360 likes | 919 Views
LPG NEDİR?. NİYAZİ ÖZGÜR Kimya Yüksek Mühendisi. LPG NEDİR?. LPG : Liquefied Petroleum Gases (Likid Petrol Gazı) (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı).
E N D
LPG NEDİR? NİYAZİ ÖZGÜR Kimya Yüksek Mühendisi
LPG NEDİR? LPG : Liquefied Petroleum Gases (Likid Petrol Gazı) (Sıvılaştırılmış Petrol Gazı)
LPG (Likit petrol gazları), doğal olarak yeraltındaki gaz birikimlerinden veya ham petrolün damıtılması ve parçalanması sonrasında elde edilir. Hidrokarbon bileşiklerinden oluşan bu gazlar ülkemizde genel adlarıyla Propan ( C3H8 ) ve Bütan (C4H10 ) ve bu iki gazın karışımı olan Miks LPG (%30 Propan , %70 Bütan ) isimleriyle bilinirler.Yanıcı bir gazdır. LPG normal sıcaklıklarda basınç uygulanarak sıvılaştırılır. Bu sayede basınçla sıvılaştırılmış LPG'nin hacmi düşer ; taşıma, depolama, ölçme işlemleri kolaylıkla yapılır. Basınçlı kaplar içerisinde sıvı halde depolanan LPG, kullanıldığı cihaza transfer edilirken uygulanan basıncın kaldırılması ile kolayca gaz hale geçer ve gaz fazında kullanılır.Sıvı fazdan gaz fazına geçerken hacmi ortalama 250 kat artar.LPG kullanımı genelde gaz fazında olduğu için bu tüketicilere büyük kolaylık sağlar. Kolay taşınabilme özelliği ve ısıl değerinin yüksek olması dolayısıyla her ihtiyaca cevap verebilen LPG, endüstriden, konut kullanımına kadar birçok alanda kullanılmaktadır. Yanma sırasında meydana getirdiği ısı ve enerji miktarı olarak doğal gaz ve hava gazı ile paralel özellikler taşımaktadır. Bunun yanında bakım gerektirmemesi ve üstün emniyet özellikleri ile ön plana çıkmakta ve tüketiciye büyük kolaylık sağlamaktadır.
LPG’nin ELDEEDİLİŞİ • Doğal Gazdan ; • Rafinerilerden ; • Ham petrolün damıtılması - parçalanması sırasında elde edilen ve N.Ş.A.’da gaz olan, sonradan basınç altında sıvılaştırılan Bütan, Propan gibi hidrokarbon ve izomerlerinin (Bütilen, Propilen ..) karışımıdır.
LPG’nin ÜRÜN ADI • Ticari Propan : (% 95 saflıkta) • Ticari Bütan : (% 95 saflıkta) • Özel Hizmet Propanı : (% 98 saflıkta) • Karışım LPG : ( % 30 Propan + % 70 Bütan ) • EN 589 – Otogaz : (% 50 Propan + % 50 Bütan)
LPG ‘nin basıncı , sıcaklık ve içinde bulundurduğu hidrokarbon karışımlarına göre oldukça farklı sonuçlar sunar ; Sıcaklık arttıkça basınç artar,bunun yanısıra Propan oranının artması da basıncın artmasına sebebiyet verir.
1.1.a. LPG emisyonları ; Diğer yakıtlarla karşılaştırıldığında ,LPG içinde oldukça düşük sülfür (H2S) oranı ve iyi eksoz emisyonları nedeniyle tüm dünyada teşvik edilen ve kullanılması oldukça kolay bir yakıttır. 1.1.b. LPG Özgül Ağırlıkları ; LPG her halinde havadan ağır sudan hafif bir yakıttır.Bu yüzden LPG kaçaklarında kaçan gaz zeminde en alt kodlara doğru ilerler ve bu noktalarda birikmeye sebebiyet verir.Bu anlamda dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlardan biri de gaz dedektörlerinin yerleştirilme şeklidir.LPG kullanan ünitelerde yerleştirilecek gaz dedektörleri yerden maksİmum 15 cm. yukarıya konumlandırılmalıdır.Doğalgaz ( CH4) da ise bu durum tam tersinedir.Doğalgaz havadan hafif olduğu için kaçak durumunda LPG tavan seviyesinde hareket eder.Doğalgaz için kullanılacak olan gaz dedektörleri ise tavan seviyesine yerleştirilir. HAVA LPG
1.1.c. LPG’nin Tutuşma Aralıkları ; Tutuşma için üç ana unsur bulunmalıdır.Bunlar a ) ateş kaynağı b) yanıcı ürün c) hava şeklinde tanımlanır.Yukarıdan da görüldüğü gibi LPG’nin tutuşabilmesi için hava gaz karışımının en az % 1,5 , en fazla ise %9,5 olması gerektiği ortaya çıkar.Tutuşma ancak bu limitler içinde mümkündür.Doğalgazda ise alt limit % 5, üst limit ise %15 şeklindedir.LPG alt tutuşma aralığı açısından doğalgaza göre daha tehlikeli, tutuşma aralığı bakımından ise doğalgaz daha tehlikelidir. 1.1.d.LPG’nin Viskozitesi ; Propan ve Bütan oldukça düşük viskozite ve yağlanma değerlerine sahiptir.Bu yüzden sızdırmazlık elemanlarının buna göre seçilmesi gerekmektedir.Diğer petrol ürünlerini ve suyu tutabilecek sızdırmazlık elemanları LPG konusunda başarılı olamayabilir. 1.1.e.LPG’nin kapalı kaplara doldurma oranları ; LPG sıvı halde iken buharlaşma kabiliyetinden dolayı oldukça yüksek genişleme katsayısına sahiptir.Sıcaklık artışlarında genleşmenin kontrol edilebilmesi için basınçlı kapla hiçbir zaman %100 dolulukta doldurulmazlar. 1.1.f. LPG’nin rengi ve kokulandırılması ; LPG ‘nin hem likit hem de gaz hali kokusuz ve renksizdir.Ancak tüketiminde oluşabilecek gaz kaçaklarının hissedilebilmesi için rafinerilerde özel olarak etilmerkaptan ile kokulandırılmaktadır.LPG kaçaklarında gözlemlenen beyaz renk ise havada bulunan nemin çiğleşmesidir.
LPG’nin ÖZELLİKLERİ • Renksizdir • Yanıcı ve Parlayıcı bir gazdır. • Havayla karışımları (Alt Patlama Sınırı-LEL: % 1,9, Üst Patlama Sınırı-UEL: % 9)patlayıcıdır. • Havadan iki kat ağırdır • Sıvı halde sudan yaklaşık iki kat hafif, gaz halde gaz kaçağı olduğunda alta çöker • Kokusuzdur, Üretim esnasında merkaptan katılarak (alt patlama sınırının %20'sinde farklı ve hoş olmayan koku verecek şekilde) kokulandırılmıştır • 1 litre LPG gaza dönüştüğünde 248 litre yer kaplar. • 24 kat hava tüketerek yanar.
Soğuktur - YAKAR Keskin bir kokusu vardır Zehirli Değildir LPG Renksizdir Havadan ağırdır
LPG Kullanım Alanları • Gıda Üretimi • Su ve Mekan Isıtma • Kapalı Alan Tarımcılığı / Seracılık • Fırın ve Seramik Endüstrisi • Özel Kesme ve İmalat Sanayi • Otomativ ve Otogaz
70 % Bütan 30 % Propan LPG : 70 – 30 %
Doğal Gaz Gaz Petrol Etheri Kerosin Sıvı Yağlama Yağları Mumlar Katı Asfalt Kok
Kapalı bir kapta LPG’ yi sıvı halde tutabilmek için yaklaşık olarak atmosfer basıncının beş katı bir basınca ihtiyaç vardır.
100°C Su 15°CAçık Hava Sıcaklığı 0°C Bütan -42°C Propan Kaynama Noktası(atmosferbasıncında)
Sıvı HaldekiLPG Suyun Üzerinde Kalır Suyun Özgül Ağırlığının Yarısı
Yüksek Genleşme Oranı, LPG ...(1:250) Buhar Sıvı
Tutuşma Limitleri 2 – 10 % 1 – 6 % DOĞAL GAZ 4 – 14 % 3 – 95 % ASETİLEN FAKİR ZENGİN
Buharlaşma ... Buharlaşma Isısı Havadan Alınır Buharlaşma Isısı Vücuttan Alınır
Buharlaşma ... B. Isısının Alındığı Diğer Bölgeler Basınçlı Kaplar & Ekipman
Buharlaşma Sırasında LPG Isı Alır İş Eldiveni ve Gözlük Kullanın !
Muhtemel Bir LPG Kaçağının Farkedilmesi İçin Ürüne Koku Katılır Kokulandırmada Kullanılan Etil Merkaptan, Kokarcalar tarafından da kullanılır ! LPG ve Kokarcalar !
LPG Bulunduğu Kaptan Kaçmaya Çok Yatkındır Yüksek Akışkanlık – Basınçlı Depolama
Solunumu Olumsuz Etkilemesine Rağmen Zehirli Değildir!!! LPG Buharı Bayıltabilir