O tempora, o mores! Mos maiorum bij de Romeinen

1. O tempora, o mores! Mos maiorum bij de Romeinen Ludus 7B

2. Verloedering van de zeden : Wat? • Ouders, grootouders  ‘In mijn tijd, hè’ • Conclusie : vandaag alles en iedereen slechter dan vroeger • Voorbeelden van evolutie in gedragscode : • Muziekoptredens: The Marvelettes (Mr. Postman) en AC/DC (Rosie) • Kleding tieneridolen (zie volgende dia’s) • Respect voor leerkrachten, ouderen (voorbeelden?) • ...

3. Kleding vroeger...

4. ... En kleding nu

5. Mos maiorum : de ideale Romein • Aanvankelijk : geen geschreven wetten • Wel : gewoonten • = ongeschreven wetten • Doorgegeven van generatie op generatie • Streng, sober en deugdelijk leven • Mos maiorum : de gewoonten van de voorouders • Mos maiorum : de nobele levenswijze van voorouders en traditionele normen, waarden, kwaliteiten en deugden  gedragscode • Veel eerbied voor verleden en familie(geschiedenis)

6. Opdracht 1 : de mos maiorum • Pietas rechtvaardigheid • Virtus eenvoud/soberheid • Disciplina trouw • Industria discipline • Fides eerbied familie, goden,... • Frugalitas vastberadenheid • Iustitia ijver • Constantia dapperheid

7. Enkele voorname deugden : welke?

8. Enkele aspecten van mos maiorum • Virtus : • dapperheid, moed • Eer en inzet voor vaderland  eeuwige roem • Nu ook nog dappere helden? Voorbeelden?

9. Enkele voorname deugden : welke? • Bekijk het Romeins marcherend leger hier

10. Enkele aspecten van mos maiorum • Disciplina : • Verstand wint van gevoelens  orde en controle • Absolute gehoorzaamheid aan wetten en regels • Obsessie voor tucht en orde • Heeft Rome groot gemaakt (cfr. Romeinen zelf) • Op school : • Zeer strenge opvoeding • Gehoorzaamheid en discipline basis van opvoeding • Keihard

11. Enkele aspecten van mos maiorum • Pietas • Plichtsgevoel t.o.v. • Familie • Medeburgers • Vaderland • Goden • Allerbelangrijkste van de mos maiorum • Man : politiek en carrière • Vrouw : leven voor kinderen, familie, vaderland  zelfopoffering

12. Vroeger was alles beter : verdwijnen van mos maiorum • Rome aanvankelijk : boerengemeenschap • hard leven • geen luxe • extra militaire taken • 3de -2de eeuw v. Chr. : grote veroveringen • Luxe! • Verdwijnen van normen en waarden • Contact met andere culturen, o.a. Grieken  verwondering en minderwaardig eigen verleden

13. Protest tegen normvervaging • De conservatieven • M. Porcius Cato (3de – 2de eeuw v.Chr.) • M. Tullius Cicero (O tempera, o mores!) (1e eeuw v.C.) • Leverde weinig op • Augustus (eerste keizer Rome) : • Terug naar de strenge mos maiorum • Strenge huwelijkswetten • Oude en nieuwe tempels  respect voor goden • Na Augustus : definitieve verloedering van zeden (vooral vanaf 2de – 3de eeuw) • Discussie : regels of niet? Hoeveel?

14. Protest tegen normvervaging Augustus Cato Cicero

15. Decadente Romeinen • Betekenis ‘decadent’ : • 1. in verval verkerend • 2. zeer verfijnd, maar zonder innerlijke en morele kracht • Praktisch : overdreven zoeken naar luxe, schoonheid en het buitengewone om mee te pronken, maar zonder inhoud

16. Decadentie : Nero en zijn domus aurea • 64 n. Chr. : grote brand van Rome • Oorzaak : ongeluk of megalomane Nero? • Domus Aurea : • Gouden huis • 80 hectare over 3 heuvels • Buitengewone pracht : marmer, wandschilderingen,... • Domus Aurea op wikipedia

17. Decadentie :Heliogabalus (218 – 222 n. Chr.) • Keizer op zijn 14de , vermoord op 19de • Syrische afkomst • Huwde Aquilia Severa, de opperpriesteres van Vestaalse maagden! • Riep Elagabal uit tot nieuwe Romeinse oppergod! • Na zijn dood : damnatio memoriae

18. Heliogabalus

19. Decadentie :Heliogabalus (218 – 222 n. Chr.) • Gewaden van zuivere goudstof • Verweven met edelstenen • Diadeem (vrouwen!) • Toilet : gouden schaaltjes • Grote sexuele uitspattingen : • Kocht prostituees op • Bordeel binnen zijn paleis

20. Decadentie :Heliogabalus (218 – 222 n. Chr.) • Etentjes/diners bij de keizer : • Ligbanken van massief zilver en gouden spreien • Diner tot 22 gangen • Tussen 2 gangen in bad met vrouwen • Banketten spreiden over heuvels van Rome • Zwembaden en badkuipen vullen met wijn en dronken • Misselijke grapjes : dronken vrienden opsluiten bij beren of leeuwen

21. De rozen van Heliogabalus :sirLawrenceAlma-Tadema (1888)

22. Afbeeldingen dia’s 1-15 • http://commons.wikimedia.org/wiki/File:GUnitBKK.JPG • http://www.flickr.com/photos/87755964@N00/2668565523 • http://picasaweb.google.com/lh/photo/Wzqizz7bCGwE-qTPnXi1Eg • http://picasaweb.google.com/lh/photo/l8Kq3e_3VGW0glwcJmNBVA • http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rihanna-brisbane.jpg • http://www.flickr.com/photos/rescuedog/2699256/ • http://www.flickr.com/photos/smiling_da_vinci/12656614/ • http://www.flickr.com/photos/65032901@N00/2385324596 • http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG • http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Marco_Porcio_Caton_Major.jpg • http://www.flickr.com/photos/78147607@N00/2960841660/ • http://www.bestweekever.tv/2009-02-12/top-chef-recap-is-top-chef-not-top-pssy/ • http://www.bestweekever.tv/2009-02-12/top-chef-recap-is-top-chef-not-top-pssy/

23. Afbeeldingen vanaf dia 16 • http://www.teachersparadise.com/ency/nl/wikipedia/e/el/elagabalus.html • http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Alma-tadema_heliogabalus.jpg