280 likes | 1.18k Views
Bel ağrısı. Dr. Ayşegül Çakmak. Bel ağrısında epidemiyoloji. Bel ağrısı (BA) ileri ülkelerde baş ağrısından sonra ikinci sıklıkta Yaşam boyu insidansı %60-90, yıllık insidans %5 ABD’de 5 milyon (BA- sakatlık) ABD’de 1970-81 (BA-sakatlık) %140 artmış. Aynı yıllarda nüfus artışı %125
E N D
Bel ağrısı Dr. Ayşegül Çakmak
Bel ağrısında epidemiyoloji • Bel ağrısı (BA) ileri ülkelerde baş ağrısından sonra ikinci sıklıkta • Yaşam boyu insidansı %60-90, yıllık insidans %5 • ABD’de 5 milyon (BA- sakatlık) • ABD’de 1970-81 (BA-sakatlık) %140 artmış. Aynı yıllarda nüfus artışı %125 • BA nedeniyle hastaneye yatma diğer hastalıklar arasında 5. sırada
Sıklık • Hollanda’da pratisyen hekimlere başvuruda 1., ABD’de 2. sırada, • İngiltere’de 14-15 milyon muayene/yıl • Hastaların çoğu akut bel ağrısı
Bel ağrısında doğal gidiş • Akut episod: • %70-90 vaka 6-12 hafta içinde düzelir • %40-50 bir hafta içinde iyileşir • %75 siyataljili hasta 6 ay içinde asemptomatik hale gelir
Episodlar Akut episod: %38 bir yıl içinde 2. atak Subakut episod: %41 bir yıl içinde 2. atak Kronik bel ağrısı: %81 bir yıl içinde 2. atak
Bel ağrısında maliyet Amerika Birleşik Devletleri’nde; 1980 tazminat toplamı: 4.5 milyar dolar 1983 tedavi ve tazminat: 20 milyar dolar
Ekonomi • Tüm iş günü kayıplarının ve tüm işçi tazminat iddialarının %25’i bel ağrısına bağlıdır. • Gelişmiş ülkelerde bel ağrısı işe bağlı olarak oluşan, sakat bırakabilen ve tazminat ödenmesini gerektiren bir sorundur. • Bel ağrısına bağlı yıllık harcamalar 50 milyar dolardır. • ABD’ nde Social Security Disabilite’ nin yaptığı tüm ödemeler 1957’ den 1976’ ya %250 artmıştır.Bu dönemde bel ağrısı nedeniyle sakatlık ödemeleri ise %2800 artmıştır.
Bel ağrılarında risk faktörleri • Hastaya bağlı • Mesleğe bağlı • Psikososyal faktörler • Diğer risk faktörleri
Mesleki risk faktörleri • Ağırlık kaldırma • Vibrasyona maruz kalma • Monoton meslekler
Ağırlık Kaldırma • Kaldırılan cismin pozisyonu • Kaldırmanın tekrarı, şekli • Kaldırılan cismin ağırlığı • Bele kadar/ belden yukarı omuzlara kadar kaldırma • Taşıma, itme, tutma
Mesleki risk faktörleri • Vibrasyona maruz kalıcı meslekler (Şoförler ) • Vasıfsız işçiler • İşin monotonluğu, işinden memnun olmama, tatmin olmama, takdir edilmeme
Psikososyal risk faktörleri • Depresyon • Anksiyete
Diğer risk faktörleri • Sigara ve alkolizm • Sportif aktiviteler • Önceden bel ağrısı geçirmiş olmak
Hastaya bağlı risk faktörleri • Yaş / Cins • Antropometrik özellikler • Postural faktörler • Lomber mobilite / Kas gücü • Fiziksel uyum
Risk faktörleri (Yaş/cins) • Prevalans her yaş grubunda ~ %20 • İnsidans 55 yaşa doğru artar • Kadın/ erkek oranı 60 yaşlarında kadına döner
Risk faktörleri (Antropometrik) • Boy, kilo, vücud yapısı ile bel ağrısı sıklığı arasında zayıf korelasyon
Risk faktörleri ( Postural ) • Skolyoz, kifoz, lordoz artışı, bacak boyu farklılığı ile bel ağrısı ilişkisi tartışmalı • İleri skolyoz risk faktörü • Şişmanlık risk faktörü (? )
Risk faktörleri (Lomber mobilite) Lomber mobilite + kas gücü risk faktörü Fleksiyonda azalma risk faktörü Ekstansör güç azalması risk faktörü
Belde ağrı kaynakları *Kemik yapı *Adaleler *Torako-lomber fasya; ? kompartman sendromu *Dura; infeksiyon/inflamasyon, ? tethering *Epidural venöz pleksus *Ligamanlar *Sakroilyak eklem *Faset eklemler *Disk
Gençlerde kortikal ve spongiöz kemiğin yüke dayanma gücü benzerdir oysa 40 yaşın üzerinde kortikal kemik total vücut yükünün % 65-75’ ini taşır
SINIFLANDIRMA I – Kas- iskelet sistemi kökenli ağrılar - Dejeneratif - İnflamatuar - Metabolik - Neoplastik - İnfeksiyöz - Travmatik - Konjenital - Kas hastalıkları
SINIFLANDIRMA II- Primer nörolojik kökenli ağrılar: - Radikülopati veya nöropati - Sinir kökleri veya forme sinirlerin inflamasyonu - Sinir kökleri veya forme sinirlerin fibrosisi - Sinirlerin hastalığı
SINIFLANDIRMA III- Karın içi patolojilere bağlı yansıyan ağrılar - Viseral hastalıklar - Vasküler hastalıklar - Retroperitoneal kitleler IV- Psikojenik veya çevresel faktörlere bağlı ağrılar V- İdiopatik bel ağrısı
Klinik- Basit bel ağrısı * 20-55 yaş arası başlayan, * Lumbosakral bölge, kalça ve uyluklarda, * Mekanik karakterde, * Hastanın genel durumunun iyi olduğu Akut atak % 90 altı haftada düzelir.
SİNİR KÖKÜ KOMPRESYONU * Unilateral bacak ağrısı> bel ağrısı * Ağrı ayağa, topuğa kadar yayılır * Hissizlik, uyuşukluk olur, * Sinir irritasyon bulguları (DBKT gibi) (+) * Bir sinir köküne ait motor, duysal, refleks değişiklikler Akut atak %50 altı haftada düzelir.