180 likes | 386 Views
جزازبندگی پیش یزدان مجوی مزن دست درنیک وبد جز بدوی. 1. بررسي اثر اكسين مصنوعي ( IBA, NAA ) بر روي ريشه زايي قلمه هاي درختچه زينتي كامليا. تهیه کننده : سعیده پورسلطانی استاد راهنما :. 2. چكيده.
E N D
جزازبندگی پیش یزدان مجوی مزن دست درنیک وبد جز بدوی 1
بررسي اثر اكسين مصنوعي (IBA, NAA) بر روي ريشه زايي قلمه هاي درختچه زينتي كامليا تهیه کننده : سعیده پورسلطانی استاد راهنما: 2
چكيده • كامليا (Camellia japonica) درختچه اي كُند رشد و هميشه سبز است كه به خاطر گلهاي زيباي آن پرورش داده مي شود . • اين گياه در فضاي سبز و به صورت گل بريده مورد استفاده قرار مي گيرد . • راحت ترين و ارزان ترين روش تكثير اين گياه قلمه است ولي قلمه هاي اين گياه به راحتي ريشه دار نشده و نياز به تيمارهاي خاصي از جمله استفاده از اكسين دارند . • بدين منظور اين آزمايش در قالب آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با دو فاكتور (چهار سطح هورمون IBA و چهار سطح هورمون NAA ) در سه تكرار انجام شد. • صفاتي از قبيل درصد ريشه زايي، درصد ماده خشك ريشه ، طول ريشه ، طول بلندترين ريشه و تعداد ريشه مورد ارزيابي قرار گرفت . 3
بر اساس نتايج بدست آمده اختلاف معني داري در صفات درصد ريشه زايي ، درصد ماده خشك ريشه ، تعداد ريشه و طول بزرگترين ريشه در هر دو تيمار در سطح احتمال 1% مشاهده شد . 4
مقدمه • كامليا از خانواده كاملياسه، داراي برگهاي هميشه سبز و گلهاي منفرد، گاهي دوتايي يا خوشه اي به رنگ صورتي تا قرمزوسفيد بوده كه اين گلها ارزش شاخه بريده نيز دارند • اواخر زمستان و اوايل بهار باز مي شوند (8، 10 و11). • ازدياد اين گياه معمولاً غيرجنسي و از طريق قلمه انجام مي شود. • اين روش راحت ترين، ارزان ترين و بهترين روش براي توليد گياهان جديد بوده و مزيت بزرگ آن توليد گياهاني شبيه پايه مادري مي باشد كه ظرف حداكثر 2 تا3 سال گل مي دهند. • قلمه كامليا معمولاً به راحتي ريشه دار نشده و شرايطي از قبيل پاگرما، ميست متناوب و استفاده از هورمون هاي گروه اكسين به ريشه زايي قلمه هاي اين درختچه كمك شاياني مي كنند 5
غلظتهاي مختلف IBA وNAA را بر روي يشه زايي قلمههاي كامليا بررسي شدند و مشاهده شد كه درC . japanica تيمارهاي 2500 پي پي ام وIBA + 1250 پي پي ام NAAو 3000 پي پي ام IBAقادر به افزايش 77 تا 81 درصد ريشه زايي قلمه ها مي باشند • برتا و همكاران (1988) تيمارهاي 500 ، 1000 و 2000 پي پي ام از هورمون IBA را مورد استفاده قرار داده و مشاهده كردند كه به ازاي افزايش غلظت IBA ، ريشه زايي قلمه هاي C . japonica به صورت معني داري افزايش مي يابد • حداد (1379) طي مطالعه خود بر روي ريشه زايي قلمههاي كاملياي زينتي (C . japonica) دريافت كه قلمه واجد يك برگ ـ جوانه تحت تيمار 5000 پي پي ام بيشترين ريشه زايي را به همراه دارد(2). 6
مواد و روشها: • اين پژوهش در سال 1383 در گلخانه سازمان پاركها و فضاي سبز رشت انجام شد. • دمای گلخانه تکثیر 24 درجه و رطوبت 70 درصد درنظر گرفته شد. • در قالب آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با دو فاكتور (چهارسطح هورمون IBA و چهار سطح هورمون NAA به غلظت هاي صفر ، 1000 ، 2000 و 4000 پي پي ام و تركيب اين دو) در سه تكرار به انجام رسيد. • قلمه هاي مورد استفاده از مركز توليد و پرورش نهال كامليا در لاهيجان تهيه شد. • پايه هاي مادري مورد نظر داراي شاخساره مناسب و در شرايط محيطي مطلوب و يكسان رشد كرده بودند. • از سرشاخه هاي فصل جاري اين پايه ها ، قلمه هاي نيمه رسيده با چوب قهوه اي داراي 2 برگ و 3 جوانه گرفته شد. 7
بستر كاشت قلمه ها مخلوط حجمي 1 :1 از پرليت گرانوله و ماسه به عمق 20 سانتي متر آماده شد . • سيستم مه پاش نيز در فاصله 80 سانتي متر بالاي بستر كاشت تعبيه شد كه بصورت تناوبي در هر ساعت 5 دقيقه مه افشاني مي كرد. • پس از آماده سازي بستر كاشت و تهيه قلمه ها، كليه قلمه ها قبل از تيمار هورموني، در قارچ كش بنوميل يك در هزار ضدعفوني شده و سپس انتهاي قلمه ها مدت 10 ثانيه در غلظت هاي صفر(شاهد ، آب مقطر)، 1000 ، 2000 و 4000 پي پي ام IBAو NAA و تركيب اين دو قرار داده شد. • دسته هاي 20 عددي هر تيمار در كرت مورد نظر به فاصله 10×10 سانتي مترمربع در هفته اول مرداد (هفته آخر ژولاي) كشت شدند. 8
اندازه گيري و شمارش هاي لازم جهت بررسي صفات موردنظر از اواسط شهريور(حدود 6 هفته بعد) آغاز شد. • از اواسط آبان ماه نمونه گيري تصادفي جهت شمارش تعداد ريشه، توزين درصد ماده خشك ريشه و اندازه گيري طول ريشه براي تيمارهاي صورت گرفت. • در اندازه گيري درصد ماده خشك ريشه، نمونه ها در آون 105 درجه سانتي گراد براي 24 ساعت خشك و توزين شده و درصد ماده خشك ريشه ها محاسبه شد. • جهت تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار MSTATC استفاده شد و ميانگين دادهها با استفاده از آزمون دانكن مقايسه شدند. 9
نتايج و بحث • بر اساس جدول تجزيه واريانس داده ها (جدول 1) ، اختلاف معني داري در سطح 1% بين تيمارهاي مورد مطالعه بر روي صفات درصد ريشه زايي ، طول بزرگ ترين ريشه ، وزن خشك ريشه و تعداد ريشه به ست آمد. • بر روي درصد ريشه زايي ، از مقادير IBA و NAA به ترتيب مقدار 4000 پي پي ام IBAو 2000 پي پي ام NAAمؤثرترين تيمارها بوده اند • اين در حالي است كه تركيب 2000 پي پي ام IBA,+ 2000 پي پي ام NAAبا صددرصد ريشه زايي بهترين تيمار اثر متقابل را دارا بوده است (جدول 2) • فتحي معتقد است استفاده از اكسين باعث افزايش تعدادقلمه هاي ريشه دار وكاهش ميزان تلفات قلمه درخزانه مي شود(5) • در اين آزمايش نيز تيمار شاهد با 44% تلفات كمترين موفقيت را به همراه داشت. • بر اساس مقايسه ميانگين داده ها، تيمارهاي4000 پي پي امIBA و4000 پي پي ام NAA و2000 پي پي ام NAAبه ترتيب با 8/62 ، 3/57 و 7/74 سانتي متر ، داراي بلندترين ريشه بودند (جدول 2). 10
از بين تيمارهاي مؤثر بر صفت درصد ماده خشك ريشه ، تيمار 4000 پي پي ام IBA، با ميانگين 2/3 درصد ماده خشك بهترين تيمار بود. • افزايش غلظت IBA باعث افزايش وزن خشك ريشه ها مي شود(5). • عقيده بر اين است غير از اكسين عوامل ديگري مثل فنول هانيز درريشه زايي قلمه ها نقش دارند. • هم زمان با تحريك ريشه زايي توسط اكسين، انتقال كربوهيدراتها از برگ به سوي ريشه، به ريشه زايي كمك شاياني كرده و همين امر درصد ماده خشك ريشه ها را افزايش مي دهد. • به نظر مي رسد در اين آزمايش افزايش وزن خشك ريشه ها در اثر مصرف غلظت بالاي IBA و تحريك انتقال مواد به ريشه ها صورت پذيرفته باشد 12
نتیجه کلی • به طور کلی از بين تيمارها بهترين تيمار كه منجر به توليد تعداد ريشه هاي مطلوب شد ، تيمار 4000 پي پي ام IBAو تيماري كه بزرگترين ريشه ها را توليد كرده بود تيمار 4000 پي پي ام IBA+ 2000 پي پي ام NAAبود . از بين مقادير IBA ، تيمار 4000 پي پي ام بيشترين درصد ريشه زايي را به همراه داشت، حال آن كه اثر دو جانبه 2000 پي پي ام IBA+ 2000 پي پي ام NAAمؤثرترين تيمار بوده است 14
پیشنهادات • استفاده و کاربرد تیمار های مذکور برای تکثیر این گیاه ودرنتیجه کاهش قیمت آن. • راحتی تکثیر موجب افزایش کشت و کار کاملیا به عنوان گیاه اپارتمانی می شود. • کشت و کار کاملیا در فضای سبز وباغ های ژاپنی و روف گاردنها موجب افزایش سرانه فضای سبز میشود. • ازانجا که این گیاه گلدار و همیشه سبز بوده و حتی کاربرد پرچینی هم داشته و مشکلات شمشاد و ترون را نداردمیتوان به راحتی به جای آنها جایگزین شود • کشت و کار این گیاه خود باعث ایجاد ارزش افزوده و ایجاد اشتغال میشود. 15
در صفت ميانگين طول ريشه ها، اختلاف بين تيمارهاي NAA در سطح آماري 1 درصد معني دار شده بود • تيمار4000 پي پي ام NAAبا ميانگين 18/30 ميلي متر برترين تيمارها بوده است. • در بين سطوح مختلف تيمار IBA ، تيمار 4000 پي پي ام با 30/27 ميلي متر برتر از بقيه تيمارها بود • بر اساس جدول 1 و 2 در صفت تعداد ريشه ها اختلاف بين تيمارها در سطح 1% معني دار شده است و تيمار 4000 پي پي ام IBA، 4000 پي پي امNAA و اثر متقابل آن دو برترين تيمارها بوده اند. • . يكي از مزاياي كاربرد اكسين ، افزايش تعداد ريشه در هر قلمه مي باشد (3و4) • اعتقاد بر اين است كه با افزايش غلظت IBA تا 2000 پي پي ام، علاوه بر افزايش درصد ريشه زايي ، تعداد ريشه در قلمه هاي گل كاغذي به صورت معني داري افزايش مي يابد(5) • برزگر و همكاران معتقدند بيشترين تعداد ريشه در قلمه هاي درخت ژينكوبيلوبا در غلظت 6000 پي پي ام IBAحاصل مي شود(1) . 16
از كليه عزيزاني كه در اجراي اين آزمايش همكاري كردند ازجمله همكاران و اساتیدحوزه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحدعلوم تحقیقات و دوستان گرامي صميمانه قدرداني مي نمايم. 17
منابع از كليه عزيزاني كه در اجراي اين آزمايش همكاري كردند ازجمله همكاران حوزه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد رشت و دوستان گرامي آقايان دكتر پاداشت، مهندس دارابي و مهندس عرفت پور صميمانه قدرداني مي نمايم. منابع: 1- برزگر،ل، حميداوغلي، ي؛ حاتمزاده، ع و حداد، ع .1382.اثر ايندول بوتيريك اسيد (IBA) روي ريشه زايي قلمه هاي ژينكوبيلوبا. خلاصه مقالات سومين كنگره علوم باغباني ايران. انتشارات سنا. تهران . 2- حداد ، ع . 1379 . اثر اكسين(IBA) و طول قلمه در ريشه زايي كامليا. خلاصه مقالات دومين كنگره علوم باغباني ايران. نشر آموزش كشاورزي ، تهران. 3- خوشخوي ، م. 1370 . ازدياد نباتات ، مباني و روش ها (چاپ دوم) . انتشارات دانشگاه شيراز . 4- فتحي، ق و اسماعيل پور ، ب . 1379 . مواد و تنظيم كننده هاي رشد گياهي . انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد. 5ـ معلمي، ن و چهرازي ، م. 1382 . اثر هورمون اكسين بر ريشه زايي قلمه هاي برگدار و بدون برگ گل كاغذي (Bougainvillea spectabilis) . خلاصه مقالات سومين كنگره علوم باغباني ايران . انتشارات سنا ، تهران . 6. Anonymous. 2003. Propagating Camellias by cutting and seeds. http://members.cox.net/vacs/propagating.htm. 7. Beretta, D; Vanoli, M; Eccher, T.1988. The influence of glucose, vitamins and IBA on rooting of Camellia shoots in vitro. Acta Horticulturae.1988, No. 227, 473 – 475. 8. Bird, R. 2003. Flowering trees and shrubs.Quantum publishing Ltd. London. 9. Blythe , G; Denlay, T and Sibley, J L . 2000. Influence of commercial auxin formulation on cuttings of Camellia cultivars . SNA Research conference, Vol. 45: 303 – 306. 10. Brickell , C and Zuk , JD . 1997. A-Z Encyclopedia of garden plants. The American Horticulture Society. 11.Cavendish, M .2001. Popular garden plants and shrubs. Bookmart Ltd. Desford Road, Enderby, Leicester LE95AD. 18