วิชา ภูมิเศรษฐศาสตร์ รหัสวิชา 2000-1302 สอนโดย อาจารย์ขวัญตา จั่นอิ๊ด โทร 083-989-3239

วิชา ภูมิเศรษฐศาสตร์รหัสวิชา 2000-1302สอนโดยอาจารย์ขวัญตา จั่นอิ๊ดโทร 083-989-3239

จุดประสงค์รายวิชา • เพื่อให้เข้าใจพื้นฐานทางเศรษฐศาสตร์และภูมิศาสตร์กายภาพ • เพื่อให้สามารถประยุกต์ใช้ปัจจัยทางภูมิศาสตร์กายภาพที่สัมพันธ์กับปัญหาเศรษฐศาสตร์เพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจในชุมชน • เพื่อให้มีเจตคติและกิจนิสัยที่ดีในการมีส่วนร่วมพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมเบื้องต้น

เกณฑ์การประเมินผลรายวิชาเกณฑ์การประเมินผลรายวิชา 1. เวลาเรียน 10 คะแนน 2. ทดสอบย่อย 2 ครั้ง 40 คะแนน 3. งานส่ง 10 คะแนน 4. รายงาน 20 คะแนน 4. ทดสอบปลายภาค 20 คะแนน

แผนการสอน สัปดาห์ที่ 1 บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นฯ สัปดาห์ที่ 2 บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นฯ สัปดาห์ที่ 3 บทที่ 2 ภูมิศาสตร์กายภาพ สัปดาห์ที่ 4 บทที่ 2 ภูมิศาสตร์กายภาพ สัปดาห์ที่ 5 สอบบทที่ 1-2 สัปดาห์ที่ 6 บทที่ 3 ความเข้าใจแผนที่

แผนการสอน (ต่อ) สัปดาห์ที่ 7 บทที่ 3 ความเข้าใจแผนที่ สัปดาห์ที่ 8 สอบบทที่ 3 สัปดาห์ที่ 9 บทที่ 4 ภูมิศาสตร์ประเทศ สัปดาห์ที่ 10 บทที่ 4 ภูมิศาสตร์ประเทศ สัปดาห์ที่ 11 สอบบทที่ 4 สัปดาห์ที่ 12 สอบปลายภาค บทที่ 1- 4

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับภูมิศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ และ ระบบเศรษฐกิจ

ความหมายของภูมิศาสตร์ความหมายของภูมิศาสตร์ คำว่าภูมิศาสตร์ ( Geography )มาจากภูมิ + ศาสตร์ ภูมิ แปลว่า พื้นดินหรือโลก ส่วน ศาสตร์ แปลว่า วิชาความรู้ ในปัจจุบันนักภูมิศาสตร์ได้ให้คำจำกัดความต่างๆ ดังเช่น ภูมิศาสตร์เป็นวิชาที่ศึกษาความแตกต่างของสิ่งต่างๆบนพื้นพิภพ หรือ ภูมิศาสตร์เป็นวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับสถานที่และการวิเคราะห์เกี่ยวกับความแตกต่างของพื้นที่

เนื้อหาวิชาภูมิศาสตร์จำแนกได้ 2 กลุ่ม 1. ลักษณะทางกายภาพ ถือได้ว่าลักษณะทางกายภาพมีความสำคัญในการกำหนดกิจกรรมของพื้นที่ เป็นสิ่งที่มนุษย์ไม่สามารถบังคับได้ ได้แก่ ก) ลักษณะภูมิประเทศ ข) ลักษณะภูมิอากาศ ค) ทรัพยากรธรรมชาติ

2. ลักษณะทางวัฒนธรรมเนื้อหาด้านสังคม เช่น ประชากร วัฒนธรรม ประเพณีความเชื่อ และเนื้อหาด้านเศรษฐกิจ เช่น กิจกรรมที่ประกอบเพื่อความอยู่รอดของประชากร ภาพที่1.2 ลักษณะทางวัฒนธรรมใน ภูมิภาคต่างของประเทศไทย

โครงสร้างของวิชาภูมิศาสตร์โครงสร้างของวิชาภูมิศาสตร์ 1. ภูมิศาสตร์ระบบประกอบด้วยเนื้อหาสาระทางด้นสภาพแวดล้อมทางกายภาพและด้านวัฒนธรรม ทั้งสองระบบต่างมีผลต่อกันและแสดงผลให้เห็นในพื้นที่ * ระบบทางกายภาพ เนื้อหาจะประกอบด้วยส่วยย่อย เช่น โครงสร้างทางธรณี ลักษณะทางอากาศ ดิน พืชพรรณ * ระบบวัฒนธรรม เนื้อหาจะประกอบด้วย ประชากร การเกษตร อุตสาหกรรม เศรษฐกิจ

2. ภูมิศาสตร์ภูมิภาคคือการศึกษาโดยแบ่งพื้นที่เป็นส่วนๆ นักภูมิศาสตร์จะแบ่งพื้นที่ด้วยวิธีการ และวัตถุประสงค์ต่างๆ กันไป • ภูมิศาสตร์ด้านเทคนิคปฏิบัติการไม่ใช่วิชาภูมิศาสตร์โดยตรง เทคนิคเหล่านี้ได้แก่ หลักการทำแผนที่ การศึกษาภาพถ่ายต่างๆ อาทิ ภาพถ่ายทางดาวเทียม ตลอดจนการจัดข้อมูลด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ ซึ่งเป็นการนำเทคนิคด้านสถิติและคอมพิวเตอร์มาทำการวิเคราะห์และตีความหมายพื้นที่

ภูมิศาสตร์กายภาพ ภูมิศาสตร์กายภาพ (Physical Geography) เป็นสาขาหนึ่งของวิชาภูมิศาสตร์ ได้มุ่งเน้นการศึกษาใน 2 องค์ประกอบ คือ 1. ศึกษาสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ ได้แก่ การศึกษาลักษณะของภูมิประเทศ ภูมิอากาศ และทรัพยากรการธรรมชาติ โดยอาศัย แผนที่ และระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ 2. ศึกษากระบวนการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นบนพื้นผิวโลก

ความหมายของเศรษฐศาสตร์ความหมายของเศรษฐศาสตร์ เศรษฐศาสตร์เป็นสาขาวิชาหนึ่งของวิชาสังคมศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตของประชาชนทุกคน เพราะเป็นวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมมนุษย์ในการแสวงหาวิธีนำทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดมาผลิตเป็นสินค้าและบริการ เพื่อสนองความต้องการที่มีอย่างไม่จำกัดของตนเองให้ได้มากที่สุด

ประเภทวิชาเศรษศาสตร์ 1. เศรษฐศาสตร์จุลภาค ศึกษาเศรษฐกิจในหน่วยย่อยๆ เฉพาะบุคคลหรือหน่วยธุรกิจหน่วยใดหน่วยหนึ่ง และยังศึกษาพฤติกรรมของตลาดและกลไกด้านการราคา จึงเรียกเศรษฐศาสตร์จุลภาคอีกอย่างว่า “ทฤษฎีด้านราคา “ 2. เศรษฐศาสตร์มหภาค มุ่งศึกษาปัญหาและพฤติกรรมทางเศรษฐกิจระดับรวมหรือระดับประเทศ นอกจากนี้ยังมุ่งเน้นในเรื่องรายได้รวมของประชาชน หรือเรียกวิชานี้ว่า “ทฤษฎีรายได้ประชาชาติ”

ระบบเศรษฐกิจ (Economic System) หมายถึง กลุ่มของหน่วยเศรษฐกิจกลุ่มหนึ่งๆที่ดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจภายใต้ระเบียบกฎเกณฑ์เดียวกัน • หน่วยเศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่ • ผู้บริโภค (Consumers) คือ ผู้ซื้อสินค้าและบริการ • หน่วยธุรกิจ (Business Firms) คือ สถาบันหรือองค์กรที่ดำเนินกิจกรรมในการนำทรัพยากรต่างๆมาผลิตเป็นสินค้าเพื่อนำไปสนองความต้องการของผู้บริโภค หรือ ผู้ผลิต

3. เจ้าของปัจจัยการผลิต (Factor Owners) ปัจจัยการผลิตมี 4 อย่าง ได้แก่ ที่ดิน ทุน แรงงาน และผู้ประกอบการ จุดประสงค์ในการดำเนินกิจกรรม คือ ต้องการความพอใจสูงสุดที่จะได้รับผลตอบแทนจากปัจจัยการผลิตที่ตนมีอยู่ ได้แก่ ค่าเช่า ค่าจ้าง ดอกเบี้ย กำไร

4. รัฐบาล (Government) การศึกษาวิชาเศรษฐศาสตร์ต้องเกี่ยวข้องกับการจัดหารายได้ การใช้จ่าย การเก็บภาษีอากร จึงถือว่ารัฐบาลเป็นหน่วยย่อยที่สำคัญหน่วยหนึ่ง การดำเนินการของรัฐบาลจะกระตุ้นให้เกิดการขยายตัวของเศรษฐกิจในระดับต่างๆ

ระบบเศรษฐกิจ สามารถจำแนกออกเป็น 3 แบบ คือ 1. ระบบเศรษฐกิจแบบตลาดเสรี หรือระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม มีลักษณะสำคัญดังนี้ * กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินส่วยใหญ่ตกเป็นของเอกชน * เอกชนมีเสรีภาพในการดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ * ใช้กลไกราคาในการแก้ปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ

2. ระบบเศรษฐกิจแบบบังคับ (Command Economy)หรือระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม มีลักษณะดังนี้ * กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินส่วนใหญ่ตกเป็นของรัฐหรือของส่วนร่วม * เอกชนขาดเสรีภาพในการดำเนินกิจกรรม * ใช้อำนาจในการตัดสินใจส่วนกลางในการแก้ปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ

ข้อเสียของระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมข้อเสียของระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม เนื่องจากปัจจัยการผลิตพื้นฐานอยู่ในการควบคุมของ รัฐบาลทำให้ขาดความคล่องตัว การผลิตถูกจำกัดเพราะต้องผลิตตามที่รัฐกำหนด โอกาสที่จะขยายการผลิตหรือพัฒนาคุณภาพการผลิตเป็นไปค่อนข้างลำบาก ทำให้การใช้ทรัพยากรทางเศรษฐกิจอาจเป็นไปอย่างไม่มีประสิทธิภาพ

ระบบเศรษฐกิจแบบผสม (Mixed Economy) เป็นระบบเศรษฐกิจที่ผสมผสานระบบทุนนิยมกับระบบแบบสังคมนิยม กล่าวคือ ภายใต้ระบบเศรษฐกิจแบบผสมทั้งรัฐบาลและเอกชนต่างมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ ปัจจัยการผลิตมีทั้งส่วนที่เป็นของรัฐบาลและเอกชน

ระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยระบบเศรษฐกิจของประเทศไทย ประเทศไทยใช้ระบบเศรษฐกิจแบบผสมที่เน้นไปทางทุนนิยม โดยรัฐบาลและเอกชนร่วมกันเป็นเจ้าของสินทรัพย์ คือ รัฐบาลเป็นผู้ดำเนินการด้านสาธารณูปโภค ส่วนเอกชนดำเนินการผลิตในธุรกิจประเภทอื่นๆตามความสามารถอย่างเสรีภายใต้กรอบกฎหมาย โดยมีกลไกเป็นเครื่องนำทาง และสิ่งที่สนับสนุน คือ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติล้วนเป็นแบบแผนชี้นำในการดำเนินการเพื่อการพัฒนาประเทศ

ความสำคัญของการศึกษาเรื่องภูมิเศรษฐศาสตร์ มีความสำคัญดังนี้ 1. ทำให้เข้าใจสภาพแวดล้อมตามธรรทชาติของประเทศไทย ได้แก่ ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศ ทรัพยากรธรรมชาติ และประชากร โดยอาศัยแผนที่ 2. ทำให้เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพของประเทศ 3. ทำให้เข้าใจเศรษฐกิจของแต่ละภาคเพื่อเป็นพื้นฐานในการศึกษาถึงปัญหาของเศรษฐกิจระดับประเทศ 4. เห็นวิธีนำทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดใช้ให้เกิดประโยชน์

แบบฝึกหัดทบทวน บทที่ 1 1. ภูมิศาสตร์ หมายถึงอะไร 2. ภูมิศาสตร์กายภาพ หมายถึงอะไร • ประเพณีการวิ่งควาย ของจังหวัดชลบุรี เป็นลักษณะของภูมิศาสตร์กลุ่มใด • การจัดทำแผนที่จัดเป็นภูมิศาสตร์ประเภทใด • ปัญหาราคายางพารา จัดเป็นเศรษฐศาสตร์ประเภทใด • การขาดดุลการค้า จัดเป็นเศรษฐศาสตร์ประเภทใด • ปัจจัยในการผลิตประกอบด้วยอะไรบ้าง • หน่วยเศรษฐกิจในระบบเศรษฐกิจประกอบด้วยอะไรบ้าง • หน่วยธุรกิจเรียกอีกอย่างว่าอะไร • ระบบเศรษฐกิจแบบใดที่กลไกราคามีโอกาสนำไปใช้น้อยที่สุด

วิชา ภูมิเศรษฐศาสตร์ รหัสวิชา 2000-1302 สอนโดย อาจารย์ขวัญตา จั่นอิ๊ด โทร 083-989-3239