250 likes | 881 Views
Skizofrenia. Cka është psikoza. Psikoza apo crregullimi psikotik nënkupton njohjen e shtrembëruar (ndryshuar, gabuar)të realitetit të brendshëm dhe të jashtëm, gjatë të cilit personi i prekur reagon në mënyra që dëmtojnë jetën e tij/saj
E N D
Cka është psikoza • Psikoza apo crregullimi psikotik nënkupton njohjen e shtrembëruar (ndryshuar, gabuar)të realitetit të brendshëm dhe të jashtëm, gjatë të cilit personi i prekur reagon në mënyra që dëmtojnë jetën e tij/saj • Njohja e gabuar e realitetit është thelbi psikotik dhe manifestohet me crregullim të percepcionit, mendimeve, emocioneve, të folurit dhe aktivitetit fizik
Cilat janë crregullimet psikotike • Skizofrenia • Crregullimi deluzional • Crregullimi i shkurt psikotik • Crregullimi skizoafektiv • Crregullimi skizofreniform • Crregullimi psikotik i indukuar • Psikoza postpartale • Crregullimi psikotik, i paspecifikuar
Definicioni i skizofrenisë • Skizofrenia është crregullim që karakterizohet me simptome psikotike që dukshëm dëmtojnë funksionimin dhe shkaktojnë pengesa në ndjenja të menduar dhe sjellje. • Crregullimi është kronik dhe ka tri faza: prodromale aktive reziduale
Historiati i skizofrenisë • 1852 - Psikiatri belg Morel i pari e përshkruajti skizofreninë dhe e quajti “demence precoce” • 1896-Psikiatri gjerman Kraeplin përdorte shprehjën ”dementia precox” për tërësinë e sëmundjeve që fillojnë në adoleshencë dhe qojnë deri te demenca • 1911- Psikiatri zvicerran Bleuler përdori I pari shprehjën ”skizofrenia”
Të menduarit në sch • Crregullimet formale të të menduarit humbja e asociacioneve tangjencialitetit cirkumstancialiteti blloku në të menduar • Deluzionet (crregullimet përmbajtësore) paranoide të referencës inserim I mendimeve ide të gjelozisë, grandiozitetit,religjioze, somatike
Percepcioni • Halucinacionet auditive vizuele
Sjellja • Bizare • E papërshtatshme • dezorganizuar • Katatonike • Amotivuese • violente
Afekti • Sheshim emocional • Afekt inkongruent
Simptomat ndahen edhe në: • Simptomet pozitive deluzione halucinacione të folurit e crregulluar sjellja e crregulluar • Simptoma negative sheshimi emocional mungesë e të folurit spontan mungesë e iniciativës
Kriteret diagnostike sipas DSM-IV • A. simptomet karakteristike deluzione halucinacione të folurit e crregulluar sjellje katatonike simptome negative
B.Pengesat në funksionimin social • C. Kohëzgjatja dy apo më tepër simptome psikotike për një muaj kohëzgjatja së paku 6 muaj
Tipet e sch • Paranoid • Dezoorganizuar • Katatonike • Padiferencuar • Reziduale
Epidemiologjia • Incidenca dhe prevalenca Prevalenca gjatë jetës 1% cdo vit në SHBA 2 milion raste të reja • Gjinia meshkuj-femra 1:1 • Statusi socioekonomik prevalencë më e lartë në grupet më të ulëta sociekon. incidenca e njëjtë • Mosha e fillimit më e shpeshtë 15-35 (50% e rasteve nën 25 vjec) e rrallë para moshës 10 dhe pas 40
Etiologjia • Faktorët biokimik Hipoteza e dopaminës Hipoteza e serotoninës Hipoteza e GABA Hipoteza e noradrenalinës • Ndryshimet anatomike (jo specifike) zmadhim i ventikujve dhe sulkusit kortikal (CT)
Etiologjia • Gjenetika Popullata e përgjithshme 1% Vëllezërit dhe motrat 8% Fëmiu me njërin prind 12% Binjakët dyvezor 12% Fëmiu me dy prindërit 40% Binjakët njëvezor 47%
Etiologjia • Psikosociale Familja Psikodinamika • Teoria e infeksionit
Patofiziologjia • Nuk egzistojnë ndryshime qe do të lajmëroheshin cdoherë • Shenja të buta neurologjike lajmërohen në 50-100% të rasteve, rritet prevalenca e reflekseve primitivesi refleksit të kapjës, stereognozi jonormale dhe dallim i dy pikave, disdijadohokineza ( dëmtim i aftësisë izvodenja levizjeve opetovane)
Faktorët psikodinamik • Testimin e realitetit e pengojnë tre mekanizma mbrojtës Projeksioni psikotik Reaksion formimi Mohimi psikotik
Psikoza mund te paraqitet edhe ne • Crregullimet organike si: intoksikimi me sub. psikoaktive (kokainë,fenciklidin) crregullimet mendore psikotike të shkaktuara nga infeksioni SNQ (p.sh. Herpse encefaliti) sëmundjet vaskulare (p.sh. Lupus eritematozus sistemicus) epilepsia e lobit temporal sëmundjet degjenerative (p.sh.Huntingtoni)
Crregullimet organike karakterizohen me: • dëmtime të memories • orientimit • kognicionit • haluciancione vizive • shenjave të dëmtimit të SNQ
Ecuria dhe prognoza • Simptomet prodromale i paraprinë fillimit të sch që mund të jenë akute apo të ngadalshme • Faktorët precipitues mund të fillojnë sëmundjën te personat e predisponuar • Sëmundja është kronike me faza të remisionit dhe relapsit • Ndjeshmëria në stres mbetet gjatë gjithe jetës • Epizodat depresive postpsikotike mund të lajmërohen në fazën reziduale • 50% të rasteve kanë tentime suicidale • 10% të rasteve realizojnë suicidin
Trajtimi • Terapia Farmakologjike Antipsikotikët që mund të jenë: Tipik (Haloperidol, Chlorpromazine etj) Atipik (Risperidoni,Clozapina,Olanzapine etj) Anksiolitikët Antidepresivët • Terapia elektrokonvulzive
Terapia psikosociale bihejviorale grupore familjare suportive • Trajtimi realizohet në mënyrë spitalore dhe ambulantor