250 likes | 439 Views
My, Naród. kochamy konstytucję Skąd się bierze taka miłość?. Przed 1787. Początkowo w Stanach Zjednoczonych obowiązywał inny dokument: Artykuły Konfederacji i Wieczystej Unii regulowały: relacje pomiędzy stanami zasady organizacji władzy centralnej Najważniejsze:
E N D
My, Naród kochamy konstytucję Skąd się bierze taka miłość?
Przed 1787 • Początkowo w Stanach Zjednoczonych obowiązywał inny dokument: Artykuły Konfederacji i Wieczystej Unii • regulowały: • relacje pomiędzy stanami • zasady organizacji władzy centralnej Najważniejsze: • konfederacja (luźniejszy związek)
Artykuły Konfederacji • The said states hereby severally enter into a firm league of friendship with each other for their common defence, the security of their liberties, and their mutual and general welfare
Artykuły Konfederacji • For the more convenient management of the general interests of the United States, delegates shall be annually appointed, in such manner as the legislature of each state shall direct (...), with a power reserved to each state to recall its delegates, or any of them, at any time within the year, and to send others in their stead for the remainder of the year. • No state shall be represented in Congress by less than two, nor by more than seven, members; and no person shall be capable of being a delegate for more than three years
Artykuły Konfederacji • The United States, in Congress assembled, shall have authority to appoint a committee to fit in the recess of Congress, to be denominated "A committee of the states," and to consist of one delegate from each state, and to appoint such other committees and civil officers as may be necessary for managing the general affairs of the United States under their direction--to appoint one of their number to preside • The committee of the states, or any nine of them , shall be authorised to execute, in the recess of Congress, such of the powers of Congress as the United States
Artykuły Konfederacji Efekt: • system nie działa • stany kłócą się między sobą • nie ma spójnego prawa podatkowego • nie ma pieniędzy na pokrycie długu wojennego • Kongres (lub delegowany Komisja Stanów) jest jednocześnie egzekutywą, legislaturą i władzą sądowniczą
Artykuły Konfederacji • nawet zasada dowolnego odwoływania kongresmanów jest utrudniająca życie • nie ma możliwości prowadzenia długofalowej polityki • James Madison, John Adams, Aleksander Hamilton, John Jay, nawet Thomas Jefferson w Paryżu – nawołują do napisania konstytucji • Problem podobny jak przy konstytucji europejskiej – to znaczy, że mamy jedno państwo?
Tworzenie Konstytucji Już w 1786 w czasie Konwencji w Annapolis delegaci z pięciu stanów dyskutowali o konieczność wprowadzenia nowego dokumentu Najbardziej aktywny: James Madison, nazywany Ojcem Konstytucji Kongres Konstytucyjny – trwa od maja 1787 roku Konstytucja podpisana jest: 17 września 1787 roku
Tworzenie Konstytucji • dyskusja pomiędzy federalistami (zwolennikami nowego dokumentu) oraz antyfederalistami (przeciwnikami) • federaliści chcą: • silnej władzy centralnej • ale bez gwałcenia uprawnień stanów • antyfederaliści chcą: • silnej pozycji stanów • nie bardzo wiadomo, czego chcą od władzy centralnej • lepiej wyjaśniają, czego nie chcą
Tworzenie Konstytucji Plan Wirginii (współtworzony przez Madisona) Zasadnicze założenia: • dwuizbowy parlament (liczba przedstawicieli proporcjonalna do liczby ludności)
Tworzenie Konstytucji • władza wykonawcza powoływana przez parlament • skomplikowany system kontroli władzy • sędziowie „narodowi” (federalni?) – mianowani dożywotnio • prawo do wetowania ustaw stanowych przez władzę centralną Plan New Jersey: • jednoizbowy parlament
Tworzenie Konstytucji • każdy stan ma po jednym głosie • ochrona mniejszych stanów Trzy zasadnicze problemy: • małe i duże stany • niewolnictwo • wybór prezydenta
Tworzenie Konstytucji Wielki kompromis Great Compromise: • Senat i Izba Reprezentantów Kompromis: • niewolnictwo jest dopuszczone choć ma zniknąć w bliżej nieokreślonej przyszłości, niewolnik to 3/5 człowieka Kompromis: • jednoosobowy urząd prezydenta, wybierany przez kolegium elektorskie (wybierają stany)
Ratyfikacja Konstytucji • Artykuł VII: • Ratyfikacja przez konwencje dziewięciu stanów wystarczy d wejścia w życie tej Konstytucji wśród Stanów w ten sposób ją ratyfikujących • Problemy z ratyfikacją, dyskusje federalistów i antyfedralistów • cykl artykułów prasowych podpisanych pseudonimem Publius (tzw. Federalist Papers, James Madison, Alexander Hamilton, John Jay)
Ratyfikacja • Federalist Papers wyjaśniają nowojorczykom znaczenie konstytucji • pierwszy komentarz • rząd zabezpiecza bezpieczeństwo obywateli • zabezpiecza nawet przed dyktaturą mniejszości Antyfederaliści • brak praw obywatelskich • nadmierne uprawnienia władzy centralnej
Ratyfikacja • dziewiąty stan: New Hampshire, 21 czerwca 1788, ale dokument dociera do Kongresu 2 lipca. • 13 września 1788 – Kongres przyjmuję rezolucję: elektorzy mają się zebrać w pierwszą środę stycznia 1789 roku • początek USA w dzisiejszej formie ustrojowej • Wirginia ratyfikuje stosunkiem głosów 89 do 79, 25 czerwca 1788 • Nowy Jork ratyfikuje stosunkiem głosów 30 do 27, 26 lipca 1788
Ratyfikacja • W trakcie procesu ratyfikacyjnego zaproponowano • 124 poprawki • w tym 12 w ramach Karty Praw Bill of Rights • część zaproponowanych poprawek dotyczyła tego samego
Konstytucja • Preambuła i siedem artykułów • plus 27 poprawek Artykuły: I – dotyczy kompetencji i zasad funkcjonowania Kongresu II – dotyczy władzy wykonawczej: prezydent III – władza sądownicza IV – relacje między stanami i federacją (Unią)
Konstytucja V – sposób wprowadzania poprawek VI – tzw. klauzula supremacyjna, stawia konstytucję na czele źródeł prawa w Stanach Zjednoczonych • Zasada supremacji konstytucji oznacza z jednej strony konieczność stanowienia prawa (federalnego i stanowego) zgodnie z jej wartościami i normami prawnymi • nakłada też usunięcia z systemu prawnego aktów prawnych niezgodnych z konstytucją. VII - ratyfikacja
Konstytucja • Przy cytowaniu: • artykuł article • sekcja section • klauzula clause
Preambuła Cele konstytucji: • umocnienie Unii • ugruntowanie sprawiedliwości • zagwarantowanie ładu wewnętrznego • zapewnienie środków wspólnej obrony • stworzenie warunków sprzyjających powszechnemu dobrobytowi • zabezpieczenie błogosławieństwa wolności secure the Blessings of Liberty
ciekwaostka • Chroniąc interesy właścicieli ziemskich korzystających z pracy niewolników, zabroniono innymi ograniczania handlu niewolnikami, o którym mowa w art. I, sek. 9, kl. 1 konstytucji, aż do roku 1808. • W rzeczywistości uznano niewolnictwo za niezgodne z amerykańską ustawą zasadniczą w 1865 roku, ustanawiając XIII poprawkę do konstytucji
Pytania • wyłączne uprawnienia Kongresu • wyłączne uprawnienia Senatu • wyłączne uprawnienia Izby Reprezentantów • prezydent jako jednoosobowa władza wykonawcza • sposób powoływania sędziów • system kontroli i równowagi
Pytania • miejsce stanu w Unii • trudność wprowadzania poprawek