Download
1 / 201
E N D
1. TR TU? NHN T?O Artificial Intelligent Khoa Cng Ngh? Thng Tin
?i H?c Bch Khoa Tp. HCM
2. N?i dung mn h?c Gi?i thi?u Chuong 1: Gi?i thi?u
Ngnh Tr tu? nhn t?o l g?
M?c tiu nghin c?u c?a ngnh Tr tu? nhn t?o
L?ch s? hnh thnh v hi?n tr?ng
Turing Test
Chuong 2: Logic v? t?
M?nh d? & logic v? t?
Logic v? t? du?i gc nhn c?a AI
3. N?i dung mn h?c Cc k? thu?t tm ki?m Chuong 3:Tm ki?m trn khng gian tr?ng thi
(State Space Search)
AI : Bi?u di?n v tm ki?m
Cc gi?i thu?t tm ki?m trn khng gian tr?ng thi
Depth first search (DFS) - Breath first search (BFS)
Chuong 4:Tm ki?m theo Heuristic
Heuristic l g?
Tm ki?m theo heuristic
Cc gi?i thu?t Best first search (BFS), Gi?i thu?t A*
Chi?n lu?c Minimax, Alpha Beta
4. N?i dung mn h?c K? thu?t pht tri?n ?ng d?ng Chuong 5:H? lu?t sinh
Tm ki?m d? qui
H? lu?t sinh: ?nh nghia v ?ng d?ng
Tm ki?m trn h? lu?t sinh
Chuong 6:H? chuyn gia
Gi?i thi?u v? h? chuyn gia
M hnh h? chuyn gia: d? trn lu?t, d?a trn frame
Pht tri?n m?t h? chuyn gia
Chuong 7:Bi?u di?n tri th?c
Bi?u di?n tri th?c trong AI: vai tr v ?ng d?ng
Cc k? thu?t bi?u di?n tri th?c: semantic network, luu d? ph? thu?c khi ni?m, frame, script
5. Th?c hnh &Ti li?u tham kh?o Th?c hnh Prolog v CLISP
Prolog : Cc gi?i thu?t tm ki?m
CLISP : Bi?u di?n tri th?c
Bi t?p l?n
Ti li?u tham kh?o
Bi gi?ng Tr tu? nhn t?o ThS Nguy?n Cao Tr KS L Thnh Sch
Artificial Inteligent George F. Luget & Cilliam A. Stubblefied
Gio trnh Tr tu? nhn t?o KS Nguy?n ?c Cu?ng
Tr tu? nh?n t?o Nguy?n Quang Tu?n H n?i
6. Chuong 1: GI?I THI?U Ngnh Tr tu? nhn t?o l g?
M?c tiu nghin c?u c?a ngnh Tr tu? nhn t?o
L?ch s? hnh thnh v hi?n tr?ng
Turing Test
7. ?i tu?ng nghin c?u c?a AI
?i tu?ng nghin c?u c?a ngnh AI
AI l ngnh nghin c?u v? cc hnh x? thng minh (intelligent behaviour) bao g?m: thu th?p, luu tr? tri th?c, suy lu?n, ho?t d?ng v k? nang.
?i tu?ng nghin c?u l cc hnh x? thng minh ch? khng ph?i l s? thng minh.
Khng c S? Thng Minh
Ch? c
Bi?u hi?n thng minh qua hnh x?
8. S? Thng Minh Thng minh hay Hnh x? thng minh l g?
Hnh x? thng minh: l cc ho?t d?ng c?a m?t d?i tu?ng nhu l k?t qu? c?a m?t qu trnh thu th?p, x? l v di?u khi?n theo nh?ng tri th?c d c hay m?i pht sinh (thu?ng cho k?t qu? t?t theo mong d?i so v?i cc hnh x? thng thu?ng) l bi?u hi?n c? th?, c?m nh?n du?c c?a S? thng minh
Khi ni?m v? tnh thng minh c?a m?t d?i tu?ng thu?ng bi?u hi?n qua cc ho?t d?ng:
S? hi?u bi?t v nh?n th?c du?c tri th?c
S? l lu?n t?o ra tri th?c m?i d?a trn tri th?c d c
Hnh d?ng theo k?t qu? c?a cc l lu?n
K? nang (Skill)
9. Tri th?c (Knowledge) Tri th?c l nh?ng thng tin ch?a d?ng 2 thnh ph?n
Cc khi ni?m:
Cc khi ni?m co b?n: l cc khi ni?m mang tnh quy u?c
Cc khi ni?m pht tri?n: u?c hnh thnh t? cc khc ni?m co b?n thnh cc khi ni?m ph?c h?p ph?c t?p hon.
Cc phuong php nh?n th?c:
Cc qui lu?t, cc th? t?c
Phuong php suy di?n, l lu?n,..
Tri th?c l di?u ki?n tin quy?t c?a cc hnh x? thng minh hay S? thng minh
Tri th?c c du?c qua s? thu th?p tri th?c v s?n sinh tri th?c
Qu trnh thu th?p v s?n sinh tri th?c l hai qu trnh song song v n?i ti?p v?i nhau khng bao gi? ch?m d?t trong m?t th?c th? Thng Minh
10. Tri th?c Thu th?p v s?n sinh Thu th?p tri th?c:
Tri th?c du?c thu th?p t? thng tin, l k?t qu? c?a m?t qu trnh thu nh?n d? li?u, x? l v luu tr?. Thng thu?ng qu trnh thu th?p tri th?c g?m cc bu?c sau:
Xc d?nh linh v?c/ph?m vi tri th?c c?n quan tm
Thu th?p d? li?u lin quan du?i d?ng cc tru?ng h?p c? th?.
H? th?ng ha, rt ra nh?ng thng tin t?ng qut, d?i di?n cho cc tru?ng h?p d bi?t T?ng qut ha.
Xem xt v gi? l?i nh?ng thng tin lin quan d?n v?n d? c?n quan tm , ta c cc tri th?c v? v?n d? d.
S?n sinh tri th?c:
Tri th?c sau khi du?c thu th?p s? du?c dua vo m?ng tri th?c d c.
Trn co s? d th?c hi?n cc lin k?t, suy di?n, ki?m ch?ng d? s?n sinh ra cc tri th?c m?i.
11. Tri th?c Tri th?c siu c?p Tr th?c siu c?p (meta knowledge) hay Tri th?c v? Tri th?c
L cc tri th?c dng d?:
nh gi tri th?c khc
nh gi k?t qu? c?a qu trnh suy di?n
Ki?m ch?ng cc tri th?c m?i
Phuong ti?n truy?n tri th?c: ngn ng? t? nhin
12. Hnh x? thng minh K?t lu?n Hnh x? thng minh khng don thu?n l cc hnh d?ng nhu l k?t qu? c?a qu trnh thu th?p tri th?c v suy lu?n trn tri th?c.
Hnh x? thng minh cn bao hm
S? tuong tc v?i mi tru?ng d? nh?n cc ph?n h?i
S? ti?p nh?n cc ph?n h?i d? di?u ch?nh hnh d?ng - Skill
S? ti?p nh?n cc ph?n h?i d? hi?u ch?nh v c?p nh?t tri th?c
Tnh ch?t thng minh c?a m?t d?i tu?ng l s? t?ng h?p c?a c? 3 y?u t?: thu th?p tri th?c, suy lu?n v hnh x? c?a d?i tu?ng trn tri th?c thu th?p du?c. Chng ha quy?n vo nhau thnh m?t th? th?ng nh?t S? Thng Minh
Khng th? dnh gi ring l? b?t k? m?t kha c?nh no d? ni v? tnh thng minh.
? THNG MINH C?N TRI TH?C
13. M?c tiu nghin c?u c?a ngnh AI Tr tu? nhn t?o nh?m t?o ra My ngu?i?
M?c tiu
Xy d?ng l thuy?t v? thng minh d? gi?i thch cc ho?t d?ng thng minh
Tm hi?u co ch? s? thng minh c?a con ngu?i
Co ch? luu tr? tri th?c
Co ch? khai thc tri th?c
Xy d?ng co ch? hi?n th?c s? thng minh
p d?ng cc hi?u bi?t ny vo cc my mc ph?c v? con ngu?i.
14. M?c tiu c?a AI (tt) C? th?:
K? thu?t: xy d?ng cc my mc c tnh thng minh nh?m dp ?ng t?t hon nhu c?u c?a con ngu?i.
Khoa h?c: xy d?ng v pht tri?n cc khi ni?m, thu?t ng?, phuong php d? hi?u du?c cc hnh x? thng minh c?a sinh v?t.
?i tu?ng thu?ng du?c ch tr?ng pht tri?n l my tnh
S? c?n thi?t c?a ngnh AI ?????
Lm sao bi?t my c thng minh?
15. Turing Test: Th? tnh thng minh Bi ton xc d?nh tnh thng minh c?a m?t d?i tu?ng
Turing test:
16. Turing Test: Uu - Khuy?t Uu di?m
em l?i quan di?m khch quan v? s? thng minh: Thng minh hay khng th? hi?n qua cc tr? l?i c?a cc cu h?i
Lo?i tr? cc thnh ki?n: khng thch cng nh?n tnh thng minh c?a my mc. S? thng minh ch? du?c dnh gi qua cc cu h?i, khng b? chi ph?i b?i cc y?u t? khc.
Trnh tnh tr?ng hi?u l?m
Khuy?t di?m:
Php th? t?p trung vo cc cng vi?c bi?u di?n hon ton b?ng k hi?u do d lm m?t m?t d?c tnh r?t quan tr?ng c?a my tnh l tnh ton chnh xc v hi?u qu?
Khng th? nghi?m du?c cc kh? nang tri gic v kho lo
Gi?i h?n kh? nang thng minh c?a my tnh theo khun m?u con ngu?i. Nhung con ngu?i chua h?n l thng minh hon h?o.
Khng c m?t ch? s? r rng d?nh lu?ng cho s? thng minh. Ph? thu?c vo ngu?i tester.
17. L?ch s? pht tri?n c?a AI : Giai do?n c? di?n Giai do?n c? di?n (1950 1965)
y l giai do?n c?a 2 linh v?c chnh:Game Playing (Tr choi) v Theorem Proving (Ch?ng minh d?nh k)
Game Playing: d?a trn k? thu?t State Space Search v?i tr?ng thi (State) l cc tnh hu?ng c?a tr choi. p n c?n tm l tr?ng thi th?ng hay con du?ng d?n t?i tr?ng thi th?ng. p d?ng v?i cc tr choi lo?i d?i khng. V d?: Tr choi dnh c? vua.
C 2 k? thu?t tm ki?m co b?n:
K? thu?t generate and test : ch? tm du?c 1 dp n/ chua ch?c t?i uu.
K? thu?t Exhaustive search (vt c?n): Tm t?t c? cc nghi?m, ch?n l?a phuong n t?t nh?t.
18. L?ch s? pht tri?n c?a AI : Giai do?n c? di?n (tt) Theorem Proving: d?a trn t?p tin d? cho tru?c, chuong trnh s? th?c hi?n chu?i cc suy di?n d? d?t t?i bi?u th?c c?n ch?ng minh.
N?u c nghia l d ch?ng minh du?c. Ngu?c l?i l khng ch?ng minh du?c.
V d?: Ch?ng minh cc d?nh l t? d?ng, gi?i ton,...
V?n d?a trn k? thu?t state space search nhung kh khan hon do m?c d? v quan h? c?a cc php suy lu?n: song song, d?ng th?i, b?c c?u,..
C cc k?t qu? kh t?t v v?n cn pht tri?n d?n ngy nay
19. L?ch s? pht tri?n c?a AI- Giai do?n vi?n vng Giai do?n vi?n vng (1965 1975)
y l giai do?n pht tri?n v?i tham v?ng lm cho my hi?u du?c con ngu?i qua ngn ng? t? nhin.
Cc cng trnh nghin c?u t?p trung vo vi?c bi?u di?n tri th?c v phuong th?c giao ti?p gi?a ngu?i & my b?ng ngn ng? t? nhin.
K?t qu? khng m?y kh? quan nhung cung tm ra du?c cc phuong th?c bi?u di?n tri th?c v?n cn du?c dng d?n ngy nay tuy chua th?t t?t nhu:
Semantic Network (m?ng ng? nghia)
Conceptial graph (d? th? khi ni?m)
Frame (khung)
Script (k?ch b?n)
20. L?ch s? pht tri?n c?a AI- Giai do?n hi?n d?i Giai do?n hi?n d?i (t? 1975)
Xc d?nh l?i m?c tiu mang tnh th?c ti?n hon c?a AI l:
Tm ra l?i gi?i t?t nh?t trong kho?ng th?i gian ch?p nh?n du?c.
Khng c?u ton tm ra l?i gi?i t?i uu
Tinh th?n HEURISTIC ra d?i v du?c p d?ng m?nh m? d? kh?c ph?c bng n? t? h?p.
Kh?ng d?nh vai tr c?a tri th?c d?ng th?i xc d?nh 2 tr? ng?i l?n l bi?u di?n tri th?c v bng n? t? h?p.
Nu cao vai tr c?a Heuristic nhung cung kh?ng d?nh tnh kh khan trong dnh gi heuristic.
21. Cc linh v?c ?ng d?ng Game Playing: Tm ki?m / Heuristic
Automatic reasoning & Theorem proving: Tm ki?m / Heuristic
Expert System: l hu?ng pht tri?n m?nh m? nh?t v c gi tr? ?ng d?ng cao nh?t.
Planning & Robotic: cc h? th?ng d? bo, t? d?ng ha
Machine learning: Trang b? kh? nang h?c t?p d? gi?i quy?t v?n d? kho tri th?c:
Supervised : Ki?m sot du?c tri th?c h?c du?c. Khng tm ra ci m?i.
UnSupervised:T? h?c, khng ki?m sot. C th? t?o ra tri th?c m?i nhung cung nguy hi?m v c th? h?c nh?ng di?u khng mong mu?n.
22. Cc linh v?c ?ng d?ng (tt) Natural Language Understanding & Semantic modelling: Khng du?c pht tri?n m?nh do m?c d? ph?c t?p c?a bi ton c? v? tri th?c & kh? nang suy lu?n.
Modeling Human perfromance: Nghin c?u co ch? t? ch?c tr tu? c?a con ngu?i d? p d?ng cho my.
Language and Environment for AI:Pht tri?n cng c? v mi tru?ng d? xy d?ng cc ?ng d?ng AI.
Neurol network / Parallel Distributed processing: gi?i quy?t v?n d? nang l?c tnh ton v t?c d? tnh ton b?ng k? thu?t song song v m ph?ng m?ng th?n kinh c?a con ngu?i.
23. M hnh pht tri?n ?ng d?ng AI M hnh ?ng d?ng Ai hi?n t?i:
AI = Presentation & Search
24. Chuong 2: PHP TON V? T? Php ton v? t? du?i gc nhn c?a AI
M?nh d?
V? t?
25. AI & Php ton v? t? T?i sao Ai ph?i nghin c?u php ton v? t??
AI ? Pht tri?n cc chuong trnh c kh? nang suy lu?n
Suy lu?n gip chuong trnh AI bi?t du?c tnh dng/sai c?a m?t v?n d? no d.
Php ton v? t? ? cung c?p m?t kh? nang tri?n khai cc qu trnh suy di?n trn my tnh
Pht tri?n chuong trnh AI c?n php ton v? t?.
Php ton v? t? du?c hi?n th?c b?ng ngn ng? l?p trnh trn my tnh PROLOG
26. AI & Php ton v? t?: Minh h?a 1 M?nh d? th?c t?
N?u tr?i mua th b?u tr?i c my
Tr?i dang mua
V?y ? B?u tr?i c my M?nh d? logic
P=Tr?i mua
Q= B?u tr?i c my
Ta c hai pht bi?u sau dng:
P? Q
P
V?y theo lu?t suy di?n ? Q l dng.
Nghia l: B?u tr?i c my
27. AI & Php ton v? t?: Minh h?a 2 M?nh d? th?c t?
N?u NAM c nhi?u ti?n th NAM di mua s?m
Nam KHNG di mua s?m
V?y ? Nam KHNG c nhi?u ti?n M?nh d? logic
P=Nam c nhi?u ti?n
Q= Nam di mua s?m
Ta c hai pht bi?u sau dng:
P? Q
? Q
V?y theo lu?t suy di?n ? ? P l dng.
Nghia l: Nam KHNG c nhi?u ti?n
28. Php ton m?nh d? : ?nh nghia M?nh d?:
M?nh d? l m?t pht bi?u khai bo
M?nh d? ch? nh?n m?t trong hai gi tr?: NG (True) ho?c SAI (False)
V d?:
Ngy 01thng ging l ngy t?t c? truy?n
Mn b?n dang h?c l AI
Hm nay l qu?c khnh
Hm nay tr?i l?nh
T?i sao ph?i h?c AI ?
29. M?nh d? : Cc php ton Bi?u th?c m?nh d?: l s? k?t h?p c?a cc m?nh d? b?i cc php ton m?nh d?
Cc php ton:
? Ph? d?nh m?t ngi
? H?i hai ngi
? Tuy?n hai ngi
? Suy ra hai ngi
= Tuong duong hai ngi
Cch dnh gi gi tr? c?a php ton:
B?ng chn tr?
30. M?nh d? : Cc php ton v d? M?nh d? th?c t?
Nam h?c gi?i, thng minh, d?p trai
Nam h?c gi?i ho?c thng minh
Nam ho?c h?c gi?i, ho?c d?p trai
Nam thng mnh th h?c gi?i
Bi?u th?c m?nhd?
P ? Q ? R
P ? Q
(P ? ?R)? (?P ? R)
Q ? P
31. M?nh d? : Cc bi?u th?c m?nh d? dng K hi?u bi?u th?c dng: wff
Thnh ph?n co b?n l P hay ?P, v?i P l m?t m?nh d?
Cc bi?u th?c dng d?nh nghia theo d?ng lu?t sinh sau:
Wff= Thnh ph?n co b?n|
?wff | wff^wff |
wff v wff |
wff ? wff |
wff = wff |
(wff)
32. M?nh d? : Ng? nghia Ng? nghia c?a m?t bi?u th?c m?nh d? l gi tr? c?a bi?u th?c m?nh d? d.
Gi tr? c?a bi?u th?c m?nh d? l c kh? nang tnh ton du?c. Trong d:
M?i m?nh d? du?c gn m?t gi tr? true hay false
M?i ton t? du?c dnh gi theo b?ng chn tr? v th? t? uu tin c?a ton t?.
Gi tr? c?a bi?u th?c m?nh d? tnh b?ng cch:
Dng b?ng chn tr?
nh gi ngu?c t? node l khi bi?u th?c m?nh d? du?c bi?u di?n ? d?ng cy
33. M?nh d? : Cc tuong duong Cc tuong duong du?c s? d?ng thu?ng xuyn trong qu trnh bi?n d?i m?t bi?u th?c t? d?ng ny sang d?ng khc.
Kh? nang bi?n d?i tuong duong trn my tnh c th? du?c lm t? d?ng
Cc tuong duong:
Trong cc tuong duong sau A,B,C l cc m?nh d? b?t k?.
34. M?nh d? : Cc tuong duong (tt) D?ng suy ra
A ? TRUE = TRUE
A ? FALSE = ?A
TRUE ? A = A
FALSE ? A = TRUE
A ? A = TRUE
D?ng h?p thu
A ? (A ? B) = A
A ? (A ? B) = A
A ? (?A ? B)= A?B
A ? (?A ? B)= A?B
D?ng De Morgan
? (A ? B) = ?A ? ?B
? (A ? B) = ?A ? ?B D?ng khc
A ? B = ?A ? B
? (A ? B) = A ? ?B
A ? B =
A ? ?B? FALSE
Php ? v ? c kh? nang k?t h?p.
Php ? v ? c kh? nang hon v?.
Php ? c kh? nang phn ph?i trn ?
A ? (B?C) =(A?B)?(A?C)
Php ? c kh? nang phn ph?i trn ?
A ? (B?C) =(A?B)?(A?C)
35. M?nh d? : Cc d?ng chu?n CNF & DNF D?ng chu?n l k?t xu?t chu?n c?a cc gi?i thu?t lm vi?c v?i php ton m?nh d?.
Tuy?n co b?n: l thnh ph?n co b?n hay s? k?t h?p c?a cc thnh ph?n co b?n b?ng php tuy?n(v)
H?i co b?n: l thnh ph?n co b?n hay s? k?t h?p c?a cc thnh ph?n co b?n b?ng php h?i (^).
D?ng chu?n h?i CNF: l thnh ph?n tuy?n co b?n hay cc tuy?n co b?n k?t h?p b?i php h?i.
D?ng chu?n tuy?n DNF: l thnh ph?n h?i co b?n hay cc h?i co b?n k?t h?p b?i php tuy?n.
36. M?nh d? : Lu?t suy di?n & ch?ng minh Lu?t Modus Ponens (MP)
A, A? B ? B
Lu?t Modus Tollens (MT)
A? B, ?B ? ?A
Lu?t H?i
A,B ? A^B
Lu?t don gi?n
A^B ? A
Lu?t C?ng
A ? AvB
Lu?t tam do?n lu?n tuy?n
Av B, ?A ? B
Lu?t tam do?n lu?n gi? thi?t
A? B,B? C? A? C
37. M?nh d? : Lu?t suy di?n & ch?ng minh V d? 1 Ta c cc bi?u th?c sau: AvB, AvC,v ?A l TRUE
Ch?ng minh B^C c tr? TRUE
ch?ng minh xong
38. M?nh d? : Lu?t suy di?n & ch?ng minh V d? 2 Ta c cc bi?u th?c sau l dng:
AvB, A? C, B? D, ?D Ch?ng minh C
Ta gi? thi?t ?C d?n d?n false
39. M?nh d? : Lu?t phn gi?i m?nh d? Clause: l tuy?n c?a khng hay nhi?u thnh ph?n co b?n.
D?ng clause:l h?i c?a m?t hay nhi?u Clause
Lu?t phn gi?i m?nh d?:
PVD1, ?PvD2 ? (D1-P)v(D2-?P)
D1,D2 l tuy?n c?a khng hay m?t thnh ph?n co b?n.
P l m?nh d?
D1-P : l m?t clause thu du?c b?ng cch xa b? cc P trong D1
D2- ?P : l m?t clause thu du?c b?ng cch xa b? cc ?P trong D2
40. M?nh d? : Lu?t phn gi?i m?nh d? (tt) Lu?t phn gi?i b?o ton tnh Unsatisfiable
S l unsatisfiable ? Rn(S)cung unsatisfiable
R: lu?t phn gi?i, n s? l?n p d?ng R trn S, n>0
?ng d?ng c?a lu?t phn gi?i : dng d? ch?ng minh: C S l t?p cc clause, dng S ch?ng minh bi?u th?c m?nh d? W
Phuong php:
Thnh l?p ph? d?nh c?a W
ua ?W v? d?ng clause
Thm clause trong bu?c ii vo S thnh l?p S1
Dng lu?t phn gi?i trn S1 d? d?n ra clause r?ng.
41. M?nh d? : Lu?t phn gi?i m?nh d? - V d? Cho do?n sau:
Nam d?p trai, giu c. Do v?y, Nam ho?c l phung ph ho?c l nhn t? v gip ngu?i. Th?c t?, Nam khng phung ph ho?c cung khng ku cang.
Do v?y, c th? ni Nam l ngu?i nhn t?
Ki?m ch?ng k?t qu? suy lu?n trn, b?ng lu?t phn gi?i.
42. M?nh d? : Lu?t phn gi?i m?nh d? - V d? (i) Chuy?n sang m?nh d?:
P1 = Nam d?p trai.
P2 = Nam giu c.
P3 = Nam phung ph.
P4 = Nam ku cang.
P5 = Nam nhn t?.
P6 = Nam gip ngu?i.
Cc bi?u th?c thnh l?p du?c t? do?n trn:
Wff1 = P1 ^ P2
Wff2 = (P1 ^ P2) => (P3 ^ ?(P5 ^ P6)) v (?P3 ^ (P5 ^ P6))
Wff3 = ?P3 ^ ?P4
Wff4 = P5 Bi?u th?c c?n ch?ng minh.
43. M?nh d? : Lu?t phn gi?i m?nh d? - V d? (ii) ua v? d?ng clause:
Wff1, sinh ra hai clause: C1 = P1 C2 = P2
Wff2 = ?(P1 ^ P2) v ((P3 ^ ?(P5 ^ P6)) v (?P3 ^ (P5 ^ P6)) )
= (?P1 v ?P2 v P3 v ?P3 v ?P6) ^ (?P1 v ?P2 v P5 v ?P3 v ?P6)^(?P1 v ?P2 v P3 v P3 v P5) ^ (?P1 v ?P2 v P5 v P3 v P5) ^ (?P1 v ?P2 v P3 v P5 v ?P6)^ (?P1 v ?P2 v P5 v P5 v ?P6) ^(?P1 v ?P2 v P3 v P3 v P6) ^ (?P1 v ?P2 v P5 v P3 v P6)
Sinh ra cc clause:
C3 = (?P1 v ?P2 v ?P6) C4 = (?P1 v ?P2 v P5 v ?P3 v ?P6)
C5 = (?P1 v ?P2 v P3 v P5) C6 = (?P1 v ?P2 v P3 v P5)
C7 = (?P1 v ?P2 v P3 v P5 v ?P6) C8 = (?P1 v ?P2 v P5 v ?P6)
C9 = (?P1 v ?P2 v P3 v P6) C10 =(?P1 v ?P2 v P5 v P3 v P6)
Wff3 sinh ra cc clause: C11 = ?P3 C12 = ?P4 C13 = ?P5
(g?m c? bu?c l?y ph? d?nh k?t lu?n)
44. M?nh d? : Lu?t phn gi?i m?nh d? - V d? TT Clauses Lu?t p d?ng
1 P1 P
2 P2 P
3 ?P1 v ?P2 v ?P6 P
4 ?P1 v ?P2 v P5 v ?P3 v ?P6 P
5 ?P1 v ?P2 v P3 v P5 P
6 ?P1 v ?P2 v P3 v P5 P
7 ?P1 v ?P2 v P3 v P5 v ?P6 P
8 ?P1 v ?P2 v P5 v ?P6 P
9 ?P1 v ?P2 v P3 v P6 P
10 ?P1 v ?P2 v P5 v P3 v P6 P
11. ?P3 P TT Clauses Lu?t p d?ng
12. ?P4 P
13 ?P5 P
14 ?P2 v ?P6 1,2, R
15 ?P6 2, 14, R
16 ?P1 v ?P2 v P5 v P3 10,15,R
17 ?P2 v P5 v P3 1,16,R
18 P5 v P3 2,17, R
19 P3 13, 18, R
20 ? 11, 19, R
CH?NG MINH
45. Logic V? t?: T?i sao? Php ton m?nh d? ? suy di?n t? d?ng nhung chua d? khi c?n ph?i truy c?p vo thnh ph?n nh? trong cu, dng bi?n s? trong cu.
V d?:
M?i sinh vin tru?ng HBK d?u c b?ng t ti. Lan khng c b?ng t ti. Do v?y, Lan khng l sinh vin tru?ng HBK
Lan l m?t d?i tu?ng c? th? c?a SV tru?ng HBK khng th? d?c t? du?c quan h? ny trong m?nh d? du?c m ch? c th? l:
LAN l sinh vin tru?ng HBK th Lan c b?ng t ti. Lan khng c b?ng t ti. Do v?y, Lan khng l sinh vin tru?ng HBK
M?nh d? ph?i gi?i quy?t b?ng cch li?t k t?t c? cc tru?ng h?p
? Khng kh? thi
Do d, chng ta c?n m?t Logic khc hon l php ton m?nh d?:
PHP TON V? T?
46. V? t?: ?nh nghia V? t? l m?t pht bi?u ni ln quan h? gi?a m?t d?i tu?ng v?i cc thu?c tnh c?a n hay quan h? gi?a cc d?i tu?ng v?i nhau.
V? t? du?c bi?u di?n b?i m?t tn du?c g?i l tn v? t?, theo sau n l m?t danh sch cc thng s?.
V d?:
+ Pht bi?u: Nam l sinh vin tru?ng HBK
+ Bi?u di?n: sv_bk(Nam)
nghia: d?i tu?ng tn l Nam c thu?c tnh l sinh vin tru?ng HBK.
47. V? t?: Bi?u di?n v? t? C php Chng ta c bao nhiu cch bi?u di?n dng c php cho pht bi?u ni trn?
? Khng bi?t bao nhiu nhung ch?c ch?n nhi?u hon 1 ?
V d? chng ta c th? thay d?i cc tn v? t? thnh cc tn khc nhau nhu : sinhvien_bk, sinhvien_bachkhoa, T?t c? chng d?u dng c php.
M?t s? quy u?c/ ch khi bi?u di?n:
Khng m t? nh?ng v? t? th?a, c th? suy ra t? m?t t?p cc v? t? khc. Hnh th?c th?a cung tuong t? du (th?a) d? li?u khi thi?t k? CSDL.
Tn v? t? ph?i c tnh g?i nh?. C? th?, trong v d? trn chng ta c th? bi?u di?n b?i q(Nam), nhung r rng cch ny khng m?y thn thi?n v d? nh?.
B?n c bi?t q(Nam) c nghia g ???
48. V? t?: Bi?u di?n v? t? C php (tt) D?ng v? t?: tn_v?_t?(term1, term2, , termn)
Tn v? t?: [a..z](a..z| A..Z| 0..9|_)*
B?t d?u b?i m?t k t? ch? thu?ng.
V d?: ban_than, banThan,bAN_THAN,
Term c th? l: H?ng,Bi?n, Bi?u th?c hm.
H?ng: c th? h?ng chu?i hay h?ng s?.
H?ng chu?i: [](a..z| A..Z| 0..9|_)*[] hay [a..z](a..z| A..Z| 0..9|_)*
V d?: Nam, nam, chuoi, nam, chuoi, qua,
H?ng s?: (0..9)* V d?: 10, 32,..
Bi?n: [A..Z](a..z| A..Z| 0..9|_)* V d?: Nguoi, NGUOI,..
Bi?u th?c hm c d?ng: tn_hm(term1, term2, , termk)
Trong d Tn hm = [a..z ](a..z| A..Z| 0..9|_)*
49. V? t? : Bi?u th?c v? t? Bi?u th?c V? t?: l s? k?t h?p c?a cc v? t? b?i cc php ton v? t?.
Cc php ton:
? Ph? d?nh - m?t ngi.
?X V?i m?i - m?t ngi
?X T?n t?i - m?t ngi
^ H?i - hai ngi.
v Tuy?n - hai ngi.
=> Suy ra - hai ngi.
= Tuong duong - hai ngi.
50. V? t?: Cc bi?u th?c v? t? dng Bi?u th?c v? t? dng du?c k hi?u wff.
Bi?u th?c co b?n: C th? l m?t v? t? , m?t d?i di?n tr? TRUE (tr? l T - dng), m?t d?i di?n tr? FALSE (tr? l F - sai).
M?t bi?u th?c dng c php du?c d?nh nghia nhu sau:
Wff = Bi?u th?c co b?n |? wff |wff ^ wff |wff v wff |wff=>wff |wff
= wff |(wff) |?X wff |?X wff
V?i
X : L m?t bi?n.
? : Lu?ng t? v?i m?i.
? : Lu?ng t? t?n t?i.
51. V? t?: Lu?ng t? Gi? s? chng ta c:
Nam l h?c sinh kh. Lan l h?c sinh trung bnh. Mai h?c sinh kh
Xt t?p D = [Nam, Lan, Mai]
G?i p(X) cho bi?t: X l h?c sinh kh ta c cc v? t?
p(Nam) : tr? l T. p(Lan) : tr? l F. p(Mai) : tr? l T.
Lu?ng t? t?n t?i:
Xt m?nh d? p(Nam) v p(Lan) v p(Mai) c th? bi?u di?n b?ng v? t? ?X ? D: p(X)
T?n t?i X thu?c t?p D, m X l h?c sinh kh
Lu?ng t? v?i m?i:
Xt m?nh d? p(Nam) ^ p(Lan) ^ p(Mai) c th? bi?u di?n b?ng v? t? ?X ? D: p(X)
M?i X thu?c t?p D d?u l h?c sinh kh
52. V? t?: Bi?u di?n th? gi?i th?c Chuy?n cc cu sau sang bi?u th?c v? t?:
M?i sinh vin tru?ng HBK d?u c b?ng t ti.
Lan khng c b?ng t ti.
Do v?y, Lan khng l sinh vin tru?ng HBK
V?i sv_bk(X) cho bi?t: X l sinh vin tru?ng DHBK
tu_tai(X) cho bi?t: X c b?ng t ti
Cc cu trn du?c chuy?n qua v? t? l:
?X(sv_bk(X) => tu_tai(X)).
?tu_tai(Lan).
Do v?y, ?sv_bk(Lan).
53. V? t?: Bi?u di?n th? gi?i th?c (tt) Ch? vi sinh vin my tnh l?p trnh t?t.
v?i sv_mt(X) : X l sinh vin my tnh
laptrinh_tot(X) : X l?p trnh t?t
Cu trn chuy?n sang v? t? l: ?X(sv_mt(X) ^ laptrinh_tot(X))
Khng m?t sinh vin my tnh no khng c?n c.
v?i: sv_mt(X) : X l sinh vin my tnh
can_cu(X) : X c?n c
Cu trn chuy?n sang l: ?X (sv_mt(X) => can_cu(X))
Khng ph?i t?t c? cc sinh vin my tnh d?u thng minh
v?i thong_minh(X) : X thng minh
Cu trn chuy?n sang l: ?X(sv_mt(X) ^ ?thong_minh(X))
54. V? t?: Ng? nghia V?n d?: N?u chng ta c bi?u th?c sau:
?X?Y p(X,Y)
Chng ta hi?u nhu th? no ????!
-> C?n s? di?n d?ch.
+ Cch hi?u 1:
X, Y : l con ngu?i.
p(X,Y) cho bi?t : X l cha c?a Y
Do v?y:
?X?Y p(X,Y) c th? hi?u l:
M?i ngu?i X, t?n t?i ngu?i Y d? X l cha c?a Y
-> wff = ?X?Y p(X,Y) c tr? l F (sai)
55. V? t?: Ng? nghia (tt) + Cch hi?u 2:
X, Y : l con ngu?i.
p(X,Y) cho bi?t : Y l cha c?a X
Do v?y:
?X?Y p(X,Y) c th? hi?u l:
M?i ngu?i X, t?n t?i ngu?i Y l cha c?a X
-> wff = ?X?Y p(X,Y) c tr? l T (dng)
+ Cch hi?u 3:
X, Y : l s? nguyn.
p(X,Y) cho bi?t : Y b?ng bnh phuong c?a X
-> wff = ?X?Y p(X,Y) c tr? l T (dng)
56. V? t?: Ng? nghia (tt) Di?n d?ch: g?m
- T?p D, khng r?ng, mi?n di?n d?ch.
- Cc php gn:
V? t? : Quan h? trn D
Hm : Hm (nh x?) trn D
Bi?n t? do : M?t tr? trn D, cng m?t tr? cho cc xu?t hi?n
H?ng : M?t tr? trn D, cng m?t tr? cho cc xu?t hi?n
57. V? t?: Ng? nghia (tt) Ng? nghia:
C di?n d?ch I trn mi?n D c?a wff.
Wff khng c lu?ng t?:
Ng? nghia = tr? s? th?t (T|F) c?a wff khi p d?ng di?n d?ch
wff c lu?ng t?:
?XW l T, n?u: W(X/d) l T cho m?t d thu?c D
ngu?c l?i: ?XW l F
?XW l T, n?u: W(X/d) l T cho m?i d thu?c D
ngu?c l?i: ?XW l F
58. V? t?: Khi ni?m C I : di?n d?ch, E l wff
Model:
I l cho E c tr? T ---> I l Model c?a E
Ngu?c l?i: ---> I l CounterModel c?a E
Valid:
E l valid n?u m?i di?n d?ch I d?u l Model.
Ngu?c l?i l : Invalid
Unsatisfiable:
E l unsatisfiable : m?i I du l CounterModel
Ngu?c l?i :Satisfiable
59. V? t?: Tuong duong T? tuong duong c?a m?nh d?:
N?u chng ta thay th? cc m?nh d? b?i cc bi?u th?c v? t?, cc m?nh d? cng tn th du?c thay cng m?t bi?u th?c v? t?, th du?c m?t tuong duong c?a v? t?.
V d?:
M?nh d?:
(P => Q) = (?P v Q)
V? t?:
P b?i: ?X?Yp(X,Y), Q b?i: q(X)
tuong duong:
(?X?Yp(X,Y) => q(X)) = (?(?X?Yp(X,Y)) v q(X))
60. V? t?: Tuong duong Lu?ng t?:
?(?X W) = ?X(?W)
?(?X W) = ?X(?W)
V?i W l m?t wff
Tuong duong c rng bu?c:
Sau dy: Y: bi?n, W(X): wff c ch?a bi?n X, C l wff khng ch?a X
Rng bu?c: Y khng xu?t hi?n trong W(X)
Tuong duong:
?X W(X) = ?Y W(Y)
?X W(X) = ? Y W(Y)
61. V? t?: Tuong duong Tuong duong:
D?ng tuy?n:
C v ?XA(X) = ?X(C v A(X))
C v ?XA(X) = ?X(C v A(X))
D?ng h?i:
C ^ ?XA(X) = ?X(C ^ A(X))
C ^ ?XA(X) = ?X(C ^ A(X))
D?ng suy ra:
C => ?XA(X) = ?X(C => A(X))
C => ?XA(X) = ?X(C => A(X))
?XA(X) => C = ?X(A(X) => C)
?XA(X) => C = ?X(A(X) => C)
62. V? t?: D?ng chu?n Prenex D?ng Chu?n Prenex:
Q1X1Q2X2QnXnM
Qi : ?, ?.
M : wff khng c lu?ng t?.
V d?:
- sv_bk(x)
- ?X(sv_bk(X) ^ hoc_te(X))
- ?X?Ycha(X,Y)
Gi?i thu?t dua wff v? chu?n Prenex:
?i tn bi?n --> wff khng cn lu?ng t? cng tn bi?n, bi?n lu?ng t? khng trng tn bi?n t? do.
ua lu?ng t? sang tri dng tuong duong.
63. V? t?: D?ng chu?n Prenex D?ng chu?n Tuy?n Prenex:
Q1X1Q2X2QnXn(C1 v v Ck)
Ci : Thnh ph?n h?i co b?n.
D?ng chu?n H?i Prenex:
Q1X1Q2X2QnXn(D1 v v Dk)
Di : Thnh ph?n tuy?n co b?n.
Gi?i thu?t:
?i tn bi?n.
Lo?i b? => b?i : A => B = ?A v B
Chuy?n ? sang ph?i dng De Morgan v ph? d?nh kp.
Chuy?n lu?ng t? sang tri dng tuong duong.
Phn ph?i v trn ^ (CNF), hay ^ trn v (DNF)
64. Chuong 3: TM KI?M TRN KHNG GIAN TR?NG THI (State Space Search) AI : Bi?u di?n v tm ki?m
Khng gian tm ki?m
Graph Search
Cc gi?i thu?t tm ki?m trn khng gian tr?ng thi
Depth first search (DFS) - Breath first search (BFS)
65. T?i sao ph?i tm ki?m? Tm ki?m ci g?
Bi?u di?n v tm ki?m l k? thu?t ph? bi?n gi?i cc bi ton trong linh v?c AI
Cc v?n d? kh khan trong tm ki?m v?i cc bi ton AI
?c t? v?n d? ph?c t?p
Khng gian tm ki?m l?n
?c tnh d?i tru?ng tm ki?m thay d?i
p ?ng th?i gian th?c
Meta knowledge v k?t qu? t?i uu
Kh khan v? k? thu?t
66. L thuy?t d? th? - Review ? th?: l m?t c?u trc bao g?m:
T?p cc nt N1, N2, Nn,.. Khng h?n ch?
T?p cc cung n?i cc c?p nt, c th? c nhi?u cung trn m?t c?p nt
67. ?c tnh d? th? ? th? c hu?ng: l d? th? v?i cc cung c d?nh hu?ng, nghia l c?p nt c quan h? th? t? tru?c sau theo t?ng cung. Cung (Ni,Nj) c hu?ng t? Ni d?n Nj, Khi d Ni l nt cha v Nj l nt con.
Nt l: l nt khng c nt con.
Path: l chu?i c th? t? cc nt m 2 nt k? ti?p nhau t?n t?i m?t cung.
? th? c g?c: Trn d? th? t?n t?i nt X sao cho t?t c? cc path d?u di qua nt d. X l g?c - Root
Vng : l m?t path di qua nt nhi?u hon m?t l?n
Cy: l graph m khng c path vng
Hai nt n?i nhau :n?u c m?t path di qua 2 nt d
68. Khng gian tr?ng thi ?nh nghia:Khng gian tr?ng thi l m?t h? th?ng g?m 4 thnh ph?n [N,A,S,GD]. Trong d:
N l t?p nt c?a Graph. M?i nt l m?t tr?ng thi c?a qu trnh gi?i quy?t v?n d?
A: T?p cc cung n?i gi?a cc nt N. M?i cung l m?t bu?c trong gi?i quy?t v?n d?. Cung c th? c hu?ng
S: T?p cc tr?ng thi b?t d?u. S khc r?ng.
GD: T?p cc tr?ng thi dch. GD Khng r?ng.
Solution path: L m?t path di t? m?t nt b?t d?u Si d?n m?t nt k?t thc GDj .
M?c tiu c?a cc gi?i thu?t tm ki?m l tm ra m?t solution path v/hay solution path t?t nh?t.
69. Bi?u di?n khng gian tr?ng thi-V d? Tr choi Tic Tac Toa
70. State Space & Database search State Space
Khng gian tm ki?m thu?ng l m?t graph
M?c tiu tm ki?m l m?t path
Ph?i luu tr? ton b? khng gian trong qu trnh tm ki?m
Khng gian tm ki?m bi?n d?ng lin t?c trong qu trnh tm ki?m
?c tnh c?a tr?ng thi/nt l ph?c t?p & bi?n d?ng Database
Khng gian tm ki?m l m?t list hay tree
Tm ki?m m?t record/nt
Ph?n t? d duy?t qua l khng cn dng t?i
Khng gian tm ki?m l c? d?nh trong qu trnh tm ki?m
Thu?c tnh c?a m?t record/nt l c? d?nh
71. Chi?n lu?c di?u khi?n trong SSS M?c tiu c?a bi ton tm ki?n trn khng gian tr?ng thi: PATH vs STATE
Xu?t pht t? du v k?t thc nhu th? no?
Chi?n lu?c Data-Driven-Search: Qu trnh search s? di t? tr?ng thi hi?n th?i p d?ng cc lu?t d? di d?n tr?ng thi k? ti?p v c? th? cho d?n khi d?t du?c m?t goal.
Chi?n lu?c Goal-Driven-Search: Qu trnh search s? di t? tr?ng thi hi?n t?i (goal t?m th?i) tm xem lu?t no c th? sinh ra tr?ng thi ny. Cc di?u ki?n d? p d?ng du?c cc lu?t d tr? thnh subgoal. Qu trnh l?p l?i cho d?n khi lui v? d?n cc s? ki?n ban d?u.
Data-Driven Search hay Goal-Driven Search??
72. Data-Driven vs Goal-Driven C? hai chi?n lu?c cng lm vi?c trn khng gian tr?ng thi nhung th? t? v s? cc s? ki?n duy?t qua khc nhau. Do co ch? sinh ra cc state khc nhau.
Quy?t d?nh ch?n l?a chi?n lu?c ty thu?c vo:
? ph?c t?p c?a cc lu?t
? phn chia c?a khng gian tr?ng thi
S? hi?n h?u c?a d? li?u
Goal d c hay chua, nhi?u hay t
Goal du?c d?c t? nhu th? no: state c? th? hay m t? mang tnh d?c tnh
Co s? thng tin d? ch?n l?a chi?n lu?c h?p l l m?t META KNOWLEDGE
73. Data-Driven vs Goal-Driven V d? Ba v Nam l b con. Ba hon nam 250 tu?i. Tm m?i quan h? gi?a Ba v Nam.
Trong bi ton ny:
Khng gian tr?ng thi l cy ph? h?
M?c tiu tm ki?m l path n?i Ba v?i Nam
Gi? s? m?i th? h? cch nhau 25 nam, nhu v?y Ba cch nam 10 th? h?
Data-Driven-Search: Tm t? Ba d?n Nam.
n?u trung bnh m?i th? h? c X con th s? tr?ng thi c?n xt l X10
Goal-Driven search: Tm t? Nam d?n Ba
m?i ngu?i ch? c 1 cha v 1 m?. S? tr?ng thai c?n xt l 210.
Nhu v?y Goal-Driven s? t?t hon Data driven n?u s? con > 2
74. Graph Search Gi?i thu?t graph search ph?i c kh? nang tm ki?m ra t?t c? cc path c th? c d? tm du?c nghi?m : PATH t? tr?ng thi kh?i d?u d?n goal.
Graph search th?c hi?n b?ng cch l?n theo cc nhnh c?a graph. T? m?t tr?ng thi, sinh ra cc tr?ng thi con, ch?n m?t tr?ng thi con, xem d l tr?ng thi xt k? ti?p. L?p l?i cho d?n khi tm th?y m?t tr?ng thi dch.
L?n theo cc tr?ng thi ? i vo ng c?t ?
Khi g?p nhnh khng di ti?p du?c, gi?i thu?t ph?i c kh? nang quay lui l?i tr?ng thi tru?c d d? di sang nhnh khc: BACK TRACKING. Do d gi?i thu?t cn c tn l BACKTRACK search.
75. Gi?i thu?t chi ti?t Procedure backtrack;
Begin
S:=[start]; NLS:=[start]; De:=[ ];
CS:=start;
While (NSL<>[ ]) do
Begin
if CS = Goal then return(SL);
if CS has no children (Except node in DE, Sl and NSL) then
begin
while ((SL<>[ ]) and CS=First element of SL)) do
begin add CS to DE
remove first element from SL;
remove first element from NSL; Cs:= first element of NSL;
end;
add CS to SL;
End;
Else begin
add children of CS (Except node in DE,SL and NSL) to NSL
CS:= first element of NSL;
add CS to SL;
end;
end;
End; {end while}
Return FAIL;
End;
76. Gi?i thu?t chi ti?t (tt) Trong d:
SL (State list) : ch?a danh sch cc tr?ng thi trn path hi?n dang xt. N?u tm ra goal th SL chnh l nghi?m.
NSL (New State List): ch?a danh sch cc tr?ng thi dang d?i xt.
DE (Dead End): ch?a cc tr?ng thi m con chu c?a chng khng ch?a dch.
CS (Current State): ch?a tr?ng thi dang xt.
Hu?ng pht tri?n c?a qu trnh search ty theo co c?u t? ch?c c?a NSL: FIFO, FILO hay Evaluated.
Gi?i thu?t c th? b? loop v t?n. L do????
77. Gi?i thu?t chi ti?t (tt) V d? Xt graph sau:
78. Gi?i thu?t chi ti?t (tt) V d? V?i G l goal ta c k?t qu? tm ki?m theo b?ng sau:
79. Breath First Search Procedure Breath_frist_search;
Begin
open :=[start]; close:=[];
While (open <>[]) do
begin
remove X which is the leftmost of Open;
If (X=goal) the return (Success)
else begin
generate children of X; Put X to close;
eleminate children of X which is in Open or Close;
Put remain children on RIGHT end of open;
End;
End;
Return (FALL);
End;
80. Breath First Search V d? V?i d? th? d c trong v d? graph search.V?i Breath first search ta c qu trnh nhu sau:
81. Depth First Search Procedure depth_frist_search;
Begin
open :=[start]; close:=[];
While (open <>[]) do
begin
remove X which is the leftmost of Open;
If (X=goal) the return (Success)
else begin
generate children of X; Put X to close;
eleminate children of X which is in Open or Close;
Put remain children on LEFT end of open;
End;
End;
Return (FALL);
End;
82. Depth First Search V d? V?i d? th? d c trong v d? graph search.V?i Depth First Search ta c qu trnh nhu sau:
83. Breath First vs Depth First Breath First: open du?c t? ch?c d?ng FIFO
Depth First: open du?c t? ch?c d?ng LIFO
Hi?u qu?
Breath First lun tm ra nghi?m c s? cung nh? nh?t
Depth First thu?ng cho k?t qu? nhanh hon.
K?t qu?
Breath First search ch?c ch?n tm ra k?t qu? n?u c.
Depth First c th? b? l?p v t?n. T?i sao??????
Bng n? t? h?p l kh khan l?n nh?t cho cc gi?i thu?t ny.
84. Depth first search c gi?i h?n Depth first search c kh? nang l?p v t?n do cc tr?ng thi con sinh ra lin t?c. ? su tang v t?n.
Kh?c ph?c b?ng cch gi?i h?n d? su c?a gi?i thu?t.
Su bao nhiu th v?a?
Chi?n lu?c gi?i h?n:
C? d?nh m?t d? su MAX, nhu cc danh th? choi c? tnh tru?c du?c s? nu?c nh?t d?nh
Theo c?u hnh resource c?a my tnh
Meta knowledge trong vi?c d?nh gi?i h?n d? su.
Gi?i h?n d? su => co h?p khng gian tr?ng thi => c th? m?t nghi?m.
85. AND/OR Graph AND/OR graph l m?t d? th? v?i cc nt c th? l OR hay AND c?a cc nt con.
Hypergraph: M?t cung xc d?nh b?i m?t c?p 2 ph?n t?:
Ph?n t? d?u l m?t node thu?c N.
Ph?n t? sau l m?t t?p con c?a N.
N?u ph?n t? sau c k node th ta ni Hypergraph c K-Connector
AND/OR Graph di h?i luu tr? nhi?u d? li?u hon
Cc node OR ki?m tra nhu Backtrack Search
Cc node AND ph?i ki?m tra d?ng th?i
Ph?i luu tr? t?t c? cc v?t d di qua d? ki?m tra AND/OR
86. Chuong 4: HEURISTIC SEARCH Heuristic l g?
Tm ki?m theo heuristic
Cc gi?i thu?t Best first search (BFS), Gi?i thu?t A*
Chi?n lu?c Minimax, Alpha Beta
87. Heuristic Heuristic l g?
Heuristic l nh?ng tri th?c du?c rt t?a t? nh?ng kinh nghi?m, tr?c gic c?a con ngu?i.
Heuristic c th? l nh?ng tri th?c dng hay sai.
Heuristic l nh?ng meta knowledge v thu?ng dng.
Heuristic dng d? lm g?
Trong nh?ng bi ton tm ki?m trn khng gian tr?ng thi, c 2 tru?ng h?p c?n d?n heuristic:
V?n d? c th? khng c nghi?m chnh xc do cc m?nh d? khng pht bi?u ch?t ch? hay thi?u d? li?u d? kh?ng d?nh k?t qu?.
V?n d? c nghi?m chnh xc nhung ph t?n tnh ton d? tm ra nghi?m l qu l?n (h? qu? c?a bng n? t? h?p)
Heuristic gip tm ki?m d?t k?t qu? v?i chi ph th?p hon
88. Heuristic (tt) Heuristic dng nhu th? no trong SSS?
Tm ki?m trn khng gian tr?ng thi theo chi?u no? Su hay r?ng?
Tm theo Heuristic : Heuristic d?nh hu?ng qu trnh tm ki?m theo hu?ng m n cho r?ng kh? nang d?t t?i nghi?m l cao nh?t. Khng su cung khng r?ng
K?t qu? c?a tm ki?m v?i Heuristic
Vi?c tm ki?m theo d?nh hu?ng c?a heuristic c k?t qu? t?t hay x?u ty theo heuristic dng hay sai.
Heuristic c kh? nang b? xt nghi?m
Heuristic cng t?t cng d?n d?n k?t qu? nhanh v t?t.
Lm sao tm du?c Heuristic t?t???
89. Best First Search Procedure Best_First_Search;
Begin
open:=[start]; close:=[];
While (open<>[]) do
begin L?y ph?n t? d?u tin X kh?i Open.
if X l goal then return path t? start d?n X
else begin
sinh ra cc nt con c?a X;
for m?i nt con Y c?a X do
case Y of
Y khng c trong open hay close:
begin gn gi tr? heuristic cho Y;
dua Y vo open; end; Y d c trong Open:
if d?n du?c Y b?ng m?t path ng?n hon then gn path ng?n hon ny cho Y trn Open.
Y d c trn close:
if d?n du?c Y b?ng m?t path ng?n hon then begin xa Y kh?i danh sch Close;
thm Y vo danh sch Open; end;
end; /*end case*/
ua X vo close;
X?p th? t? cc tr?ng thi trn Open theo gi tr? Heuristic (tang d?n)
end; / while/
return failure;
End;
90. Best First Search (tt) Best First search vs Depth First & Breath First
Best First search tuong t? nhu Depth First & Breath First nhung ph?n t? du?c xt ti?p theo l ph?n t? c gi tr? heuristic t?t nh?t.
C?n c m?t hm dnh gi cc tr?ng thi d? xc d?nh gi tr? heuristic cho cc tr?ng thi.
Khng gian tr?ng thi v?n khng thay d?i v? ton c?c tuy nhin thu?ng Heuristic search c khng gian tr?ng thi lm vi?c nh? hon Depth First v Breath First. T?i sao??
Do s? d?nh hu?ng cc tr?ng thi k? ti?p theo hu?ng c kh? nang tm ra nghi?m nhanh hon nn s? tr?ng thi xt du th?a s? h?n ch? ? sinh t tr?ng thi con hon
i?u ny cung l nguyn nhn lm cho Best First Search c th? d?n d?n k?t qu? l nghim ph? thay v nghi?m t?i uu.
91. Hm lu?ng gi Heuristic Hm lu?ng gi Heuristic l hm u?c lu?ng ph t?n d? di t? tr?ng thi hi?n t?i d?n tr?ng thi goal.
Co s? d? xc d?nh hm lu?ng gi l d?a vo tri th?c/kinh nghi?m thu th?p du?c.
Hm lu?ng gi cho k?t qu? dng (g?n th?c th?) hay sai (xa gi tr? th?c) s? d?n d?n k?t qu? tm du?c t?t hay x?u.
Khng c chu?n m?c cho vi?c dnh gi m?t hm lu?ng gi Heuristic. L do:
Khng c c?u trc chung cho hm lu?ng gi
Tnh dng/sai thay d?i lin t?c theo t?ng v?n d? c? th?
Tnh dng/sai thay d?i theo t?ng tnh hu?ng c? th? trong m?t v?n d?
C th? dng nhi?u hm lu?ng gi khc nhau theo tnh hu?ng ? c?n hm lu?ng gi v? cc hm lu?ng gi.
92. Hm lu?ng gi Heuristic V d? Xt bi ton 8 pussle v?i goal l:
93. Hm lu?ng gi Heuristic C?u trc Xt l?i ho?t d?ng c?a gi?i thu?t Best First Search:
Khi c 2 nt cng c gi tr? k? v?ng d?t d?n m?c tiu b?ng nhau th nt c path t? nt b?t d?u d?n nt d ng?n hon s? du?c ch?n tru?c nhu v?y nt ny c gi tr? Heuristic t?t hon.
Hay ni cch khc hm lu?ng gi Heuristic cho nt g?n start hon l t?t hon n?u k? v?ng d?n goal l b?ng nhau.
V?y ch?n nt no n?u k? v?ng c?a 2 nt khc nhau? Nt k? v?ng t?t hon nhung xa start hay nt k? v?ng x?u hon nhung g?n root
Hm lu?ng gi bao g?m c? 2 v c c?u trc:
F(n) := G(n) + H(n)
G(n): ph t?n th?c t? root d?n n
H(n): ph t?n u?c lu?ng heuristic t? n d?n goal.
94. V d? Best first search Xt v d? l bi ton 8 puzzle v?i:
95. V d? Best first search (tt)
96. V d? Best first search (tt)
97. Ho?t d?ng theo gi?i thu?t Best First Search
98. nh gi gi?i thu?t Heuristic Admissibility Tnh ch?p nh?n
M?t gi?i thu?t Best first search v?i hm dnh gi
F(n) = G(n) + H(n) v?i
N : Tr?ng thi b?t k?
G(n) : Ph t?n di t? nt b?t d?u d?n nt n
H(n) : Ph t?n u?c lu?ng heuristic di t? nt n d?n goal
u?c g?i l gi?i thu?t A
M?t gi?i thu?t tm ki?m du?c xem l admissible n?u d?i v?i m?t d? th? b?t k? n lun d?ng ? path nghi?m t?t nh?t (n?u c).
Gi?i thu?t A*: L gi?i thu?t A v?i hm heuristic H(n)lun lun ? gi tr? th?c di t? n d?n goal.
Gi?i thu?t A* l admissible
99. nh gi gi?i thu?t Heuristic Monotonicity on di?u
M?t hm heuristic H(n) du?c g?i l monotone (don di?u) n?u:
?ni, nj : nj l nt con chu c?a ni ta c H(ni)-H(nj) ? ph t?n th?t di t? ni d?n nj
nh gi heuristic c?a dch l 0 : H(goal) = 0.
Gi?i thu?t A c hm H(n) monotone l gi?i thu?t A* v Admissible
Informedness
Xt 2 hm heuristic H1(n) v H2(n) n?u ta c H1(n)? H2(n) v?i m?i tr?ng thi n th H2(n) du?c cho l informed hon H1(n).
100. Chi?n lu?c minimax Gi?i thu?t tm ki?m Heuristic v?i cc hm heuristic ch? thch h?p cho cc bi ton khng c tnh d?i khng. Nhu cc tr choi ch? c m?t ngu?i choi: Puzzle, tm l?i ra m cung, bi ton n qun h?u,
Cc tr choi c tnh d?i khng cao, thu?ng l cc tr choi 2 ngu?i choi nhu: tic tac toa, caro, c? qu?c t?, gi?i thu?t trn khng c tc d?ng v: ?i phuong khng bao gi? di theo con du?ng cho ta c th? di d?n goal
C?n ph?i c m?t gi?i thu?t khc ph h?p hon.
Chi?n lu?c MINIMAX
Chi?n lu?c Minimax (du?c th? hi?n b?ng gi?i thu?t minimax) d?a trn 2 gi? thi?t sau:
C? 2 d?i th? c cng ki?n th?c nhu nhau v? khng gian tr?ng thi c?a tr choi
C? 2 d?i th? c cng m?c c? g?ng th?ng nhu nhau
101. Gi?i thu?t minimax Chi?n lu?c Minimax
Hai d?i th? trong tr choi c tn l MAX v MIN
Max: bi?u di?n cho m?c dch c?a d?i th? ny l lm l?n t?i da l?i th? c?a mnh
Min: bi?u di?n cho m?c dch c?a d?i th? ny l lm nh? t?i da l?i th? c?a d?i phuong.
Trn cy tm ki?m s? phn l?p thnh cc l?p Max v Min.
V?i m?t node n b?t k?,
N?u n thu?c l?p Max th gn cho n gi tr? Max c?a cc node con
N?u n thu?c l?p Min th gn cho n gi tr? nh? nh?t c?a cc node con.
102. Gi?i thu?t minimax v d? Bi ton que dim
M?t t?p que dim ban d?u d?t gi?a 2 ngu?i choi. L?n lu?t di xen k?. Ngu?i d?n lu?t di ph?i chia nhm que dim theo nguyn t?c:
Ch?n nhm b?t k? c s? que >2
Chia thnh 2 nhm c s? que khc nhau
Goal: ngu?i no d?n lu?t m khng chia du?c l thua.
MINIMAX
Khng gian tr?ng thi c?a tr choi du?c pht tri?n ton b?, cc node l du?c gn gi tr? 1 n?u l MAX th?ng v 0 n?u l MIN th?ng.
V?i m?t node b?t k? n?u thu?c l?p MAX gn cho n gi tr? l?n nh?t c?a cc node con. N?u thu?c l?p MIN gn cho n gi tr? nh? nh?t c?a cc node con.
103. Minimax bi ton que dim
104. Minimax v?i d? su gi?i h?n Minimax nhu d xt bu?c ph?i c ton b? khng gian tr?ng thi d du?c tri?n khai d? c th? gn tr? cho cc nt l v tnh ngu?c l?i ? Khng kh? thi v?i cc bi ton l?n v khng gian tr?ng thi l qu l?n.
? Gi?i h?n khng gian tr?ng thi l?i theo m?t d? su no d v gi?i h?n cc node con theo m?t qui t?c no d.
y l chi?n lu?c thng thu?ng c?a cc ngu?i choi c?: kh? nang tnh tru?c bao nhiu nu?c.
Khi d ta ch? tri?n khai cc nt con d?n d? su gi?i h?n.
nh gi cho cc nt ny nhu l nt l b?ng m?t hm lu?ng gi Heuristic.
p d?ng chi?n lu?c minimax cho vi?c dnh gi cc nt c?p trn.
K? thu?t ny g?i l nhn tru?c K bu?c v?i K la d? su gi?i h?n.
105. V d?: Bi ton Tic Tac Toa Hm lu?ng gi heuristic E(n) = X(n) O(n) v?i
X(n) s? kh? nang th?ng c?a qun X.
O(n) s? kh? nang th?ng c?a qun O
106. V d?: Bi ton Tic Tac Toa
107. ? ph?c t?p c?a gi?i thu?t SSS ? ph?c t?p tnh theo h? s? r? nhnh.
Xt bi ton c h? s? r? nhnh trung bnh l B, d? su trung bnh c?a solution path l D . V?i T l s? tr?ng thi d du?c xt qua d? tm ra l?i gi?i th ta c
T= (B +B2 + B2 +.+BD)/(B-1)
T s? r?t l?n d?i v?i cc v?n d? th?c t?.
Ph?i dng Heuristic d? gi?i h?n d? ph?c t?p c?a gi?i thu?t b?ng cch gi?m s? tr?ng thi ph?i di qua.
Tuy nhin hm Heuristic t?t th l?i di h?i yu c?u tnh ton nhi?u ? Ph t?n cho tnh ton tang cao.
108. Chuong 5: H? LU?T SINH Production system Tm ki?m d? qui
H? lu?t sinh: ?nh nghia v ?ng d?ng
Tm ki?m trn h? lu?t sinh
109. ?c tnh d? li?u v di?u khi?n c?a SSS Cc d?c tnh c?a gi?i thu?t SSS:
L?i gi?i l m?t PATH t? di?m START d?n di?m GOAL
Tm ki?m l s? ki?m tra c h? th?ng cc du?ng d?n d?n GOAL
Backtracking cho php gi?i thu?t ph?c h?i khi di vo m?t nhnh khng c dp n.
Cc danh sch s? gi? cc tr?ng thi dang xem xt:
Danh sch Open: cho php h? th?ng backtrack v? cc tr?ng thi chua du?c xt.
Danh sch Close: cho php h? th?ng ki?m tra s? quay vng trnh l?p v t?n
Dng STACK cho DFS, QUEUE cho BFS v dng PRIORITY QUEUE cho BFS.
110. Tm ki?m d? qui T?i sao??? Tm ki?m d? qui l gi?i thu?t tm ki?m trn SSS v?i cc d?c tnh:
Ng?n g?n xc tch hon
Ti?p c?n c?a gi?i thu?t t? nhin hon
H?p nh?t v?i phuong th?c hi?n th?c c?a Logic v? t?
Cc gi?i thu?t tm ki?m d? qui chnh:
Tm ki?m d? qui Recursive Search (RS)
Tm ki?m theo m?u Pattern Directed Search (PDS)
Cc gi?i thu?t tm ki?m d? qui du?c s? d?ng r?ng r?i trong cc shell c?a cc H? chuyn gia (Expert System).
Pattern Directed Search l n?n t?n c?a PROLOG
111. Th? no l d? qui? ? qui l s? d?nh nghia m?t d?i tu?ng b?ng cch s? d?ng chnh d?i tu?ng d Ton h?c
? qui du?c dng d? d?nh nghia v phn tch cc c?u trc d? li?u cung nhu cc th? t?c x? l trong ngnh my tnh.
M?t th? t?c d? qui bao g?m:
Thnh ph?n d? qui, trong d th? t?c g?i chnh n d? l?p l?i chu?i cc thao tc.
Thnh ph?n d?ng dng d? d?ng qu trnh d? qui v t?n. (l?p v t?n)
Hai thnh ph?n ny t?n t?i d?ng th?i trong t?t c? cc d?nh nghia d? qui cung nhu gi?i thu?t d? qui.
? qui l m?t c?u trc di?u khi?n d? li?u t? nhin cho nh?ng c?u trc khng xc d?nh s? ph?n t? c? d?nh: list, tree, v d? th?.
112. Th? t?c d? qui v d? Function Member(item, list);
begin
if List r?ng then return (Fail)
else
if Item = ph?n t? d?u c?a list then return (succes)
else
begin
Tail:= List \ ph?n t? d?u;
member (item, Tail);
end
end; ? qui c d?y d? tnh nang c?a cc c?u trc di?u khi?n truy?n th?ng nhu Loop v r? nhnh?m?i chuong trnh vi?t du?c b?ng c?u trc truy?n th?ng d?u c th? vi?t d? qui.
? qui thch h?p bi?u di?n cc c?u trc ton h?c ? thu?n ti?n trong vi?c ki?m tra tnh dng d?n c?a gi?i thu?t d? qui.
Cng th?c d? qui cung thu?ng du?c dng trong vi?c sinh v ki?m tra chuong trnh t? d?ng.
? qui l cng c? t? nhin v m?nh m? cho hi?n th?c cc chi?n lu?c gi?i quy?t v?n d? c?a AI.
113. Gi?i thu?t DFS d? qui - DFS Function Depth_First_Search;
Begin
if Open r?ng then return (fail);
Current_state := ph?n t? d?u tin c?a open;
If (current_state l m?c tiu) then return (Success)
else begin
open:=ph?n dui c?a open;
Closed := Closed + current_state;
for m?i ph?n t? con Y c?a current_state do
if not (Y in close) and not (Y in open) then thm Y vo d?u c?a Open;
End;
depth_first_search;
End;
114. Pattern-Directed Search (PDS) Cc gi?i thu?t Search d tm hi?u v Recursive Seach khng trnh by cch bi?u di?n m?t tr?ng thi trong khng gian tr?ng thi cung nhu cch sinh cc tr?ng thi m?i.
Pattern-Directed Search l m?t gi?i thu?t search d? quy dng Logic V? t? d? hi?n th?c vi?c sinh cc tr?ng thi m?i.
Paterm-Directed Search xu?t pht t? goal v cc modus ponen d?ng q(x)->p(x) d? chuy?n tr?ng thi. Cc modus ponen ny g?i l cc lu?t sinh.
Gi?i thu?t: Xu?t pht t? goal P, p d?ng m?t gi?i thu?t d? tm cc rule v?i P ? v? ph?i , sau d xem v? tri Q l subgoal. ? quy v?i Q cho d?n khi Qx l m?t s? ki?n trong kho tri th?c.
S? ki?n (FACT) trong kho tri th?c?????
115. Gi?i thu?t PDS Function Pattern_search(current_goal);
Begin
If current_goal c trong closed then retuen fail
else thm current_goal vo trong closed;
while cn trong database cc rule hay fact chua xt
begin case
current_goal trng v?i fact:
return(success);
current_goal l m?t php h?i:
begin
for m?i thnh ph?n h?i Pi do
pattern_search(Pi); If t?t c? cc h?i d?u success
then return success else return fail.
end;
Current_goal l v? ph?i m?t rule:
begin
p d?ng cc thnh ph?n vo v? tri Q.
if pattern_search(Q) then return success else return fail;
end;
end; /* case
Return fail;
End;
116. Gi?i thu?t PDS PDS dng cc rule v thnh ph?n h?i d? sinh cc tr?ng thi con.
Tch b?ch qu trnh di?u khi?n c?a gi?i thu?t v d? li?u c?a gi?i thu?t
? Cng gi?i thu?t ch? c?n thay d?i database : Fact & Rule ta s? p d?ng cho cc bi ton khc nhau.
?Xy d?ng cc shell v c th? v?n hnh cho cc h? th?ng khc nhau b?ng cch thay d?i Database.
? don gi?n ho gi?i thu?t chua gi?i quy?t ? m?c d? c cc bi?n trong cc rule. V d? P(x)^Q(x) ch? tha khi P v Q cng th?a v?i cng gi tr? X.
Cc php ?, v,.. cung chua gi?i quy?t trong gi?i thu?t ny.
117. V d?: Bi ton m di tu?n ?c t? bi ton: tm du?ng di cho con m qua t?t c? cc trn bn c?. V d? v?i bn c? 3x3.
118. Gi?i thu?t PDS d?y d? Function Pattern_search(current_goal);
Begin
If current_goal c trong Closed then return fail else thm current_goal vo Closed;
while cn cc rule hay fact chua xt
begin
case
current_goal trng v?i fact: return(success);
current_goal l negated(?p):
begin
if pattern_search(p) then return fail
else return{}
end;
current_goal l m?t php h?i:
begin
for m?i thnh ph?n h?i Pi do
if not (pattern_search(Pi)) the return fail else thay th? t?t c? cc bi?n cho cc thnh ph?n h?i khc. If t?t c? cc h?i d?u success then return cc thnh ph?n h?i else return fail.
end;
current_goal l php tuy?n:
begin
repeat cho m?i thnh ph?n tuy?n Vi;
until (pattern_search(Vi) or (h?t thnh ph?n h?i)
if pattern_search (Vi) then return cc thay th? else return fail;
end;
Current_goal l v? ph?i m?t rule:
begin
p d?ng cc thnh ph?n vo v? tri Q.
if pattern_search(Q) then return k?t h?p c?a Current_goal v cc thay th? c?a Q else return fail;
end; end; /* case*/
return fail; End;
119. H? Lu?t Sinh Production System Khi ni?m: H? lu?t sinh l m?t m hnh tnh ton quan tr?ng trong cc bi ton tm ki?m cung nhu m ph?ng cch gi?i quy?t v?n d? c?a con ngu?i trong linh v?c ?ng d?ng AI.
?nh nghia: H? lu?t sinh l m?t m hnh tnh ton cung c?p co ch? di?u khi?n Pattern_directed trong qu trnh gi?i quy?t v?n d? (Proplem solving process).
C?u trc h? lu?t sinh bao g?m 3 thnh ph?n:
Production rules ( T?p lu?t s?n sinh)
Working memory (Vng nh? lm vi?c)
Recognize-action control (B? di?u khi?n nh?n d?ng v hnh d?ng)
120. ?nh nghia (tt) Production Rule Production rules: l m?t t?p cc lu?t s?n sinh du?c d?c t? d?ng:
Condition Action (di?u ki?n hnh d?ng)
M?t lu?t l m?t m?t xch c?a kho tri th?c gi?i quy?t v?n d?. Kho tri th?c l m?t database c?a cc production rules.
Thnh ph?n Condition: l m?t m?u (pattern) dng xc d?nh di?u ki?n p d?ng c?a rule cho m?t v?n d? tuong ?ng.
Thnh ph?n action: m t? bu?c gi?i quy?t v?n d? tuong ?ng s? du?c th?c hi?n. y l ph?n s? tc d?ng ln hi?n tr?ng c?a khng gian tm ki?m.
121. ?nh nghia (tt) Working memory Working memory ch?a nh?ng d?c t? tr?ng thi hi?n t?i c?a qu trnh suy lu?n. Chng du?c luu tr? nhu l t?p cc m?u.
Nh?ng d?c t? ny l cc m?u d? so trng v?i cc condition c?a cc production rules.
Khi m?t production rule du?c so trng ph?n condition th ph?n action c?a n c th? du?c p d?ng, v ph?n action ny du?c xy d?ng d?c th d? tc d?ng tr?c ti?p ln working memory.
Working memory du?c kh?i t?o b?ng tr?ng thi b?t d?u c?a v?n d? c?n gi?i quy?t.
Working memory di?n t? hi?n tr?ng c?a v?n d? c?n suy lu?n
122. ?nh nghia (tt) Recognize-action y l c?u trc di?u khi?n dng trong production system. Quy trnh ho?t d?ng c?a Recognize -Action
123. Cc v?n d? khc Ch?n l?a Conflict d? th?c hi?n
C th? ch?n b?ng cch don gi?n hay p d?ng cc chi?n lu?c l?a ch?n heurictic ? ?ng d?ng meta knowledge.
N?u g?i chi?n lu?c heuristic ch?n conflict l meta knowledge th knowledge thu?ng ? du trong h? th?ng?
Cc h? lu?t sinh don thu?n khng cung c?p co ch? d? quay lui khi vi?c p d?ng cc action lm cho working memory thay d?i d?n d?n lc khng cn production rule no c th? p d?ng du?c? H? th?ng s? d?ng.
C?n cung c?p co ch? backtracking (Thu?ng dng UNDO). Tuy nhin c?n ch d? trnh l?p vng.
124. V d?: bi ton 8 Puzzle Working Memory
125. i?u khi?n tm ki?m trong h? lu?t sinh Chi?n lu?c Data-Driven / Goal-Driven:
Data-Driven: b?t d?u v?i problem trong working memory, matching cc condition trong production rule ? conflict ? p d?ng cc action ? thay d?i working memory. L?p l?i cho d?n khi d?t du?c goal state.
Goal-Driven: B?t d?u v?i m t? goal trong working memory, matching v?i cc k?t qu? c?a Action ? sinh t?p cc condition? dua cc condition vo trong working memory. L?p l?i cho d?n khi working memory ch?a FACT.
i?u khi?n qua c?u trc rule: Dng cc bi?n d?i tuong duong c?a cc bi?u th?c trong rule d? di?u khi?n qu trnh tm ki?m.
i?u khi?n b?ng s? phn tch cc Conflict: Cc conflict c th? du?c ch?n l?a thng qua cc Heuristic. p d?ng cc meta knowledge trong vi?c ch?n conflict. V d?:
Refraction: Khi m?t rule d du?c p d?ng, n s? khng du?c dng n?a cho d?n khi thnh ph?n trng l?p v?i rule cu trong working memory du?c thay d?i.
Recency: Ch?n rule c ph?n condition match v?i ph?n m?i thm vo working memory. Theo du?i m?t hu?ng tri?n khai.
Specificity: Rule no cng du?c d?c t? chi ti?t cng du?c uu tin cao.
126. Cc uu di?m c?a H? lu?t sinh H? lu?t sinh l khung lm vi?c t?ng qut d? th?c thi cc gi?i thu?t tm ki?m. V?i d?c tnh don gi?n, d? s?a d?i, v linh d?ng, h? lu?t sinh du?c dng nhu m?t cng c? quan tr?ng d? xy d?ng cc h? chuyn gia v cc ?ng d?ng AI khc
Cc uu di?m c?a H? lu?t sinh:
Tch b?ch gi?a Tri th?c & i?u khi?n:
i?u khi?n: n?m trong chu trnh Recognize-Action
Tri th?c: du?c ch?a d?ng trong b?n thn cc lu?t sinh.
Cung c?p kh? nang c?p nh?t tri th?c m khng c?n di?u ch?nh chuong trnh. Thay d?i m chuong trnh m khng ?nh hu?ng d?n t?p lu?t sinh.
D? dng p d?ng trong tm ki?m trn khng gian tr?ng thi. Cc state c?a working memory l cc node. Cc production rule l cc chuy?n d?i gi?a cc tr?ng thi (co ch? sinh cc tr?ng thi m?i)
Tnh d?c l?p c?a cc lu?t sinh.
Kh? nang p d?ng heuristic cho vi?c di?u khi?n qu trnh ho?t d?ng.
Theo di v gi?i thch qu trnh ho?t d?ng
?c l?p v?i ngn ng? & c th? dng nhu k? thu?t m ph?ng gi?i php c?a ngu?i.
127. Chuong 6: H? CHUYN GIA (ES) Gi?i thi?u v? h? chuyn gia
M hnh h? chuyn gia: d? trn lu?t, d?a trn frame
Pht tri?n m?t h? chuyn gia
128. N?i dung. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia.
?nh nghia, kh? nang ?ng d?ng.
C?u trc, cc d?c trung co b?n c?a ES.
Bi?u di?n tri th?c.
Cc k? thu?t suy lu?n.
Kh?o st m?t vi h? chuyn gia d c.
XCON: ES tr? gip c?u hnh h? th?ng my tnh c?a DEC
MYCIN: ES chu?n don b?nh nhi?m trng mu.
H? chuyn gia d?a trn lu?t.
Ki?n trc, thi?t k?.
Uu - nhu?c di?m.
H? chuyn gia d?a vo Frame.
Ki?n trc, thi?t k?.
Uu - nhu?c di?m.
129. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia. ?nh nghia:
H? chuyn gia l m?t chuong trnh du?c thi?t k? d? theo m hnh c kh? nang gi?i quy?t v?n d? c?a chuyn gia con ngu?i.
So d? kh?i co b?n:
130. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia. Co s? tri th?c:
? Dng d? ch?a tri th?c trong m?t linh v?c no d, tri th?c ny do chuyn gia con ngu?i chuy?n giao.
? N bao g?m: cc khi ni?m co b?n, cc s? ki?n, cc lu?t v quan h? gi?a chng.
V d?:
- Tri th?c v? b?nh nhi?m trng mu do cc bc si chuyn khoa ny chuy?n giao.
- Tri th?c v? chi?n lu?c d?u tu do cc nh c? v?n d?u tu chuy?n giao.
- Tri th?c v? s? di?n d?ch d? li?u kh?o st d?a v?t l do cc k? su d?a ch?t chuy?n giao.
- ?
131. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia. ?ng co suy lu?n:
L b? x? l cho tri th?c, du?c m hnh sao cho gi?ng v?i vi?c suy lu?n c?a chuyn gia con ngu?i. B? x? l ny lm vi?c d?a trn thng tin m ngu?i dng m t? v? v?n d?, k?t h?p v?i CSTT, cho ra k?t lu?n hay d? ngh?.
T?o sao ph?i xy d?ng ES ?
Chuyn gia con ngu?i l ti nguyn qu gi cho nhi?u t? ch?c. H? c th? gi?i quy?t nh?ng v?n d? kh, hi?u qu?,. V?y c gi tr? khng khi chng ta xy d?ng m?t chuong trnh c kh? nang nhu chuyn gia con ngu?i ?M?t s? m?t no d cn c th? hon h?n. Xem b?ng so snh sau:
132. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia. B?ng so snh:
Tiu ch CG con ngu?i ES.
1. S?ng dng TG. hnh chnh M?i lc.
2. V? tr C?c b? M?i noi.
3. An ton khng th? thay th? C th? thay th?.
4. C th? ch?t C Khng.
5. Hi?u su?t Thay d?i H?ng s?.
6. T?c d? Thay d?i H?ng s? (thu?ng nhanh hon)
7. Chi ph Cao C th? c? g?ng.
133. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia. ? Vi l do d? pht tri?n ES thay cho chuyn gia con ngu?i:
? T?o cho tnh chuyn gia s?n dng ? m?i noi, m?i lc.
? T? d?ng ho cc cng vi?c di h?i chuyn gia.
? Cc chuyn gia dang ngh? huu hay chuy?n d?n noi khc C?n thay th?.
? Thu chuyn gia v?i chi ph qu l?n.
? Tnh chuyn gia c?n thi?t trong cc mi tru?ng lm vi?c khng thn thi?n, ? d h?i m?t ES s? nhanh hon m?t chuyn gia con ngu?i.
? Pht tri?n ES d? tr? gip cho chuyn gia con ngu?i.
134. Gi?i thi?u v? h? chuyn gia. Cc ki?u v?n d? thu?ng du?c gi?i quy?t b?i ES:
? i?u khi?n:
? Thi?t k?:
? Chu?n don:
? D?y h?c:
? Di?n d?ch:
? Gim st:
? Ho?ch d?nh:
? D? don:
? L?a ch?n:
? M ph?ng:
135. C?u trc c?a ES. C?u trc c?a ES:
ES m ph?ng kh? nang gi?i quy?t v?n d? c?a chuyn gia con ngu?i. Do v?y, chng ta c?n xem xt cch th?c gi?i quy?t c?a chuyn gia con ngu?i, d? t? d m ph?ng.
136. C?u trc c?a ES. ? Cch gi?i quy?t v?n d? ? ES:
137. C?u trc c?a ES. CSTT:
L m?t b? ph?n c?a ES nh?m ch?a tri th?c c?a linh v?c.
? ES ch?a tri th?c c?a chuyn gia con ngu?i trong m?t b? ph?n du?c g?i l CSTT. ? c tri th?c ny, ngu?i k? su tri th?c ph?i thu th?p tri th?c t? chuyn gia con ngu?i r?i m ho vo CSTT cch th?c m ho s? du?c d? c?p trong ph?n k? thu?t bi?u di?n tri th?c.
? M?t trong cc cch tiu bi?u d? bi?u di?n l dng lu?t, nhu sau:
RULE 1:
IF Xe car khng th? kh?i d?ng du?c
THEN V?n d? trong h? th?ng di?n
RULE 2:
IF V?n d? trong h? th?ng di?n
AND i?n th? AC-quy nh? hon 10Volt
THEN l?i t?i b? AC-quy
138. C?u trc c?a ES. B? nh? lm vi?c:
L b? ph?n c?a ES dng d? ch?a cc s? ki?n c?a v?n d?. Cc s? ki?n ny c th? do ngu?i dng nh?p vo lc d?u hay do ES sinh ra trong qu trnh lm vi?c.
- V?i ES dng cho nhi?u ngu?i cng th b? nh? lm vi?c thu?ng phn nhm theo phin lm vi?c (session) c?a ngu?i dng. l tru?ng h?p m?t ES chung cho nhi?u ngu?i dng t? xa.
- Nhi?u ES cung t?n d?ng cc thng tin du?c ch?a trong cc ngu?n ngoi nhu: CSDL, b?ng tnh, sensor,ES s? t?i thng tin ny vo b? nh? lm vi?c d?u m?i session hay khi c?n thi?t.
139. C?u trc c?a ES. ?ng co suy lu?n:
L b? x? l trong h? chuyn gia, l nhi?m v? so trng cc s? ki?n du?c ch?a trong b? nh? lm vi?c v?i tri th?c du?c ch?a trong CSTT nh?m d?n ra k?t lu?n cho v?n d?.
? Tiu bi?u, n?u CSTT c ch?a lu?t, ES s? tm ra lu?t m cc tin d? c?a lu?t so trng v?i cc s? ki?n du?c ch?a trong b? nh? lm vi?c, lc d ES s? thm cc k?t lu?n c?a lu?t d vo b? nh? lm vi?c, r?i ti?p t?c tm ra s? so trng khc gi?ng nhu nguyn l ho?t d?ng c?a h? lu?t sinh.
? V d?: Gi? s? CSTT ch? v?i hai lu?t nu trn
Bu?c 1:
ES: C ph?i xe car khng kh?i d?ng du?c ?
Ngu?i dng: ng.
140. C?u trc c?a ES. Ch thch: Ngu?i dng tr? l?i ng, nn ES thm vo b? nh? lm vi?c s? ki?n d? m t?:
Xe car khng th? kh?i d?ng du?c
?ng co suy di?n c?a ES lm nhi?m v? so trng, nh?n th?y RULE 1 c th? so trng du?c, nn n thm vo b? nh? lm vi?c ph?n k?t lu?n c?a RULE 1, d l:
V?n d? trong h? th?ng di?n
Bu?c 2:
ES: C ph?i di?n Ac-quy du?i 10 Volt?
Ngu?i dng: ng.
Ch thch: Ngu?i dng tr? l?i ng, nn ES thm vo b? nh? lm vi?c s? ki?n d? m t?:
i?n th? Ac-quy nh? hon 10Volt
?ng co suy di?n c?a ES lm nhi?m v? so trng, nh?n th?y RULE 2 c th? so trng du?c, nn n thm vo b? nh? lm vi?c ph?n k?t lu?n c?a RULE 2, d l:
l?i t?i b? Ac-quy phin lm vi?c cung k?t thc v CSTT ch? g?m hai lu?t trn.
141. C?u trc c?a ES. Ti?n ch gi?i thch.
M?t trong cc di?m n?i b?t c?a ES l kh? nang gi?i thch v? suy lu?n c?a n. ES cn c m?t kh?i co b?n n?a trong c?u trc c?a n d l: kh?i ti?n ch gi?i thch. V?i kh?i ny ES c th? cung c?p cho ngu?i dng cc kh? nang gi?i thch:
- T?i sao ES l?i h?i cu h?i no d. (WHY)
- B?ng cch no ES c th? suy ra k?t lu?n no d. (HOW)
Kh?i ti?n ch gi?i thch thu?n ti?n cho c? ngu?i pht tri?n ES v ngu?i dng. Ngu?i pht tri?n c th? nh? d khm ph cc l?i trong tri th?c c?a ES. Ngu?i th c th? yn tm hon khi nh?n m?t k?t lu?n no d, khng c?n thi?t ph?i quan tm v?i c?u trc tri th?c c?a ES.
? Gi?i thch b?ng cch no (HOW)
Ngoi ch?c nang cung c?p cho ngu?i dng k?t qu? suy lu?n cu?i cng, ES cng c th? cung c?p n d?t d?n k?t lu?n b?ng cch no.
142. C?u trc c?a ES. Kh? nang gi?i thch b?ng cch no r?t quan tr?ng v?i ES, n lm cho ES khc v?i cc chuong trnh truy?n th?ng. Cc chuong trnh truy?n th?ng lm vi?c trn cc bi ton du?c d?nh nghia t?t, k?t qu? c?a chuong trnh d du?c ki?m nghi?m tru?c khi chuy?n giao. ES lm vi?c trn cc bi ton thi?u nhi?u thng tin, th?m ch tri th?c cn c th? c?p nh?t khi ES d du?c tri?n khai chnh v v?y m k?t lu?n c?a n ph?i du?c gi?i thch b?ng cch no d? cho k?t qu? cu?i cng c gi tr? hon.
V d?: trong phin lm vi?c c?a ES ni trn.
ES: l?i t?i b? Ac-quy.
Ngu?i dng: HOW
ES: B?i v, khi xe c?a b?n khng kh?i d?ng du?c, ti cho r?ng d c v?n d? trong h? th?ng di?n. M?i l?n, ti th?y di?n th? c?a ac-quy du?i 10 volt, ti bi?t r?ng ac-quy d hu.
- Kh? nang gi?i thch HOW c?a ES c th? th?c hi?n du?c b?ng cch cho php n theo v?t cc lu?t m n d s? d?ng vo suy lu?n.
143. C?u trc c?a ES. ? Gi?i thch t?i sao (WHY)
kh? nang c?a ES cung c?p cch gi?i thch: t?o sao n l?i h?i m?t cu h?i no d. V?i kh? nang ny, ngu?i dng cung c th? theo v?t du?c lu?ng suy lu?n c?a ES v yn tm hon v?i k?t qu?.
V d?: trong phin lm vi?c v?i ES ni trn.
ES: C ph?i xe car khng kh?i d?ng du?c ?
Ngu?i dng: WHY
ES: N?u ti bi?t r?ng xe car khng kh?i d?ng du?c, th ti thu?ng cho r?ng c v?n d? trong h? th?ng di?n.
Khi chng ta h?i WHY, ES thu?ng dp tr? b?ng cch m t? ci g m n c th? k?t lu?n t? cu tr? l?i. H?u h?t cc ES thu?ng dp tr? b?ng cch hi?n lu?t m n dang quan tm.
144. C?u trc c?a ES. Giao di?n ngu?i dng:
Giao di?n cung l m?t thnh ph?n quan tr?ng c?a ES, n gip cho ES c th? d?t cu h?i v?i ngu?i dng v nh?n v? cu tr? l?i chnh xc. Yu c?u cao nh?t cho giao di?n l c kh? nang cung c?p cch h?i dp tuong t? nhu gi?a ngu?i - v?i - ngu?i.
Khi hi?n th?c h? th?ng, v nh?ng h?n ch? c?a k? thu?t hi?n t?i nn ngu?i thi?t k? ph?i nghi d?n nh?ng hnh th?c giao ti?p sao cho ti?n l?i, tuy chua th?t gi?ng v?i ngu?i- ngu?i. C? th?, c th? dng giao di?n d? h?a , d?ng menu ch?n, pht m cu h?i, cung c?n ph?i tnh d?n kh? nang dng web nhu mi tru?ng tuong tc.
145. Cc d?c trung co b?n c?a ES. Phn tch tri th?c v di?u khi?n.
d? c?p trong h? lu?t sinh. y cung l d?c di?m phn bi?t gi?a chuong trnh truy?n th?ng v ES.
Hy so snh kh? nang thay d?i tri th?c c?a v?n d? gi?a hai lo?i chuong trnh ni trn.
S? h?u tri th?c chuyn gia.
ES c ch?a tri th?c c?a linh v?c trong CSTT. Nh? c tri th?c m n c gi tr?. ?c bi?t l tri th?c ny c th? du?c nhn ra thnh nhi?u b?n, c th? c?p nh?t trong khi h? th?ng d du?c tri?n khai.
Tnh chuyn gia trong linh v?c h?p.
Cung gi?ng nhu chuyn gia con ngu?i, ES du?c pht tri?n nh?m vo m?t linh v?c h?p. i?u ny cung d? hi?u, v l do: trong linh v?c h?p d s? lu?ng tri th?c cung nh? hon, v gip cho ngu?i thi?t d? dng qu?n l hon, d? dng th? nghi?m chi?n lu?c di?u khi?n trong d?ng co suy di?n. Ngu?i thi?t thu?ng chia tri th?c theo t?ng m?ng nhu hnh sau d? qu?n l n.
146. Cc d?c trung co b?n c?a ES.
147. Cc d?c trung co b?n c?a ES. Suy lu?n trn k hi?u.
Chng ta c th? dng k hi?u d? th? hi?n tri th?c cho ES. Chnh v v?y m c th? t?n d?ng du?c cc gi?i thu?t trn k hi?u d? tri th?c th?c, nhu cc gi?i thu?t d d? c?p trong chuong 2 ph?n php ton v? t?.
Suy lu?n c heuristic
Chuyn gia con ngu?i c th? t? kinh nghi?m c?a mnh d? d?n ra cch gi?i quy?t v?n d? hi?u qu? hon, v d?:
Khi chu?n don xe, h? c th? gi? thi?t cch lm:
- Lun lun ki?m tra lu?t v? h? th?ng di?n tru?c cc lu?t khc.
Hay m?t bc si chuyn khoa c th? gi? thi?t:
- N?u nghi ng? b? ung thu, th ki?m tra dng h? tru?c.
? c th? hi?n th?c trong ES, ngu?i thi?t k? c?n ph?i c cch dnh gi th? t? uu tin c?a cc lu?t, d? t? m?t ng? c?nh no d c th? ch?n m?t lu?t c l nh?t d? b?t d?u.
148. Cc d?c trung co b?n c?a ES. Cho php suy lu?n khng chnh xc.
ES c m?t kh? nang r?t m?nh d l: n c th? lm vi?c v?i cc v?n d? dang thi?u thng tin, hay c nhung h?n t?p, khng r rng. Cung gi?ng nhu tru?ng h?p: m?t ekip bc si dang ph?i c?u m?t b?nh nhn h?p h?i, lc d h? khng cn k?p th?i gian d? lm t?t c? cc xt nghi?m c?n thi?t. Khi thi?u thng tin nhu v?y h? dnh ti?n hnh nh?ng cch c l nh?t theo h?. Chng ta cung c th? hi?n th?c ES c tnh ch?t d b?ng cch dua vo nh?ng lu?t tuong ?ng v?i tnh hu?ng thi?u thng tin d? d?ng co suy di?n v?n d?ng.
B? gi?i h?n vo v?n d? gi?i quy?t.
Khng ph?i m?i v?n d? d?u c th? gi?i quy?t b?i ES. C? th?, n?u linh v?c chng mu?n xy d?ng ES hi?n t?i chua c, chua c?n m?t chuyn gia con ngu?i th vi?c xy d?ng ES kh m thnh cng.
Gi?i quy?t cc v?n d? c d? ph?c t?p v?a ph?i.
N?u v?n d? qu kh, yu c?u chuyn gia con ngu?i d?n vi gi?, c?n thi?t nghi d?n kh? nang chia thnh nhi?u bi ton con tuong ?ng m?i ES.
149. Cc d?c trung co b?n c?a ES. C kh? nang b? l?i.
Gi?ng nhu chuyn gia con ngu?i ES c kh? nang b? l?i. Chnh v v?y, c?n thi?t dua vo kh? nang ph?c h?i l?i l?i cho ES ES c kh? nang luu v?t qu trnh suy lu?n, n?u n dua ra m?t k?t lu?n m ngu?i dng ki?m nghi?m v?i th?c t? c sai v bo cho ES, lc d n ph?i c kh? nang ghi nh?n v theo du?i m?t hu?ng suy lu?n khc.
d?c di?m ny khng xu?t hi?n trong cc chuong trnh truy?n th?ng, nhung d?ng v?i k?t lu?n lo?i chuong trnh d t?t hon. M?i lo?i c nh?ng d?c di?m ring nhu b?ng so snh sau:
CT truy?n th?ng ES
X? l s? X? l k hi?u.
Gi?i thu?t Heuristic
Tch h?p thng tin+ di?u khi?n Tch b?ch thng tin+ di?u khi?n
Kh thay d?i d? thay d?i.
Thng tin chnh xc Thng tin khng ch?c ch?n.
Giao di?n l?nh di?u khi?n H?i tho?i + gi?i thch.
K?t qu? cu?i cng d? ngh? + gi?i thch
T?i uu C th? ch?p nh?n.
150. Cng ngh? tri th?c. Qu trnh g?m cc giai do?n nhu hnh bn.
M?t s? d?nh nghia:
? Cng ngh? tri th?c: L qu trnh xy d?ng ES.
? Thu th?p tri th?c: L qu trnh thu th?p, t? ch?c v nghin c?u tri th?c.
151. Cc nhn t? trong m?t d? n ES Cc nhn t? chnh:
? Chuyn gia linh v?c.
? K? su tri th?c
? Ngu?i dng s?n ph?m Cc yu c?u cho m?i nhn t?:
Chuyn gia linh v?c:
? C tri th?c chuyn gia
? C k? nang gi?i quy?t v?n d? hi?u qu?
? C th? chuy?n giao tri th?c
? Khng ch?ng d?i (thn thi?n).
K? su tri th?c:
? C k? nang v? cng ngh? tri th?c
? C k? nang giao ti?p t?t.
? C th? lm cho v?n d? du?c gi?i quy?t b?i ph?n m?m.
? C k? nang l?p trnh h? chuyn gia.
Ngu?i dng s?n ph?m:
? C th? tr? gip thi?t k? giao di?n cho ES.
? C th? tr? gip vi?c thu th?p tri th?c.
? C th? tr? gip trong qu trnh pht tri?n ES.
152. Cc k? thu?t suy lu?n Suy lu?n: l qu trnh lm vi?c v?i tri th?c, s? ki?n, chi?n lu?c gi?i ton d? d?n ra k?t lu?n.
B?n suy lu?n nhu th? no?
153. Uu nhu?c di?m c?a m?i k? thu?t Uu di?m:
? Lm vi?c t?t v?i bi ton c b?n ch?t: gm thng tin v sau d tm xem c th? suy ra ci g t? thng tin d.
? C th? d?n ra r?t nhi?u thng tin ch? t? m?t t s? ki?n ban d?u.
? Thch h?p cho m?t s? v?n d? nhu: ho?ch d?nh, gim st, di?u khi?n, di?n d?ch.
Nhu?c di?m:
? Khng c cch d? nh?n th?y tnh quan tr?ng c?a t?ng s? ki?n. H?i nhi?u cu h?i th?a, v di lc ch? c?n m?t vi s? ki?n l cho ra k?t lu?n.
? C th? h?i nh?ng cu h?i khng lin quan g nhau chu?i cu h?i khng an nh?p nhau.
VD:
- B?n c thn nhi?t cao ?
- B?n d?n VN d lu r?i ?
-
154. Uu nhu?c di?m c?a m?i k? thu?t Uu di?m:
? Lm vi?c t?t v?i bi ton c b?n ch?t: thnh l?p gi? thi?t , sau d tm xem c th? ch?ng minh du?c khng.
? Hu?ng d?n m?t goal no, nn h?i nh?ng cu h?i c lin quan nhau.
? Ch? kh?o st CSTT trn nhnh v?n d? dang quan tm.
? T?t cho cc v?n d?: chu?n don, k toa, g? r?i. Nhu?c di?m:
? Lun hu?ng theo dng suy lu?n d?nh tru?c th?m ch c th? d?ng v r? sang m?t goal khc.
? Gi?i quy?t: dng meta-rule d? kh?c ph?c.
Meta-rule: dng d? hu?ng khng gian tri th?c du?c kh?o st sang m?t vng khc.
155. Kh?o st ES: MYCIN Gi?i thi?u:
? L ES v? linh v?c chu?n don b?nh nhi?m trng nhu.
? u?c pht tri?n vo kho?ng nam 1970, t?i d?i h?c Standford
? L thu?c do cho nhi?u ES d?a trn lu?t sau ny.
? u?c vi?t trn ngn ng? INTERLISP, m?t nhnh c?a LISP.
? Ngu?i ta t? MYCIN, tu?c b? ph?n CSTT c?a n d? du?c m?t h? th?ng EMYCIN (empty MYCIN), dng d? pht tri?n cc ES khc. Cc d?c di?m chnh:
? S? d?ng k? thu?t suy lu?n li.
? C kh? nang phn tch tri th?c v di?u khi?n.
? C tch h?p Meta-rule.
? C th? dng khi thi?u thng tin hay thng tin khng chnh xc.
? C kh? nang nh? du?c cc thng tin trong m?t phin lm vi?c v?i ngu?i b?nh c? th?.
? D? s? d?ng giao ti?p v?i bc si qua ti?ng anh.
? Cung c?p cc ch?c nang gi?i thch: WHY, HOW.
156. Kh?o st ES: MYCIN M?t phin lm vi?c c? th? v?i MYCIN
(Expert System. Author: John Durkin)
--- d du?c Vi?t ha.
? M?t vi thng tin v? b?nh nhn:
1. MYCIN: H? tn ?
USER: Jack Durkin.
2. MYCIN: Tu?i ?
USER: 24
3. MYCIN: Gi?i tnh ?
USER: Nam
4. MYCIN: Ch?ng t?c?
USER: CAUCASIAN
? MYCIN c? g?ng xc d?nh b?n ch?t ly nhi?m.
5. MYCIN: C b?t k? php c?y vi khu?n cho Jack Durkin lin qua d?n b?nh hi?n t?i?
USER: C
6. MYCIN: M?u v?t l?y t? du?
USER: CSF
7. MYCIN: Ngy, gi? th?c hi?n c?y?
USER: 7- July-7:00
.
MYCIN: G?n dy Jack Durkin c cc tri?u ch?ng nhu: chong vn, hn m khng?
USER: C.
.
157. Kh?o st ES: XCON Gi?i thi?u:
? L ES v? linh v?c hu?ng d?n c?u hnh cc h? th?ng my tnh c?a DEC tru?c khi xu?t xu?ng.
? u?c pht tri?n vo kho?ng nam 1980, t?i d?i h?c CMU
? u?c cng b? gi?m th?i gian c?u hnh cho m?i h? th?ng xu?ng cn 2 pht (so v?i 25 pht b?ng tay.). Ti?t ki?m vo kho?ng 25 tri?u $ cho m?i nam.
(Theo Expert System John Durkin)
158. H? chuyn gia d?a trn lu?t ?nh nghia:
L m?t chuong trnh my tnh, x? l cc thng tin c? th? c?a bi ton du?c ch?a trong b? nh? lm vi?c v t?p cc lu?t du?c ch?a trong CSTT, s? d?ng d?ng co suy lu?n d? suy ra thng tin m?i.
ES d?a trn lu?t: c n?n t?ng xy d?ng l h? lu?t sinh chuong tru?c.
ES d?a trn lu?t cung c nh?ng d?c trung co b?n nhu d nu trong ph?n tru?c cho cc ES t?ng qut, m?t vi d?c di?m:
? C CSTT ch?a cc lu?t.
? C b? nh? lm vi?c t?m th?i.
? C d?ng co suy lu?n.
? C m?t giao di?n d? giao ti?p v?i ngu?i dng, ngu?i pht tri?n.
? C ti?n ch gi?i thch.
? C kh nang giao ti?p v?i chuong trnh ngoi nhu: cc DBMS, x? l b?ng tnh,
159. H? chuyn gia d?a trn lu?t Ki?n trc: (nhu hnh sau)
Nguyn l ho?t d?ng tuong t? h? lu?t sinh d gi?i thi?u.
160. H? chuyn gia d?a trn lu?t Uu di?m
? Bi?u di?n tri th?c t? nhin: IF THEN.
? Phn tch tri th?c di?u khi?n.
? Tri th?c l t?p cc lu?t c tnh d?c l?p cao -> d? thay d?i, ch?nh s?a.
? D? m? r?ng.
? T?n d?ng du?c tri th?c heuristic.
? C th? dng bi?n trong lu?t, tri xu?t chuong trnh ngoi.
Nhu?c di?m
? Cc fact mu?n d?ng nh?t nhau, ph?i kh?p nhau hon ton ? Cc facts cng m?t nghia ph?i gi?ng nhau v? c php, ngn ng? t? nhin khng nhu v?y.
? kh tm m?i qua h? gi?a cc lu?t trong m?t chu?i suy lu?n, v chng c th? n?m r?i rc trong CSTT.
? C th? ho?t d?ng ch?m.
? Lm cho nh pht tri?n ph?i hnh chung m?i ci ? d?ng lu?t -? khng ph?i bi ton no cung c th? lm du?c nhu th? ny.
161. Chuong 7: BI?U DI?N TRI TH?C Bi?u di?n tri th?c trong AI: vai tr v ?ng d?ng
Cc k? thu?t bi?u di?n tri th?c:
Semantic network
Luu d? ph? thu?c khi ni?m
Frame
Script
162. Cc lu?c d? bi?u di?n tri th?c. ?nh nghia:
Bi?u di?n tri th?c l phuong php d? m ho tri th?c, nh?m thnh l?p co s? tri th?c cho cc h? th?ng d?a trn tri th?c (knowledge-based system).
163. Cc lu?c d? bi?u di?n tri th?c. Ch :
C?n phn bi?t: Lu?c d? bi?u di?n (scheme) v mi tru?ng hi?n th?c (medium), tuong t? nhu vi?c phn bi?t: c?u trc d? li?u (CTDL) v ngn ng? l?p trnh. V?i m?t lo?i CTDL, v d? nhu: B?n ghi (record), chng ta c hi?n th?c trong nhi?u ngn ng? nhu: Pascal, C,Tuong t?, v?i m?t lo?i lu?c d? no d chng ta c th? ch?n m?t trong cc NNLT d? hi?n th?c n.
Cc lo?i lu?c d? bi?u di?n:
? Lu?c d? logic.
Dng cc bi?u th?c trong logic hnh th?c ,nhu php ton v? t?, d? bi?u di?n tri th?c.
Cc lu?t suy di?n p d?ng cho lo?i lu?c d? ny r?t r rng, d kh?o st trong chuong 2 (nhu: MP, MT,).
Ngn ng? l?p trnh hi?n th?c t?t nh?t cho lo?i lu?c d? ny l: PROLOG.
? Lu?c d? th? t?c:
Bi?u di?n tri th?c nhu t?p cc ch? th? l?nh d? gi?i quy?t v?n d?.
164. Cc lu?c d? bi?u di?n tri th?c. ? Lu?c d? th? t?c:
Ngu?c l?i v?i cc lu?c d? d?ng khai bo, nhu logic v m?ng, cc ch? th? l?nh trong lu?c d? th? t?c ch? ra b?ng cch no gi?i quy?t v?n d?.
Cc lu?t trong CSTT c?a ES d?a trn lu?t l v d? v? th? t?c gi?i quy?t v?n d?.
H? lu?t sinh l v d? di?n hnh c?a lo?i lu?c d? ny.
? Lu?c d? m?ng.
Bi?u di?n tri th?c nhu l d? th?; cc d?nh nhu l cc d?i tu?ng ho?c khi ni?m, cc cung nhu l quan h? gi?a chng.
Cc v d? v? lo?i lu?c d? ny g?m: m?ng ng? nghia, ph? thu?c khi ni?m, d? th? khi ni?m ? du?c kh?o st sau dy c?a chuong ny.
? Lu?c d? c?u trc:
L m?t m? r?ng c?a lu?c d? m?ng; b?ng cch cho php cc node c th? l m?t CTDL ph?c t?p g?m cc khe(slot) c tn v tr? hay m?t th? t?c. Chnh v v?y n tch h?p c? d?ng khai bo v th? t?c.
K?ch b?n(script) , khung (frame), d?i tu?ng (object) l v d? c?a lu?c d? ny ? kh?o st sau.
165. Cc ch v? lu?c d?. Khi xy d?ng cc lu?c d? c?n ch nh?ng v?n d? sau:
? Cc d?i tu?ng v cc quan h? c th? bi?u di?n cho ci g trong linh v?c?
V d?: d? bi?u di?n cho Nam cao 1mt 70,chng ta c th? dng: chieucao(nam,170). V?y th d? di?n t? An cao hon Nam chng ta lm nhu th? no, v chi?u cao c?a An lc ny khng l m?t tr? c? th? n?a!
? B?ng cch no phn bi?t gi?a n?i hm v ngo?i di?n c?a m?t khi ni?m. B?ng cch no th? hi?n du?c meta-knowledge?
B?ng cch no th? hi?n tnh phn c?p c?a tri th?c.
Lc bi?u di?n tnh phn c?p th cc hnh th?c : k? th?a, ngo?i l?, tr? m?c d?nh, ngo?i l?, da th?a k? ph?i d?c t? nhu th? no
Khi m t? d?i tu?ng, b?ng cch no c th? tch h?p m?t tri th?c th? t?c vo b?n thn m t?, khi no th? t?c du?c th?c hi?n,..
166. M?ng ng? nghia ?nh nghia:
L m?t lu?c d? bi?u di?n ki?u m?ng, dng d? th? d? bi?u di?n tri th?c. Cc d?nh bi?u di?n d?i tu?ng; cc cung bi?u di?n quan h? gi?a chng.
V d?:
167. M?ng ng? nghia M? r?ng m?ng ng? nghia:
? m? r?ng m?ng th?t don gi?n; chng ta ch? vi?c thm cc d?nh v cc cung quan h? v?i cc d?nh c s?n. Cc d?nh du?c thm vo m?ng ho?c l bi?u di?n d?i tu?ng ho?c l bi?u di?n thu?c tnh nhu v d? tru?c. Xt v d? sau dy minh h?a vi?c m? r?ng m?ng d c.
Tnh th?a k?:
L d?c di?m n?i b?t c?a lu?c d? m?ng ng? nghia. M?ng ng? nghia d?nh ra cung quan h? d?c bi?t IS-A d? ch? ra s? th?a k?. V d?, nh? tnh th?a k? m t? m?ng bn chng ta c th? suy ra: Lilo l m?t d?ng v?t c th? bay v ht th? khng kh.
Tnh ngo?i l?:
?nh nghia m?t cung quan h? m?i d?n m?t d?nh c tr? khc.
168. M?ng ng? nghia Php ton trn m?ng ng? nghia:
Gi? s? chng ta d m ho m?ng ? hnh tru?c vo my tnh. ? dng m?ng, c th? don gi?n l chng ta cu h?i v?i m?t d?nh no d. V d?, v?i d?nh Chim chng ta d?t cu h?i: B?n di chuy?n nhu th? no?. ? tr? l?i cu hi chng ta c th? hi?n th?c cch tr? l?i sau cho d?nh: tm ki?m cung quan h? c nhn di chuy?n b?t d?u t? n, nhu case 1,2 ? bn.
169. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. Trong qu trnh nghin c?u v? cch hi?u ngn ng? t? nhin, Schank v Rieger d c? g?ng thi?t l?p m?t t?p cc ph?n t? co b?n d? c th? bi?u di?n c?u trc ng? nghia c?a cc bi?u th?c ? ngn ng? t? nhin theo m?t cch d?ng nh?t.
L thuy?t v? ph? thu?c khi ni?m c d? ra 4 khi ni?m co b?n d? t? d ng? nghia du?c xy d?ng, chng l:
? ACT (Action) : cc hnh d?ng.
: (cc d?ng t? trong cu)
? PP (Picture Producers) : cc d?i tu?ng.
: (cc ch? t?, tn ng?,..)
? AA (Action Adder) : b? nghia cho hnh d?ng.
: (tr?ng t?)
? PA (Picture Adder) : b? nghia cho d?i tu?ng.
: (tnh t?)
170. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. T?t c? cc hnh d?ng du?c cho l c th? du?c m t? b?ng cch phn r v? m?t ho?c nhi?u hnh d?ng nhu li?t k sau dy:
1. ATRANS : chuy?n d?i m?t quan h? VD: d?ng t?: cho, bi?u,
2. PTRANS : chuy?n d?i v? tr v?t l VD: di, ch?y, di chuy?n,..
3. PROPEL : tc d?ng m?t l?c v?t l ln d?i tu?ng VD: d?y, ch?i,
4. MOVE : di chuy?n m?t ph?n thn th? b?i d?i tu?ng VD: d..
5. GRASP : n?m l?y d?i tu?ng khc. VD: c?m, n?m, gi?,
6. INGEST : an vo b?ng m?t d?i tu?ng b?i dt khc VD: an, nu?t,..
7. EXPEL : t?ng ra t? thn th? c?a m?t d?i tu?ng VD: khc,..
8. MTRANS : chuy?n d?i thng tin tinh th?n VD: ni, ti?t l?,..
9. MBUILD : t?o ra m?t thng tin tinh th?n m?i VD: quy?t d?nh,
10. CONC : nghi v? m?t ki?n VD: suy nghi, hnh dung,
11. SPEAK : t?o ra m thanh VD: ni, pht bi?u,
12. ATTEND: t?p trng gic quan VD: l?ng nghe, nhn,
171. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. Quan h? ph? thu?c khi ni?m bao g?m m?t t?p cc lu?t c php cho khi ni?m, hnh thnh nn van ph?m v? quan h? ng? nghia. Cc quan h? ny s? du?c dng vo vi?c bi?u di?n bn trong cho cu trong ngn ng? t? nhin. Danh sch cc ph? thu?c khi ni?m du?c li?t k nhu bn.
172. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m.
173. p : qu kh? ACT d x?y ra trong qu kh?
VD:
nghia: Nam d tc d?ng m?t l?c (d?y) vo ci bn.
f : tuong lai.
t : chuy?n ti?p.
ts : b?t d?u chuy?n ti?p.
tf : k?t thc chuy?n ti?p.
k : dang di?n ra.
? : nghi v?n.
/ : ph? d?nh.
C : di?u ki?n.
Nil: hi?n t?i. (khng ghi ch g)
Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. Cc ph? thu?c khi ni?m trn cho php chng bi?u di?n quan h? gi?a: ch? t? v?i d?ng t? (nhu ph? thu?c d?u tin), hay gi?a ch? t? v thu?c tnh c?a n,. Lu?c d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m cng dua ra cch th?a d? bi?u di?n th, di?u ki?n,, nhu bn ph?i.
174. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. M?t s? v d? v? vi?c k?t h?p cc ph? thu?c khi ni?m d? bi?u di?n cu:
175. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m.
176. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m.
177. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. ? T? nh?ng k?t h?p gi?a cc ph? thu?c khi ni?m d? bi?u di?n cc cu don gi?n ? trn, chng ta c th? cung c th? t?o ra bi?u di?n cho cc cu ph?c t?p hon nhu v d? sau:
Cu: Nam d c?m Lan g?i cu?n t?p AI cho Quang
N?u d?t C l m?nh d?: Lan g?i cu?n t?p cho Quang, th cu trn c th? hi?u l: Nam c?m ci m?nh d? v?a nu x?y ra.
M m?nh d? C du?c bi?u di?n nhu H1, nn ton b? cu l nhu H2:
178. Luu d? v? quan h? ph? thu?c khi ni?m. Uu di?m
? Cung c?p cch th?c bi?u di?n hnh th?c cho ng? nghia c?a ngn ng? t? nhin, ng? nghia du?c bi?u di?n theo d?ng c quy t?c ? gi?m s? nh?p nh?ng.
? Chnh b?n thn d?ng bi?u di?n ch?a d?ng ng? nghia ? tnh d?ng nghia tuong ?ng l s? d?ng nh?t v? c php c?a lu?c d? bi?u di?n ? ch?ng minh tnh d?ng nghia ? so trng hai d? th? bi?u di?n.
Nhu?c di?m:
? Kh khan trong vi?c pht tri?n chuong trnh d? t? d?ng thu gi?m bi?u di?n c?a cu b?t k? v? d?ng quy t?c chu?n.
? Tr? gi cho vi?c phn r m?i ci v? cc thnh ph?n co b?n: ACT, PP,
? Cc thnh ph?n co b?n khng thch h?p d? miu t? nh?ng khi ni?m tinh t? c?a ngn ng? t? nhin, nhu cc t? c nghia d?nh tnh: cao, d?p,
179. ? th? khi ni?m ?nh nghia:
? th? khi ni?m l m?t d? th? h?u h?n, lin thng, cc d?nh du?c chia lm hai lo?i: d?nh khi ni?m v d?nh quan h?.
?nh khi ni?m: dng d? bi?u di?n cc khi ni?m c? th? (ci, di?n tho?i, ) hay tr?u tu?ng (tnh yu, d?p, van ho,). ?nh khi ni?m du?c bi?u di?n b?i hnh ch? nh?t c gn nhn l khi ni?m.
?nh quan h?: dng d? ch? ra quan h? gi?a cc khi ni?m c n?i d?n n.
Trong d? th? khi ni?m: ch? c khc lo?i m?i n?i du?c v?i nhau. Chnh v dng d?nh quan h? nn cc cung khng c?n ph?i du?c gn nhn n?a.
? M?i d? th? khi ni?m bi?u di?n m?t m?nh d? don.
? Co s? tri th?c: ch?a nhi?u d? th? khi ni?m.
180. ? th? khi ni?m M?t s? v d?:
181. ? th? khi ni?m M?t s? v d?:
182. ? th? khi ni?m Lo?i, c th?, tn:
Trong d? th? khi ni?m, m?i d?nh quan h? bi?u di?n cho m?t c th? don l? thu?c m?t lo?i no d. ? ni ln quan h? gi?a lo?i-c th?, nn m?i d?nh khi ni?m du?c quy d?nh cch gn nhn l:
lo?i: tn_c_th?
tn_ c_th? c th? l:
1. M?t tn no d, nhu:
sinhvin: nam ? m?t sinh vin c tn l Nam.
2. M?t kho d? phn bi?t, du?c vi?t theo c php #kho, nhu
sinhvin: #59701234 ? m?t sinh vin c kho l: 59701234.
3. C th? dng d?u sao (*) d? ch? ra m?t c th? chua xc d?nh, nhu:
sinhvin: * , c tc d?ng nhu sinhvin ? ch? ra m?t sinh vin b?t k?
sinhvin:*X ? sinh vin b?t k?, tn sinh vin d du?c l?y qua bi?n X.
sinhvin:ng* ? sinh vin c tn b?t d?u b?i ng
Tru?ng h?p 1 v 2, khi ni?m du?c g?i l khi ni?m c th?, tru?ng h?p 3 ta c khi ni?m t?ng qut.
183. ? th? khi ni?m N?u dng cch d?t tn nhu ni trn c th? nhn th?y 3 d? th? sau c tc d?ng bi?u di?n nhu nhau n?u con c luu c kho l #123.
184. ? th? khi ni?m Bi?n c th? du?c dng khi c?n ch? ra nhi?u d?nh khi ni?m d?ng nh?t nhau trong m?t d? th? nhu tru?ng h?p sau.
185. ? th? khi ni?m Phn c?p lo?i (type)
N?u c s v t l hai lo?i (type) th:
s ? t : ? s: subtype c?a t
? t : supertype c?a s
V d?:
- sinhvin l subtype c?a ngu?i.
- ngu?i l super type c?a sinhvin.
nn vi?t: sinhvin ? ngu?i
Trong so d? phn c?p bn,
s: du?c g?i l common-subtype c?a r v v.
v : du?c g?i l common-supertype c?a s v u.
T : supertype c?a m?i type
? : subtype c?a m?i type
186. ? th? khi ni?m Cc php ton trn d? th? khi ni?m.
Xt hai d? th? sau: ?Php copy (nhn b?n): nhn b?n m?t d? th?.
?Php Restriction (gi?i h?n): t?o ra d? th? m?i b?ng cch: t? m?t d? th? d c, thay th? m?t d?nh khi ni?m b?i m?t d?nh khc c? th? hon, nhu hai tru?ng h?p:
M?t bi?n *, du?c thay th? b?i m?t kho, hay m?t tn c?a c th?.
VD: dog:* ? dog:#123 hay dog:luu
M?t type du?c thay th? b?i subtype c?a n.
VD: ngu?i: nam ? sinhvin:nam
187. ? th? khi ni?m Ap d?ng php restriction trn d? th? G2, c th? d?n ra G3 nhu sau:
? Php Join (n?i): N?i hai d? th? d? du?c m?t d? th? khc.
N?u c d?nh khi ni?m C xu?t hi?n trn c? hai d? th? X v Y, th chng ta c th? n?i hai d? th? trn d?nh chung C ni trn, nhu t? G1 v G3 c th? t?o ra G4 nhu sau: (n?i trn d?nh chung l: dog:lulu)
188. ? th? khi ni?m ? Php simplify: (rt g?n)
N?u trn m?t d? th? c hai d? th? con gi?ng nhau hon ton th chng ta c th? b? di m?t d? t?o ra m?t d? th? m?i c kh nang bi?u di?n khng thay d?i. T? G4 c th? sinh ra G5 cng kh? nang bi?u di?n.
Nh?n xt:
Php Restriction v php Join cho php chng ta th?c hi?n tnh th?a k? trn d? th? khi ni?m. Khi thay m?t bi?n * b?i m?t c th? c? th?, lc d chng ta cho php c th? th?a k? cc tnh ch?t t? lo?i(type) c?a n, cung tuong t? khi ta thay th? m?t type b?i subtype c?a n.
189. ? th? khi ni?m ?nh m?nh d?:
? thu?n ti?n bi?u di?n cho cc cu g?m nhi?u m?nh d?, d? th? khi ni?m d du?c m? r?ng d? c th? ch?a c? m?t m?nh d? trong m?t d?nh khi ni?m, lc d chng ta g?i l d?nh m?nh d?.
V?y d?nh m?nh d? l m?t d?nh khi ni?m c ch?a m?t d? th? khi ni?m khc. Xt d? th? khi ni?m m? r?ng bi?u di?n cho cu:
Tom believes that Jane likes pizza.
190. ? th? khi ni?m ? th? khi ni?m v logic.
- Php h?i (and) c?a nhi?u khi ni?m, m?nh d? chng ta c th? th?c hi?n d? dng cch cch n?i nhi?u d? th? b?i php ton join.
- Php ph? d?nh(not) v php tuy?n(or) gi?a cc khi ni?m hay m?nh d? cung c th? du?c th? hi?n b?ng cch dua vo d?nh quan h? c tn: neg(ph? d?nh), or(tuy?n) nhu d?ng sau.
191. ? th? khi ni?m V d?:
Cu: There are no pink dogs, du?c bi?u di?n:
Trong d? th? khi ni?m, cc khi ni?m t?ng qut (d?nh dng bi?n * - nhu dog:*, hay ch? c tn lo?i - nhu dog) du?c xem nhu c lu?ng t? t?n t?i (?). Do v?y, m?nh d? trong v d? trn c bi?u di?n v? t? l:
?X?Y(dog(X) ^ color(X,Y) ^ pink(Y)).
V ton b? d? th? ( bao g?m d?nh quan h? :neg), c bi?u di?n v? t?:
? ?X?Y(dog(X) ^ color(X,Y) ^ pink(Y)).
= ?X?Y(? (dog(X) ^ color(X,Y) ^ pink(Y))).
192. ? th? khi ni?m Gi?i thu?t d? chuy?n m?t d? th? khi ni?m sang bi?u di?n v? t?:
Gn m?t bi?n ring bi?t (X1, X2,) cho m?i khi ni?m t?ng qut.
Gn m?t h?ng cho m?i khi ni?m c th? trong d? th?. H?ng ny c th? l tn c th? hay kho c?a n.
Bi?u di?n m?t d?nh khi ni?m b?i m?t v? t? m?t ngi; c tn l tn lo?i (type), d?i s? l bi?n hay h?ng v?a gn trn.
Bi?u di?n m?i d?nh quan h? b?i m?t v? t? n ngi; c tn l tn c?a d?nh quan h?, cc thng s? l bi?n hay h?ng du?c gn cho cc d?nh khi ni?m n?i d?n n. 5. H?i c?a t?t c? cc cu trong bu?c 3 v 4. T?t c? cc bi?n trong bi?u th?c thu du?c d?u dnh km lu?ng t? t?n t?i.
V d?: c d? th? nhu sau
u?c chuy?n sang l:
?X1(dog(luu) ^ color(X1) ^ brown(X1))
193. Lu?c d? c c?u trc - Frame Frame khung.
L m?t c?u trc d? li?u cho php bi?u di?n tri th?c ? d?ng khi ni?m hay d?i tu?ng.
M?t khung c c?u trc nhu hnh v? bn.
C?u trc c?a frame:
?c t? cho m?t frame g?m cc thnh ph?n co b?n sau:
1. Frame name: tn c?a frame.
- N?u frame bi?u di?n cho m?t c th? no d, th dy l tn c?a c th?. V d?: an, nam, lulu,..
194. Lu?c d? c c?u trc Frame C?u trc c?a frame (tt):
- N?u Frame bi?u di?n cho m?t l?p, th dy l tn l?p. V d?: chim, d?ng v?t,
2. Class: Tn lo?i.
- N?u thnh ph?n ny xu?t hi?n, n cho bi?t r?ng frame m chng ta dang bi?u di?n c lo?i l gi tr? tru?ng class. ? Cho php thnh l?p quan h? th?a k? IS-A.
Nhu v d? trn, chng ta c:
Object1 IS-A Object2 3. Cc thu?c tnh (property): Khi bi?u di?n m?t frame chng ta c th? thi?t l?p m?t hay nhi?u thu?c tnh cho n, nhu v d? sau:
195. Lu?c d? c c?u trc Frame C?u trc c?a frame (tt):
- Khi chng ta d?t t? thu?c tnh cho m?t l?p; n?u chng ta bi?t du?c gi tr? chung cho t?t c? cc d?i tu?ng thu?c l?p m chng ta dang bi?u di?n th di?n vo tr? cho thu?c tnh d, gi tr? d chng ta g?i l gi tr? m?c nhin, nhu: an, s? cnh ? trn ; n?u chng ta chua bi?t tr? c? th? (nhung bi?t l c thu?c tnh d) th chng ta c th? b? tr?ng (chua bi?t) nhu mu, ho?t d?ng,..:. Cc thu?c tnh c?a frame n?m ? hai d?ng co b?n:
? D?ng tinh(static): gi tr? c?a n khng thay d?i trong qu trnh h? th?ng tri th?c ho?t d?ng.
? D?ng d?ng(dynamic): gi tr? c th? chuy?n d?i.
Khi ph?i tm ki?m m?t frame, chng ta c th? d?a vo frame name , cung c th? d?a vo cc thu?c tnh du?c d?t t? cho frame.
196. Lu?c d? c c?u trc Frame C?u trc c?a frame (tt):
4. Cc th? t?c: Lu?c d? frame cng cho php tch h?p cch th?c d?t nhu cc thu?c tnh nhu trn v cc th? t?c vo m?t frame. V? hnh th?c, m?t th? t?c s? chi?m m?t khe tuong t? nhu khe thu?c tnh ni trn.
Th? t?c du?c dng d?: bi?u di?n m?t hnh d?ng no d c?a d?i tu?ng, di?u khi?n gi tr? c?a thu?c tnh nhu: ki?m tra rng bu?c v? tr?, ki?u, c?a thu?c tnh m?i khi c?n trch, hay thay d?i n. Hai th? t?c ph? bi?n du?c dnh km v?i m?t thu?c tnh l:
IF_NEEDED v
IF_CHANGED.
? IF_NEEDED:
Th? t?c ny du?c th?c thi m?i khi chng ta c?n d?n gi tr? c?a thu?c tnh (gi?ng th? t?c GET trong VB).
V d?: th? t?c sau (d?ng if_needed) cho thu?c tnh bay c?a frame chim ni trn.
If self:s?_cnh < 2
Then self:bay = false
If self:s?_cnh = 2
Then self:bay = true
197. Lu?c d? c c?u trc Frame C?u trc c?a frame (tt):
? IF_CHANGED:
Th? t?c ny du?c th?c thi m?i khi gi tr? c?a thu?c tnh m if_changed ny du?c g?n vo thay d?i. (gi?ng nhu SET, LET trong VB)
V d?: g?n th? t?c sau cho thu?c tnh di c?a l?p chim ni trn.
If Seft:di = true
Then Seft:hnhd?ng = eating # seft:an
4. Cc thng tin khc:
M?t s? khe khc c?a frame c th? ch?a frame khc, link d?n frame, m?ng ng? nghia, rules, hay cc lo?i thng tin khc. Ch : cc v d? trn m ph?ng theo ngn ng? Kappa PC, trong d, Expert System -DurKin:
- Seft: t? kho ch? chnh b?n thn frame dang m t? (nhu Me c?a VB, this c?a VC)
- # : d?u n?i chu?i(nhu & c?a VB, + c?a VC)
- Lu?c d? frame cung gi?ng nhu cc h? th?ng hu?ng d?i tu?ng. Chng ta:
? C th? d?t t? frame l?p hay c th?.
? C th? d?t t? tnh th?a k?.
? M?i khi t?o ra frame c th?, c th? copy cc thu?c tnh, th? t?c c?a frame l?p; d?ng th?i c th? m? r?ng thm, hay d?nh nghia l?i m?t s? thu?c tnh, th? t?c.
198. Lu?c d? c c?u trc Script Script K?ch b?n:
L m?t lu?c d? bi?u di?n c c?u trc, dng d? bi?u di?n m?t chu?i cc s? ki?n trong m?t ng? c?nh c? th?. N nhu m?t phuong ti?n d? t? ch?c cc ph? thu?c khi ni?m (d gi?i thi?u tru?c) d? m t? m?t tnh hu?ng c? th?.
Script du?c dng trong cc h? th?ng hi?u NNTN, t? ch?c tri th?c trong thnh ph?n cc tnh hu?ng m h? th?ng ph?i tm hi?u.
C?u trc c?a Script:
1. Entry conditions:
Cc di?u ki?n ph?i true d? script du?c g?i. V d?: m?t c nhn b? b?nh th script nh?p vi?n du?c g?i.
2. Results:
K?t qu? thu du?c t? script khi n hon thnh.
3. Props:
Cc d? v?t tham gia vo script, nhu: xe c?u thuong, cn, bnh oxy,
4. Roles:
Cc c nhn tham gia vo script, nhu: b?nh nhn, bc si, y t, ngu?i nh,
5. Scenes:
Cc c?nh chnh trong script, nhu: di chuy?n, c?p c?u, h?i s?c,..
? M?t v d? v? k?ch b?n di nh hng nhu v d? sau:
199. Lu?c d? c c?u trc Script Script: RESTAURENT
Track: Coffe Shop
Entry conditions:
S is hungry
S has money
Results:
S has less money
O has more money
S is not hungry
S is pleased (optional)
Props: Tables
Menu
Food (F)
Check
Money
Roles: Custumer (S)
Waiter(W)
Cook(C)
Cashier(M)
Owner(O) Scene 1: (Entering)
S PTRANS S into restaurent.
S ATTEND eyes to tables
S MBUILD where to sit
S PTRANS S to table
S MOVE S to sitting position
---
Scene 2: (Ordering)
(Menu on table)
S PTRANS menu to S
(S ask for menu)
S MTRANS signal to W
W PTRANS W to table
S MTRANS need menu to W
W PTRANS W to menu
200. Lu?c d? c c?u trc Script W PTRANS W to table
W ATRANS menu to S
S MTRANS food list to S
(*) S MBUILD choice of F
S MTRANS signal to W
W PTRANS W to table
S MTRANS I want F to W
W PTRANS W to C
W MTRANS (ATRANS F) to C
C MTRANS no F to W
W PTRANS W to S
W MTRANS no F to S C DO (prepare F script)
(go back to *) or to scene 3
(go to scene 4)
201. Lu?c d? c c?u trc Script Scene 3: (Eating)
C ATRANS F to W
W ATRANS F to S
S INGEST F
(Option: return to scene 2 to order more;
otherwise: goto scene 4)
---
Scene 4: (exiting)
S MTRANS to W
W ATRANS check to S
202. Thi & Ki?m tra Hnh th?c thi:
Cu h?i tr?c nghi?m
M?t s? bi t?p
H?c vin du?c php s? d?ng ti li?u
![ARTIFICIAL INTELLIGENCE [INTELLIGENT AGENTS PARADIGM]](https://cdn2.slideserve.com/3770213/artificial-intelligence-intelligent-agents-paradigm-dt.jpg)
![ARTIFICIAL INTELLIGENCE [INTELLIGENT AGENTS PARADIGM]](https://cdn2.slideserve.com/5086381/artificial-intelligence-intelligent-agents-paradigm-dt.jpg)
![ARTIFICIAL INTELLIGENCE [INTELLIGENT AGENTS PARADIGM]](https://cdn2.slideserve.com/5183642/artificial-intelligence-intelligent-agents-paradigm-dt.jpg)
