ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

1. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 4

2. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ • Τι περιλαμβάνει το μάθημα; • Δεξιότητες ενός συμβούλου διατροφής • Συμβουλευτικές δεξιότητες Μοντέλο αλλαγής συμπεριφοράς Βασικά στοιχεία του μοντέλου

4. Εκτίμηση του σταδίου αλλαγής • Πόσο έτοιμος είσαι να κάνεις αλλαγές στον τρόπο ζωής σου για να χάσεις βάρος και να μην το ξαναβάλεις; • Πόσο ενδιαφέρεσαι να κάνεις αλλαγές στη διατροφή σου για να τρως λιγότερα κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη; • Σε μια κλίμακα από 1 έως 10 όπου 1 αντιστοιχεί στο «ανέτοιμος» και 10 στο «σαφώς έτοιμος», πού πιστεύετε ότι βρίσκεστε όσον αφορά την ετοιμότητα σας για αλλαγή; • Το βάρος σας είναι 70 kg. Πώς σας φαίνεται;

5. Θερμόμετρο αλλαγής Δυνατά κίνητρα για αλλαγή • 8 • 7 • 6 • 5 • 4 • 3 • 2 • 1 Καμιά σκέψη για αλλαγή

6. Θερμόμετρο συμμόρφωσης Πάντοτε • 7 • 6 • 5 • 4 • 3 • 2 • 1 Ποτέ

7. Δεν ξέρω την άποψη σας, αλλά το βάρος σας είναι 70 κιλά. Πώς σας φαίνεται; • Π: • Θεέ μου! Δεν είχα ιδέα ότι ήταν τόσο. Υποθέτω ότι αυτό σημαίνει ότι είμαι λίγο υπέρβαρη, έ; • Δεν μπορεί να είναι σωστό! Πάντως δε με πείραξε ποτέ. Αρέσω στο σύζυγο μου έτσι όπως είμαι. Εξ άλλου πάντα ήμουν μεγαλόσωμη.

8. Π: • Πρόσεξα ότι τα ρούχα μου ήταν λίγο στενά τελευταία. Πρέπει να βρώ τρόπο να το αντιμετωπίσω, αλλά δεν μπορώ να κάνω δίαιτα! • Έχετε επιβεβαιώσει αυτό που φοβόμουνα. Αλλά δεν είναι φυσιολογικό για ένα άτομο της ηλικίας μου να έχει λίγο παραπάνω βάρος;

9. Π; • Ξέρω. Το σκεφτόμουνα πολύ τελευταία, και έχω προγραμματίσει με τη φίλη μου να αρχίσουμε γυμναστήριο. Ελπίζω να τα καταφέρω αυτή τη φορά. • Ναι, έχουμε συμφωνήσει όλη η οικογένεια ότι θα προσπαθήσουμε σοβαρά, όλοι μας, να τρώμε πιο υγιεινά, και να ασκούμαστε περισσότερο. Νομίζω ότι θα μας αρέσει και θα νοιώθουμε σίγουρα καλύτερα. Ο στόχος μας είναι να είμαστε λεπτοί και σε καλή φυσική κατάσταση για τις καλοκαιρινές διακοπές μας. Πιστεύετε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε;

10. Π: • Ναι, ξέρω ότι είναι πολύ, και ήδη έκανα μια αρχή. Αυτό είναι βελτίωση. Πριν ένα μήνα ήμουν 75 κιλά. • Τελευταία χρησιμοποιώ άπαχο γάλα και μαργαρίνη με λίγα λιπαρά, και τρώω λιγότερα τηγανιτά και γλυκά. Ήδη νοιώθω καλύτερα, αλλά ακόμα δυσκολεύομαι με μερικές από τις αλλαγές στις συνήθειες μου.

11. Π: • Ξέρω ότι ακόμα είμαι υπέρβαρη για το ύψος μου, αλλά είμαι πολύ καλύτερα από αυτό που ήμουν πριν. Τρώμε όλοι υγιεινά τώρα, και εκτός από το περιστασιακό γιορτινό γεύμα, νομίζω ότι ακολουθώ πιστά τις οδηγίες για λιγότερα λιπαρά στη διατροφή μας. Όσο για τα φαγητά μας, θα εκπλαγείτε από την αλλαγή! Όμως κάνω μερικές υπερβάσεις τελευταία. Ίσως πρέπει να συγκεντρωθώ περισσότερο στην ποσότητα που τρώω και να ασκούμαι λίγο παραπάνω. Τι νομίζετε; • Είμαι ευχαριστημένη με το βάρος μου. Δούλεψα σκληρά για να το πετύχω. Το πρόβλημα είναι ότι έχω κάποιες δυσκολίες τελευταία. Αλλά με τίποτε δε θέλω να γυρίσω στα παλιά!

12. Διαδικασίες αλλαγής • Είναι οι τεχνικές και στρατηγικές που χρησιμοποιούν τα άτομα για να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους • Υπάρχουν πολλές (10) τεχνικές και στρατηγικές που χρησιμοποιούνται στην πορεία της αλλαγής συμπεριφοράς • Ο χρόνος εφαρμογής μιας στρατηγικής είναι σημαντικός και καθορίζεται από το στάδιο αλλαγής • Η διάρκεια εφαρμογής μιας στρατηγικής είναι σημαντική και καθορίζεται από την επιτυχία της μετάβασης στο επόμενο στάδιο αλλαγής

13. Συνηθισμένες διαδικασίες αλλαγής • Δραματική ανακούφιση ή εκτόνωση • Αύξηση της συναίσθησης • Ατομική επανεκτίμηση • Περιβαλλοντική επανεκτίμηση • Ατομική απελευθέρωση • Κοινωνική απελευθέρωση • Αντί-ρύθμιση • Έλεγχος πειρασμών • Διαχείριση ενδυνάμωσης • Βοηθητική σχέση

14. Δραματική ανακούφιση ή εκτόνωση • O πελάτης ενθαρρύνεται να αισθανθεί και να εκφράσει συναισθήματα που έχουν σχέση με το πρόβλημα. Π.χ. Σ: Δεν ξέρω πώς θα σας φανεί, αλλά έχετε πολύ χαμηλή φυσική δραστηριότητα και αυτό δε σας βοηθά ούτε στη διατήρηση της υγείας ούτε στη διατήρηση του βάρους. Π: Μα ασκούμαι όσο όλοι οι άνθρωποι. Ξέρω ότι δεν πηγαίνω στο γυμναστήριο, αλλά είμαι συνέχεια στο πόδι. Σ: Δεν το περίμενες λοιπόν ότι, αυτή η ποσότητα άσκησης δεν είναι αρκετή. Π: Ειλικρινά, όχι!

15. Αύξηση της συναίσθησης • Ο διαιτολόγος παρέχει πληροφόρηση που έχει σχέση με τον πελάτη και το πρόβλημα του Π.χ. Δ: Τι γνωρίζετε για τη σημασία της διατήρησης ενός φυσιολογικού βάρους; Π: Το χαμηλό βάρος βοηθά στην ωραία εμφάνιση. Πέρα όμως από την εμφάνιση δε νομίζω να έχει ιδιαίτερη σημασία για την υγεία, εκτός βέβαια αν είσαι παχύσαρκος. Δ: Έχετε ακούσει ποτέ για τη σχέση του βάρους με τη θνησιμότητα;

16. Ατομική επανεκτίμηση • Ο πελάτης οδηγείται να αξιολογήσει πώς νοιώθει και βλέπει τον εαυτό του σε σχέση με το πρόβλημα Π.χ Δ: Το βάρος σας είναι 80 kg. Πώς σας φαίνεται; Π: Θεέ μου! Δεν είχα ιδέα ότι ήταν τόσο! Υποθέτω ότι αυτό σημαίνει ότι είμαι λίγο υπέρβαρη, έ; Δ: Πόσο καλό ή κακό πιστεύετε ότι είναι να είναι κανείς υπέρβαρος;

17. Περιβαλλοντική επανεκτίμηση • Ο πελάτης οδηγείται να προβληματιστεί και να αξιολογήσει πώς το πρόβλημα του επηρεάζει το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον του. Π.χ. Δ: Τα βάρος σας είναι μεγαλύτερο από το φυσιολογικό. Πώς επηρεάζει αυτό την οικογένεια σας; Π: Τα παιδιά μου ανησυχούν μήπως κληρονομήσουν το πρόβλημα μου. Επίσης ο σύζυγος μου με πιέζει να κάνω κάτι για το βάρος μου πριν είναι αργά.

18. Ατομική απελευθέρωση • Ο πελάτης κάνοντας τη δέσμευση για αλλαγή και πιστεύοντας στη δυνατότητα της αλλαγής νοιώθει ήδη απελευθερωμένος από τα δεσμά του προβλήματος του. Π.χ. Δ: Πιστεύετε ότι μπορείτε να προχωρήσετε με τις αλλαγές που συζητήσαμε, ή υπάρχει κάποιο εμπόδιο ακόμα; Π: Ναι, πιστεύω ότι μπορώ. Τι καλά που θα μπορέσω επιτέλους να ρίξω τη χοληστερίνη μου χωρίς να φοβάμαι ότι θα ζαλίζομαι και θα νοιώθω αδυναμία!

19. Κοινωνική απελευθέρωση • Η ενημέρωση στον πελάτη για τις δυνατές επιλογές του και την εναλλακτική συμπεριφορά χωρίς προβλήματα, τον κάνει να νοιώθει κοινωνικά απελευθερωμένος. Π.χ. Π: Δεν πίστευα ότι θα μπορούσα να βρω τρόπο να αδυνατίσω χωρίς να στερηθώ τις εξόδους με τους φίλους μου στα αγαπημένα μου εστιατόρια!

20. Αντι-ρύθμιση • Ο πελάτης οδηγείται στην αντικατάσταση της προβληματικής συμπεριφοράς με εναλλακτικές συμπεριφορές. Π.χ. Δ: Τι μπορείτε να κάνετε όταν είστε στενοχωρημένη, που σας δίνει την ίδια ευχαρίστηση όσο ένα γλυκό; Π: Ίσως μια επίσκεψη στη φίλη μου, και αμέτρητες ώρες γκρίνιας και κουβέντας! Θα το δοκιμάσω!

21. Έλεγχος πειρασμών • Ο πελάτης οδηγείται στην αποφυγή πειρασμών και ερεθισμάτων που προκαλούν την προβληματική συμπεριφορά. Π.χ. Δ: Τι θα μπορούσατε να κάνετε για να μην είστε εκτεθειμένη στον πειρασμό των γλυκών καθημερινά; Π: Ίσως αν γέμιζα το ψυγείο με φρούτα αντί με γλυκά, αυτό θα με βοηθούσε στις δύσκολες στιγμές ανίας.

22. Διαχείριση της ενδυνάμωσης • Ο διαιτολόγος ανταμείβει τον πελάτη για την αλλαγή της συμπεριφοράς του και τον κάνει να νοιώθει πιο δυνατός. Π.χ. Δ: Τα κιλά που χάσατε σας έκαναν άλλο άνθρωπο! Το νοιώθετε αυτό; Π: Ναι. Μπαίνω στα περσινά μου ρούχα και γενικά νοιώθω πιο κομψή.

23. Βοηθητική σχέση • Ο πελάτης οδηγείται στο να εμπιστεύεται άτομα που νοιάζονται και συμπαραστέκονται στη διαδικασία αλλαγής. Π.χ. Δ: Ο σύζυγος σας ίσως θα μπορούσε να σας συνοδεύσει στο γυμναστήριο τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα. Μπορείτε να το προτείνετε; Π: Ναι. Έτσι κι αλλιώς συνηθίζει να περπατά κάθε απόγευμα.

24. Εργασία για το σπίτι • H αντιστοίχηση του σταδίου αλλαγής με την εφαρμογή συγκεκριμένων διαδικασιών είναι πολύ σημαντική για την επιτυχή πορεία της συμβουλευτικής. Η αντιστοίχηση αυτή δεν είναι αυστηρή και υπάρχει κάποια επικάλυψη μεταξύ τους. Μελετήστε τις διαδικασίες αλλαγής συμπεριφοράς και αντιστοιχήστε τις με κατάλληλα στάδια αλλαγής.