Vygotsky ve Sosyo-kültürel teori

1. Vygotsky ve Sosyo-kültürel teori Öğr.Gör.Dr.Diğdem Siyez

2. Sosyo-kültürel teori • Piaget çocuğun düşünme sürecinde ağırlıklı olarak çocuğun keşiflerinin rol oynadığını belirtirken Vygotsky, düşünmenin temelinde sosyal etkileşimlerin yer aldığını kabul etmektedir. • Vygotsky’e göre çocuklar yetişkinlerin (veya ağabey ya da abla gibi kendisinden daha becerikli –donanımlı- bir çocukların) rehberliğinde bilişsel becerilerini kazanırlar. • Dil gelişimi ve zihinsel gelişim arasında paralellik vardır.

3. Öğrenmede de yetişkinler ile olan etkileşimin yanı sıra çocukların dünyasındaki araçlarda çok önemli bir yere sahiptir. • Araçlar: Kalem, kağıt, bilgisayar gibi somut gerçekler olabileceği gibi dil, matematik sistemleri ya da işaretleri gibi semboller de olabilir.

4. Sosyo-kültürel teori • Vygotsky göre Çocuğun öğrenme yaşantılarının yapılandırılması oldukça önemlidir. Bunun sağlanabilmesi için ise: • Çocuğun dikkatinin çekilmesi, • Bir plan hazırlanması ya da model oluşturulması, • Bütün sürecin çocuğun gelişim düzeyine adapte edilmesi (yakınsal gelişim alanının dikkate alınması) gerekmektedir.

5. yakınsal gelişim alanı • Vygotsky bu kavramı çocuğun tek başına yapmakta zorlandığı ancak yetişkin rehberliğinde başarabileceği görevler için kullanmaktadır. • ÖRNEK: Çocuk yeni • kelimeler öğrenirken • okumakta zorlanıyorsa ebeveynleri bu kelimeleri okuyarak çocuğun kelimeleri işitmesine yardımcı olabilir. Çocuğun halihazırdaki başarıları

6. Yakınsal Gelişim Alanı ile ilgili bir örnek (Seifert, Hoffnung & Hoffnung, 1997) Anne: Burada senin için 4 kitap var, abin içinde Çocuk: Aynı mı? (Abisinin kitap sayısını araştırıyor.) Hayır, onun daha fazladır (kızgın bir ifade ile konuşur). Anne:Hayır, gerçekten aynı. Onlara da bak Çocuk: Onun daha fazla. Anne: Onunkileri bir sıraya diz. Sonra da kendininkileri sırala ve karşılaştır. Çocuk: (denileni yapar) bir, iki, üç, dört. Bir iki üç, dört. Aynı. (Mutlu olmuştur.)

7. Vygotsky ve Eğitim • Vygotsky’nin fikirleri eğitim uygulamalarında oldukça önemli bir yere sahiptir. • Piaget’de olduğu gibi Vygotsky’de çocuğun keşif yapabilmesi için fırsatların sunulması gerekliliğine inanır. • Vygotsky’e göre sınıf içerisinde çocuk mutlaka desteklenmelidir. • Öğretmenler soru sorarak, sunum yaparak ve açıklamalar yaparak çocukların keşfetmelerine yardımcı olabilir.