นิเวศวิทยา

1. นิเวศวิทยา Ecology Jaratpongmoonjai

2. จุดมุ่งหมายในสัปดาห์นี้จุดมุ่งหมายในสัปดาห์นี้ • ความหมายของนิเวศวิทยา • ประเภทของการศึกษานิเวศวิทยา • ประเภทของระบบนิเวศ • โครงสร้างของระบบนิเวศ • โครงสร้างทางชีวภาพ • โครงสร้างทางฟิสิกส์ และเคมี

3. คำจำกัดความของนิเวศวิทยาคำจำกัดความของนิเวศวิทยา • Ecology = Okios + logos • Oikos = บ้านหรือที่อยู่อาศัย • Logos = การมีเหตุผลหรือความคิด Ecology = Okios + logos = การศึกษาถึงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตที่มีต่อบ้านหรือแหล่งที่อยู่แหล่งที่อยู่....คือ....สิ่งแวดล้อม ประเด็นของคำจำกัดความ

4. ประเภทของระบบนิเวศ ดูจากลักษณะการถ่ายเทมวลสารและพลังงานแบ่งได้เป็น • ระบบนิเวศอิสระ (Isolated ecosystem) เป็นระบบนิเวศตามทฤษฎีเท่านั้น ไม่มีการถ่ายเทพลังงานและมวลสารภายในระบบกับสิ่งแวดล้อมภายนอก • ระบบนิเวศแบบปิด (Closed ecosystem) มีการถ่ายเทพลังงานจากสิ่งแวดล้อม แต่ไม่มีการถ่ายเทสารระหว่างระบบนิเวศกับสิ่งแวดล้อม • ระบบนิเวศแบบเปิด (Open ecosystem) มีการถ่ายเทพลังงานและมวลสารระหว่างระบบนิเวศกับสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นลักษณะของระบบนิเวศที่พบได้ทั่วไป

5. ประเภทของระบบนิเวศ • การศึกษานิเวศวิทยาอาจศึกษาโดยพิจารณาจากแหล่งที่อยู่เป็น • นิเวศวิทยาน้ำจืด (Fresh water ecology หรือ Limnology) • นิเวศวิทยาน้ำเค็ม (Marine ecology) • นิเวศวิทยาบนบก (Terrestrial ecology) • นิเวศวิทยาน้ำกร่อย (Estuary ecology)

6. ประเภทของระบบนิเวศ แบ่งตามลักษณะทางอนุกรมวิธาน อาจแบ่งตามแขนงใหญ่ ๆ เป็นนิเวศวิทยาพืช และนิเวศวิทยาสัตว์ • นิเวศวิทยาของพืช (plant ecology) • นิเวศวิทยาของสัตว์ (animal ecology) • นิเวศวิทยาของแมลง (insect ecology) • นิเวศวิทยาของจุลินทรีย์(microbial ecology) • นิเวศวิทยาของสัตว์มีกระดูกสันหลัง (vertebrate ecology)

7. โครงสร้างของระบบนิเวศโครงสร้างของระบบนิเวศ • โครงสร้างที่เป็นองค์ประกอบที่ไม่มีชีวิต (Abiotic Factor หรือ Abiotic Component) • โครงสร้างที่เป็นองค์ประกอบที่มีชีวิต (Biotic Factor หรือ Biotic Component)

8. องค์ประกอบที่ไม่มีชีวิตองค์ประกอบที่ไม่มีชีวิต ประกอบด้วย สารประกอบอินทรีย์ และอนินทรีย์(abioticsubstant) และสภาพแวดล้อมทางกายภาพ (Abiotic environment) ไม่ว่าจะเป็น • สภาพภูมิอากาศ (Climate): อุณหภูมิ, น้ำ, ความชื้น, แสง, ลม • ลักษณะทางธรณีวิทยา : ดิน, หิน, แร่ธาตุ • การเปลี่ยนแปลงจากสิ่งรบกวน (Disturbance) : * การรบกวนตามธรรมชาติ เช่น ภูเขาไฟระเบิด, ไฟ, แผ่นดินไหว, พายุ * การรบกวนที่มีสาเหตุจากมนุษย์

11. องค์ประกอบที่ไม่มีชีวิตองค์ประกอบที่ไม่มีชีวิต สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ มีผลต่อสิ่งมีชีวิตในหลาย ๆ ด้านเช่น • จำนวนชนิดของสิ่งมีชีวิตในบริเวณใดบริเวณหนึ่ง • การแพร่กระจายของสิ่งมีชีวิต • จำนวนประชากรสิ่งมีชีวิต • รูปร่างลักษณะของสิ่งมีชีวิต • พฤติกรรมของสิ่งมีชีวิต

12. องค์ประกอบที่มีชีวิต • ผู้ผลิต (Producer หรือ Autotroph) • ผู้บริโภค (Consumer หรือ Phagotroph) • ผู้ย่อยสลายอินทรียสาร (Decomposer หรือSaphotroph)

13. ผู้ผลิต (Producer หรือ Autotroph) เป็น Autotrophic Organism

14. ผู้ผลิต (Producer หรือ Autotroph) • สามารถสร้างอาหารได้เองโดยอาศัยคลอโรฟิลล์เป็นรงควัตถุที่ใช้จับพลังงานจากแสงอาทิตย์ • นอกจากพืชแล้วสิ่งมีชีวิตอื่นที่สามารถทำหน้าที่เป็นผู้ผลิตได้ได้แก่ สาหร่ายเซลล์เดียว • และแบคทีเรียพวก Cyanobacteria Company Logo

15. ผู้บริโภค (Consumer หรือ Phagotroph) • เป็น Heterotrophic Organism ผู้บริโภคแบ่งออกเป็นหลายชนิดตามอาหารที่มันกินเช่น • ผู้บริโภคพืช (Herbivore) • ผู้บริโภคสัตว์ (Carnivore) • ผู้บริโภคทั้งพืชและสัตว์ (Omnivore) • ผู้บริโภคซาก (Detritivore – บริโภคซากอินทรีย์ที่ทับถมในดิน หรือ Scavenger – บริโภคซากตาย)

17. ผู้บริโภค (Consumer หรือ Phagotroph) • แบ่งตามลำดับการบริโภคเป็น • ผู้บริโภคปฐมภูมิ (Primary consumer) ซึ่งโดยทั่วไปจะเป็นผู้บริโภคพืช • ผู้บริโภคทุติยภูมิ (Secondary consumer) โดยทั่วไปเป็นสัตว์ที่กินเนื้อของสัตว์ที่กินพืชเป็นอาหาร โดยทั่วไปมีขนาดใหญ่และแข็งแรง • ผู้บริโภคลำดับตติยภูมิ (Tertiary consumer) จตุรภูมิ (Quatiary consumer) และต่อ ๆ ไป • ผู้บริโภคลำดับสูงสุด (Top Carnivore) เป็นผู้บริโภคที่มักจะไม่ถูกกินโดยสัตว์อื่นต่อไป

18. ผู้บริโภค (Consumer หรือ Phagotroph)

19. ผู้ย่อยสลายอินทรียสาร (Decomposer หรือSaphotroph) • มีบทบาทสำคัญในวัฏจักรการหมุนเวียนสารอินทรีย์-สารอนินทรีย์ในระบบนิเวศ • ไม่สามารถสร้างอาหารเองได้ • จะดูดซึมอาหารที่มันย่อยโดยการหลั่งเอนไซม์ออกไปย่อยซากอินทรีย์ที่อยู่ในธรรมชาติ • สิ่งมีชีวิตกลุ่มนี้จัดเป็น Heterotroph

20. คำถาม • ปัจจัยทางกายภาพมีผลต่อพฤติกรรมและการกระจายตัวของสิ่งมีชีวิตอย่างไร • ประเด็นสำคัญในการศึกษาระบบนิเวศ 3 ประเด็นคืออะไร มีความสำคัญต่อการเรียนนิเวศวิทยาอย่างไร

21. Next weeK ปฏิบัติการที่ 1 การเปรียบเทียบรูปแบบและองค์ประกอบของระบบนิเวศ