Liên chi hội Thư viện Đại học Phía Nam VILASAL

1. Liên chi hội Thư viện Đại học Phía NamVILASAL Từ đồng bộ hóa công việc định chủ đề tiến đến hình thành Khung tiêu đề đề mục NGUYỄN MINH HIỆP, BA., MS. GĐ Thư viện ĐH Khoa học Tự nhiên TP. HCM

2. Đặt vấn đề • CHUẨN HÓA để HỘI NHẬP và PHÁT TRIỂN nhằm bắt kịp nhịp phát triển của thư viện thế giới là điều tất yếu của thư viện Việt Nam. • Chuẩn thư tịch là một trong những chuẩn nghiệp vụ thông tin thư viện quan trọng nhất. • Những chuẩn thư tịch căn bản nhất bao gồm: • Biên mục mô tả AACR2 • Phân loại DDC • Biên mục máy đọc được MARC 21 • Biên mục đề mục – Subject Headings • Thực hiện tốt những tiêu chuẩn trên với việc ứng dụng công nghệ mới sẽ giúp cho cán bộ thư viện chúng ta trước hết là thay đổi tư duy về ngành nghề thư viện trong thời đại mới, tiến đến việc đổi mới để bắt kịp nhịp phát triển chung.

3. Biên mục đề mục hay Định chủ đề • Để làm gì? • Ấn định Tiêu đề đề mục – Subject Headings phản ánh nội dung của tài liệu. Một tài liệu có bao nhiêu nội dung thì có bấy nhiêu tiêu đề đề mục • Xây dựng Mục lục đề mục/chủ đề phản ánh toàn bộ nội dung vốn tài liệu của thư viện • Tại sao? • Thỏa mãn 1 trong 5 phương pháp đưa thông tin đến với người sử dụng • Giúp độc giả truy cập theo chủ đề

4. Lưu đồ Định chủ đề Bắt đầu Định từ khóa Chủ đề Có trong Tập tin có thẩm quyền? Có trong khung TĐĐM? Ấn định TĐĐM theo quy định Sai Sai Đúng Đúng Xác định TĐĐM trong TT có TQ Xác định TĐĐM trong khung ĐM KẾT QUẢ KẾT QUẢ KẾT QUẢ

5. Lưu đồ Định chủ đề Bắt đầu Định từ khóa Chủ đề Có trong Tập tin có thẩm quyền Có trong khung TĐĐM? Ấn định TĐĐM theo quy định Xác định TĐĐM trong TT có TQ Xác định TĐĐM trong khung ĐM KẾT QUẢ KẾT QUẢ KẾT QUẢ

6. Vấn đề hiện nay (1) • 1. Chưa đồng bộ trong công tác định chủ đề: • Lý do: • Cán bộ biên mục đề mục chưa được huấn luyện bài bản • Nhập nhằng giữa “Từ khóa” và “Chủ đề” • Chưa phân biệt được giữa “Thesaurus” và “Khung tiêu đề đề mục” • Nhập nhằng giữa công việc “biên mục đề mục – cataloging” và “chỉ mục – indexing” • Hầu hết các phần mềm quản lý thư viện hiện nay không thể hiện MỤC LỤC ĐỀ MỤC để độc giả lướt tìm (browsing) trên danh sách tiêu đề đề mục (Xem minh họa trong bài biết “Bản chất công việc định chủ đề” .- Tạp chí Thư viện Việt Nam số 3(7) tháng 9-2006)

7. Vấn đề hiện nay (2) • 2. Chưa có Khung tiêu đề đề mục Tiếng Việt: • Khó khăn: • Không biết hoặc không quan tâm sự tồn tại hai Khung tiêu đề đề mục chuẩn: • “Sears List of Subject Headings” • “Library of Congress Subject Headings” • Không được huấn luyện cách sử dụng hai khung trên • Không am tường Tiếng Anh để sử dụng • Định chủ đề một cách tự phát

8. Đồng bộ hóa công việc định chủ đề • VILASAL phối hợp với ĐHQG TP. HCM tổ chức tập huấn nhằm: • Quán triệt sự cần thiết của Biên mục đề mục • Hiểu rõ: • Cấu trúc tiêu đề mục (ngôn ngữ tiền kết hợp) • 11 nguyên tắc định chủ đề của IFLA • Biết cách sử dụng hai Khung tiêu đề đề mục chuẩn: • Tiểu phân mục phù động tự do (free floating subdivision) • Tiểu phân mục của tiêu đề mẫu (pattern headings) • Tiểu phân mục địa lý (cách sử dụng may sub geog ) • Xây dựng tập tin có thẩm quyền chủ đề (subject authority file) với hệ thống tham chiếu • Xây dựng hệ thống MỤC LỤC ĐỀ MỤC thể hiện trên phần mềm quản lý thư viện

9. Xây dựng Khung tiêu đề đề mục • Tập hợp danh sách tiêu đề đề mục của các thư viện hội viên • Hiệu đính, đồng bộ hóa • Xây dựng hệ thống tham chiếu • Biên soạn • “Danh sách Tiểu phân mục phù động tự do” • “Danh sách Tiểu phân mục Tiêu đề chuẩn” • Tập hợp và xuất bản thành Khung tiêu đề đề mục Tiếng Việt

10. hỏi và đáp Cám ơn