معرفي واحد بهبود تغذیه جامعه

2. معرفي واحد بهبود تغذیه جامعه • سکینه جعفری • کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه مرکز بهداشت استان • بهمن سال 1391

3. مشکل مضاعف جامعه ما گذر شتابزده تغذیه ای • از يك طرف سوء‌تغذيه پروتئين انرژي و كمبود ريز مغذي ها در سهم بزرگی از جمعيت كشور مشاهده مي شود • از طرف ديگر نشانه هاي هشدار دهنده اي از گسترش بيماري هاي متابوليك از جمله بيماري هاي قلبيعروقي، ‌ديابت،‌ چاقي و انواع سرطان ها دیده می شود

4. گسترش دو پدیده مذکور در کنار هم چه اثری دارد • تهديدبازده سرمايه گذاري در بخش آموزش • کاهش كيفيت نيروي انساني • بالا بردن هزينه های درمان در سال هاي آينده • افزایش بار بيماري و هزینه های اقتصادي ناشي از آن

5. دلایل ایجاد گذر شتابزده تغذیه ای • افزايش متوسط هزينه خوراكي خانوار • کاهش کالری دریافتی به ویژه در دهک‌های پایین درآمدی در طول دهه گذشته ، • افزایش شدید کالری دریافتی در دهک‌های بالای درآمدی • ناترازي دریافت کالری در خانوارهاي كشور عوارض بيش خواري و كمبود دريافت مواد مغذي را در پي دارد .

6. دلایل ایجاد گذر شتابزده تغذیه ای • افزايش اضافه وزن و چاقي افراد جامعه • افزايش بيماري هاي غيرواگير • افزايش سكته هاي قلبي و مغزي • افزايش فشارخون ، ديابت ، سرطان و پوكي استخوان • زيادي ميزان مصرف قند، نمك و چربي • زيادي مصرف هله هوله ، نوشابه، كنسرو ، غذاي حاضري و فست فود • كمي ميزان مصرف ماهي و سبزي و ميوه تازه و شير و لبنيات

7. هدف كلي تأمين، حفظ و ارتقاي وضعيت تغذيه جامعه

8. اهداف اختصاصی • بهبود روند رشد و وضعيت تغذيه كودكان زير 6 سال • بهبود وضعيت تغذيه گروه های آسیب پذیر (مادران باردار و شيرده ، دانش آموزان ، میانسالان ، سالمندان ) • پيشگيري و كنترل اختلالات ناشي از كمبود ريزمغذي ها • ارتقاي فرهنگ و سواد تغذيه اي جامعه درخصوص پیشگیری وکنترل بیماری های مرتبط با تغذیه (چاقی ، بیماری های قلبی عروقی ، دیابت ، سرطان )

9. استراتژیهای کلی حاکم بر برنامه ها 1-هماهنگی بين بخشی 2-جلب مشاركت مردمی 3-آموزش 4-تحقيقات كاربردی 5- نظارت و ارزشيابی

10. امنیت غذایی دسترسی فیزیکی ، اقتصادی و اجتماعی همه افراد در تمام اوقات به غذای کافی ، ایمن و مغذی . غذاهایی که رجحان غذایی و نیازهای مربوط به رژیم غذایی شان را برای یک زندگی سالم وفراوان برآورده می کند

11. ایمنی غذایی حفظ و نگهداری غذا از هرگونه که مضر به سلامتی مصرف کنندگان است .

12. امنیت تغذیه دسترسی فیزیکی ، اقتصادی و اجتماعی همه افراد در تمام اوقات به غذای کافی ، ایمن و مغذی با جذب و بهره مندی موثر سلولی ، غذاهایی که رجحان غذایی و نیازهای مربوط به رژیم غذایی شان را برای یک زندگی سالم وفراوان برآورده می کند

13. براساس این تعریف و نقشه جهانی امنیت غذایی کشورها که در سال 2008 منتشر شد و در تقسيم بندي آن كشورها در طيفبسیار پرخطر ، پرخطر ، با خطر متوسط وکم خطرقرار گرفتند، ایران در وضعیت پرخطر (High Risk) قرار دارد .

14. استراتژی های موفق • كاهش سوء تغذيه كودكان با اجراي برنامه هاي مشاركتي حمايتي تغذيه كودكان • تجربه موفق در حذف اختلالات ناشي از كمبود يد وكاهش شيوع گواتر از 69% در سال 65 به 8/4% در سال 86 به واسطه اجراي برنامه يددار كردن نمك • کاهش سوء تغذیه کودکان با اجرای برنامه تامین یک وعده غذای گرم در روستامهدها • کاهش تولد نوزادان LBW با اجرای برنامه مشترک با بنیاد علوی

15. آگاهيهاي تغذ يه اي در آ مدو قيمتها استفاده بيولوژيك سبد سفره سلول دسترسي فيزيكي و اقتصادي به غذا سيري شكم ذايقه و عادات غذ أيي سيري سلول سلامت

16. مرگ های منتسب به عوامل خطر مهم در جهان، سال 2005 Source: WHR 2002 فشار خون بالا دخانیات کلسترول بالا کم وزنی روابط جنسی نامطمئن کم مصرف کردن سبزی و میوه اضافه وزن و چاقی کم تحرکی الکل آب ناسالم و محیط آلوده آلودگی های داخل خانه بعلت سوخت های فسیلی کمبود آهن هوای آلوده شهر ها کمبود روی کمبود ویتامین آ تزریق غیر ایمن محیط کار ناایمن و سوانح محیط کار Number of deaths (000s) توجه:8 عامل از 10 عامل خطر اصلی مرتبط با تغذيه و فعاليت بدنیاست

17. مرگ های منتسب به عوامل خطر مهم در جهان، سال :8 عامل از 10 عامل خطر اصلی مرتبط با تغذيه و فعاليت بدنی است • CVD علت 31% مرگ ها در منطقه است. • 26% hyper tension مردم منطقه را گرفتار کرده است. • مصرف دخانياتدربرخیکشورهابه 61.9% درمردانو48% درزنان می رسد. • شيوع هايپر ليپيدمی در کشور ايران و لبنان قابل توجه است. • شيوع ديابت در کشورهای منطقه از 25-7% متفاوت است. • 80-70% مردم منطقه تحرک کافی ندارند. • شيوع اضافه وزن و چاقی در کشور ايران به 52% در مردان و 75% در زنان می رسد.

18. از کل مرگ های ناشي از بيماری های غير واگيردرکشور های در حال توسعه اتفاق می افتد . 85% از بار جهانی ناشی از بيماری های غير واگيرتوسط کشورهای با درآمد پاِِيين و متوسط توليد می شود.

19. عوامل خطرزاي تغذيه اي

20. سايرعوامل خطرزا

21. مقايسه نسبتي از افراد روستا نشينو شهر نشينكه براساس توده بدني (BMI) در معرض چاقي اند يا چاق هستنددراقليم 6 * ؛ مطالعه پورا (پژوهشي دروضعيت ريز مغذيهاي ايران ) بهار 1380؛ گروه سني جوانان

22. مقايسه نسبتي از افراد روستا نشينو شهر نشينكه براساس توده بدني (BMI) به چاقي درجه يك يا دو وسه مبتلا هستنددراقليم 6 * ؛ مطالعه پورا (پژوهشي دروضعيت ريز مغذيهاي ايران ) بهار 1380؛ گروه سنيميان سالان

23. وضعیت ریز مغذی ها در زنان باردار در مطالعات سال 80 و 91

24. وضعیت ریز مغذی ها در کودکان 23-15 ماههدر مطالعات سال 80 و 91درکل کشور

29. مقایسه وضعیت استفاده از انواع روغن در پخت وپز در خانوارهای روستایی استان اصفهان در سال های 86-90

30. مقایسه وضعیت استفاده از انواع روغن در سرخ کردن در خانوارهای روستایی استان اصفهان در سال های 86-90

31. میزان مرگ های مرتبط با فشارخون بالا به عنوان یک ریسک فاکتور قلبیعروقی ½ - موارد مرگ ناشی از بیماری قلبی و سکته مغزی - 70-60% موارد مرگ ناشی از سکته مغزی - 50% موارد مرگ ناشی از نارسایی قلبی - 25% موارد مرگ ناشی از حمله های قلبی - 20% موارد مرگ ناشی از نارسایی کلیوی

32. پرفشاری خون و ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی • 69% بیماران مبتلا به اولین سکته قلبی • 77% بیماران مبتلا به اولین سکته مغزی • 74% بیماران مبتلا به نارسایی قلبی • پرفشاری خون مقدمه نارسایی قلبی در 91% موارد است. • پرفشاری خون با 2 تا 3 برابر شدن خطر نارسایی قلبی ارتباط دارد. BP, blood pressure; HF, heart failure; MI, myocardial infarction.Thom T et al. Circulation2006;113:e85-e151.

33. شیوع پرفشاری خون در دنیا 26% بزرگسالان در سراسر دنیا (972میلیون) مبتلا به پرفشاری خون هستند **Kearney Lancet 2005;305:217

34. شيوع برخي ريسك فاكتورهاي بيماريهاي غيرواگير در ايران • افزايش فشارخون ≈ 18% • ديابت مليتوس ≈ 7% • افزايش وزن و چاقي ≈ 50% • افزايش چربي خون ≈ 35% • كشيدن سيگار • مردان ≈ 25% • زنان ≈ 3% • عدم تحرك و ورزش ≈ 90%

35. عواملاصلاح پذیر موثر در افزایش فشار خون چاقی و اضافه وزن مصرف نمک (سدیم) زیاد استرس مصرف الکل پرفشاری خون عدم فعالیت فیزیکی کافی دریافت کم پتاسیم، منیزیم و/یا کلسیم

36. غذاها یک جزء اصلی رژیم متعادل است ولی • بیش از نیمی از ما ممکن است چاق شویم. حدود نیمی از ما در اثر بیماریهای قلبی مرتبط با رژیم از دنیا خواهیم رفت. بسیار قبل از آنکه بازنشسته شویم. • بسیاری از ما ممکن است مبتلا به سرطان وابسته به رژیم غذایی شویم. • تقریباً همه ما مبتلا به پوسیدگی دندان وابسته به رژیم غذایی خواهیم شد. Lobstein, T Fast food facts; 1988

37. نمک رژیم غذایی و بیماریهای مرتبط احتمالی • فشارخون • آسیبهای مستقیم قلبی عروقی • چاقی و بیماریهای مرتبط مثل دیابت • آسم • سنگهای کلیوی • استئو پروز • سرطان معده

38. شکل های مختلف سدیم • 90% سدیم بصورت کلرید سدیم (نمک) • اشکال دیگر: • سدیم بی کربنات • سدیم در غذاهای فرایند شده مانند بنزوات سدیم، فسفات سدیم و سدیم گلوتامات

39. 2400 میلی گرم سدیم معادل: • یک قاشق چایخوری نمک (کلرید سدیم) یا • 100 میلی مول سدیم یا نمک یا • 6 گرم (6000 میلی گرم) نمک (کلرید سدیم) قابل ذکر است هر 5 گرم نمک حاوی 2000 میلی گرم سدیم است

40. کاهش نمک، کاهش مرگ و میر • کاهش سدیم از 3500 میلی گرم به 1500 میلی گرم در روز موجب 30% کاهش پرفشاری خون می شود (CJC 2007 23:437). • کاهش نیمی از سدیم در غذاهای بسته بندی شده موجب کاهش 150000 مورد حملات قلبی و استروک کشنده درآمریکا می شود (AJPH 2004;1:19-22).

41. تاثیر کاهش نمک کاهش نمک حدود 1 گرم در روز   5 درصد سکته مغزی 3 درصد حمله قلبی نمک 4/6 گرم در روزانه کاهش نمک حدود 6 گرم در روز  24 درصد سکته مغزی  18 درصد حمله قلبی ↓ 30درصد شیوع پر فشاری خون کاهش نمک حدود 9 گرم در روز  34 درصد سکته مغزی  25 درصد حمله قلبی