  Thueá roøng T ñaõ töï ñoäng giaûm . (Vì T = Tx – Tr) • Töông töï vôùi tröôøng hôïp ngöôïc laïi.

41. CAÂU HOÛI OÂN TAÄP CHÖÔNG 4 • 1.Ngaân saùch chính phuû laø gì? Thaâm huït ngaân saùch chính phuû laø gì? • 2.Thay ñoåi thaâm huït ngaân saùch chính phuû taùc ñoäng theá naøo ñoái vôùi toång caàu vaø saûn löôïng quoác gia? • 3.Phaân bieät chính saùch saùch taøi khoaù chuû quan vaø chính saùch taøi khoaù töï ñoäng ? • 4.Coù maáy loaïi chính saùch taøi khoaù? Taùc ñoäng cuûa chuùng ñoái vôùi neàn kinh teá laø gì?