برای شما آب را از آسمان و آب علم و معرفت را به قدر معين از آسمان رحمت نازل در زمين

1. برای شما آب را از آسمان و آب علم و معرفت را به قدر معين از آسمان رحمت نازل در زمين ساختيم و محققا بر نابود ساختن آن نيز قادريم سوره مومنون ،آيه 18

2. شرکت آب و فاضلاب استان لرستان معاونت بهره برداری واحد نگهداری و تعمیرات راهکارهای عملیاتی جهت بهبود نظام نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان RCM )) در شرکتهای آب و فاضلاب مهدی اکبریان akbarian_mahdi@yahoo.com نورالدین نوریزدانn.nouryazdan@yahoo.com خشایار نامداریانkhashayar_ndaa@yahoo.com

3. بدون شرح!

6. چکیدههم اکنون برنامه های نت مکانیزه در امر نگهداری و تعمیرات در اکثر شرکتهای آب و فاضلاب پیاده شده است که خود دارای نقاط قوت و ضعفی است که در نحوه استقرار کامل آن مشکلاتی وجود دارد و با توجه به رسالت شرکتهای آب و فاضلاب استمرارارائه خدمات با کیفیت مطلوب اساس ارائه خدمات است که بر این اساس قابلیت اطمینان تجهیزات و تاسیسات نقش اساسی در اجرای برنامه های نت میبایست داشته باشد که در صورت محورقرار گرفتن قابلیت اطمینان سیستم بر اساس اصول مهندسی و استانداردها و شرایط خاص هر تجهیز با داشتن این رویکرد میتوان در سیستم مکانیزه نت برنامه هایی موثر تر و مفید تر در جهت اهداف شرکتها برداشت که با ارائه مکانیزم و تشکیل تیمهای کارگروه مربوطه نیل به این اهداف دور از دسترس نیست که در این مقاله به تشریح کامل آن پرداخته میشود که در صورت اجرای کامل و رفع نواقص اجرایی سیستم مکانیزاسیون نتایج مثبت این اقدام در بهبود روش ارائه خدمات و کاهش چشمگیر هزینه ها و صرفه جویی در منابع حاصل میگردد .لازم بذکر است حصول نتيجه دلخواه مرهون تلاش و فعاليت بر مبناي آموخته ها و تجارب علمي و عملي جمعی است . واژ گان کلیدی : نت ،نت مکانیزه ، نت مبتنی بر قابلیت اطمینان

7. مقدمه :از آنجائيكه ارتقاء كيفيت ارائه خدمات و استمرار آن همچنین استفاده بهینه از منابع و امکانات وتلاش در جهت بهبود روشها در راستای کاهش هزینه ها و اصلاح روشهای بهره برداری و افزایش بهره وری و جلب رضایت مندی مشترکین وشهروندان همیشه از دغدغه های اساسی در شرکتهای آب و فاضلاب است ، استقرار یک سیستم جامع و داشتن برنامه های مبتنی بر روشهای اصولی با استانداردهای لازم و دستور العملهای کاربردی در امر نت بهینه تجهیزات و تاسیسات تولید مد نظر است. در آبفا لرستان نیز اولين اقدامات در خصو ص استقرار سیستم نت در سال 1382انجام شد و در سال 1384 برنامه نت مکانیزه برای کل امورات تابعه شرکت خریداری شد . هم اکنون از مجموع 23 شهر استان تمامی شهرهای استان با جمعیت حدود 1100000 نفر تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب شهري قرار دارند و این شرکت به ارائه خدمات مورد نياز مرتبط ميپردازد که با استفاده از تجارب اجرایی نت در طی چند سال گذشته و بررسی چالشها و الزامات اجرایی ارتقاء سیستم نت با استفاده از مفاهیم RCM اجتناب ناپذیر است ، بر این اساس در این نوشتار به تبیین قابلیت اطمینان در اجرای نت در شرکتهای آب و فاضلاب و راهکارهای اجرایی استقرار آن پرداخته میشود.

8. مباحث چهارگانه نت عبارتند از :1. تکنیک های نت 2. تاکتیکهای نت3. چرخه اجرایی نت 4. سازمان اجرایی نت

9. تکنیک های نت : 1.نظافت 2.آچارکشی 3.روانکاری 4.تنظیمات 5.تعویض صحیح PM TACTIC: 1.Run to failure. 2.Time based maintenance. 3. UBM 4. CBM 5.Detective maintenance. 6.Desigen-out maintenance.

10. چرخه نت: • 1.استاندارد سازی برنامه ها • 2.اجرای برنامه های استاندارد و تدوین شده • 3.کنترل نتایج و بررسی اثر بخشی • 4.تحلیل وضعیت و اقدامات اصلاحی و مناسب • سازمان نت : • 1. نیروی انسانی • 2. ابزار و تجهیزات ( نرم افزار نت و... ) • 3. قطعات یدکی • 4. پشتیبانی و همکاری سایر بخشها

11. تاکتیکهای نت هر یک دارای مزایا و معایبی است که اگر چه هدف از استقرار این سیستمها ارتقائ ارائه خدمات است اما در صورتی که درست انتخاب نشود حصول به نتایج دلخواه میسر نمیگرددکه متاسفانه در اکثر نرم افزارهای CMMS که نت بر پایه زمان طراحی شده است و برنامه بصورت یکسان برای کل تجهیزات تعریف و استقرار مییابد که استفاده از این گونه نرم افزارها نقش بسیار زیادی در بهبود وضعیت نت بهمراه نخواهد داشت این مشکل در خصوص برنامه های مبتنی بر پایش وضعیت CBM نیز صادق است و هر چند که نقش موثر پایش وضعیت در کاهش توقفات اضطراری سیستم و کاهش تعداد دفعات نت و هزینه های تعمیرات دارد اما در صورت عدم هدف گذاری صحیح و آموزش کافی هزینه بر می باشد و موثر نخواهد بود.

12. یک نمونه صدور دستور کار خدمات PM که برای تمامی چاهها بصورت یکسان تعریف شده است

13. زنجیره نواقص ناشی از عدم برنامه ریزی صحیح نت در تجهیزات و تاسیسات :

14. هدف از اجرای برنامه های نت چیست ؟ همه برنامه های نگهداری و تعمیرات در مجموع بدنبال اهداف مشترکی هستند که یکی از ارکان اساسی آنها رسیدن به قابلیت اطمینان بالا است که انتخاب برنامه های نت با قابلیت اطمینان بالا مبتنی بر دانش و استانداردها میتواند شرکتهای آبفا را در این زمینه یاری کند

15. RCM چیست :مخفف عبارت Reliability Centered Maintenance به معنی نت مبتنی بر قابلیت اطمینان یا نت قابلیت اطمینانی می باشد. • جان موبری (John Moubray) در مقدمه کتاب Reliability Centered Maintenance که یکی از مراجع مهم در این موضوع به حساب می آید، RCM را چنین تعریف می نماید:  • "فرآیندی که بکار می رود تا تعیین شود انجام چه فعالیتهایی برای نگهداشتن دارایی های فیزیکی در سطح مشخصی از کارآیی (مطابق با نظر استفاده کنندگان از آنها) و حفظ کارکرد (function) آنها ضرورت دارد."

16. در واقع RCM یک روش مهندسی برای تعیین برنامه های نت در سطح یک سازمان است که قابلیت اطمینان را به عنوان مفهومی کلیدی لحاظ می نماید. یکی دیگر از ویژگيهای اصلی این روش، رویکرد کارکردمحور (function based) آن است. یعنی فرآیند آنالیز پس از تعیین محدوده کاری، از تعریف و مشخص کردن کارکردهای هر یک از سیستمها و تجهیزات مشمول در برنامه آغاز می شود.

17. چگونگی استقرار RCM در شرکتهای آب و فاضلاب : با توجه به ماهیت کاری شرکتهای آبفا که زمان خوابیدگی (DOWN TIME ) اهمیت دو چندانی دارد و گستردگی و پیچیدگی تجهیزات هرروز بیشتر میشود و هزینه های نگهداری و سرمایه ای آن باعث میشود که بدنبال راههایی برای افزایش عمر دارایی ها و کاهش هزینه ها باشیم که در تحلیل خرابی ها و انتخاب تاکتیک های مناسب نت باید همواره کارا بودن سیستم بر مبنای RCM مد نظر باشد و بدین جهت باید در ابتدا دو مورد را بررسی نمود : الف:مشخص نمودن کار اپراتورها و پرسنل تعمیرات هر تجهیز بطور مشخص . ب: اطمینان از داشتن قابلیت انجام عملی که واحدهای تعمیرات میخواهند به آن بپردازند.

18. اولین قدم : دراجرای فرآیند RCMتعریف فعالیتهای هر تجهیز در زمینه بهره برداری از آنقدم دوم : شناخت خرابی های هر تجهیزقدم سوم : شناخت الگوی خرابی تجهیزات و سعی در مشخص نمودن تمامی رویدادهای است که ممکن است موجب هر حالت خرابی سیستم گردد .قدم چهارم : تهیه فهرستی از اثرات خرابی

19. جهت استقرار RCM و استقرار یک سیستم نت مناسب باید یک تیم قوی از راهبران در هر مجموعه در قالب یک کارگروه تشکیل گردد و هر عضو کارگروه با ید با RCM آشنایی کافی داشته باشد . اعضاء پیشنهادی یک کارگروه RCM عبارتند از : مدیر ارشد ( دفتر بهره برداری آب ) – مهندس مسئول تعمیرات تجهیزات یک نفر از تکنسینهای ماهر تعمیرات – متخصص خارج از مجموعه ( در صورت نیاز )-یک نفر از کارشناسان دفتر بهره برداری آب – مسئول بهره برداری امور که هر نفر از اعضاء یک وظیفه تعریف شده دارند .

20. پس از اجرای مراحل 4 گانه با دیدگاه RCM کارگروه باید نسبت به شناسایی عیوب و پیامدهای آن اقدام نماید و آنها را دسته بندی نماید . پیامدهای خرابی عبارتند از : • 1. پی آمدهای خرابی پنهان • 2. پی آمدهای ایمنی و زیست محیطی • 3. پی آمدهای فرآیندی • 4. پی آمدهای غیر فرآیندی

21. جهت فائق آمدن بر این مشکلات کارگروه باید با پیشنهاد : • الف: استقرارسیستم نت کاربردی . ب : فعالیتهای پیش فرض

22. چرخه فعالیتهای نت مبتنی برافزایش قابلیت اطمینان ١

23. نمونه اجرای برنامه نت مبتنی بر قابلیت اطمینان در شرکت آبفا شهری لرستاناقدامات انجام شده عبارتند از : • 1. تعیین اعضاء کارگروه • 2.تعیین الویت برنامه و تاکتیک نت که برنامه نت مبتنی بر پایش وضعیت در ابتدای کار تصویب گردید . • 3. انتخاب تابلو برقهای تاسیسات مهم بعنوان پایلوت. • وروديها: دستورالعملها ، سوابق شناسنامه ایی سیستم نت پیشگیرانه ، کاتالوگها سازنده تجهيزات موجود، استانداردهاي بينالمللي، دانش فني و تجارب تکنسینهای تعمیرات و تجارب اعضاء تيم اجرایی و سوابق تعمیرات در سیستم نت مکانیزه

24. 4. تعریف شرح فعاليتهاي اصلي پروژه • 5. تدوين و بروز رسانی شناسنامه نت و جمع بندی date base بر اساس الویت و تهيه شناسنامه cm • 6. ابلاغ دستورالعملهای نت پیشگیرانه • 7.ثبت اطلاعات، تحليل داده ها، ارائه گزارش، مستند سازي وبازبینی و مقایسه نتایج

25. نمونه ایی از عکس برداری توسط دستگاه ترموگراف با هدف افزایش قابلیت اطمینان قابلیت اطمینان در سیستم : با استفاده از تجهیزات پایش وضعیت با محوریتRCM

26. مقایسه وضعیت ظاهری و عکس برداری حرارتی از تجهیز : عیب یابی سریع و تسریع در امر نت

27. باز بودن درب تابلو منجر به افزایش نفوذ گرد و غبار و اختلال در تهویه مناسب تابلو و در نهایت آسیب دیدگی تجهیزات خواهد بود این مورد در کاهش قابلیت اطمینان سیستم در بلند مدت تاثیر گذار است

28. نتایج اجرای برنامه های نت مبتنی بر قابلیت اطمینان ( در پروژه نمونه )

29. نتایج عیب یابی و دسته بندی آنها :

30. نتایج حاصله نت مبتنی بر قابلیت اطمینان در پروژه تابلوهای برق :

31. دسته بندی سایر عیوب :

33. نتایج اولیه بررسی اقدامات نت مبتنی بر قابلیت اطمینان در پروژه عبارتند از : • 1. بازنگری در دستورکارهای صادره سیستم نت مکانیزه در 30% تابلوها • 2. خرید دستگاه مکنده مناسب غبار گیر تابلوهای برق . • 3.استمرار برنامه های پایش وضعیت و محور قرار گرفتن به عنوان پایه نت تابلو برقها • 4. اصلاح بانک اطلاعاتی و شناسنامه فنی 20% تابلوها 5. لزوم استمرار برنامه آموزشی پرسنل و کارگروهی بهتر در زمینه مشکلات نگهداری6. تعویض 3 تابلو برق معیوب هزینه بر از لحاظ تعمیرات و انرژی مصرفی • 7. پیشنهاد خرید دستگاه ترموگراف و در اختیار قرار دادن واحد تعمیرات مربوطه .

34. نتیجه گیری :با اجرای فرایند نت مبتنی بر قابلیت اطمینان با استفاده از تلفیقی از برنامه های نت و انتخاب بهترین الگوی اجرایی هر تجهیز خرابیهای مخفی که مسبب خرابی های چند گانه هستند شناسایی میشوند و اگر فرآیندها خطرات ایمنی دارد رفع میشود و هر فرآیند که نیاز به مهندسی مجدد دارد شناسایی و اصلاح میگردد ، هزینه های انجام تغییرات میبایست کمتر از هزینه ها و پیامدهای بهره برداری در بازه زمانی مشابه گردد و همچنین هزینه های انجام تغییرات نیز باید بگونه ای برنامه ریزی گردد تا کمتر از هزینه های تعمیرخرابی در بازه زمانی مشابه گردد، تعمیرات پیشگیرانه PM وبرخی تعمیرات اضطراری و خدمات پایش وضعیت که بطور حیرت انگیزی در یافتن خرابی هاموثر است هدف مند میگردد و از اتلاف هزینه های استقرار برخی سیستمهای پایش وضعیت غیر کاربردی جلوگیری میکند .

35. نكته مهميكه بايد به آن اشاره شود اين است كه استقرار هر چهار سيستم نت واكنشي ، نتپيشگيرانه ، نت پيشگويانه و نت كنشگرايانه در شرکتهای آبفا الزامي مي باشند . در واقع استقرار اين سيستم ها همچنین تست کارایی و بهبود طراحی زمينه ساز استقرار سيستم نت مبتني بر قابليت اطمينان بوده و لذا سازمان را به سوي نت ناب رهنمون مي سازند .

36. وجود پمپهای رزرو در تاسیسات پمپاژ با محوریت RCM در طراحی - آبفا بروجرد ( 4پمپ در مدار+2پمپ رزرو)

37. بهسازی فضای تاسیسات پمپاژ در راستای افزایش قابلیت اطمینان سیستم ( تهویه و خنک کاری تابلوها و موتورها – ایمنی و روشنایی – بهبود شرایط تعمیر )

38. و در نهایت : نتایج بررسی و انتخاب یک سیستم نت مبتنی بر قابلیت اطمینان عبارتند از : 1. بهبود کارایی بهره برداری ( رضایت مندی مشترکین ،ارتقائ کیفیت محصول و بهره برداری بهینه ) 2. هزینه های موثر بیشتر در امر نگهداری ازتجهیزات و تاسیسات . 3.افزایش عمر مفید عناصر پر هزینه . 4. داشتن بانک اطلاعاتی جامع 5. ایجاد انگیزه بیشتر در پرسنل و کارگروهی بهتر در زمینه مشکلات نگهداری6. داشتن یک سیستم نت هدفمند و کارآمد .

39. آنچه مهم است درسيستمهاي نت بايد : صادق بود مشكلات را ديد آنها را تجزيه و تحليل نمود گزارش صحيح به مديريت ارشد ارائه داد وپيگيري نمود تا اينكه مشكل مرتفع گردد .

40. منابع و ماخذ • TPMنوشته مهندس علی اکبر برزگر • مقدمه ای بر نت مبتنی بر قابلیت اطمینان نوشته دکتر نیکجو • انجمنهای تخصصی نگهداری و تعمیرات بر اساس وضعیت • منابع آرشیو نت شرکت آب و فاضلاب لرستان • سایتهای مرتبط با نت

41. اشتران کوه لرستان – بهار 1391 پایان