MẠNG MÁY TÍNH CĂN BẢN

1. MẠNG MÁY TÍNH CĂN BẢN Been soạn: Võ Văn Khang Email: khangvo@auviet.edu.vn

2. GIỚI THIỆU MÔN HỌC • Mac tie • Haiku bit co chi hot động của mạng máy tính. • Nhận biết các thành phần cơ bản của mạng máy tính. • Hiểu biết các dịch vụ mạng cơ bản. • Triển khai mạng ngang hàng. • Chia sẻ kết nối Internet với đường truyền ADSL.

3. GIỚI THIỆU CHI TIẾT MÔN HỌC • Chương trình học chi tiết • Tổng quan về mạng máy tính. • Mô hình OSI, TCP/IP và các tiện ích mạng. • Các phương tiện truyền dẫn. • Các kỹ thuật mạng cục bộ và mạng diện rộng thông dụng. • Các dịch vụ mạng cơ bản. • Cài đặt và cấu hình mạng ngang hàng. • Cài đặt, cấu hình, chia sẻ kết nối Internet với ADSL • Thoâng tin lieân laïc • E-mail : khangvo@auviet.edu.vn • Telephone : 08.62789607

4. CHƯƠNG I TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH • Khái niệm về mạng máy tính • Lịch sử phát triển

5. SƠ LƯỢC LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN MẠNG • Vào giữa những năm 50, những hệ thống máy tính bắt đầu ra đời. Đến năm 60, cùng với sự phát triển của máy tính và có nhu cầu chia sẽ thông tin với nhau và từ đó các nhà sản xuất máy tính chi tạo thành công các thiết bị truy cập từ xa đến các mày tinh của họ, và đây là những dạng sơ khai của hệ thống mạng. • Đến năm 1977 cty Datapoint Corporation đã tung ra thị trường hệ điều hành mạng “Attache Resource Computer Network” cho phép liên kết các máy tính và các thiết bị đầu cuối bằng dây cáp mạng, và đó chính là hệ điều hành mạng đầu tiên.

6. KHAÙI NIEÄM • Mạng máy tính là hai hay nhiều máy tính được kết nối với nhau theo một cách nào đó sao cho chúng có thể trao đổi thông tin qua lại với nhau. • Thuaät ngöõ “Computer Network” ñeà caäp ñeán vieäc keát noái nhöõng maùy tính hoaït ñoäng ñoäc laäp laïi vôùi nhau thoâng qua moâi tröôøng truyeàn thoâng hoặc được kết nối bằng một cấu trúc nào đó. • Hai máy tính được gọi là kết nối nếu chúng có thể trao đổi thông tin. Kết nối không cần phải là dây đồng, cáp quang, sóng ngắn, sóng hồng ngoại và truyền vệ tinh đều có thể sử dụng. Mạng bao gồm nhiều kích cỡ, hình thức và dạng khác nhau.

7. MÔ HÌNH MẠNG

8. NHỮNG KHẢ NĂNG CỦA MẠNG • Chia sẽ và sử dụng chung dữ liệu. • Dùng chung các thiết bị ngoại vi(máy in, máy vẽ, máy fax …) • Trao đổi thông điệp, hình ảnh …một cách nhanh chống. • Tăng độ tin cậy của hệ thống. • Giảm thiểu chi phí và thời gian đi lại…

9. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH

10. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • LANs (Local Area Networks) • Moät toå chöùc quaûn lyù. • Mạng cục bộ (Local area network-LAN), là mạng riêng trong một toà nhà hoặc khu trường mà kích thước có thể lên đến một kilometer. • Mạng LAN cổ điển chạy tốc độ tối đa từ 10 Mbps đến 100 Mbps. • Các mạng LAN mới hot động với tốc độ lên đến 10 Gbps. Trong sách này chúng ta tham khảo mạng cổ điển và đo tốc độ đường truyền bằng megabits/sec (1 Mbps là 1,000,000 bits/sec) và gigabits/sec (1 Gbps là 1,000,000,000 bits/sec). • Caùc thieát bò maïng söû duïng

11. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH Local-Area Network(LAN)

12. Kiến trúc LAN 802.3 Ethernet 802.5 Token Ring

13. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • MANs(Metropolitan Area Networks) • Coù kích thöôùc vuøng ñòa lyù lôùn hôn LAN tuy nhieân nhoû hôn WAN(khoaûng caùch toái ña laø 10Km). • Moät toå chöùc quaûn lyù. • Thöôøng duøng caùp ñoàng truïc, caùp quang hay soùng ngaén. • Toác ñoä truyeàn cao töø 50-100 Mbit/s.

14. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • WANs (Wide Area Networks) • Chuùng thöôøng laø söï keát noái nhieàu LANs. • Khoâng coù giôùi haïn veà ñòa lyù. • Toác ñoä truyeàn döõ lieäu khaù thaáp. • Nhieàu toå chöùc quaûn lyù. • Truïc chính thöôøng duøng keânh truyeàn ñieåm ñieåm. • Nhöõng kyõ thuaät maïng thöôøng duøng • Public Switched Telephone Network (PSTN) • Integrated Services Digital Network (ISDN) • Digital Subscriber Line (xDSL) • Frame relay • Asynchronous Transfer Mode (ATM) • T (US) vaø E (Europe) Carrier Series: T1, E1, T3, E3. • Caùc thieát bò maïng söû duïng

15. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH Wide-Area Network Đồng Nai Tp.HCM Hà Nội

16. Internet DSL Cable PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • Internet • Moät heä thoáng maïng cuûa caùc maïng maùy tính ñöôïc keát noái vôùi nhau qua heä thoáng vieãn thoâng treân phaïm vi toaøn theá giôùi nhaèm trao ñoåi thoâng tin.

17. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • Caùc chủ thể tham gia hot ñộng Internet • Bậc cơ sở • Người sử dụng dịch vụ Internet • Bậc trung chuyển • Nhaø cung cấp dịch vụ Internet (Internet Service Provider - ISP) • Bậc treân cuøng • Nhaø cung cấp kết nối mạng Internet (Internet Access Provider – IAP / IXP)

18. PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • Caùc loaïi keát noái vaät lyù ñeán Internet • Keát noái chuyeân duøng • Kết nối trực tuyến (online) 24/24 • Duøng ñöôøng thueâ bao (Leased line) • Sử dụng ở trường học, viện nghieân cứu … • Ñaùng tin caäy. • Chi phí cao. Main Office Cable ISP/IXP

19. Router/Modem PSTN ISDN PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • Caùc loại kết nối vật lyù ñến Internet • Kết nối tạm thời • Những kết nối thoâng qua line đñiện thoại. • Rẻ tiền, xu hướng lựa chọn hiện nay (ADSL).

20. Mạng không dây PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • Truyền thông không dây kỹ thuật số không là ý tưởng mới. Năm 1901, Guglielmo Marconi (nhà vật lý người Ý) đã mô tả một máy điện tín không dây, dùng mã Morse (gồm các dấu chấm và gạch). Các hệ thống không dây hiện đại có thực thi tốt hơn nhưng ý tưởng cơ bản thì giống như vậy. • Mạng không dây có thể chia thành: • LAN không dây • WAN không dây

21. Mạng không dây PHAÂN LOAÏI MAÏNG MAÙY TÍNH • Bluetooth • IEEE 802.11

22. PHAÂN LOAÏI THEO KIẾN TRUÙC • Nhö theá naøo laø Workstation, Client, Server

23. MẠNG NGANG HÀNG • Caùc thoâng tin • Khoâng coù caáp quyeàn taäp trung. • Soá löôïng maùy tính coù giôùi haïn. • Ngöôøi duøng töï quaûn lyù maùy tính cuûa mình. • Ñöôïc xaây döïng treân nhieàu heä ñieàu haønh. • Ngöôøi duøng coù theå chia xeû taøi nguyeân nhö taäp tin, maùy in. • Reû tieàn. • Caùc vaán ñeà quan taâm • Ngöôøi duøng caàn ñöôïc ñaøo taïo • Caáu hình yeâu caàu cuûa caùc maùy tính

24. MẠNG NGANG HÀNG

25. MẠNG KHÁCH CHỦ (Server –based) • Caùc thoâng tin • Caáp quyeàn taäp trung. • Heä thoáng maïng ñöôïc toå chöùc khaù ngaên naép. • Giôùi haïn maïng chuû yeáu do cô sôû haï taàng maïng. • Ñaét tieàn. • Caùc heä thoáng maùy chuû • File Server • Printer Server • Application Server • Mail Server • Directory Service Server • … • Caùc vaán ñeà quan taâm • Trình ñoä vaø kinh nghieäm cuûa ngöôøi quaûn trò maïng: an toaøn maïng, sao löu, döï phoøng, … • Caáu hình vaø khaû naêng môû roäng cuûa caùc heä thoáng maùy chuû.

26. MẠNG KHÁCH CHỦ (Server –based)

27. ĐỒ HÌNH MẠNG (Network Topology) • Đoàâ hình vaät lyù (physical topology) • Sô ñoà boá trí caùc maùy tính, moâi tröôøng truyeàn vaø caùc thaønh phaàn khaùc cuûa maïng. • Caùc töø khoùa lieân quan: Physical layout, Design, Diagram, Map. • Ñoàâ hình luaän lyù (Logical topology) • Shared Ethernet, Switched Ethernet, TokenRing, … • Cô cheá hoaït ñoäng. • Taàm aûnh höôûng • Loaïi thieát bò maïng caàn thieát vaø khaû naêng cuûa caùc thieát bò maïng. • Khaû naêng phaùt trieån maïng trong töông lai. • Cô caáu quaûn trò maïng.

28. ĐỒ HÌNH MẠNG ( Network Topology) • Ña truy caäp • Moät keânh lieân laïc coù theå ñöôïc duøng chung cho nhieàu maùy khaùc nhau treân maïng. • Moïi maùy treân keânh chung ñoù coù theå nhaän ñöôïc moïi goùi thoâng tin treân ñoù. • Khi laáy thoâng tin vaøo thì caùc maùy seõ phaûi kieåm tra ñòa chæ cuûa mình vaø ñòa chæ trong packet • Khi muoán truyeàn thoâng tin thì caùc maùy phaûi tranh chaáp ñöôøng truyeàn theo moät phöông thöùc naøo ñoù.

29. ĐỒ HÌNH MẠNG ( Network Topology) • Ñieåm - ñieåm • Store-and-forward hay packet switched. • Haàu heát nhöõng maïng dieän roäng duøng cô cheá naøy. • Caùc topology cô baûn • Bus • Star • Ring • Mesh

30. Ring Tree Star Bus Ring Satellite ĐỒ HÌNH MẠNG ( Network Topology)

31. ĐỒ HÌNH MẠNG ( Network Topology) • Vaán ñeà quan taâm • Döïa treân caùc tieâu chí naøo ñeå choïn topology ? • Caùc tieâu chí caàn xem xeùt • Laép ñaët deå daøng • Khaû naêng chòu loãi cao • Deå daøng di chuyeån, thay ñoåi, phaùt trieån • Chi phí vöøa phaûi

32. ĐỒ HÌNH MẠNG ( Network Topology) LAN Internetworking

33. ĐỒ HÌNH MẠNG ( Network Topology) LAN Internetworking

34. CAÙC THAØNH PHAÀN CÔ BAÛN CUÛA MAÏNG MAÙY TÍNH • Thieát bò phaàn cöùng vaø moâi tröôøng truyeàn • Caùc moâi tröôøng truyeàn thoâng • Caùc thieát bò phaàn cöùng • Keát noái caùc moâi tröôøng truyeàn laïi vôùi nhau. • Ñieàu khieån quaù trình truyeàn döõ lieäu • Chaïy caùc phaàn meàm (maùy tính caù nhaân, maùy chuû). • Phaàn meàm mạng • Truyền nhận dữ liệu tin cậy giữa hai tiến trình, hai maùy tính • Nền tảng như PPP, Frame Relay, TCP/IP, IPX/SPX, NetBEUI. • Các phần mềm mạng (Web Browser/ Web Server, E-mail Client,..)

35. TCP connection response Mấy giờ rồi? 2:00 <file> GET http://www.yahoo.com time PHAÀN MEÀM MAÏNG • Giao thöùc (Protocol) • Qui taéc caùc thaønh phaàn lieân laïc nhau. • Caàn quan taâm: • Ñònh daïng hay thöù töï cuûa message trao ñoåi. • Haønh ñoäng khi nhaän message TCP connection req Hi Hi

36. Write a letter Translate letter toanother language Put letter into an envelopeand address it Put letter in mailbox Sorting at Post Office Monitoring sorted mail on conveyor Letter goes on truck for delivery PHAÀN MEÀM MAÏNG • Taàng (Layer)

37. Application Interoperability Presentation Logical connection Session Transport Interconnectivity Remote connection Network Data Link Local connection Physical PHAÀN MEÀM MAÏNG • Moâ hình tham khaûo OSI user 7 6 5 4 3 2 1

38. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG

39. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Card giao tieáp maïng (Network interface card –NIC)là thiết bị nối kết giữa máy tính và cáp mạng. • Các chức năng chính của card mạng: • Chuẩn bị dữ liệu đưa lên mạng • Gởi dữ liệu đến máy tính khác. • Kiểm soát luồng dữ liệu giữa máy tính và hệ thống cáp. • Chuẩn mạng cục bộ sử dụng • Ethernet, Fast Ethernet, Gigabit Ethernet. • Toác ñoä truyeàn döõ lieäu. • Slot caém • ISA, PCI, PCI-X • PCMCIA

40. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Địa chỉ MAC (Media Access Control): mỗi card mạng có 1 địa chỉ dành riêng dùng để phân biệt card mạng này với card mạng khác trên mạng. • Địa chỉ này gồm 6 byte (48 bit), có dạng XXXXXX.XXXXXX,3 byte đầu là mã số của nhà sản xuất, 3 byte sau là số serial của card mạng.ví dụ: 00-0B-CD-33-26-9D • MAC AddressCòn gọi là Ethernet address

41. Card Mạng

42. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Modem:là thiết bị dùng để nối 2 máy tính hay 2 thiết bị ở xa thông qua mạng điện thoại. • Có 2 loại: internal và external • Chức năng của modem là chuyển đổi tín hiệu số digital thành tín hiệu tương tự analog để truyền dữ liệu trên dây điện thoại. Tại đầu nhận, modem chuyển dữ liệu ngược lại từ dạng tín hiệu tương tự sang tín hiệu số để truyền vào máy tính.

43. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Repeater • Phuïc hoài tín hieäu, khueách ñaïi tín hieäu • Cho pheùp môû roäng maïng vöôït xa chieàu daøi giôùi haïn cuûa moät moâi tröôøng truyeàn, söû duïng toái ña 4 Repater treân 1 maïng. • Thiết bị này hot động ở lớp Physical trong mô hình OSI nên nó chỉ chuyển tín hiệu điện chứ không lọc dữ liệu ở bất kỳ dạng nào.

44. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Hub • Là thiết bị giống như Repeater nhưng nhiều port hơn cho phép nhiều máy tính nối tập trung về thiết bị này. Chức năng và hot động giống như repeater. • Taïo ra ñieåm keát noái taäp trung. • Tín hieäu ñöôïc phaân phoái ñeán taát caû caùc thieát bò keát noái. • Moät soá chöùc naêng quaûn lyù cuõng ñöôïc hieän thöïc.

45. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG

46. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Bridge • Là thiết bị cho phép nối kết 2 nhánh mạng, có chức năng chuyển có chọn lọc các gói tin đến nhánh mạng chứa máy nhận gói tin. • Để lọc các gói tin và biết được gói tin nào thuộc nhánh mạng nào thì Bridge phải chứa bảng địa chỉ MAC, do đó Bridge hot động ở taàng 2 ( Data link). • Switch thoâng minh hơn hub và cóbandwidth cao hơn . • Tính chất chọn lọc khi gởi dữ liệu.

47. Bridge • Ưu điểm: cho phép mở rộng cùng 1 mạng logic với nhiều kiểu cáp khác nhau. Chia mạng thành nhiều phân đoạn khác nhau nhằm giảm lưu lượng trên mạng. • Nhược điểm: chậm hơn Repeater vì phải xử lý các gói tin chưa tìm được đường đi tối ưu trong trường hợp có nhiều đường đi.

48. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Switch Là thiết bị giống như Bridge nhưng nhiều port hơn cho phép nối nhiều đoạn mạng với nhau.Hoaït ñoäng ôû taàng 2.

49. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Router • So sánh với switch, router còn thông minh hơn. • Dùng để liên mạng, lựa chọn đường đi. • Thường được hiện thực ở taàng 3.

50. THIEÁT BÒ NOÁI MAÏNG • Gateway Là thiết bị trung gian dùng để nối kết mạng nội bộ bên trong và mạng bên ngoài. Nó có chức năng kiểm soát tất cả các luồng dữ liệu ra đi và vào mạng nhằm ngăn chặn được hacker tấn công. Ðồng thời thiết bị này cũng hỗ trợ chúng ta chia sẻ một số dịch vụ (như chia sẻ internet).