640 likes | 1.12k Views
بنام خالق خیر ، خوبی و زیبایی. روزي خواهد آمد كه ملتها مورد قضاوت قرار خواهند گرفت .نه تنها با قدرت نظامي يا اقتصاديشان و نه فقط با شكوه وجـلال پايتختهـا وســاختمـانهـاي سر به فلك كشيده شان ، بلكه: با رفاه مردمشان با بهداشــت ، تغــذيه و تحصيـلات
E N D
روزي خواهد آمد كه ملتها مورد قضاوت قرار خواهند گرفت .نه تنها با قدرت • نظامي يا اقتصاديشان و نه فقط با شكوه وجـلال پايتختهـا وســاختمـانهـاي • سر به فلك كشيده شان ، بلكه: • با رفاه مردمشان • با بهداشــت ، تغــذيه و تحصيـلات • بافرصت بدست آوردن دستمزد مناسب براي زحماتشان • با قـدرت شــركتدر تصميم گيريهايي كه برزندگيشان تاثير مــي گذارد • با احتــرامـي كه برايآزادي هاي مدني وسياسيشان قائل مي شوند • با قوانيني كه براي حمايتاز آنهايي وضع شده كه آسيب پذير و بي بهره اند • و با محافظتي كه از افكاروبدنهاي درحال رشد كودكانشان انجام شده است .
وظايف آموزش سلامت براي تيم پزشک خانواده آموزش سلامت هر چند که وظيفه ايي است براي تمام مراقبين سلامت ، اما خود علمي است که ريشه در مجموعه ايي از علوم تربيتي ، رفتاري ، روانشناسي ، مردم شناسي ، جامعه شناسي ، ارتباطات ، اطلاعات ، پزشکي و بهداشت داشته و متناسب با توسعه اين علوم و گذار دوران ، توسعه مي يابد . آموزش سلامت هر چند وظيفه ايي است براي تمام مراقبين سلامت اما بدون اتکاي به شواهد و رعايت استاندارد هاي آموزش سلامت ، نميتوان به تاثير آن اميدي داشت
آموزش سلامت انتقال مفاهیم تغییر نگرش ها تغییر رفتار
تاريخچه ارتقاء سلامت • بيانيه وزير بهداشت كانادا سال1974 • كنفرانس بين المللي آ لما آ تا قزاقستان سال 1978 • كنفرانس بين المللي اتا وا كانادا سال1986 • كنفرانس بين المللي آدلايد استراليا سال 1988 • كنفرانس بين المللي ساندزوال سوئد سال 1991 • كنفرانس بين الملليجاكارتا اندونزي سال 1996 • كنفرانس بين المللي مكز يكو سيتي مكزيكسال2000
حمايت از خدمات بهداشتي, محلي, تغذيه, آبسالم,مشاركت اجتماعي و آموزش بهداشت آلما آتا - قزاقستان 1978 بهداشت براي همه تا سال 2000
كانادا- اتاوا سال 1986 اولين كنفرانس بين المللي ارتقاء سلامت مفاهيم ارتقاء سلامت
استراليا -آدلايد سال 1988 دومين كنفرانس بين المللي ارتقاء سلامت تدوين سياستهاي عمومي براي ارتقاء سلامت
سوئد- ساندزوال سال 1991 سومين كنفرانس بين المللي ارتقاء سلامت ايجاد محيط هاي حمايتي و پشتيباني براي ارتقاء سلامت
اندونزي –جاكارتا سال 1996 چهارمين كنفرانس بين المللي ارتقاء سلامت ايجاد سياست عمومي مرتبط با سلامتي براي قرن جديد
مکزيک- مکزيکو سيتي 2000 پنجمين کنفرانس بين المللي ارتقا سلامت ارتقاء سلامت : پر كردن شكاف نابرابري
دانش و عقايد دانش ها و باورها نگرش ها پالايش ارزش ها رفتارها انتخاب هاي بهداشتي يا اقدامات بهداشتي نتايج بهداشتي
رويكرد پيشگيرانه آموزش سلامت • موفقيت فعاليت هاي مورد استفاده از طريق تغييرات رفتارهاي سالم و يا توسط نتايج بهداشتي ارزيابي مي شود ؛ • تأخير زماني قابل توجهي بين تغيير رفتار و تأثير آن بر وضعيت بهداشتي وجود دارد ؛ • توفيق تغيير رفتار در دادن اطلاعات ، تغيير و ايجاد نگرش و تلاش هاي ترغيب كننده براي تضمين تغيير رفتار است .
رويكرد توانمندسازي آموزش سلامت • علاوه بر توسعه دانش و مهارت به عوامل فردي و محيطي بازدارندة فعاليت هاي بهداشتي انتخابي توجه مي شود • موفقيتش در تصميم گيري توانمندانه افراد تعريف مي شود • انتخاب هاي آگاهانه مي تواند به صورت انتخاب يك رفتار سالم و يا همراهي با يك سياست بهداشتي و اقدام محيطي باشد .
در رويكرد پيشگيرانه آموزش سلامت • افراد به آرامي ترغيب يا حتي مجبور به پذيرش رفتارهاي ويژه بهداشتي مي شوند و روي انتخاب هاي آگاهانه متكي بر تصميمات فرد كمتر سرمايه گذاري مي شود .
در رويكرد توانمندسازي آموزش سلامت • كار توسط مردم و با بيان نيازهاي محسوس آغاز شده و با مشاركتشان به عنوان تسهيل گر يا شريك ادامه مي يابد
كاري همگاني و از پايين به بالا رويكرد پيشگيرانه آموزش سلامت كاري تخصصي و از بالا به پايين رويكرد توانمندسازي آموزش سلامت
موارد استفاده از رویکرد توانمند سازی آموزش سلامت : • منظور ارتقاي سلامت باشد • موارد استفاده از رویکرد پیشگیرانه آموزش سلامت: • منظور از مداخله ، تنها تغيير رفتار باشد • در اپيدمي ها • در نوجوانان
5اولويت اقدام منشور اوتاوا : ايجاد سياست سلامت همگاني خلق محيط هاي حمايتي تقويت اقدام جامعه توسعه مهارت هاي فردي بازنگري در خدمات بهداشتي .
معنای ارتقای سلامت • ارتقاي سلامت يعني مردم قادر باشند اذهان و بدنهايشان را تا زماني كه ممكن باشد در شرايط ايده آل حفظ كنند • يعني مردم بدانند چگونه سلامتشان را حفظ كنند • يعني آنها تحت شرايطي زندگي كنند كه رعايت شيوه هاي زندگي سالم عملي باشد • يعني آنها قدرت تصميم گيري در خانه ، جامعه و در كشورشان ( و همينطور در مؤسساتبين المللي، جايي كه با مباحث توسعه ، تجارت ، سلامت يا سرمايه روبرويند ) را داشته باشند .
فرمول ساده ارتقاي سلامت سياست هاي همگاني و اقدامات محيطي خدمات بهداشتي مناسب آموزش سلامت × ×
عوامل كليدي در سلامت حمايت اجتماعي كار و زندگي • درآمد • آموزش • كار • محيط هاي فيزيكي • سياست هاي همگاني • تكامل كودك • حمايت اجتماعي • مراقبت خانواده • و دوستان • ارتباطات رفتار فردي • رفتارهاي سالم : مصرف سيگار و الكل رانندگي – تحرك فيزيكي – تغذيه و غيره ساخت ژنتيك •زمينه هاي ارثي و پاسخ به بيماري
شيوه هاي زندگي موجب سلامت هدف نهايي راهبردها شيوه زندگي سالم ( زندگي سالم عاري از سيگار –الكل -مواد - داروها -راديواكتيو) حمـايـت ارتقاي سلامت در عمل ( موقعيت هاي ارتقاي سلامت – توان حفاظت از سلامت ) سياست ( سياست سلامت همگاني )
برابري در سلامت كيفيت زندگي وضعيت بهداشتي بهتر هدف نهايي شرايط زندگي منتهي به سلامت محيط سالم مراقبت بهداشتي مناسب راهبردها حمايت راهبردهاي توسعه سلامت براي همه اهداف سلامت براي همه
آموزش سلامت - مدارس - خانواده ها - مراكز ارايه مراقب بهداشتي - گروه هاي همسال - بيمارستانها - تعاملات اجتماعي - محل هاي كار - محل هاي كار - مكان هاي اجتماعي رسمي غير رسمي
تعريف سلامت در منشور اوتاوا براي ارتقاي سلامت “ سلامت داخل موقعيت هاي زندگي روزانه افراد ، توسط آنها خلق مي شود و باقي مي ماند . جايي كه افراد ياد مي گيرند ، كار مي كنند ، تفريح مي كنند و عشق مي ورزند . “ 7
تعريف سلامت در منشور اوتاوا براي ارتقاي سلامت سلامت به معناي وسعت توانمندي يك فرد يا گروه براي توسعه خواست ها و رفع نيازها و نيز براي تغيير يا سازش با محيط مي باشد . طبق اين تعريف ، سلامت منبعي براي زندگي روزانه است و نه هدف از زندگي . همچنين سلامت مفهوم مثبتي مي باشد كه علاوه بر ظرفيت هاي جسمي ، بر منابع اجتماعي و فردي نيز تأكيد دارد .
نيازها مبتني بر شواهد ؟ منابع اولويت ها اهداف بازخوراند مدل برنامه ريزي براي ارتقاي سلامت محتوا روش ها اجرا ارزشيابي
3 –موقعيت مراکز ارايه خدمات بهداشتي درماني: با هدف استفاده بهينه از “ لحظه مناسب براي تعليم “ 4 –موقعيت جامعه: براي پوشش باقيمانده جمعيت که در سه موقعيت فوق تحت پوشش برنامه هاي آموزش سلامت نبوده اند . آموزش سلامت مبتني بر جامعه در چهار موقعيت عمده مداخله مي کند : 1 –موقعيت مدارس: به عنوان معبري مهم براي دسترسي به کل جمعيت جامعه بويژه براي آموزش کودکان و نوجوانان 2 –موقعيت محيط کار:به عنوان فرصت مناسبي براي اجراي برنامه ها و سياست هاي آموزش سلامت و اقدامات محيطي حامي سلامت
هيچ آموزشي نمي تواند جايگزين آموزش سلامت توسط ارايه دهنده خدمت به بيمار گردد آموزش سلامت به بيمار توسط ارايه دهنده خدمت يك ضرورت است
همزمان با افزايش نياز بيماران به ارتباط با متخصصان سلامت متخصصان سلامت بايد از سطوح بالايي از مهارت هاي ارتباطي براي تعامل با جمعيت هاي گوناگون و بيماران برخوردار از سوابق فرهنگي ، گويشي ، آموزشي و اقتصادي و اجتماعي متفاوت برخوردار شوند
همزمان با افزايش آگاهي بيماران و مشتريان درباره اطلاعات سلامت ، خدمات و فناوري هاي ارتباطي متخصصان سلامت نيز بايد برقرار كننده ارتباط بهتر و مصرف كننده فناوري هاي اطلاعاتي بهتري شوند 26
در راستای دید گاه های نوین ارتقای سلامت با مسئولیتهای : اطلاعاتی آموزشی ارتباطاتی تولیداتی
انتخاب روش آموزش با در نظر گرفتن تداوم آموزشات در افكار فرد آموزش ديده
انتخاب شيوه آموزش براساس عيني بودن و يا ذهني بودن محتوي آموزشي
يك شيوه زندگي سالم معمولاً بعنوان يك زندگي متعادل مشخص مي گردد كه در آن هر شخصي بطور آگاهانه انتخاب مي كند . البته ، مجموعه انتخاب ها ، متأثر از بسياري از عوامل مي باشد . طبق تعريف WHO ، شيوه زندگي راهي براي زندگي بر اساس الگوهاي قابل تعريف رفتار است كه از طريق تعامل بين خصوصيات فردي، تعاملات اجتماعي و شرايط زندگي اجتماعي اقتصادي و محيطي يك فرد تعيين مي شود .
تعريف WHO بيشتر مؤيد آن است كه شيوه زندگي ايده آل معلوم نيست و عوامل زيادي در تعيين راه مناسب براي زندگي هر فرد مؤثرند . يك تعريف بازسازي شده از شيوه زندگي بايد علاوه بر عوامل مؤثر در تغذيه ، تحرك فيزيكي و مصرف الكل؛ بتواند تأثير شرايط و فرآيندهاي اجتماعي نظير وضعيت اقتصادي – اجتماعي و روابط اجتماعي را بر شيوه زندگي محاسبه نمايد در زندگي واقعي ، شيوه زندگي محصول تركيبي از انتخاب ( choice ) ، شانس ( chance ) و منابع ( resources ) مي باشد .
با توجه به تعيين كننده هاي سلامت مردم ، عناصر تشكيل دهنده يك شيوه زندگي سالم : تطابق مؤثر يادگيري مادام العمر احتياطات ايمني و امنيتي فعاليت اجتماعي و داوطلبانه حس هدفمند و معنا دار بودن ،معنويت و اميد مرحله زندگي درك خطر
يك شيوه زندگي سالم مشخص وجود ندارد اما اجزاي ( نگرشي ، دانشي ، مهارتي و اجرايي ) افزايش دهنده سلامت واضح مي باشد . اين امر مشخص مي سازد كه پيام هاي شيوه زندگي طراحي شده در هر يك از مراحل زندگي بايد بسيار واضح هدف گيري شود .
روزي خواهد آمد كه ملتها مورد قضاوت قرار خواهند گرفت .نه تنها با قدرت • نظامي يا اقتصاديشان و نه فقط با شكوه وجـلال پايتختهـا وســاختمـانهـاي • سر به فلك كشيده شان ، بلكه: • با رفاه مردمشان • با بهداشــت ، تغــذيه و تحصيـلات • بافرصت بدست آوردن دستمزد مناسب براي زحماتشان • با قـدرت شــركتدر تصميم گيريهايي كه برزندگيشان تاثير مــي گذارد • با احتــرامـي كه برايآزادي هاي مدني وسياسيشان قائل مي شوند • با قوانيني كه براي حمايتاز آنهايي وضع شده كه آسيب پذير و بي بهره اند • و با محافظتي كه از افكاروبدنهاي درحال رشد كودكانشان انجام شده است .
…سعیکم مشکورا)ص) خدا قوت دکتر شريف- مهر ماه 1391 سمينار آموزشي مديريت سلامت- PHC
منابع منابع فارسي 1- كتاب مجموعه گزارشات فني پنجمين اجلاس جهاني ارتقاء سلامت مكزيك 2000، 1381 پارسي نيا ، سعيد و گروه مترجمين 2- جزوه ارتقــاء سلامت ، همايش كشــوري ارتقاء سلامت 1381 مديريت برنامه هاي آموزش ارتقاء سلامت . 3- جزوه ارتقاء سلامت از مفاهيم تا عمل مديريت برنامه هاي آموزش ارتقاء سلامت 4- جزوه بازنگري سيستمها و خدمات بهداشتي با معيار ارتقاء سلامت دكتر محمدپوراسلامي -محمدحسين موسوي- فهيمه داودي مقدم 5- تحقيق در ارتقاء سلامت مترجمين : پارسي نيا ، سعيد و گروه مترجمين
Promoting Health (The primary health Care approach) Andrea Wass-2000 Health promotion(Naidoo/wills -2000) Evaluation health promotion)Thorogood,coombes –2000) Evaluation health program (haweetal-1990) Community Health) EdwardD.Frohlich-2000( www.healthpromotion.ca www.health promotion journal.com,……..