PARAZYTOLOGIA LEKARSKA

1. Zbigniew Pokora PARAZYTOLOGIA LEKARSKA 3. ROBAKI OBŁE (NEMATHELMINTHES) NICIENIE (NEMATODA)

2. Adenophorea (Aphasmidia) – jedna z dwóch podgromad Nematoda; cechy charakterystyczne to występowanie gruczołów ogonowych i brak gruczołów przyogonowych, tu należą: włosień, włosogłówka i kapilarie. Angiohelminty– robaki żyjące w naczyniach krwionośnych, tutaj można wskazać Angiostrongylus cantonensis, ale też schistosomy. Appendicitis oxyurica – zapalenie wyrostka robaczkowego powodowane przez Enterobius vermicularis. Autoheteroksenia – cykl życiowy pasożyta przebiegający bez żadnej fazy poza organizmami żywymi (przykładem Trichinella spiralis). CT(ang. covert toxocarosis) – bezobjawowa postać larwalnej toksokarozy. Filarie(nitkowce) to potoczne określenie nicieni nadrodziny Filarioidea.

3. Gardziel filariopodobna (=strongylopodobna) – typ gardzieli nicieni, charakterystyczny dla larw filariopodobnych; kształtu cylindrycznego, z jednym rozszerzeniem gardzielowym. Gardziel rabditopodobna– typ gardzieli nicieni, charakterystyczny dla larw rabditopodobnych, w której wyróżnia się 3 części: trzon, cieśń i rozszerzenie przednie. Mikrofilarie, różnicowanie: Możliwe w oparciu o trwale, lub przyżyciowo, barwione preparaty rozmazu krwi. Pozwalają one znaleźć w budowie anatomicznej mikrofilarii charakterystyczne struktury markerowe, do których należą: 1) pierścień nerwowy, 2) otwór wydalniczy, 3) komórka wydalnicza, duże komórki rozrodcze (G), obecne w liczbie 4, przy czym G1 jest oddalona od pozostałych. Różnicowanie przeprowadza się między innymi oceniając, wyrażone w procentach, odległości owych struktur znacznikowych od przodu ciała (w przypadku komórek G, dotyczy to G1). Na wykładzie przekonywałem Was do uproszczonej metody, opartej na analizie pierwotnej obecności/braku pochewki i wzorca rozmieszczenia jąder w tylnej części ciała tych prelarw.

4. Nicienie o holoksenicznym cyklu życiowym (monoksenia,przykłady): Ascaris lumbricoides, Toxocara spp., Ancylostoma duodenale, Necator americanus, Enterobius vermicularis, Trichuris trichiura (o specyfice rozwoju włośnia już pisałem). • Nicienie o heteroksenicznym cyklu życiowym (przykłady): • diheteroksenia– gatunki nadrodziny Filarioidea, Dracunculus medinensis, Angiostrongylus spp.; • triheteroksenia– Anizakis spp. Prawo priorytetu (ang. law of priority) – prawo pierwszeństwa odnoszące się do najstarszej nazwy taksonu jako obowiązującej, dlatego dla tych z Was, którzy znacie budowę włosogłówki, poniekąd wbrew logice – Trichurus, a nie Trichocephalus.

5. Progeneza (neotenia) – osiaganie zdolności rozrodczej przed zakończeniem pełnego rozwoju morfotycznego, właściwego dla stadium dojrzałego, neotenia występuje w heterogenicznym wzorcu cyklu życiowego Strongyloides stercoralis. Pseudocel(rzekoma pierwotna jama ciała) – wypełniona płynem okołootrzewnowym jama ciała między endodermalną ścianą jelita a worem powłokowo-mięśniowym, obecna u obleńców. Secernantea (Phasmidia) – jedna z dwóch podgromad nicieni, charakteryzowana występowaniem fasmidiów (gruczołów przyogonowych) i brakiem gruczołów ogonowych; większość grupowanych w niej gatunków stanowią pasożyty. Skrzydełka ogonowe (ang. caudal alae) – wąskie błony oskórkowe obecne u samców niektórych nicieni, ciągnące się po bokach ogona, widzieliście je, w prezentowanym przeźroczu, a prawdopodobnie też w preparacie mikroskopowym, u samców Enterobius vermicularis.

6. Skrzydełka oskórkowe (ang. cuticular alae) – obecne u nicieni, cienkie oskórkowe pasma, biegnące wzdłuż ciała lateralnie lub subwentralnie, często parzyste, widzieliście je w prezentowanym slajdzie, w przekroju owsika uchwyconym w płaszczyznie przekroju tkanek zarażonego wyrostka robaczkowego. Stichosom (stichosoma) – tylna, gruczołowa część gardzieli niektórych nicieni, wśród gatunków Was obowiązujacych, obecna u Trichuris trichiura i Trichinella spiralis. UWAGA: zarys cyklu życiowego obowiązujących pasożytów oraz diagnostyki powodowanych przez nie schorzeń zestawiłem w sylabusie kursu.