بسم الله الرحمن الرحيم

1. بسم الله الرحمن الرحيم

2. مرز ايران و ارمنستان

3. مركز آموزش افسري و تربيت پاسداري علويوندوره 17 حضرت معصومه (س)كلاس 3 تهيه كنندگان: حامد غفار حدادي مصطفي محمدي محمد حسين افضلي محمد جواد كلانتري

4. ارمنستان در قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز) در میان دریای سیاه و دریای خزر قرار دارد که مرز میان آسیا و اروپا محسوب می‌شود. همسایگان ارمنستان در غرب ترکیه، در شمال گرجستان، در شرق جمهوری آذربایجان، و در جنوب ایران و جمهوری خودگردان نخجوان (جزئی از جمهوری آذربایجان) می‌باشند.ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک کشور محاط در خشکی است. بزرگ‌ترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتاً بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. پهناوری ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومتر مربع (۱۴۲ام در جهان) است و حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارد. مردم ارمنی پیرو آیین مسیحیت هستند.

5. کشور ارمنستان از شمال به جمهوری گرجستان ، از غرب به ترکیه ، از جنوب غربی به جمهوری خودمختار نخجوان ، از جنوب به جمهوری اسلامی ایران و از شرق به آذربایجان محدودمیشود . مساحت این کشور 29800 کیلومتر مربع و ایران است جمهوری ارمنستان 1260 کیلومتر مرز مشترک با کشورهای همسایه خود دارد حدود 45 کیلومتر مربع مرز آبی ( رود ارس ) با ایران دارد .

6. جغرافياي طبيعي مرز ایران و ارمنستان به طول 45 کیلومتر از روستایی به نام قره چی احمدآباد در منطقه ی مرزی اردکین (نقطه ی مشترک مرزی بین ایران، ارمنستان و آذربایجان) شروع شده و تادامنه ی غربی کوه کانتال و محل تلاقی رودخانه ی آب ملک با رود ارس در منطقه ی مرزی اردوبار (نقطه ی مشترک مرزی بین ایران، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان ) ادامه دارد . به طور خلاصه تر می توان ابتدا و انتهای مرز از شرق و غرب را به ترتیب از مردانقم (منطقه ی مرزی اردکین ) تا نوجه مهر (منطقه ی مرزی اردوبار) در نظر گرفت. سرتاسر مرز ایران و ارمنستان منطبق بر رودخانه ی مرزی ارس است که می توان این مرز رابه عنوان مرز آبی در نظرگرفت .

7. هيدروگرافي مرز رودخانه ی ارس علاوه بر مرز زبین المللی دو کشور، هیدروگرافی منطقه را شکل میدهد .

8. فيزيوگرافي مرز مرز ایران و ارمنستان به طول 45 کیلومتر از منطقه ی مردانقم آغاز و به نوجه مهر ختم می گردد به لحاظ فیزیوگرافی مرزایران یک فرم محدب (برآمدگی که برای آفند خوب است ) ملایم و صاف به داخل خاک ارمنستان کشیده شده است و هیچ گونه عارضه ی خاصی مشاهده نشده است .

9. توپوگرافي مرز نوارمرزی به لحاظ توپوگرافی منطقه ای ، کوهستانی محسوب می شود و از مهمترین کوه های حاشیه ی مرزی می توان به کوه های کانتال، ساریداغ، کوهنوکی ، کوشکی دره، دیکداغ اشاره نمود و ارتفاع آن بالغ بر 1205 متر می باشد در این محدوده هیچ شهر مهمی وجود ندارد روستاهایی مانند قولان، کردشت، قشلاق، نوکی، اشبتین و دوزال هستند .

10. پوشش گياهي و جانوري مرز وجود شرایط آب و هوایی یکسان در سرتاسر مناطق مرزی ایران با کشور همجوار دلیلی به شباهت اکولوژی نوار مرزی دارد.

11. ميله هاي مرز میله ی مرزی در حد فاصل دو میله 40-35 قرار دارند . تعداد میله ها 42 عدد است که از این تعداد 5 میله اصلی می باشد .

12. اختلافات ارضي و مرزي: مرز ایران و ارمنستان از با ثبات ترین و کم تنش ترین مرزها بوده . مرزبانان دو کشور با درایت کامل و رعایت قوانین از هرگونه تنش و درگیری ممانعت نمودند و به جز اشغال قره باغ هیچ گونه سابقه ی منازعه ی عرضی و مرزی بین دو کشور وجود ندارد .

13. برخي از تهديدات مرزي بين دو كشور: 1-تغییر مسیر رود ارس و لزوم برگرداندن آن به مسیر اولیه 2-آلودگی رود ارس ناشی از پساب های صنعتی ارمنستان 3-اشغال محدوده ی وسیعی از خاک آذربایجان توسط ارمنستان 4-با توجه به نقش روسیه درمناسبات منطقه ای، بین المللی و روابط سیاسی و نظامی آن با کشور ایران تا حدودی رابطه ی ایران وارمنستان تابع رابطه ی ایران با روسیه است .

14. دهليزها و معابر نظامي مرز: در مرز ایران و ارمنستان معبر و یا دهلیز نفوذی از منظر نظامی وجود ندارد اما به اعتقاد کارشناسان و مرزبانان جمهوری اسلامی ایران، رودخانه ارس برای قاچاقچیان و نفرات زبده قابل نفوذ می باشد و می توان از آن به عنوان تنها معبر و دهلیز موجود در مرز نام برد .

15. ويژگي هاي آفندي و پدافندي مرز: با وجود ارتفاعات کاندال، ساریداغ ، کوهنکی ، کوشکی دره ودیک داغ ، ارتفاع معادل 1205 متر، کاملاً کوهستانی به مناطق مرزی ایران با ارمنستان بخشیده است که به عنوان عامل مهم پدافندی در برابر نیروهای ورودی میباشد و همچنین حرکت برای نیروهای سواری دشمن سخت و صعب العبور می کند . رودخانه ی ارس را می توان عاملی آفندی و نفوذی برای دو طرف مورد نظر قرار داد .

16. ويژگي هاي امنيتي مرز: 1-ارمنستان بزرگ ارمنیها نیزمانند آذریها به ارمنستان بزرگ و به تعبیری موعود دل بستند همین نگرش باعث ایجاد فضای متشنج و یاابهام آمیزو حاشیه ی این دولت نوپا شده است در واقع ارمنی ها نه تنها به خاک آذربایجان، بلکه نسبت به ترکیه، گرجستان و حتی ایران چشم داشته اند. دو عامل موجب پایداری و استمرار این تفکر راهبردی ارامنه می شود . الف) دیدگاه ارامنه به شدت تحت تاثیر مذهب ، قومیت و تاریخ است و غیرت قومی و مذهبی با همدیگر ترکیب شده است . به نظرمی رسد چنین دیدگاه تاریخی با پشتوانه ی قومی مردمی به خوبی می تواند به استمرار ناامنی در حاشیه های مرزی موجب شوند . ب) تنگنای سرزمینی و محیطی از جمله وسعت کم و کمبود شدید اراضی و قابل کشت و کوهستانی بودن در تشویق ارامنه به پیگیری آرمان ارمنستان بزرگ تاثیرزیادی دارد . آرمان ارمنستان بزرگ از شرق آناتولی ، بین النهرین ، علیا نخجوان و قره باغ که ماکوو خوی هم جزء آن است که اخیراًکلیساهای متعدد پلدشت و سیه چشمه در دشت چالدران بازسازی شدند. 2-جنگ آذربایجان و ارمنستان علیرغم تمایل ایران – ارمنستان در صورتی که واقع شود ایران نمی تواند بی طرفی را رعایت کند و درصورت طرفداری مردم آذری شمال غرب که مردم ایران را تشکیل می دهند دچار تشنج میشوند . 3-ارامنه ی ایران با اینکه در سالهای اخیر دردسر ساز نبوده اند بلکه اغلب در تحولات بزرگ جامعه ی ایران همگرایی و همسویی خوبی داشتند اما امکان دارد در ایجاد تشنج بین ایران و همسایگان شمال غرب موثر باشد .

17. ژئوپولوتيك مرز: از بعد ژئوپلوتیک که روابط ایران و ارمنستان تحت تاثیر تهران، مسکو، ایروان بیشتر سیاسی اقتصادی و کم تر فرهنگی است چون ارمنستان به آب آزاد راه ندارد این ظرفیت در روابط ایران با این کشور به خوبی قابل توجه قرار گرفته است به علت مناقشات قره باغ محاصره ی این کشور توسط جمهوری آذربایجان و نبود مرز مشترک با روسیه و موقعیت خاص ایران در منطقه سبب شده روابط دو کشور به گونه ای مداوم توسعه یابد ایران به علت راه داشتن به جنوب کاسپین و سواحل شمالی دریای عمان و خلیج فارس برای ارتباط ارمنستان با بازارهای جهانی جایگاه مهمی دارد . موقعیت جغرافیایی ارمنستان نیز می تواند در حمل و نقل ایران و اروپا نقش عمده ای را ایفا کند . امکانات و نیازهای ارمنستان در زمینه های انرژی، حمل و نقل، صنایع، نیروی کار ارزان، تخصص و فناوری در ساخت مصنوعات از یکسو و موقعیت مناسب ایران و تخصص تجربه ی آن در بهره برداری از معادن، فن آوری روز برای تولید برخی کالاها و منابع غنی انرژی از سوی دیگر، ظرفیت مطلوب دو کشور برای گسترش همکاریهای اقتصادی است . ایجاد گذرگاه مرزی، حذف محدودیت های گذر و ویزا برای رانندگان، مسافران و تجار و ایجاد اتاق بازرگانی مشترک سبب شد روابط تجاری دو کشور رشد یابد. از سویی دیگر روابط فرهنگی ایرانیان و ارامنه مانند شاهنامه فردوسی تاثیر شگرفی بر حماسه های ملی و شاعران ارمنی داشته است که بعد دیگر ژئوپلوتیک مرز ایران و ارمنستان به شمار می آید .