350 likes | 775 Views
7. BÖLÜM. Eksik Rekabet Piyasaları-I Monopol, Monopson ve İki Yanlı Tekel. Amaçlarımız. Eksik rekabet ve hasılat eğrileri Monopolcü piyasa ve maksimum kar Fiyat farklılaştırması Anahtar kavramlar: Monopol, Fiyat Farklılaştırması, Firma Dengesi, Monopson, İki Yanlı Tekel. Piyasa.
E N D
7. BÖLÜM Eksik Rekabet Piyasaları-I Monopol, Monopson ve İki Yanlı Tekel
Amaçlarımız • Eksik rekabet ve hasılat eğrileri • Monopolcü piyasa ve maksimum kar • Fiyat farklılaştırması Anahtar kavramlar: Monopol, Fiyat Farklılaştırması, Firma Dengesi, Monopson, İki Yanlı Tekel
Piyasa Firma P P D S LMC LRAC P0 P0 D = MR = P q0 Q0 Q Q Tam Rekabet Piyasaları (Tekrar)
Monopol (Monopoly) • Monopol • Bir satıcı- çok alıcı (One seller - many buyers) • Bir ürün [One product (no good substitutes)] • Giriş Engeli (Barriers to entry) • Fiyat Yapıcı (Price Maker)
Monopol Piyasada Firma Gelirleri • Düopol veya oligopol piyasalar çoğu zaman anlaşarak monopol piyasa gibi davranırlar.
$ per unit of output 7 6 5 AR (Talep) 4 3 2 MR 1 Output 0 1 2 3 4 5 6 7 Average and Marginal Revenue
Monopol • Analiz • Satış artıkça fiyat düşecektir • MR < P • Tam rekabetle karşılaştırdığımızda • Satış arttıkça fiyat değişmez • MR = P
Monopolist Çıktı Miktarı Karar Süreci • Karı maksimize edecek çıktı düzeyi MR = MC • Maliyet fonksiyonu da aynı,
MC Pa P0 AC Pb Kaybedilen Kar D = AR Kaybedilen Kar MR Q0 Qb Qa Monopolist’s Output Decision $ per unit of output Quantity
Monopolist’s Output Decision • Çıktı seviyesi MR=MC’nin altında iken gelirdeki azalış, maliyetteki azalıştan büyüktür (MR > MC) • Çıktı seviyesi MR=MC’nin üstünde iken maliyetteki artış, gelirdeki azalıştan büyüktür (MR < MC)
Monopolist’s Output Decision • At output levels below MR = MC, the decrease in revenue is greater than the decrease in cost (MR > MC) • At output levels above MR = MC, the increase in cost is greater than the decrease in revenue (MR < MC)
TL C r' R 400 300 c’ r 200 Kar 150 100 50 c Miktar 0 5 10 15 20 Kar Maksimizasyonuna Örnek Kar maksimum olduğu zaman rr’ ve cc’nin eğimi eşittir: MR=MC
TL/Q 40 MC P=30 AC Profit 20 AR AC=15 10 MR 0 5 10 15 20 Kar Maksimizasyonuna Örnek Kar = (P - AC) x Q = ($30 - $15)(10) = $150 Miktar
Monopson • Bir piyasada çok büyük sayıda satıcı karşısında sadece bir alıcının bulunması durumunda ortaya çıkar. • Örnek: • Şeker pancarı • Tütün • Çay
İki Yanlı Tekelde Firma Dengesi • Örnek: • Sendikalı işgücü • Silah üretimi Anlaşma Bölgesi P3-P4
Doğal Monopol • Doğal Monopol;bir firmanın iki yada daha fazla firmadan, daha düşük maliyetle üretimi gerçekleştirmesi ve daha düşük fiyatla piyasaya arzda bulunması durumunda ortaya çıkar • Ölçek ekonomileri, küçük firmalar ve birkaç büyük firma • Patent uygulaması, milliyetçilik • KnowHow • Petrol,elmas, uranyum, bor
Pm AC Pr MC PC AR MR Qm Qr QC Doğal Monopolde Fiyat Düzenlemesi $/Q Eğer fiyat Pcşeklinde düzenlendiğinde, Firmalar para kaybedecek ve piyasadan çıkacaklardır. Çünkü ortalama maliyetleri yetmemektedir Monopolist yapı ilk olarak Qmkadar üretimi Pm fiyatı ile satacaktır Firmanın piyasada kalabilmesi olası en geniş kar düzeyi için Fiyat Pr olur Quantity
Monopolde Fiyat Farklılaştırması • Kar max. • Farklı alım gücü • Lüks semt • Farklı esneklik • Trende 1. ve 2. mevki
Pmax MC P* PC D = AR MR Q** Q* Birinci Dereceden Fiyat Farklılaştırması Fiyat farklılaştırması yapmadan Q* üretim miktarı ve fiyat P*.Değişken kar MC & MR arasındadır (sarı bölge). $/Q Tüketici rantı is P*fiyatı üzerindeki alan 0 and Q* üretim miktarı arasındadır. Mükemmel fiyat farklılaştırması ile birlikte, firma mor bölgeyide ekleyerek değişebilir karını arttırarak üretimi Q** noktasına getirebilir. Quantity
P1 P2 P3 MC P*4 P5 P6 D MR Q* Birinci Dereceden Fiyat Farklılaştırması Pratiği Six prices exist resulting in higher profits. With a single price P*4, there are fewer consumers. $/Q Discriminating up to P6 (competitive price) will increase profits. Quantity
Monopole Yöneltilen Eleştiriler • Tam rekabete göre daha az üretim ve daha yüksek fiyat • Optimal Kaynak Dağılımını Bozucu Etki • Tam rekabete aşırı kar uzun dönemde kalkarken, monopolde uzun dönemde devam etmektedir • Monopol her zaman marjinal maliyet üzerinde fiyatla mallarını sattığı için, kendi gelirleri durmadan artmaktadır. • Bu durum “Gelir Dağılımını Bozucu Etki” yapar. • Reklam • Kaynak israfı • Piyasa ne kadar geniş ve esneklik düşük ise karları o kadar yüksek olur. • Bu yüzden, reklam sayesinde geniş piyasa ve düşük esneklik sağlar • Reklam monopolcü rekabet piyasalarında daha çoktur.
MC P1 AR’ AC’ P0 AC MR’ AR MR Q0 Q1 Reklamın Etkisi Eğer firma reklam yaparsa, AR ve MR eğrileri sağa kayar.Ortalam maliyet artar fakat, marjinal maliyet artmaz Firamanın reklam yapmadan önceki AR ve MR eğrileri . $/Q Quantity