Dómstólar og réttarfar

1. Dómstólar og réttarfar • Stjórnarskrá: • dómendur fara með dómsvald • Leysa úr ágreiningi • ágreiningur raunverulegur • milli einstaklinga eða opb. aðila • málskot frestar yfirleitt ekki ákvörðun • Réttarfar

2. Dómstólar og réttarfar • Dómstólar • Almennir dómstólar - Sérdómstólar • tvö dómsstig • héraðsdómur - Hæstiréttur • Héraðsdómstólar: • Fjöldi • Hæfi dómenda • Fjöldi í dómi

3. Dómstólar og réttarfar • Hæstiréttur • Æðsti dómstóll landsins • Fjöldi dómara: • Níu í allt • Yfirleitt fimm í dómi • geta verið fleiri - eða færri • Hæfi dómara • Forseti Hæstaréttar

4. Dómstólar og réttarfar • Sérdómsstólar • Landsdómur • Stjórnarskrárbundinn • Takmarkað valdssvið: Mál sem Alþingi ákveður að höfða á hendur ráðherrum vegna embættisverkaþeirra • Dómendur • Málshöfðun - þingsályktun

5. Dómstólar og réttarfar • Félagsdómur • Verksvið: • brot á vinnulöggjöf • kærur vegna brota á kjarasamning • Tjón vegna ólögmætra vinnustöðvana o.fl. • Fjöldi dómara - fimm • Tilnenfdir af aðilum vinnumarkaðarins og Hæstarétti • Hæfi

6. Dómstólar og réttarfar • EFTA dómstóllinn: • Utan við ísl. réttarkerfi, en hefur þó áhrif • Hlutverk • Úrskurðarhlutverk • Túlkunarhluverk • Ráðgefandi álit ekki bindandi • Dómendur - Einn frá hverju aðildarlandi EES • Aðsetur - Luxembourgh

7. Dómstólar og réttarfar • Réttarfar: • opinber mál - einkamál • ólíkar reglur • Meðferð einkamáls í héraði: • Varnarþing • Stefna - stefnubirting og frestur • Þingfesting og málsmeðferð • Aðalmeðferð og dómur • Áritaðar stefnur.

8. Dómstólar og réttarfar • Nokkrar meginreglur • málsforræðisregla • leiðbeiningarskylda dómara • reglur um sönnun og sönnunarfærslu • frjálst sönnunarmat dómara

9. Dómstólar og réttarfar • Afbrigðileg meðferð einkamála • Barnsfaðernismál • Víxlar og tékkar • Ógildingar og eignadómsmál • o.fl.

10. Dómstólar og réttarfar • Gjafsókn • gjafsókn - gjafvörn • Skilyrði • Málarekstur ekki óþarfur og: • a) Efnahagur bágborinn • b) Mikil almenn og/eða persónubundin þýðing • c) Fyrirmæli annarra laga

11. Dómstólar og réttarfar • Meðferð opinberra mála: • Heyra undir dómsmálaráðuneyti • Meginþættir: Rannsókn - Ákæra • Rannsókn obp. mála: • Embætti ríkislögreglustjóra (áður RLR) • efnahagsbrot, landráð brot gegn ríki, • Lögreglustjórar hver í sínu umdæmi (16 alls) • önnur brotamál

12. Dómstólar og réttarfar • Meðferð opb. mála frh.: • Ákæra: • Ríkissaksóknari • Alvarlegri brot og glæpir (manndráp, meirih. líkamsmeðingar, stórfelld fíkniefnabrot) • Ríkislögreglustjóri: • Skatta og efnahagsbrot. • Lögreglustjórar: • Önnur opinber mál

13. Dómstólar og réttarfar • Opb. mál, Meðferð: • Ákæra • Að lokinni rannsókn - • Hver á lögsögu? • Líkur á sakfellingu! • Réttarstaða sakbornings • Birting ákæru • Réttargæslumaður • Verjandi. • Sönnunarbyrði ákæruvaldsins • Dómsuppsaga - áfrýjun máls.

14. Dómstólar og réttarfar • Hæstiréttur Íslands: • Málskotsleiðir: • Kæra - áfrýjun. • Kæra: • yfirleitt endanleg ákvörðun dómara • einhvers konar réttarskerðing • í formi úrskurðar.

15. Dómstólar og réttarfar • Áfrýjun: • Einkamál: • jafn réttur aðila til áfrýjunar • tilgangur áfrýjunar • skilyrði áfrýjunar • Opinber mál: • sakfelldi - frestur 4 vikur • ekki sótt þing • sótt þing • saksóknari - frestur 8 vikur • tilgangur áfrýjunar • ákveður allar áfrýjanir

16. Dómstólar og réttarfar • Gerðardómar: • Inngangur • Kostir og gallar • Framkvæmd • Samningsbundnir • Gerðarsamningur • Gerðarmeðferð • Gerðardómur • Endurskoðun dómstóla • Lögbundnir - Kjaradómur. • Aðfararhæfi gerðardóma