การเก็บตัวอย่างส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ชันสูตรสาธารณสุข ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 2 อุดรธานี

1. การเก็บตัวอย่างส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการการเก็บตัวอย่างส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ชันสูตรสาธารณสุข ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 2 อุดรธานี • โรคหัด • โรคมือ เท้า ปาก โดย ภัทรพร เชยประทุม นักเทคนิคการแพทย์ปฏิบัติการ - แนวทางการเก็บและนำส่งตัวอย่าง - แบบฟอร์มการส่งตัวอย่าง

2. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยการเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัย โรคหัด(Measle virus)

3. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) 1. การตรวจยืนยันการติดเชื้อไวรัสหัด โดยวิธี ELISA IgM ** Serum**เจาะเลือดเพียงครั้งเดียว ช่วง 4-30 วัน หลังพบผื่น เจาะเลือด จากหลอดเลือดดำประมาณ 3-5 มล. ใส่หลอดไร้เชื้อ(ไม่มีสารกันเลือดแข็ง) ตั้งไว้ที่อุณหภูมิห้องรอจนเลือดแข็งตัว (หากมีเครื่องปั่นให้ปั่นแยก Serum) ดูดเฉพาะ Serum 1-2 มล. เก็บใส่หลอดไร้เชื้อ ปิดจุกให้สนิท ปิดฉลากชื่อ-นามสกุล และวัน-เดือน-ปี ที่เก็บ Serum

4. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) 1. กรอกประวัติในใบนำส่งตัวอย่างให้ชัดเจน 2. มีแบบสอบสวนโรคของโครงการกำจัดโรคหัด 3. ทีมสอบสวนโรคบันทึกข้อมูลผู้ป่วยลงในฐานข้อมูลกำจัดโรคหัด ที่ www.boe.moph.go.th ** ไม่มีค่าใช้จ่ายในการตรวจวิเคราะห์**

5. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) การนำส่งตัวอย่างแช่ในกระติกน้ำแข็ง รีบนำส่งห้องปฏิบัติการทันที หากไม่สามารถนำส่งห้องปฏิบัติการได้ทันที ควรเก็บรักษา Serum ไว้ที่ 2-8°ซ ไม่ควรเก็บไว้นานเกิน 3 วัน กรณีที่จำเป็นต้องเก็บนานเกินกว่า 3 วัน ให้เก็บไว้ที่ช่องแช่แข็ง (-20 °ซ)

6. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) ติดต่อประสานงานการส่งตัวอย่างก่อนส่งตรวจ ส่งตรวจวิเคราะห์ที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 2 การรายงานผล ระยะเวลาที่ใช้ในการตรวจวิเคราะห์ 48 ชั่วโมง รายงานผลลงในฐานข้อมูลกำจัดโรคหัด ที่ www.boe.moph.go.th

7. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) ชนิดตัวอย่างที่ไม่เหมาะสม- ตัวอย่างที่มีปริมาณน้อยกว่าที่กำหนด - ตัวอย่างไม่แช่เย็นหลังการเก็บตัวอย่างและระหว่างการนำส่ง - ตัวอย่างปิดฝาไม่สนิททำให้มีการปนเปื้อนหกเลอะเทอะ - ตัวอย่างเลือดที่เม็ดเลือดแตก (hemolysis) - ไม่มีแบบสอบสวนโรค - ไม่ได้ลงข้อมูลผู้ป่วย ในฐานข้อมูลกำจัดโรคหัด

8. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) 2. การตรวจวิเคราะห์หาสายพันธุ์ (Genotype) Sequencing ศูนย์ฯ ส่งต่อที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 2.1 Throat swabเก็บช่วง 1-5 วันแรก หลังพบผื่น โดยใช้ swab ป้ายภายใน บริเวณ posterior pharynx จุ่มปลาย swab ใน viral transport media หักด้าม swab ทิ้ง เพื่อปิดฝาหลอดให้สนิท 2.2 Nasal swabเก็บช่วง 1-5 วันแรก หลังพบผื่นโดยใช้ swabสอดเข้าในรูจมูก ขนานกับ palate ทิ้งไว้ประมาณ 2-3 วินาที ค่อยๆ หมุน swab ออกจุ่มปลาย swab ใน viral transport media หักด้าม swab ทิ้ง เพื่อปิดฝาหลอดให้สนิท ระยะเวลารายงานผล ไม่เกิน 30 วัน * ไม่มีค่าตรวจวิเคราะห์ กรณีเข้าโครงการหัด * กรณีไม่เข้าโครงการหัด ค่าตรวจ 10,000 บาท

9. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) ชนิดเดียวกับไข้หวัดใหญ่

10. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus) • การเก็บ Throat swab • จับไม้ swab ในลักษณะจับปากกา • กดลิ้นผู้ป่วยด้วยไม้กดลิ้น • ใช้ไม้ swab ถูบริเวณ posterior pharynx • จุ่มส่วนปลาย swab แช่ลงใน VTM จนถึงก้นหลอด • ตัดปลายไม้ที่โผล่พ้นหลอด VTM และปิดฝาหลอดให้สนิท • ติดฉลากระบุชื่อผู้ป่วย วันที่เก็บตัวอย่าง ชนิดตัวอย่าง • บรรจุใส่ถุงพลาสติกรัดให้แน่น ส่งพร้อมประวัติผู้ป่วย

11. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคหัด(Measle virus)

12. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก ไวรัสเอนเตอโร (Enterovirus)

13. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก • Viral isolation • Molecular diagnosis (RT-PCR) • 1) ตัวอย่างอุจจาระ : ปริมาณ 4-8 กรัมหรือเท่ากับ 2 นิ้วหัวแม่มือผู้ใหญ่ • เก็บเร็วที่สุดภายใน 14 วัน ของวันเริ่มป่วยในภาชนะสะอาด ปิดฝาให้แน่น • 2) Throat swab/Nasopharyngeal swab เก็บเร็วที่สุดภายใน 7 วัน ของวันเริ่มป่วย โดยใช้ swab ป้ายภายในบริเวณ posterior pharynx จุ่มปลาย swab ใน viral transport media สำหรับโรคมือ เท้า ปาก (VTM สีชมพู ขอรับได้ที่ สสจ., ศูนย์วิทย์) หักด้าม swab ทิ้ง เพื่อปิดฝาหลอดให้สนิท ปิดฝาให้แน่น • 3) Nasopharyngeal suction เก็บใส่ภาชนะที่สะอาดแล้วปิดฝาให้แน่น • 4) CSF เก็บใส่ภาชนะที่สะอาดแล้วปิดฝาให้แน่น ตัวอย่างสะเก็ดแผล ??

14. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก *** VTM สีชมพู สำหรับโรคมือ เท้า ปาก

15. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก 3. การตรวจทาง Serology (micro-neutralization test) - Serum 2 ครั้ง ครั้งแรกภายใน 3-5 วันนับจากวันเริ่มป่วย ครั้งที่ 2 ห่างจากครั้งแรก ไม่น้อยกว่า 14 วัน เก็บ Serum ให้ครบทั้ง 2 ครั้ง จึงนำส่งตัวอย่าง การนำส่งตัวอย่าง- กรอกประวัติในใบนำส่งตัวอย่างให้ชัดเจน - ติดฉลากระบุชื่อผู้ป่วย, HN, ชนิดของตัวอย่าง และวันที่เก็บตัวอย่าง -แช่ในกระติกน้ำแข็ง รีบนำส่งห้องปฏิบัติการทันที หากไม่สามารถนำส่งห้องปฏิบัติการได้ทันที ควรเก็บรักษาตัวอย่างไว้ที่ 2-8°ซ ไม่ควรเก็บไว้นานเกิน 3 วัน

16. การเก็บและส่งตัวอย่างตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก แจ้งวันเวลาที่ตัวอย่างจะถึงปลายทางให้ห้องปฏิบัติการทราบทางโทรศัพท์ โรงพยาบาล, สสจ ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 2 ส่งต่อ ตรวจวิเคราะห์ที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ระยะเวลาที่ใช้ตรวจ - Viral isolation 22 วันทำการ - Serology 11 วันทำการ - RT-PCR 2 วันทำการ

17. ปัญหาในการเก็บตัวอย่างส่งตรวจปัญหาในการเก็บตัวอย่างส่งตรวจ 1. ชนิดตัวอย่างที่ไม่เหมาะสม- ตัวอย่างที่ส่งมาโดยไม่แช่เย็น (4 °ซ) หรือไม่ใส่กระติกบรรจุน้ำแข็ง - ไม่ได้พันพาราฟิล์มที่หลอด VTM ทำให้ transport media ไหลซีมออกมา       - ไม่ได้บรรจุตัวอย่างในกระป๋อง - ไม่ระบุชื่อตัวอย่างข้างหลอด - กรณีมีตัวอย่างมากกว่า 1 ราย ควรแยกกระป๋องบรรจุ - ตัวอย่างระบุเป็น swab แต่ไม่มีก้าน swab ใน VTM 2. ไม่มีการติดต่อประสานงานกับศูนย์วิทย์ ฯ ก่อนส่งตัวอย่าง 3. ไม่มีแบบสอบสวนโรค

18. รายชื่อผู้ติดต่อประสานงานรายชื่อผู้ติดต่อประสานงาน งานชันสูตรสาธารณสุข 042-207364-6 ต่อ106, 110, 222 นางบุญนิภา สุวรรณกาล 081-8727244 นางสาวภัทรพร เชยประทุม 089-6228508 นางสาวนุชรัตน์ พันธะศรี 089-4217321 งานรับตัวอย่าง กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 02-9510000 ต่อ 99248 , 99614 02-9511485