800 likes | 1.35k Views
معرفي لينوكس. سیستم عامل چیست؟. سیستم عامل یک نرم افزار سیستمی است. رابطه بین سخت افزار و نرم افزارهای کاربردی را فراهم می کند. بخش اصلی سیستم عامل هسته است. هسته کارهای اصلی سیستم عامل از قبیل مدیریت حافظه ، مدیریت فایل ها و مدیرت دستگاه های جانبی را به عهده دارد.
E N D
سیستم عامل چیست؟ • سیستم عامل یک نرم افزار سیستمی است. • رابطه بین سخت افزار و نرم افزارهای کاربردی را فراهم می کند. • بخش اصلی سیستم عامل هسته است. • هسته کارهای اصلی سیستم عامل از قبیل مدیریت حافظه ، مدیریت فایل ها و مدیرت دستگاه های جانبی را به عهده دارد. • علاوه برهسته، فایل سیستم ، سرویس های سیستمی، رابط های کاربری، راه اندازهای ابزار(device driver) سیستم عامل را کامل و قابل استفاده می کنند. • درایورها این امکان را برای هسته فراهم می کنند که با سخت افزار ارتباط برقرار کند
تاریخچه لینوکس... • سال 1991 سیستم عامل DOS • مکینتاش سیستم عامل گران • Minix سیستم عاملی جهت آموزش (تننبام) • پروژه گنو (GNU) با هدف ایجاد نرم افزارهای رایگان و با کیفیت (استالمن) • ایجاد هسته لینوکس توسط فردی به نام لینوس توروالدز و افزودن آن به پروژه گنو و ایجاد نرم افزار لینوکس
تاریخچه لینوکس... ريچارد استالمن در سال 1983جنبش نرم افزاری گنو (GNU) را پایه ریخت. جنبش گنو خواهان تولید سیستمعاملی آزاد بود و نرمافزارهای کاربردی و ابزارهای سیستمعامل، کامل شده بود. اما در هسته سیستمعامل یا «کرنل» با مشکلات زیادی مواجه بودند. GNU مخفف Gnu’s Not Unix است. «لینوس ترووالدز» دانشجوی فنلاندی دانشگاه هلسينكي ، با الهامگرفتن از یک سیستمعامل دیگر (مینیکس)، به خلق هسته سیستمعامل لينوكس در سال ۱۹۹۱ پرداخت .
لينوکس به خودى خود، يک هسته (Kernel) است و يك سيستمعامل كامل به شمار نمىرود . تركيب هسته لينوكس با ابزار هاي پروژه متنباز (open source)گنو باعث بوجود آمدن يك سيستم عامل كامل شد و به سيستم عامل گنو/لينوكس شهرت يافت. لينوكس نسخه متن باز و رايگان يونيكس است چون قسمت اعظم كدهايي كه براي لينوكس استفاده شده است از كد هاي موجودي اقتباس شده كه جهت استاندارد POSIX (Portable Operating System Interface) پي ريزي شده بودند. نام لینوکس از ادغام لینوس (اسم کوچک خودش) با مینیکس بهوجود آمده است . نشانه پنگوئن تاکس (tux) توسط او لوگوی آن شد تا نماد خوش شانسی باشد. تاریخچه لینوکس
جنبش گنو بعد از انتشار گنو / لینوکس بیکار نایستاد و به راه «خلق هستهای مستقل از لینوکس» ادامه داد. این تلاشها در سال ۲۰۰۱ به ثمر نشست و سیستمعامل کامل گنو با نام هورد (hurd) با هسته و ابزارهایی از پروژه گنو منتشر شد.
ویژگیهای سیستمعامل لینوکس • متن باز است. • آزاد است. • لینوکسها عموما رایگان هستند. • از امنیت فوقالعاده بالایی برخوردار است. • داراي پايداري و اطمينان بالاي است. • هسته يكپارچه (monolithic) • استقلال از معماري سخت افزار • پشتيباني از استاندارد posix • ویروسهای موجود برای لینوکس بسیار اندک و در حد صفر است. • امكان بروز رساني بدون نياز به ريستارت كردن • نياز به defrag كردن پارتيشن ها ندارد.
لینوکس چه خدماتی ارائه می دهد • لينوكس هسته اصلي خود را به حداقل امكانات محدود كرده است. • برنامه هاي ديگر به صورت خدمات مستقل ارائه مي شود • مزيت: در صورت بروز اشكال يا خرابي، تنها كار كرد مربوطه مختل مي شود • لينوكس بر روي بستر هاي مختلف و با قابليت هاي مختلف قابل ارائه است. • قابليت اجرايي بر روي معماري هاي مختلف را دارد . • قابليت اجرا در كاربرد هاي بسيار متنوع( تلفن همراه- تبلت- مسيرياب -ابر رايانه ها).
در دسترس بودن كد منبع • برنامه نويسان و كاربران نقاط آسيب پذير را آسان تر كشف كرده و مي توانند قبل از آنكه مورد استفاده قرار گيرد ، آنها را رفع كنند. • تمركز برروي امنيت به جاي كاربر پسند بودن • قبل از آنكه قابليتي به FOSS اضافه شود امنيت آن مورد بررسي قرار مي گيرد • ريشه تاريخي دارد • سيستم هاي مبتني بر FOSS اغلب براساس چند كاربره بودن ، شبكه و الگوي يونيكس بنا شده اند. دلايل امنيت نرم افزار هاي آزاد/متن باز(FOSS)
رشد لینوکس • پشتیبانی شرکت های بزرگ تجاری همانند اینتل ، گوگل، IBM, DELL • پشتیبانی دولت هایی که لینوکس را به عنوان تنها سیستم عامل موجود در ادارات و سازمان های دولتی اعلام نموده اند. • رشد کاربران غیر حرفه ای لینوکس
مقایسه ویندوز و لینوکس • امنيت و پايداري • ساختار واسط گرافيكي • نسخه هاي متنوع • برنامه هاي كاربردي • هزينه
تفاوت در امنيت و پايداري امنيت و پايداري لينوكس را مديون روش صحيح استفاده آن از سخت افزاريم كه اين خصلت را از يونيكس به ارث برده است. در لينوكس شايد چيزي به عنوان ويروس وجود ندارد كه در ويندوز معمول مي باشد و شما هر روز آنتي ويروس خود را بخاطر آن آپديت مي كنيد وجود ندارد چون چيزي به عنوان Autorun در آن معنا ندارد يا هر نرم افزاري سر خود اجرا و شروع شود وجود ندارد. همچنين بدليل متن باز بودن لينوكس اگر نقص در آن از نظر امنيتي (ويروس يا ...)پيدا شود براحتي مي توان توسط برنامه نويسان در سرتا سر دنيا اين نقص را رفع كرد . در این صورت برنامه منبع باز در زمان اندکی پیشرفت میکند با پیشرفت برنامه، امنیت آن نیز بیشتر میشود.
تفاوت ساختار واسط گرافيكي در لينوكس و ويندوز • در سيستم عامل ويندوز واسطه گرافيكي در هسته سيستم عامل پياده سازي شده است • مزيت :سرعت اجرايي واسط گرافيكي در مقاسه با لينوكس بالاتر خواهد بود • عيب: حجم زيادي از منبع سيستم توسط واس گرافيكي مصرف مي شود • عيب: در صورت مشكل براي واسط گرافيكي ،عملكرد كل سيستم مختل مي شود • عيب: قابليت سفارشي سازي به حداقل مي رسد • در سيستم عامل گنو/لينوكس واسط گرافيكي جدا از هسته سيستم عامل پياده سازي شده است • مزيت: استفاده از منبع سيستم بهينه مي شود • مزيت: در صورت مشكل براي واسط گرافيكي ، عملكرد كل سيستم مختل نمي شود • مزيت: قابليت سفارشي سازي بسيار زياد است • مزيت: واسط گرافيكي متنوع مي توان بر روي سيستم سوار كرد • عيب: سرعت اجراي واسط گرافيكي در مقايسه با ويندوز كمتر خواهد بود
انواع واسط گرافيكي KDE GNOME FLUX BOX WINDOW MAKER FVWM ICE WM 16
نسخههای متنوع • لینوکس یا با نام صحیحتر گنو/لینوکس نسخههای بسیار بسیار زیادی دارد. آمار دقیقی از تعداد توزیعها وجود ندارد. اما چیزی در حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ توزیع لینوکس وجود دارد. حال این تعداد را با تعداد نسخههای مختلف سیستمعاملهای دیگر مقایسه کنید که نهایتا به ۷ – ۸ عدد میرسد. شما در انتخاب یک توزیع لینوکس مناسب برای هدفتان، انتخاب بسیار گستردهای دارید. • گروهی از این نسخهها برای سرورها طراحی شدهاند. • گروهی دیگر از لینوکسها برای استفاده عمومی از کامپیوتر طراحی شدهاند. • گروه دیگری از لینوکسها برای مصارف خاص سفارشی میشوند.
برنامه هاي كاربردي لينوكس در مقایسه لینوکس و ویندوز می توان گفت، نرم افزارهای کاربردی بیشتری برای ویندوز موجود است. برنامه هايي كه در ويندوز داريم را نمي توان روي سيستم عامل گنو/لينوكس اجرا كرد . (البته با وجود شبيه ساز ها اين كار امكان پذير است ولي در حالت عادي خير ) Open Office بجاي آفيس ويندوز Gimp بجاي فتوشاپ Gnu paint به جاي paint Empthy , pidgin به جاي مسنجر K3bبه جاي nero Wine جهت شبيه سازي برنامه هاي ويندوزي Iptable ابزاري براي ديواره آتش Snort , Tripwire ابزاري براي سيستم تشخيص نفوذ
تفاوت در هزينه ها در ايران بدليل نبودن قوانين كپي رايت اين فرق احساس نمي شود! برای یک desktop و یا کاربرد خانگی، می توان گفت لینوکس خیلی ارزان و یا رایگان است در حالی است که ویندوز گران است. در کاربرد سرور نیز لینوکس در مقایسه با ویندوز بسیار ارزان است. مایکروسافت اجازه می دهد، یک کپی از ویندوز تنها برای یک رایانه استفاده شود. برای اولین بار در ویندوز XP، آنها با استفاده از نرم افزاری به اعمال این قانون (در ابتدا فعال سازی تولید ویندوز و سپس ویندوز Genuine) می پردازند. در مقایسه، تنها با یک بار خرید لینوکس، شما می توانید در هر چند رایانه با هیچ گونه هزینه اضافی از آن استفاده کنید. 19
کاربرد های لینوکس • كاربرد هاي روميزي(Desktop) • كاربرد هاي سرويسگر(server) • كاربرد هاي جاسازي شده(Embedded) • ديسك زنده(live CD)
كاربرد هاي روميزي(Desktop) • داراي محيط هاي متنوع گرافيكي • ابزارهاي كارا به عنوان امكانات كارهاي دفتري • ابزارهاي قدرتمند براي برنامه نويسي • امكانات متنوع براي كار با شبكه و اينترنت • ابزارهاي مديريت سيستم • امكان سفارشي كردن بسيار زياد
كاربرد هاي سرويسگر(server) • فراهم كردن سرويسگر بسيار قدرتمند شبكه ((DNS-Email-Web,… • فراهم كردن سرويسگرهاي ويندوز و برقراري ارتباط با آنها (مانندsamba ) • داشتن پايداري و امنيت بالا
كاربرد هاي جاسازي شده(Embedded) • استفاده از لينوكس در فضاهاي بسيار كوچك(چند كيلوبايت) • تغيير در ساختار هسته لينوكس و سازگار كردن آن با سيستم
ديسك زنده(live CD) • دیسک های زنده، لینوکس هایی هستند که کاملاً از روی سی دی اجرا می شوند و نیازی به نصب آنها روی سیستم نیست. • راه اندازي سيستم بدون نياز به نصب بر روي ديسك • استفاده به عنوان ابزاري براي عيب يابي و آموزشي و recovery
توزیعهای لینوکس اصطلاح «توزیع لینوکس» در واقع به نسخهای از لینوکس گفته میشود که توسط فرد یا گروهی تغییر کرده و با نام و خصوصیاتی جدید روانه بازار میشود. توزيع ها به صورت تجاري و رايگان ارائه مي شود.
الف) سطح علمی کاربر کاربرانی تازه كار، جذب توزیع هایی می شوند که دارای ابزارهای پیکربندی گرافیکی هستند کاربرانی که پیشرفته تر هستند و ابزارهای پیکربندی گرافیکی برایشان مهم نبوده، کیفیت و سرعت سیستم برایشان مهم تر است ب) موارد استفاده از لینوکس برخی از توزیع ها مخصوص نیازهای خاصی طراحی شده اند مثلا:براي چك كردن اتصالات شبكه-ديوار آتش- مسيرياب شبكه .... مورد استفاده قرار مي گيرد. ج) ویژگی های توزیع برخی اوقات یک توزیع دارای ویژگی هايي است که آن را برای استفاده قابل انتخاب می سازد. مثلاً لینوکس اورالوکس (Oralux) دارای امکانات مخصوص نابینایان می باشد د) بازار است موجود بودن یک توزیع در بازار و یا نبود آن ملاک انتخاب باشد. مثلاً در ایران فراوان ترین توزیع لینوکس، توزیع ردهت است شرایط انتخاب یک توزیع
دبیان Debian دبيان بايد جزو اولين توزيع هاي لينوكس دانست و درسال 1993 اعلام موجودي كرد . تاكنون حدود 120 توزيع ديگر مانند اوبونتو و ناپيكس براساس آن منتشر شده اند. به عنوان پايدارترين و كاربردي ترين لينوكس براي رده هاي متوسط و كاربران خانگي قابل استفاده است وبه همراه cd نصب بيش از بيست هزار برنامه كاربردي قابل نصب موجود است كه از اين لحاظ در بين ديگر توزيع ها قابل تامل است تنها مشكل آن اين است كه هيچ كس آن را پشتيباني نمي كند.
اوبونتو (Ubuntu) دنیا را تکان داد. سه سال متوالی بهترین لینوکس از نگاه کاربران شد و بسیار سریع کاربران و طرفدارانش زیاد شدند. اولين نسخه اين لينوكس محبوب در سپتامبر سال 2004 و بر اساس لينوكس دبيان منتشر گرديد. ارسال رایگان نسخههای اصلی اوبونتو به تمام نقاط دنیا سهم بزرگی در شناساندن این لینوکس به کاربران داشت. شامل ويژگي هايي است همچون استفاده آسان توسط کاربران مبتدي و تازه کار و پشتيباني قوي ، آپديت هاي فراوان ، نصب آسان ، پکيج هاي نرم افزاري بسيار، مستندات کامل و رابط کاربري مناسب و يکي از مهمترين ويژگي هاي اين توزيع، وجود تعداد کاربران بسيار زياد و اجتماع هاي کاربري مناسب است . اوبونتو Ubuntu
در سال 1992 چهارمبتكر آلماني طرح لينوكس به نام (Software Und System Entwicklung) يا به اختصار SUSE را پايه ريزي كردند. در سال 2003 اين توزيع لينوكس توسط شرکت ناول خريداري شد و در سال ۲۰۰۵ ناول اعلام کرد که سري جديد سوزه با پروژه سوزه باز (openSUSE) باز تر خواهد شد . شرکت ناول (Novell) نیز دو محصول دارد: اپن سوزه (Open Suse) که رایگان است و سوزه اینترپرایز (Suse Enterprise) که لینوکس تجاری و غیررایگان شرکت ناول است. محصولات ناول بسیار کاربرپسند هستند و در این لینوکسها سادگی کار بسیار مورد توجه قرار گرفته است. ابزار پيكربندي گسترده دارد واستفاده از آن آسان است. سوزه Suse
شرکت ردهت (RedHat) دو محصول دارد: فدوراکور (Fedora Core) که کاملا رایگان است و لینوکس تجاری (Enterprise) که رایگان نیست. لینوکسهای شرکت ردهت سیستمعاملهایی با پایداری و ماندگاری بالا هستند و کاربران زیادی در دنیا و ایران دارند. در کامپیوترهای سرور لینوکسهای شرکت ردهت بسيار استفاده میشوند. از اين سيستم شركت هاي بزرگ سخت افزاري نظير IBM-DELL پشتيباني مي كنند. ردهت Redhat
فدورا Ferdora فدورا بطور رسمي در سپتامبر سال 2004 توسط دوتن از اعضاي تيم توسعه ردهت (Bob Young و Marc Ewing ) ارائه شد و به سرعت جاي خود را در بين كاربران لينوكس به عنوان توزيعي آسانتر از ردهت باز كرد . مسئولان ردهت آن را براي مصارف عاميانه و دسكتاپ منتشر مي كردند. اين توزيع كه از ردهت نشات گرفته كماكان براي كاربران معمولي لينوكس داراي پيچيدگي هاي بيشتري است اما نقطه قوت آن را مي توان در نوآوري در طراحي و ساپورت طيف وسيعي از نرم افزار هاي مبتني بر لينوكس در فدورا دانست. 31
مصرف میزکار (Desktop) / ایستگاه کاری – کاربران تازه کار : • سوزه (SuSE) ، ردهت (Redhat) ، اوبونتو(Ubuntu) ، لیبرانت (Libranet) . • مصرف میزکار (Desktop) / ایستگاه کاری – کاربران حرفه ای : • دبیان (Debian) ، اسلاکور (Slackware) ، جنتو (Gentoo) • مصرف سرویس دهنده : • دبیان (Debian) ، ردهت (Redhat) . • دیسک های زنده : • کناپیکس (Knoppix) ، شبدیکس (Shabdix) . برای مصارف زیر توزیع های مقابل آنها توصیه می شوند
نمونه هايي از كاربرد لينوكس سيستمعامل لینوکس سابقه طولانی و درخشانی در دنیای سرورها دارد و این محبوبیت از پایداری، امنیت و البته هزینه کمتر این سيستمعامل نشات میگیرد. اما در بسیاری از مواقع افراد فراموش میکنند که لینوکس تا چه اندازه در دیگر بخشها گسترش یافته است. 10 نمونه از كاربرد هاي ديگر لينوكس را نام مي بريم:
اندرويد سیستمعامل محبوب و مبتنی بر لینوکس اندروید از گوگل، بهترین نمونه برای اثبات تاثیر لینوکس بر زندگی امروز و به خصوص رشد قابل توجه دستگاههای همراه است . اندروید از موفقترین مشتقات لینوکس تا به امروز محسوب میشود. علاوه بر اندروید، سیستمعامل Chrome OS نیز توسط گوگل و برپایه لینوکس برای استفاده در نوتبوکهای ارزان قیمت طراحی شده .
WebOS یکی دیگر از سیستمعاملهای مبتنی بر لینوکس که با اعلام شرکت HP برای استفاده از آن در طیف گستردهای از لپتاپها، دسکتاپها، تبلتها و گوشیهای هوشمند خود از اهمیت ویژهای برخوردار شده سیستمعامل WebOS است. البته شرکت Palm طراح اصلی و پایهگذار WebOS محسوب میشود.
Set-top box شاید تا به حال توجه نکرده باشيد اما دستگاههای Set-top box که برای اتصال تلویزیون به اینترنت و استفاده از ویدیوهای اینترنتی استفاده میشوند هم از مشتقات لینوکس بهره میبرند.
ATM همانطور که بسیاری از کارشناسان تا به حال بارها تاکید کردهاند ویندوز سیستمعامل چندان امنی برای استفاده در بانکداری محسوب نمیشود پس جای تعجب نیست که لینوکس در بسیاری از دستگاههای ATM (automated teller machines) به جای ویندوز به کار گرفته شود، دستگاههایی که از حساسترین و پرکاربردترین اجزاء بانکداری نوین محسوب میشوند.
لینوکس در ماشینها از ایدههای جدید و جالب برای استفاده از لینوکس بهکارگیری این سیستمعامل در کامپیوترهایی است که بهطور خاص جهت تعبیه در ماشینهای کشاورزی و ساختمانی طراحی شدهاند. دستگاههایی مانند دستگاههای Grayhill که برای شرایط سخت و استفاده در محیطهای باز طراحی شدهاند با دو گزینه لینوکس و Windows CE ارايه میشوند. این نخستین استفاده لینوکس در وسایل نقلیه و ماشینهای کشاورزی و ساختمانی نیست و قبل از این از لینوکس در موتور سیکلت الکتریکی TTX02 هم استفاده شده بود. همچنین در حال حاضر شرکتهای مشهور سازنده اتومبیل در سطح دنیا نظیر تویوتا و پژو از لینوکس در تولیدات خود استفاده میکنند.
دولتها آلمان شهرداري مونيخ - پليس آلمان - وزارت دارايي فرانسه سازمان گمرك ها و ماليات هاي غير مستقيم - آژانس دولت الكترونيك - پليس فرانسه ايالات متحده بورس اصلي آمريكا- وزارت دفاع آمريكا - اداره پست برزيل صد هزار مدرسه - 80 درصد رايانه هاي سازمان ها و موسسات دولتي تركيه نيروهاي مسلح تركيه
شركت هاي بزرگي شركت گوگل شركت آمازون شركت سیسکو شركت IBM ويكي پديا
یک لپ تاپ برای هر کودک هدف از پروژه خیرخواهانه “یک لپتاپ برای هر کودک” اهدای یک لپتاپ به کودکان بیبضاعت در سرتاسر دنیا است اما برای رسیدن به این هدف به ساخت دستگاههایی کم هزینه و در عین حال مفید و کارآمد نیاز است. لپتاپهای XO، لپ تاپهایی هستند که به این منظور و با کمترین هزینه ممکن طراحی شدهاند و در آنها از تمامی امکانات رایگان لینوکس به بهترین نحو استفاده شده است.
Watson ابر کامپیوتر IBM شرکت شرکت IBM به عنوان یکی از غولهای بی چون و چرای دنیای فناوری اطلاعات نیز یکی از کاربران لینوکس به شمار میآید. ابر کامپیوترهای شرکت IBM همواره در سطح دنیا مشهور بودهاند و جالب است بدانید ابر کامپیوتر Watson شرکت IBM که با قدرت محاسباتی فوقالعاده بالای خود همه را شگفتزده کرده است نیز از لینوکس برای نمایش قدرت بهره میگیرد.
جمع بندي مزيت امنيت - اطمينان و پايداري- كاهش وابستگي به واردات- افزايش ظرفيت توسعه نرم افزار در داخل كشور – امكان بومي سازي عيب كمبود برنامه هاي كاربردي در برخي زمينه ها- كمبود نيروي متخصص