การบริหารเชิงกลยุทธ์ Strategic Management

1. การบริหารเชิงกลยุทธ์Strategic Management นพ. ชิโนรส ลี้สวัสดิ์ M.D. ,M.P.H. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง

2. ความเป็นมาของการบริหารและการวางแผนเชิงกลยุทธ์ความเป็นมาของการบริหารและการวางแผนเชิงกลยุทธ์ สงครามยุคศักดินา สังคมแบบเกษตรกรรม การรบเพื่อช่วงชิงทรัพยากร พื้นที่ อาณาเขต ดินแดน สงครามยุคล่าอาณานิคม สังคมแบบอุตสาหกรรม การรบเพื่อช่วงชิงทรัพยากร แร่ธาตุ น้ำมัน อัญมณี ยุคสงครามเศรษฐกิจ สังคมแบบทุนนิยม ใช้การค้าแบบทุนนิยมข้ามชาติเพื่อช่วงชิงทรัพยากร เงินตรา ตราสารและหุ้น

3. ความสำคัญของการวางแผนความสำคัญของการวางแผน • การวางแผนเป็นรากฐานที่สำคัญของ การสร้างความสำเร็จในการบริหาร • การวางแผนเป็นการตัดสินใจ ในปัจจุบัน เพื่อกำหนดจุดมุ่งหมายและแนวทางการ ดำเนินงานและโครงการที่จะทำในอนาคต

4. การบริหารเชิงกลยุทธ์ การวางแผนกลยุทธ์ (Strategic Planning) การนำแผนไปปฏิบัติ Implementation การติดตามประเมินผล Evaluation&Control

5. IMPLEMENTATION 7 S’s MODEL HOW WILL WE GET THERE? EVALUATION & CONTROL BSC, KPI, BENCHMARKING CORPORATE STRATEGY BUSINESS STRATEGY FUNCTIONAL STRATEGY WHERE DO WE WANT TO BE? VISION MISSION OBJECTIVE WHERE ARE WE NOW? ENVIRONMENTAL ANALYSIS COMPETITIVE ANALYSIS INTERNAL ANALYSIS กระบวนการบริหารเชิงกลยุทธ์

6. ประเด็นการนำเสนอเรื่องการบริหารเชิงกลยุทธ์ประเด็นการนำเสนอเรื่องการบริหารเชิงกลยุทธ์ การวางแผนกลยุทธ์ (Strategic Planning) การนำแผนไปปฏิบัติ Implementation การติดตามประเมินผล Evaluation&Control

7. Operational Plans ลำดับขั้นของแผน Vision Mission ชั่วอายุขององค์การ, ไม่กำหนดเวลา Strategic Objective Strategic Plans ระยะ 5 ปี, แสดงถึงวัตถุประสงค์ ระยะยาวและแนวโน้มในภาพรวม ผู้บริหารระดับสูง Tactical Objectives Tactical Plans ระยะ 1 ปี,แสดงเป้าหมาย ที่ชัดเจนวัดได้ ผู้บริหารระดับกลาง Operational Objectives วัตถุประสงค์ระยะสั้น ที่สอดคล้องกับ ความต้องการขององค์การ (ไตรมาส, เดือน,สัปดาห์), แผนหน่วยย่อย ผู้บริหารระดับต้น

8. ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กร (SWOT analysis) การกำหนดทิศทางในอนาคตขององค์กร (Mission & Vision) การกำหนดกลยุทธ์ขององค์กร (Strategic Direction) การกำหนดปัจจัยหลักแห่งความสำเร็จและตัวชี้วัดหลัก (Key Success Factor & Key performance Indicator)

9. การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กรการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กร (SWOT analysis) SWOT Analysis เป็นการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายในและภายนอกองค์การ S - Strength จุดแข็ง Internal Environment W - Weakness จุดอ่อน O - Opportunity โอกาส External Environment T - Threat ภัยคุกคาม

10. การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายในองค์กรการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายในองค์กร • 7-S Model • Value Chain Analysis • Balanced Scorecard

11. McKinsey ’ s 7-S model Strategy Structure Shared value Staff System Style Skill

12. Support Activities Primary Activities Value Chain Analysis (Michael E. Porter) Firm Infrastructure โครงสร้างพื้นฐาน M Human Resource Management ทรัพยากรมนุษย์ A Technology Development การพัฒนาเทคโนโลยี R Procurement การจัดซื้อ G Inbound Outbound Marketing I Operations Service Logistic Logistic & Sales N

13. Value Chain Analysis เชื่อมโยงค่านิยมของลูกค้ากับการดำเนินกิจการ ค่านิยมสำคัญของลูกค้าสี่ด้าน • ด้านผลิตภัณฑ์ : ดีกว่า (BETTER) • ด้านราคา : ถูกกว่า (CHEAPER) • ด้านการตอบสนอง : เร็วกว่า (FASTER) • พฤติกรรมบริการที่ดี (ESB)

14. BALANCED SCORECARD (ROBERT S. KAPLAN & DAVID NORTON) Financial • Profit • Growth • Shareholder Value Internal Business Process Customer • Time • Quality • Performance • Service • Cycle Time • Quality • Employee Skills • Productivity Vision & Strategy Innovation & Learning • Value

15. การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กรการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร • PEST Model • Five Force Model of Competition

16. การวิเคราะห์โดยใช้ PEST Model P = Politics นโยบายของรัฐ E = Economics เศรษฐกิจ S = Sociocultural สังคม/วัฒนธรรม T = Technology วิทยาการแขนงต่าง ๆ

17. PEST-HEP Model Economic Social Politic Technology People Health Environment

18. การวิเคราะห์สภาวะการแข่งขัน (Michael E. Porter) คู่แข่งรายใหม่ STAKEHOLDERS รัฐบาล ชุมชน คู่แข่ง ปัจจุบัน อำนาจ การต่อรอง ของลูกค้า อำนาจต่อรองของ SUPPLIER สินค้าทดแทน

19. ข้อมูลคู่แข่งที่ควรทราบข้อมูลคู่แข่งที่ควรทราบ • มีใครอยู่ในบริการเดียวกับเราบ้าง • ขนาดของตลาด MARKET SIZE&MARKET SHARE • ใครมีฐานะการเงินและกำไรดีกว่ากัน • ใครมีกลยุทธ์ทางด้านการตลาดเหนือกว่า • ใครมีต้นทุนต่ำกว่า • โครงสร้างองค์กรและวัฒนธรรม • ใครคือผู้บริหารและผู้ถือหุ้นใหญ่ • ใครมีบุคลากรที่มีคุณภาพ • ใครมีเทคโนโลยีดีกว่ากัน

20. ผลที่ได้จากการวิเคราะห์คู่แข่งผลที่ได้จากการวิเคราะห์คู่แข่ง รู้เขา รู้เรา รบร้อยครั้ง ชนะร้อยครั้ง ซุนวู • ข้อได้เปรียบ เสียเปรียบด้านการแข่งขัน • เข้าใจพฤติกรรมและกลยุทธ์ของคู่แข่งขัน • สามารถทำนาย กลยุทธ์ที่คู่แข่งขันจะใช้ • สามารถวางกลยุทธ์ของเราให้เหนือคู่แข่ง • ผลจากการศึกษาวิเคราะห์สามารถนำมาสร้าง ความได้เปรียบในการแข่งขัน

21. การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงกลยุทธ์การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงกลยุทธ์ ตารางสรุปการวิเคราะห์ปัจจัยเชิงกลยุทธ์ภายในองค์กร (IFAS)

22. การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงกลยุทธ์การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงกลยุทธ์ ตารางสรุปการวิเคราะห์ปัจจัยเชิงกลยุทธ์ภายนอกองค์กร (EFAS)

23. การกำหนดกลยุทธ์จาก SWOT analysis จุดแข็ง STRENGTHS - S จุดอ่อน WEAKNESSES - W โอกาส OPPORTUNITIES - O SO STRATEGIES WO STRATEGIES กลยุทธ์เชิงรุก (Aggressive Strategies) กลยุทธ์พลิกฟื้น (Turn Around Strategies) WT STRATEGIES ภัยคุกคาม THREATS - T ST STRATEGIES กลยุทธ์อยู่กับที่ (Stability Strategies) กลยุทธ์ตัดทอน (Retrenchment Strategies)

24. ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กร (SWOT analysis) การกำหนดทิศทางในอนาคตขององค์กร (Mission & Vision) การกำหนดกลยุทธ์ขององค์กร (Strategic Direction) การกำหนดปัจจัยหลักแห่งความสำเร็จและตัวชี้วัดหลัก (Key Success Factor & Key performance Indicator)

25. Where do we want to go? วิสัยทัศน์ (VISION) ภารกิจ (Mission) เป้าหมาย เป้าหมาย เป้าหมาย เป้าหมาย Goal 1 Goal 3 Goal 2 Goal 4

26. ความเชื่อมโยงจากวิสัยทัศน์สู่การปฏิบัติMVOSA MODEL M ission = พันธกิจ V ision = วิสัยทัศน์ O bjective = วัตถุประสงค์ S trategy = กลยุทธ์ A ction plan = แผนปฏิบัติการ

27. วิสัยทัศน์ ( VISION ) การมองภาพกว้าง และ มองการณ์ไกล เพื่อกำหนดสภาพในอนาคตอันเป็นจุดมุ่งหมายโดยรวมขององค์กรที่ ก. ดีที่สุด (The Best) หรือ ข. มากที่สุด (The Most) หรือ ค. ยิ่งใหญ่ที่สุด (The Greatest)

28. ตัวอย่างวิสัยทัศน์ วิสัยทัศน์ของกระทรวงสาธารณสุข “กระทรวงสาธารณสุขเป็นองค์กรหลักในการพัฒนาระบบสุขภาพที่มีคุณภาพ ประสิทธิภาพ และเสมอภาค โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน ชุมชน และทุกภาคส่วน เพื่อสร้างสังคมที่มีจิตสำนึกด้านสุขภาพให้คนไทยทุกคนมีสุขภาพดี สู่เป้าหมายสังคมอยู่เย็นเป็นสุข ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง”

29. ข้อสังเกตในการกำหนดวิสัยทัศน์ข้อสังเกตในการกำหนดวิสัยทัศน์ 1. เปรียบเทียบกับกิจการชั้นนำ (Benchmarks) • กำหนดสภาพที่พึงปรารถนาในอนาคตที่จะเป็น ผลลัพธ์ขั้นสุดท้ายของกิจการ 3. เน้นปรัชญา ความเชื่อ และความมุ่งมั่นของ องค์การที่จะเสนอสิ่งที่มีคุณค่าต่อลูกค้าและสังคม

30. พันธกิจ ( Mission ) • แปลงวิสัยทัศน์ให้เป็นรูปธรรม • พิจารณาจากอำนาจหน้าที่หรือจุดมุ่งหมายขององค์กร • กำหนดลักษณะของบริการด้านต่าง ๆ ที่จะเสนอต่อผู้รับบริการใน 5 ปีข้างหน้า • กำหนดขอบเขตและจุดมุ่งเน้นของวิธีการ

31. ประเด็นในการพิจารณาเพื่อระบุพันธกิจ 1. ทำไมจึงต้องมีหน่วยงานนี้ 2.จุดมุ่งหมายของหน่วยงานคืออะไร 3.หน่วยงานให้บริการอะไรกับประชาชน 4.ใครคือผู้ได้รับประโยชน์ของบริการ 5.ประโยชน์ที่ผู้ใช้ได้รับคืออะไร Who we are? What we do?

32. การเปรียบเทียบ VISION & MISSION

33. ค่านิยมสำคัญ (Core Values) “ คุณค่าหรือวัฒนธรรมขององค์กร ที่มีการยึดถือ เป็นแบบอย่างในการทำงานทั่วทั้งองค์กร หรือยึดถือเป็น คติประจำองค์กรโดยมากนิยมเขียนเป็นคำขวัญ คำกลอน หรือวลีสั้นๆ ประจำองค์กรหรือหน่วยงาน ” ตัวอย่างเช่น ค่านิยมของสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน “ ซื่อสัตย์ มืออาชีพ รับผิดชอบ ” Integrity Professional Accountability

34. ค่านิยมร่วมกระทรวงสาธารณสุขค่านิยมร่วมกระทรวงสาธารณสุข “กล้ายืนหยัดทำในสิ่งที่ถูกต้อง ซื่อสัตย์ มีความรับผิดชอบ โปร่งใส ตรวจสอบได้ ไม่เลือกปฏิบัติ มุ่งผลสัมฤทธิ์ของงาน”

35. ประเด็นยุทธศาสตร์ (strategic Issues) “ กลุ่มเรื่องใหญ่ ๆ ที่องค์กร หรือหน่วยงานเลือกที่จะกระทำใน สถานการณ์ปัจจุบัน อาจมีเรื่องเดียว หรือหลายเรื่อง ” - เป็นการคัดลอก หรือ ถอดเอาถ้อยคำที่แฝงอยู่ในวิสัยทัศน์ พันธกิจ ระบุ ออกมาเป็นหัวข้อ หรือประเด็นเรื่องที่สำคัญ - ควรเชื่อมประโยคให้เป็นประโยคเดียว ให้สั้น กะทัดรัด มักจะเริ่มต้นด้วย “การ ..................” เพื่อบ่งบอกถึงภาระงาน ที่จะกระทำต่อไป เป็นต้น

36. ตัวอย่างประเด็นยุทธศาสตร์ตัวอย่างประเด็นยุทธศาสตร์ ประเด็นยุทธศาสตร์ของรัฐบาล 02 “ การพัฒนาคนและสังคมที่มีคุณภาพ” ประเด็นยุทธศาสตร์ย่อยของรัฐบาล 2.3 “ การเสริมสร้างสุขภาวะของประชาชนอย่าง ครบวงจรและมีคุณภาพมาตรฐาน”

37. เป้าประสงค์ (GOALS) • เป็นการกำหนด “ ผลลัพธ์สุดท้าย (Ultimate Outcome) ” แต่ละด้านที่ครอบคลุมภาระหน้าที่ทุกด้านของหน่วยงาน • กำหนดจุดมุ่งหมายของการใช้ทรัพยากร และ ผลลัพธ์ที่จะได้รับของแต่ละหน่วยงาน

38. วัตถุประสงค์ (OBJECTIVES) การกำหนดลักษณะของ “ ผลงาน (Outputs) ” ที่จะทำ เพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมาย ก. คุณลักษณะของผลงาน ข. ตัวชี้วัดผลงาน ค. เป้าหมาย ง. กรอบเวลา

39. การกำหนดวัตถุประสงค์ ด้วยหลักการ SMART S = Sensible and Specific M= Measurable A = Attainable and Assignable R = Reasonable and Realistic T = Time Available

40. ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กร (SWOT analysis) การกำหนดทิศทางในอนาคตขององค์กร (Mission & Vision) การกำหนดกลยุทธ์ขององค์กร (Strategic Direction) การกำหนดปัจจัยหลักแห่งความสำเร็จและตัวชี้วัดหลัก (Key Success Factor & Key performance Indicator)

41. การกำหนดกลยุทธ์จาก SWOT analysis => TOWS Matrix Strengths Weakness 1 3 5 Opportunities 3 Threats 1

42. การกำหนดกลยุทธ์จาก SWOT analysis => TOWS Matrix จุดแข็ง STRENGTHS - S จุดอ่อน WEAKNESSES - W โอกาส OPPORTUNITIES - O SO STRATEGIES WO STRATEGIES ใช้จุดแข็ง เกาะกุมโอกาส เอาชนะจุดอ่อน โดยอาศัยโอกาส WT STRATEGIES ภัยคุกคาม THREATS - T ST STRATEGIES ใช้จุดแข็ง หลีกเลี่ยง อุปสรรค ลดจุดอ่อนและ หลีกเลี่ยง อุปสรรค

43. การกำหนดกลยุทธ์จาก SWOT analysis => TOWS Matrix จุดแข็ง STRENGTHS - S จุดอ่อน WEAKNESSES - W โอกาส OPPORTUNITIES - O SO STRATEGIES WO STRATEGIES กลยุทธ์เชิงรุก (Aggressive Strategies) กลยุทธ์พลิกฟื้น (Turn Around Strategies) WT STRATEGIES ภัยคุกคาม THREATS - T ST STRATEGIES กลยุทธ์อยู่กับที่ (Stability Strategies) กลยุทธ์ตัดทอน (Retrenchment Strategies)

44. ทำอย่างไรจึงจะไปถึงจุดนั้น ( How will we get there? ) Organization Strategy กลยุทธ์องค์กร Business Unit Strategy SBU2 SBU1 SBU3 Functional Strategy กลยุทธ์ ทางการตลาด กลยุทธ์ ทางการเงิน กลยุทธ์ การดำเนินงาน กลยุทธ์ด้าน ทรัพยากรมนุษย์

45. Vision Mission Action Plan 1. 2. 3. Strategy 1 Strategic Issues 1 Goal 1 Strategy 2 Goal 2 Action Plan 4. 5. Strategy 3 Strategic Issues 2 Goal 3 Strategy 4 Action Plan 6. 7. Strategic Issues 3 Goal 4 Strategy 5

46. ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ขั้นตอนการวางแผนกลยุทธ์ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมขององค์กร (SWOT analysis) การกำหนดทิศทางในอนาคตขององค์กร (Mission & Vision) การกำหนดกลยุทธ์ขององค์กร (Strategic Direction) การกำหนดปัจจัยหลักแห่งความสำเร็จและตัวชี้วัดหลัก (Key Success Factor & Key performance Indicator)

47. Critical Success Factor (CSF) “สิ่งที่ต้องมี ต้องทำให้เกิดขึ้นเพื่อให้บรรลุ วิสัยทัศน์ขององค์กร” • ลักษณะจำเพาะของแต่ละองค์กร • สถานะภาพของการแข่งขัน • วัฒนธรรมองค์กร • การพัฒนาองค์กร • การบริหารแบบมุ่งผลสัมฤทธิ์ • การจัดการคุณภาพ

48. Key Result Areas (KRA) ตัวชี้วัดที่มุ่งไปที่กลุ่มของผลลัพธ์สำคัญที่ต้องการเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ตามเป้าหมายที่กำหนด เช่น • การสร้างสุขภาพ • การให้บริการสุขภาพในสถานพยาบาล • การบริหารจัดการทรัพยากรสาธารณสุข • การวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ

49. Key Performance Indicator (KPI) ตัวชี้วัดผลการดำเนินงานหลักสามารถตอบคำถามที่ว่า “เราจะวัดความก้าวหน้าของการบรรลุผลสัมฤทธิ์หรือความสำเร็จได้อย่างไร”

50. CHARACTERISTICS OF GOOD KPI 1. ต้องสอดคล้องกับ VISION, MISSION, STRATEGY 2. วัดแต่สิ่งที่มีความสำคัญเท่านั้น 3. ตัวชี้วัดที่เป็นเหตุ(LEAD INDICATOR) และผล (LAG INDICATOR) 4. ต้องมีบุคคลหรือหน่วยงานรับผิดชอบ 5.ตัวชี้วัดที่องค์กรสามารถควบคุมได้ 6. สามารถวัดได้ และเป็นที่เข้าใจของบุคคลทั่วไป 7.ผู้บริหาร และพนักงานสามารถติดตามการเปลี่ยนแปลงได้ 8. ต้องไม่ก่อให้เกิดความขัดแย้งภายในองค์กร