520 likes | 762 Views
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Αντιμετωπίζεται ενιαία?. Α.ΠΙΤΤΑΡΑΣ τ.Πρόεδρος ομάδας υπερτασης ΕΚΕ Υπερτασικό ιατρείο Τζάνειο νοσοκομείο Υπερτασικό ιατρείο & Υπερηχοκαρδιογραφικό εργαστήριο ΝΜΥΑ ΙΚΑ. ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ « ΚΡΙΣΗ». Πιθανό Σενάριο Ασθενής μετρά ΑΠ : 180/100 mmHg
E N D
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Αντιμετωπίζεται ενιαία? Α.ΠΙΤΤΑΡΑΣ τ.Πρόεδρος ομάδας υπερτασης ΕΚΕ Υπερτασικό ιατρείο Τζάνειο νοσοκομείο Υπερτασικό ιατρείο & Υπερηχοκαρδιογραφικό εργαστήριο ΝΜΥΑ ΙΚΑ
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ « ΚΡΙΣΗ» • Πιθανό Σενάριο • Ασθενής μετρά ΑΠ : 180/100mmHg • Κινητοποιείται ο οικογενειακός μηχανισμός • Πανικός και σπουδή να ξεκινήσουν όλοι μαζί για το εφημερεύον νοσοκομείο • ΑΠ: 210/110mmHg
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(ΕΠΙΠΤΩΣΗ-ΣΗΜΑΣΙΑ) Ι • Όλο και σπανιώτερη μετά τη διαδεδομένη χρήση φαρμάκων (1-2%). • Συνήθως σε χρόνια ΗΤΝ, αλλά και σε πρόσφατα διαγνωσθείσα ή μικρής διάρκειας • Καθοριστικό το επίπεδο της BP παρά η αιτιολογία της ΗΤΝ • Σημαντικό το απότομο της αύξησης (παιδιά με οξεία σπειραματονεφρίτιδα, τοξιναιμία κύησης, φαρμακευτική)
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(ΕΠΙΠΤΩΣΗ-ΣΗΜΑΣΙΑ) ΙΙ • Σε μερικές συνυπάρχουσες καταστάσεις σημαντική η ταχύτατη μείωση της BP (διαχωριστικό ανεύρυσμα, οξεία CHF) ασχετα από το ύψος της BP
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ (ΕΙΔΗ) • EMERGENCIES: Κακή πρόγνωση, μείωση BP σε λίγες ώρες (όχι απαραίτητα σε φυσιολογικά επίπεδα), για πρόληψη ή περιορισμό βλάβης σε όργανα στόχους. • URGENCIES : Μικρότερος άμεσος κίνδυνος αλλά πιθανή επιδείνωση Μείωση BP σε αρκετές ώρες ή και ημέρες Δεν υπάρχει ξεκάθαρο επίπεδο ΑΠ να τις ξεχωρίζει μεταξύ τους.
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 25% ΕΙ επειγόντωνEMERGENCIES 25-30% • ΔΑΠ>120mmHg • Υπερτασική εγκεφαλοπάθεια 16% • Εγκεφαλική αιμορραγία 4.5% • Οξύ εγκεφαλικό έμφρακτο 24% • Οξεία ΚΑ + Πνευμονικό οίδημα 36.8% • ΟΕΜ, ασταθής στηθάγχη 12% • Διαχωριστικό ανεύρυσμα 2% • Εκλαμψία 4.5% Zampaglione et al Hypertension 1996; 27:144-47
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(EMERGENCIES) Ι 1. Υπερτασική εγκεφαλοπάθεια 2. Κακοήθης υπέρταση (μερικές περιπτώσεις) 3. Σοβαρή ΗΤΝ με οξείες επιπλοκές Α. Αγγειακές εγκεφαλικές • Ενδοεγκεφαλική αιμορραγία • Υπαραχνοειδής αιμορραγία • Οξύ εγκεφαλικό έμφρακτο (+ΗΤΝ) Β. Νεφρικές • Ταχέως επιδεινούμενη RF
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(EMERGENCIES) II Γ. Καρδιακές • Διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής • Οξεία CHF + πνευμονικό οίδημα • ΟΕΜ • Ασταθής στηθάγχη 4. Εκλαμψία ή σοβαρή υπέρταση στην εγκυμοσύνη.
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(EMERGENCIES) III 5. Καταστάσεις υπερκατεχολαμιναιμίας • Κρίση φαιοχρωμοκυτώματος • Αλληλεπίδραση τροφής-φαρμάκων (Tyramine + MAOI) • Rebound HTN (διακοπή κλονιδίνης, γουανεθιδίνης, μεθυλντόπα) 6. Φαρμακευτική • Υπερδοσολογία συμπαθομιμητικού κλπ (LSD, Κοκαίνη κλπ)
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(EMERGENCIES) IV 7. Εγκεφαλικό τραύμα 8. Μετά CABG 9. Μετεγχειρητική αιμορραγία σε αγγειακά ράμματα.
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(URGENCIES) I 1. Επιταχυνόμενη και κακοήθης ΗΤΝ 2. Εκτεταμένα εγκαύματα 3. Οξεία σπειραματονεφρίτις (*) 4. Κρίση σκληροδέρματος 5. Οξεία συστηματική αγγειίτις (*) 6. Χειρουργικές καταστάσεις • ΗΤΝ σε ασθενείς που χρειάζονται άμεση εγχείρηση (*) • Μετεγχειρητική ΗΤΝ (*) • Μετά από μεταμόσχευση νεφρού (*)
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ(URGENCIES) II 7. Σοβαρή ρινοραγία 8. Rebound μετά ξαφνική διακοπή αντιυπερτασικών φαρμάκων 9. Φάρμακα (*) • Υπερδοσολογία συμπαθομιμητικού • Metoclopramide • a-advenergic agonist + nonselective b-b 10. Χρόνιο τραύμα νωτιαίου μυελού (*) (autonomic hyperreflexia).
ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ • ΔΑΠ> 120-130 mmHg • Βυθοσκόπηση : Αιμορραγίες, Εξιδρώματα, Οίδημα θηλής. • Νευρολογικά : Πονοκέφαλος, Σύγχυση, Υπνηλία, Stupor, Τύφλωση, Σπασμοί, Κώμα. • Νεφροί : Ολιγουρία, Αζωθαιμία. • Γαστρεντερικό: Ναυτία, Έμετος.
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • DBP > 140 mmHg • Βυθοσκόπηση : Αιμορραγίες, Εξιδρώματα, Οίδημα θηλής. • Νευρολογικά : Πονοκέφαλος, Σύγχυση, Υπνηλία, Stupor, Τύφλωση, Σπασμοί, Κώμα. • Νεφροί : Ολιγουρία, Αξωθαιμία. • Γαστρεντερικό : Ναυτία, Έμετος.
Δ.Δ. ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Ι • Οξεία ανεπάρκεια αριστερής κοιλίας • Ουραιμία κυρίως από υπερφόρτιση όγκου • Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο • Υπαραχνοειδής αιμορραγία • Όγκος εγκεφάλου • Τραύμα κεφαλής • Επιληψία
Δ.Δ. ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΙΙ • Νόσοι κολλαγόνου (ΣΕΛ με εγκεφαλική αγγειίτιδα) • Εγκεφαλίτις • Υπερδοσολογία και στέρηση ναρκωτικών, αμφεταμινών κλπ • Υπερασβεστιαιμία • Οξύ άγχος με υπεραερισμό
ΑΠ > 220/120 mmHg Πονοκέφαλος Νευρολογικά σημεία (-) Ζημιά σε όργανα στόχους(-) Νευρολογικά σημεία (+) (εγκεφαλοπάθεια ή ΑΕΕ) Αμφιβληστροειδοπάθεια ΙΙΙ-IV Θωρακικό άλγος (ισχαιμία ή διαχ/κό ανεύρυσμα) Πνευμονικό οίδημα Εκλαμψία Υπερκατεχολαμιναιμία Οξεία νεφρική ανεπάρκεια Urgency Ταυτοποίηση αιτίας Σε κρίσεις πανικού ήαγχους: αναλγητικά, αγχολυτικά Χρήση φαρμάκων απο το στόμα Επανέλεγχος 6-24 h Emergency Ενδοφλέβια Θεραπεία
ΣΤΟΧΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΗΤΝ ΚΡΙΣΗΣ • Αρχικά μείωση ΑΠ < 25% (2min - 2h) • 160/100 mmHg (2 - 6h) • Αποφυγή απότομης πτώσης ΑΠ λόγω νεφρικής,εγκεφαλικής ή στεφανιαίας ισχαιμίας. • BP / 15-30 min
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ : ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ PER OS ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ • ΑΜΕΑ Καπτοπρίλη Enalaprilat • α-αποκλειστήςTerazosin Doxazosin Prazosin • Διουρητικό Φουροσεμίδη Φουροσεμίδη • Β-αποκλειστήςΜετοπρολόλη Εσμολόλη Μετοπρολόλη • αβ-αποκλειστήςLabetalol Labetalol Carvedilol • Α2-αγωνιστέςClonidine Clonidine (TTS) Guanfacine
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ : ΦΑΡΜΑΚΑ PER OS ΦΑΡΜΑΚΟ ΔΟΣΗ ΕΝΑΡΞΗ/ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ • Capropril25mg po 15-30 min/6-8h Υπογλώσ. 15-30 min/2-6h • Clonidine0.1-0.2mgpo/h 30-60 min/8-16h max : 0.6mg • Labetalol200-400mgpo/2-3h 30`-2h/2-12h • Prazosin1-2 mg po/h 1-2h/8-12h • Minoxidil5-10 mg po 30-60 min/12-16h • Furosemide 40-80 mg • Nitroglycerin 1.25-2.5 mg
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ : ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΦΑΡΜΑΚΟ ΔΟΣΗ ΕΝΑΡΞΗ/ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ • Nitroprusside0.25-10μg/Kg/min secs/1-2min • Labetalol 20-80mg/10-15min 5-10min/3-6h 2-4mg/min • Enalaprilat 0.625-1.25mg 15min/4-12h • Diazoxide 50-150mg;5min1-5min/4-12min • Hydralazine10-20mg 5-30min/3-9min • Furosemide 40-80 mg • Nitroglycerin 3-100μg/min1-5min/3-5min
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ : ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΦΑΡΜΑΚΟ ΔΟΣΗ ΕΝΑΡΞΗ/ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ • Esmolol0.5mg/Kg+50-300μg/kg/min 1-2`/10-20` • Trimethaphan 1-15mg/min1-10min/3-10min • Fenoldopam 0.1-1.6μg/kg/min 3-40min/60min • Phentolamine5-10mg;5min1-2min/3-5min • Urapidil12.5-25mg+5-40mg/h3-5min/4-6h • Methyldopa 250-500mg/6h 30-60min/4-6h • Nicardipine 5-15mg/h5-15min/30-40min
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ(EMERGENCIES) I Υπερτασική εγκεφαλοπάθεια (+) (-) Labetalol Methyldopa Nicardipine Diazoxide Nitroprusside Reserpine Trimethaphan
ΘΡΟΜΒΩΤΙΚΟ ΑΕΕ • ΑΠ αύξηση άρδευσης περιοχής βλάβης οίδημα πίεση υγιούς ιστού (ΑΠ με προσοχή). • Τοπική αγγειοσύσπαση ανάγκη μεγαλύτερης ΑΠ άρδευσης. • Καμπύλη αυτορρύθμισης κυκλοφορίας δεξιά (ΑΠ για την ίδια ροή). • Συνήθως η ΑΠ μειώνεται αυτόματα μεσα στίς 4 πρώτες ημέρες.
ΑΕΕ • BP<180/105 mmHg τίποτα • BP>230/120 mmHg >20min i.v ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΙΩΣΗΣ ΑΠ • 160-170/95-100 mmHg Νορμοτασικοί • 180-185/105-110 mmHg Υπερτασικοί
ΕΝΔΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ • < 48h BP Ισορροπία αιμάτωσης – αιμορραγίας • ΑΠόχι < 20% ΑΠ έναρξης DBP > 140mmHg για >20 min i.v. • Nitroprusside, Labetalol, Fenoldopam, Urapidil, Nimodipine
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ(EMERGENCIES) III • ΑΕΕ ή τραύμα κεφαλής (+) (-) Labetalol Methyldopa Trimethaphan Reserpine Nitroprusside Hydralazine Esmolol Diazoxide
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ(EMERGENCIES) II 2)Επιταχυνόμενη κακοήθης (+) (-) Labetalol Enalaprilat Nicardipine Nitroprusside
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ(EMERGENCIES) IV 4)CHF(+) (-) Enalaprilat Labetalol Nitroglycerin Esmolol Nitroprusside 5) Στεφανιαία ισχαιμία Nitroglycerin Hydralazine Labetalol Diazoxide Enalaprilat Nitroprusside
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ(EMERGENCIES) V 6) Διαχωριστικό ανεύρυσμα (+) (-) Trimethaphan Hydralazine (co) Nitroprusside+Diazoxide (co) Esmolol 7) Υπερκατεχολαμιναιμία Phentolamine Labetalol
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ(EMERGENCIES) VI 8) Μετεγχειρητικά (+) (-) Labetalol Trimethaphan Nitroglycerin Nicardipine Hydralazine
ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ • (+) Nitroprusside (παρακολούθηση επιπέδων θειοκυανιούχων) • Labetalol, • CCB, • Fenoldopam • (-) b-blockers RPF, GFR
(ΠΡΟ)-ΕΚΛΑΜΨΙΑ • ΒΡ Αιμάτωση πλακούντα • Hydralazine (DBP > 115 mmHg) • Labetalol, Urapidil • Ανταγωνιστές Ca++ (συσπάσεις μήτρας, απώλεια εμβρύου) • (-) Διουρητικό, Trimethaphan, Nitroprusside, AMEA • Σπασμοί : Θειικό μαγνήσιο
RΚαταστάσεις • Καταστάσεις με υψηλή ρενίνη: Κακοήθης υπέρταση • Καταστάσεις με μέση πρός υψηλή ρενίνη: Ετερόπλευρη νεφραγγειακή υπέρταση Νεφρική αγγειίτις (σκληρόδερμα, ΣΕΛ, πολυαρτηριίτις) Νεφρικό τραύμα Όγκοι εκκρίνοντες ρενίνη Αδρενεργικές κρίσεις (φαιο, κόκα,κλονιδίνη-mDOPA(-)) • Πιθανα μέση-υψηλή ρενίνη (PRA0.65 ng/ml/h) Υπερτασική εγκεφαλοπάθεια Υπερταση με εγκεφαλική αιμορραγία ή ΑΕΕ Υπερταση με πνευμονικό οίδημα, ΟΕΜ,ή αστ. στηθάγχη Διαχωριστικό ανεύρυσμα –Περιεγχειρητική υπέρταση
Υπερφόρτιση άλατος,χαμηλής ρενίνης καταστάσεις (PRA< 0.65 ng/ml/h) Οξεία σωληναριακή νέκρωση Οξεία σπειραματονεφρίτις Απόφραξη ουροφόρων οδών Πρωτοπαθής αλδοστερονισμός Χαμηλής ρενίνης ιδιοπαθής υπέρταση Προεκλαμψία-εκλαμψία (PRA~1ng/ml/h, ενώ σε φυσιολογική εγκυμοσύνη είναι 6-10ng/ml/h) V Καταστάσεις
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΒΗΜΑ-ΒΗΜΑ Διαχωριστικό Ανεύρυσμα B-Βlocker K,Na,Ca,U,Cr.,PRA Ακ/φία,ΗΚΓ,Κατεχ/νες • ΑΜΕΑ Νεφρι(αγγεια)κή,Φαιοχρ/κύτωμα • a-Blocker Φαιοχ/μα, Ρενίνη • Λαμπεταλόλη Ρενίνη,Φαιοχ/μα,αλκοόλ • Φουροσεμίδη Ρενίνη,Νεφρικήνόσος,CHF • Κλονιδίνη Κλονιδίνη,Αλκοόλ (-) Δ.Δ ΦΑΡΜΑΚΟ ΑΠ
ΥΠΟΓΛΩΣΣΙΑ ΝΙΦΕΔΙΠΙΝΗ : Η «ΚΑΡΑΜΕΛΑ» ΤΩΝ ΕΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ • Δεν διαφέρει από την PER OS χορήγηση . • Δεν αποροφάται αμέσως υπογλωσσίως αλλά χρειάζονται τουλάχιστον 10 min για τα αρχικά αποτελέσματα. • Το μέγιστο αποτέλεσμα 30-40 min • Απελευθέρωση κατεχολαμινών • Η πτώση της ΑΠ απρόβλεπτη, ποικίλουσα και όχι εύκολα αναστρέψιμη.
ΥΠΟΓΛΩΣΣΙΑ ΝΙΦΕΔΙΠΙΝΗ: Η «ΚΑΡΑΜΕΛΑ» ΤΩΝ ΕΙ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΙΙ • Φαινόμενο υποκλοπής • Προβληματική χορήγηση : α)Στένωση καρωτίδων β)Έμφραγμα μυοκαρδίου γ)LVH με μικρή κοιλότητα αριστερής κοιλίας.
SHOULD A MORATORIUM BE PLACED ON SUBLINGUAL NIFEDIPINE CAPSULES GIVEN FOR HTN EMERGENCIES AND PSEUDOEMERGENCIES ? “Given the seriousness of the reported adverse events and the lack of any clinical documentation attesting to a benefit,the use of Nifedipine caps should be abandoned”. E.Grossman et.alJAMA 1996 ; 276:1328-31
ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΕΣ «ΚΡΙΣΕΙΣ» • 6 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ • 196 «ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ» • 88 ( 45%) <180/100 mmHg • 82 ( 42%) 180-200/100-120 mmHg • 25 ( 13%) >220/120 mmHg • 5 (2.5%) ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΕΓΚΕΦΑΛΟΠΑΘΕΙΑ(εισαγωγή)
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ «ΚΡΙΣΕΩΝ» η=196 • 143 (73%) ΝΙΦΕΔΙΠΙΝΗ ( 5-10 mg ) • 82 (42%) ΦΟΥΡΟΣΕΜΙΔΗ ( i.v, i.m, p.o ) • 19(10%) ΚΛΟΝΙΔΙΝΗ ( p.o, i.v ) • 18(9%) ΑΜΕΑ ( p.o, Υπογλωσσιως ) • 68 (35%) ΝΙΦΕΔΙΠΙΝΗ + ΦΟΥΡΟΣΕΜΙΔΗ • 6 (3%) ΑΜΕΑ + ΦΟΥΡΟΣΕΜΙΔΗ • 8 (4%) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ – ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΑΓΩΓΗΣ , ΕΝΑΡΞΗ ΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ • Δυστυχώς οι κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπιση της υπερτασικής κρίσης, αλλά ακόμα και για την ίδια αναγνώριση και διάγνωση της πιθανά αγνοούνται ή εκούσια (?) δεν ακολουθούνται από την πλειονότητα των ΕΙ επειγόντων περιστατικών. • Η υπογλώσσια Νιφεδιπίνη ενώ ρητά απαγορεύεται, αντίθετα δίδεται σαν «καραμέλα» επί δικαίων και αδίκων. • Η Ομάδα Εργασίας Υπέρτασης της ΕΚΕ έχει ευθύνη και υποχρέωση να βελτιώσει την αντιμετώπιση της υπερτ/κής κρίσης στην Ελλάδα