Reformowanie narodowych sp ółek z o.o. na przykładzie niemieckiej UG w perspektywie europejskiej

1. Reformowanienarodowychspółek z o.o. na przykładzie niemieckiej UG w perspektywie europejskiej Informatyzacja postępowania rejestrowego spółek – aspekty praktyczne Seminarium C.H. Beck, Warszawa, 3 grudnia 2012 r. Prof. Dr. Bartosz Makowicz Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą

2. Spis treści Wprowadzenie Spółka UG Europejska Spółka Prywatna Podsumowanie

3. Motywy reform Wybrane motywy reform Nieefektywność Przesadna biurokracja Wysokie koszty Przewlekłe procesy Konkurencja!

4. Wyroki ETS Konsekwencja: Dostępność każdej formy spółki w każdym PC

5. Konkurencja w Niemczech

6. Structure Wprowadzenie Spółka UG Europejska Spółka Prywatna Podsumowanie

7. Motywy wprowadzenia UG Nowelizacja GmbHG z 01.11.2008 „Ustawa o modernizacji prawa o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i zwalczaniu nadużyć” (MoMig) wprowadziła UG Orzecznictwo ETS obawa przed PrivateCompany Limited by Shares(pozbawiona wymogu kapitałowego) - w ciągu 5 lat powstało w Niemczech między 40 000 a 50 000 angielskich Ltd. Prawno-Polityczne postulaty zmniejszenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) i liberalizacji reżimu GmbH wzmocnienie Niemiec, jako obszaru gospodarczego zwiększenie dostępności tej formy organizacyjnej usprawnienie procesu zakładania przedsiębiorstw

8. Charakterystyka ogólna UG UG jest podtypemklasycznejspółki GmbH i należyjątraktować, jakoprzejściowe stadium do klasycznej GmbH. Posiada status osobyprawnej, spółkikapitałowej. Brakwymogukapitałuzakładowego Możebyćspółkąjedno, bądźwieloosobową UG powstała z myślą o spółkach z sektorausług, któreniepotrzebują określonego, minimalnegokapitałuwłasnego w celunabyciaśrodkówzakładowych

9. Obowiązek zwiększania kapitału Na UG ciąży ustawowy obowiązek akumulacji zysków, zrównania kapitału zakładowego do wysokości minimalnego kapitału zakładowego GmbH - 25 000 euro Wynika to z natury UG, która jest formą przejściową do GmbH Wymagane jest utworzenie rezerwy, na którą wpłaca się 25% nadwyżki zysku netto pomniejszonego o straty z lat poprzednich Nie został ustalony okres czasu, w którym UG ma zwiększyć swój kapitał

10. Zakładanie UG • Możliwe jest założenie spółki jednoosobowej, bądź wieloosobowej • Wymagania formalne są takie same jak dla GmbH, tj. umowa musi zostać potwierdzona notarialnie • Istnieją dwie możliwości: • uproszczona: w przypadku standardowego sposobu zakładania spółki do ustawy załączone zostały dwa wzory umowy spółki: dla spółki jednoosobowej, a drugi dla spółki, która ma maksymalnie trzech udziałowców. Wzór obejmuje trzy dokumenty: • umowę spółki • oświadczenie o ustanowieniu członka zarządu oraz • listę wspólników • zwykła: sporządzenie indywidualnej umowy spółki w formie aktu notarialnego

11. Powstanie UG z przekształcenia • UmwG ma zastosowanie w takim samym stopniu, jak do GmbH. Dlatego UG może powstać z przekształcenia innej spółki oraz może zostać przekształcona • Ze względu na naturę UG występują pewne ograniczenia, zwłaszcza w przypadku przekształcenie GmbH w UG • Kontrowersyjne, niezgodne z naturą UG oraz założeniami ustawodawcy • Na podstawie §§190 ffUmwG - przekształcenie jest niemożliwe (brak faktycznej zmiany formy) • Poprzez zmniejszenie kapitału zakładowego; §58 Abs.2 GmbHG określa granice minimalną zmniejszenia kapitału zakładowego na 25000 Euro, a maksymalna wysokość kapitału UG to 24999 Euro - przekształcenie jest niemożliwe • Przy przekształceniach spółki w UG zastosowanie ma również zakaz wnoszenia wkładów rzeczowych §5a Abs.2 GmbHG • UG nie może więc powstać poprzez przekształcenie, jeżeli ma przejąć majątek innego pomiotu

12. Koszty zakładania UG • Koszty notarialne: • przy sporządzeniu aktu notarialnego - obowiązują ogólne zasady naliczania opłat notarialnych, koszty obliczane są od minimalnej wartości kapitału zakładowego tj. od 25000 Euro, • przy użyciu wzoru umowy - może prowadzić do oszczędności kosztowych, ponieważ koszty zależne od faktycznej wysokości kapitału zakładowego, • opłata za wpis do rejestru handlowego oraz do elektronicznego Monitora Federalnego, • ewentualne koszty prawnika oraz doradcy podatkowego.

13. Średnie koszty zakładania Tabela: Koszty przybliżone podane w Euro.

14. Kapitał zakładowy • Nazywany często „kapitałem odpowiedzialności” • Pomiędzy 1 a 24999 Euro. Nie ma granicy minimalnej, teoretycznie możliwa jest tzw. 1.Euro- UG • Określany przez wspólników, każdy ma obowiązek wnieść wkład • Może zostać utworzony jedynie z wkładów gotówkowych • Musi być w całości wniesiony przed zgłoszeniem UG do rejestru handlowego >>> paradoks: • przed zgłoszeniem GmbH musi zostać wniesiona połowa wymaganego kapitału zakładowego, • a do spółki, która odznaczać się ma łatwiejszym dostępem, wymagana jest całość • Uzasadnia się te sytuację tym, iż wspólnicy mogą określić niższy kapitał zakładowy • Do roku 2009 kapitał zakładowy 75 % UG nie był niższy niż 100 euro, a 41 % z tych spółek miało kapitał pięciocyfrowy. Najczęściej kapitał zakładowy UG był w wysokości 1000 euro

15. Zakazwkładu rzeczowego • Możliwość wnoszenia wkładów rzeczowych jest wyłączona. • kapitał zakładowy musi być określony wg. możliwości finansowych, którymi wspólnicy dysponują tj. gotówka • Powoduje to zagrożenie, iż małe przedsiębiorstwa będą: • ustalać niższe kapitały zakładowe, które są w stanie wnieść w całości, • a to prowadzi do obniżonej ochrony wierzycieli. • Można przypuszczać, iż gdyby wkłady rzeczowe były możliwe, kapitały byłyby automatycznie również wyższe. • Zakaz działa również przy „zwiększaniu kapitału zakładowego”, aż do momentu oficjalnego przekształcenia w GmbH.

16. Po zrównaniu kapitału Brak minimalnej i maksymalnej granicy kapitału zakładowego oraz wysokości rezerwy. Spółka po zrównaniu kapitałowego może zachować status UG. Obowiązek wpłacania wówczas 1/4 zysków na rezerwę nie zostaje zniesiony, ma to na celu zmobilizowanie wspólników do przekształcenia UG w GmbH. Przekształcenie w GmbH może nastąpić tylko wówczas, gdy formalnie kapitał zakładowy wyniesie min. 25000 euro i zostanie to wpisane do rejestru handlowego. Rezerwę należy więc przenieść przy zachowaniu wymogów formalnych na poczet kapitału zakładowego.

17. Przekształcenie w GmbH Warunki: • formalne zwiększenie kapitału, rejestr handlowy (§§ 55 ff. GmbHG), • zmiana statutu (§53 GmbHG), • potwierdzona notarialnie uchwała wspólników (3/4 większości).

18. Skutki przekształcenia Przekształcona UG w GmbH zachowuje swoją prawną, gospodarczą tożsamość. Nie jest wymagane przeniesienie majątku spółki, następuje sukcesja uniwersalna. Nie zostają nałożone żadne dodatkowe podatki, ewentualne ciche rezerwy nie zostaną aktywowane. W księdze wieczystej dane zostają zmienione jedynie na podstawie dowodu z księgi wieczystej, wydawanego na wniosek.

19. Statystyka UG cieszy się rosnącym zainteresowaniem - 6 miesięcy po wejściu w życie nowelizacji powstało ponad 10000 spółek tego typu. Wysokość kapitału zakładowego jest ogólnie dostępna w rejestrze handlowym. Przy przeprowadzaniu tzw. „test powagi”, a właściwie wiarygodności spółki niski kapitał może być sygnałem dla potencjalnego partnera handlowego o ryzyku, wynikającym z współpracy Na dzień 29. 2. 2012 r. spośród 65 954 UG zlikwidowanych zostało 5 097 UG

20. Ilość zarejestrowanych UG rośne

21. Konkurencyjność wobec Ltd. UG jest podtypem GmbH, a ta forma jest powszechnie znana i akceptowana w Niemczech Istnieją lepsze warunki kredytowe dla UG w Niemczech Brak podwójnego zarządzania ( w Niemczech i UK) oraz wynikających z tego dodatkowych kosztów Brak wymogu Company Secretary Na świecie jednak bardziej znana i akceptowana jest Limited niż GmbH

22. Przeciętny czas zakładania • UG • 7,52 dni roboczych • Najszybciej w Bremen i Mecklenburg-Vorpommern (4, 25) oraz Sachsen (4,75) • Najdłużej w Sachsen-Anhalt 18,25 dni • GmbH • Średnio od dwóch do czterech tygodni

23. Structure Wprowadzenie Spółka UG Europejska Spółka Prywatna Podsumowanie

24. Dlaczego SPE? • Rzeczywisty problem: • Z jednej strony: liberalizacja przez ETS • Z drugiej strony: • Przedsiębiorcy chcący ekspensować na rynku wewnętrznym nie mogą poruszać się swobodnie; zazwyczaj konieczność założenia spółki o obcej formie • Problem dotyczy głównie: małe i średnie przedsiębiorstwa (=MŚP) • 99% wszystkich przedsiębiorstw • 2/3 miejsc pracy w sektorze prywatnym • tylko 8% z nich prowadzi transakcje transgraniczne • tylko 5% posiada spółki zależne

25. Rozwój

26. Cele SPE zwiększenie konkurencyjność MŚP poprzez ułatwienie ich zakładania i prowadzenia na jednolitym rynku wewnętrznym • Mniej kosztów •  odbiurokratyzowana procedura zakładania •  kapitał zakładowy 1 EUR •  Badania rynkowe: możliwość zaoszczędzenia do 80%, jeżeli spółki-córki mogłyby działać jako SPE • Więcej bezpieczeństwa •  mechanizm ochronny osób trzecich / wierzycieli polegający na wysokim poziomie jawności działań spółki •  konwencjonalne środki zabezpieczania wierzytelności • Odpowiedź na potrzeby MŚP • bariery prawne i administracyjne • 95% przedsiębiorstw wybrałoby SPE, gdyby istniała taka możliwość 1 2 3

27. Charakterystyka SPE • SPE posiada: • osobowość prawną • organy • kapitał zakładowy • Wspólników, którzy poniosą odpowiedzialność do wysokości ich wkładu • SPE = podmiot prawny biorący udział w ruchu prawnym poprzez przejmowania praw oraz zobowiązań

28. Założenie SPE ! • Brak ograniczeń odnośnie do zakładania SPE • albo ex nihilo • albo na gruncie przekształcenia spółek (PC muszą umożliwić) • Założyciele: jedna lub więcej osób fizycznych i/lub spółek • SPE musi posiadać swoją firmę oraz skrót „SPE” • Dla założenia spółki nie musi zaistnieć element międzynarodowy SPE stanie się poważną konkurentką dla rodzimych spółek

29. Rejestracja SPE • Miejsce > Państwo, w którym posiada ona swoją statutową siedzibę • Konstytutywny charakter rejestracji spółki • Możliwość składania wniosku o rejestrację drogą elektroniczną • Rejestracja podlega ujawnieniu • Problem biurokracji urzędów PC • Metoda > Statut wymienia dokumenty, które mogą być wymagane przed rejestracją (min. firma oraz adresów, kapitał zakładowy, seria i liczba udziałów oraz umowa spółki) • Rejestracja SPE może podlegać tylko kontroli ważności wspomnianych dokumentów lub ich poświadczeniu notarialnym

30. Kapitał zakładowy • Minimalna kwota kapitału zakładowego = 1 EUR • Ratio1: kapitał nie decyduje o wypłacalności; ważniejsze: • przepływy pieniężne (tzw. Cash-flows). • Osobiste gwarancje wspólników • dodatkowe metody zabezpieczenia wierzytelności, np. • zastrzeżenia własności do momentu całkowitej spłaty • Ratio2: spółki mają różne potrzeby kapitałowe = ustalenie jednego kapitału dla wszystkich jest niemożliwe • Ratio3: Różna siła nabywcza euro w UE

31. SPE jako spółka krajowa • Z uwagi na brak wymogu trans-graniczności, niegraniczone pole zastosowania w kraju • Konsekwencja: będzie ona konkurencyjna dla wszystkich krajowych spółek, a zatem także dla sp. z o.o. • Boom na Ltd., który w BRD zakończył się fiaskiem nie jest porównywalny gdyż • SPE nie będzie spółką obcą – brak ukrytych kosztów • podlegać ona będzie albo statutowi, albo uzupełniającemu go odpowiedniemu prawu krajowemu – brak commonlaw • Uzasadnione obawy rządów PC o racje bytu rodzimych spółek

32. Krytyka kapitału 1 euro • Krytyka bezzasadna, gdyż: • Wiekowa tradycja w krajach common law z Limited • Inne mechanizmy chronią wierzycieli • Podobne trendy reformatorskie w innych krajach (SARL lub UG) • Opinie ekonomistów = przepisy o minimalnym kapitale nieelastyczne, swawolne i sztywne • Stałego kapitału dla spółki działającej jednakowo na poziomie całej UE mija się z celem (Np. różnica wartości nabywczej 25.000 EUR w Londynie przykładowo na prowincjach wschodniej Europy

33. Structure Wprowadzenie Spółka UG Europejska Spółka Prywatna Podsumowanie

34. Podsumowanie Wyroki ETS umożliwiające swobodne zakładanie i używanie spółek spowodowało boom na ltd. Był to jeden z powodów wprowadzenia UG UG zakłada się szybciej i częściowo taniej, co przyświadcza o jej popularności UK i ukryte koszty zakończyły boom na ltd. Wciąż potrzeba jednolitej SPE Widoki na przyszłość jednak mało optymistyczne

35. Dziękuję za uwagę! Informatyzacja postępowania rejestrowego spółek – aspekty praktyczne Seminarium Ch. Beck, Warszawa, 3 grudnia 2012 r. Prof. Dr. Bartosz Makowicz Email: Makowicz@europa-uni.de