YARDIMCI SAĞLIK PERSONELİ AÇISINDAN MESLEKİ RİSK FAKTÖRLERİ

1. YARDIMCI SAĞLIK PERSONELİ AÇISINDANMESLEKİ RİSK FAKTÖRLERİ Uzm. Selahattin TUNCER GATA SAMYO Öğretim Görevlisi

2. SUNUM PLANI • Giriş • Çalışmanın Amacı • Sağlık Personelinin Mesleki Risk Faktörleri • Araştırmanın Kapsamı • Araştırmanın Gereç ve Yöntemi • Bulgular ve Tartışma • Sonuç ve Öneriler ~ 20 DK.

3. GİRİŞ Günümüzde sağlık sektöründeki gelişmelere paralel olarak hem sağlık meslekleri ve uzmanlıkları gelişmiş hem de hasta bakım hizmetleri profesyonelleşmiştir. • Bunun sonucunda her hizmet sektörde olduğu gibi sağlık hizmet sektöründe de, görev yapan personelin verdiği hizmet kalitesi de son derece önem kazanmıştır.

4. GİRİŞ • Sağlık işletmelerinde verilen hizmetler doğrudan insan sağlığı ve hayatı ile ilgili olduğundan ayrıca önem taşımaktadır. Sağlık hizmetlerinin tedavi sürecinde doktor her ne kadar baş aktör olsa da yardımcı sağlık personelinin özellikle de hemşire, sağlık teknisyeni ve teknikerlerin rolü oldukça artmıştır.

5. ÇALIŞMANIN AMACI • Hemşire, • Sağlık teknisyeni ve teknikerlerinsağlık güvenliğini olumsuz etkileyen; • Başlıca risk faktörlerin • neler olduğunun tespit edilmesi, Risk faktörleri hakkındaki farkındalık düzeylerinin belirlenmesi, alınması gereken önlemlerin neler olabileceğinin ortaya konulması

6. RİSK NEDİR? Türk Dil Kurumu’na göre risk; • “İnsan sağlığına zararlı olma olasılığının ölçüsü.”, • “Zarara uğrama tehlikesi” ve ya • “Bir olayın meydana gelme olasılığı” olarak tanımlanmaktadır.

7. SAĞLIK PERSONELİNİN MESLEKİ RİSK FAKTÖRLERİ Sağlık hizmetleri veren kuruluşlarda; • Fiziksel-Ergonomik • Kimyasal, • Biyolojik, • Psikososyal, risk faktörleri bulunmaktadır.

8. SAĞLIK PERSONELİNİN MESLEKİ RİSK FAKTÖRLERİ

9. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI • Araştırma Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi Eğitim Hastanesinde, • 28 Mart / 30 Nisan 2012 tarihleriarasında yapılmıştır. Hastane 1600 yataklı olup, Dahili bölümde 32 ünite, Cerrahi bölümde 17 ünite ve Sağlık bilimlerinde 18 ünite yer almaktadır.

10. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI Araştırma evrenini : • 656 Hemşire, • 80Rontgen/ Nükleer Tıp ve Hemodinami Teknisyeni, • 32 Anestezi Teknisyeni, • 151 Laboratuvar Teknisyeni / Biyolog, • 37 Cerrahi Teknisyeni ve • 110 diğer branş yardımcı sağlık personeli olmak üzere toplam 1066 kişi oluşturmaktadır.

11. ARAŞTIRMANIN GEREÇ VE YÖNTEMİ • Araştırma tanımlayıcı / kesitsel bir çalışmadır. • Uygun örnek büyüklüğü seçme yöntemi İle 284 kişi örnek seçilmiştir. • Örnek büyüklüğü tabakalara orantısal olarak dağıtılmıştır. • Tüm personelin (1066 kişi) isim listesinden basit rastgele örnekleme yöntemi ile 284 kişi seçilmiş ve tamamına ulaşılmıştır.

12. ARAŞTIRMANIN GEREÇ VE YÖNTEMİ Örnek Büyüklüğünün Tabakalara Dağıtımı

13. ARAŞTIRMANIN GEREÇ VE YÖNTEMİ “Yardımcı Sağlık Personelinin Mesleki Sağlık Riskleri Soru Formu” kullanılmıştır. Soru Formu iki bölümden oluşmaktadır. 1. Sosyodemografik özellikler (11 soru) 2. Mesleki risk faktörleri önermeleri (17 önerme)* *İkinci bölümde de 5‟li Likert ölçek kullanılmıştır.

14. ARAŞTIRMANIN GEREÇ VE YÖNTEMİ • Çalışmada elde edilen verilerin analizinde SPSS (Statistical PackageforSocialSciences) for Windows 15.0 paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler frekans ve yüzde olarak verilmiştir. Katagorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanılmıştır. İstatiksel anlamlılık için p<0,05 değeri kabul edilmiştir.

15. BULGULAR (Sosyodemografik Özellikler) Araştırmaya Katılanların Bazı Sosyodemografik Özelliklerine Göre Dağılımı:

16. BULGULAR (Mesleki risk faktörleri)

17. TARTIŞMA • Araştırmaya katılan • 284kişinin%73,2’sinin bayan, • %66,9’unun 11 yıl ve üzeri hizmet yılının olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılanların %62,4’ü tıbbi cihazların, %64,7’si elektronik cihazların periyodik bakımlarının düzenli yapıldığını düşünmektedir.

18. TARTIŞMA • %42,9’u • Hastanede çalışan güvenliğine yönelik hizmet içi eğitimler düzenli yapılmadığını düşündüklerini ifade etmişlerdir. Hemşirelerde oran daha düşük. % 33,5

19. TARTIŞMA • Radyasyona maruziyetin daha yoğun olduğu bölümlerde çalışanların: %70,9’i «Çalıştığım birimdeki cihazlardan dolayı radyasyona maruz kaldığımı düşünüyorum» • %73,4 ü • «Çalıştığım ortamda kullanılması gereken koruyucu ekipmanlar mevcuttur»

20. TARTIŞMA • %73,8’ i • «Maske ve eldiven gibi tek kullanımlık koruyucu donanım temininde güçlük yoktur» %69,4’ü «Tekrarlı kullanılan koruyucu donanımın bakım ve sterilizasyon işlemlerinde güçlük yoktur»

21. TARTIŞMA • %58,2 si • «Çalıştığım birimde hasta taşıma ile ilgili gerekli donanım mevcuttur» %53,6’sı «Hasta kaldırmak ve ya taşımaktan kaynaklandığını düşündüğüm fiziksel rahatsızlıklar yaşadım» Yoğun bakım : %65,7

22. TARTIŞMA • %79,2’si • «Nöbetlerden kaynaklandığını düşündükleri yorgunluk sorunları yaşadım» Hemşirelerde: %88,1

23. TARTIŞMA • %67,7’si • «Uzun süre ayakta kaldığından dolayı rahatsızlıklar yaşadım» Meslek grubu Laboratuvar teknisyeni/ Biyolog’lar :%72,5 Hemşireler : %70,5 • Çalışılan Bölüm • Acil serviste çalışanlar :%90,9 • Yoğun bakımda çalışanlar %89,5

24. SONUÇ VE ÖNERİLER • Başkalarının sağlığının iyileştirilmesi hususunda sağlık hizmeti sunumunda görev alan sağlık personelinin kendi sağlığı, çalışma ortamından ve hastalara ait risklerden etkilenmektedir. • Sağlık hizmetleri sunumunun en önemli aktörlerinden olan yardımcı sağlık personelinin daha etkin olarak çalışabilmesi için öncelikle kendilerini sağlıklı ve güvende hissetmelerinin önemi asla unutulmaması gereken bir husustur.

25. SONUÇ VE ÖNERİLER Araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında; • Bazı birimlerin iş yükünü karşılayacak miktarda personelin bulunmadığı, bu kapsamda personel artırımına gidilmesinin, • Hizmet içi eğitimlerinin tüm birimleri kapsayacak şekilde artırılmasının,

26. SONUÇ VE ÖNERİLER • Yatan hastaların tedavi sürecinde yerinde kaldırma veya çevirme işlemlerinde kullanılmak amacı ile geliştirilmiş donanımların tedarikinin uygun olacağı özellikle hemşirelerin hasta kaldırma çevirme teknikleri hususunda eğitim almaları gerektiği değerlendirilmiştir.

27. Sorusu Olan ?? TEŞEKKÜR EDERİM