SEN I CZUWANIE

1. SEN I CZUWANIE NEUROFIZJOLOGIA

2. Sen i Czuwanie U ludzi dorosłych występują cyklicznie w ciągu doby dwa podstawowe stany fizjologiczne : SEN i CZUWANIE

3. SEN I CZUWANIE • Około 2/3 doby przypada naczuwanie. • Około 1/3 doby przypada na sen.

4. SEN I CZUWANIE • CZUWANIE ( wakefulness) jest to stan aktywności układu somatycznego. • SEN (sleep) jest to stan spoczynku dla układu somatycznego.

5. SEN I CZUWANIE W czasie snu dochodzi do zmian w czynności układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, trawiennego i gruczołów dokrewnych.

6. SEN I CZUWANIE W procesie snu i czuwania uczestniczą substancje chemiczne tzw. CZYNNIKI SNU i CZUWANIA. Do czynników snu i czuwania zalicza się substancje chemiczne powstające zarówno w mózgowiu, jak i na obwodzie i wraz z krwią dopływające do mózgowia.

7. SEN I CZUWANIE Czynników snu (sleep factors) jest ponad dwadzieścia. Czynniki snu to min.: melatonina-wydzielana w ciemności z szyszynki do krwi, GABA czyli kwas gamma - aminomasłowy, transmiter interneuronów hamujących, interleukina wytwarzana przez komórki glejowe w mózgowiu.

8. SEN I CZUWANIE W procesie zasypiania oddziaływanie czynników snu przeważa nad czynnikami czuwania, następuje tłumienie aferentnej impulsacji przewodzonej przez układ siatkowaty wstępujący pobudzający-RAS i człowek zasypia.

9. SEN I CZUWANIE W czasie 7-8 – godzinnego snu nocnego zostaje zmetabolizowany nadmiar czynników snu w mózgowiu i poza nim –człowiek budzi się.

10. SEN I CZUWANIE Istnieje zależność pomiędzy regulacją temperatury ciała i snem. We śnie temperatura ciała stopniowo obniża się o około 0,6°C, aby przed przebudzeniem wzrosnąć.

11. SEN I CZUWANIE Czynność bioelektryczna mózgu charakterystyczna dla stanu czuwania zmienia się po zaśnięciu oraz w czasie trwania snu nocnego. Podczas snu nocnego czynność bioelektryczna mózgu zmienia się w sposób typowy co pozwala podzielić sen na fazy i stadia.

12. CZUWANIE CZUWANIE (wakefulness)- charakteryzuje się występowaniem w EKG fal alpha i beta u ludzi pozostających w spoczynku i z zamkniętymi powiekami.

13. SEN SEN dzieli się na dwie fazy:1. sen o wolnych ruchach gałek ocznych (NREM) 2.sen o szybkich ruchach gałek ocznych (REM)

14. FAZA NREM • W pierwszym stadium NREM, w czasie zasypiania zanikają fale alpha, pojawiają się fale o małej amplitudzie i częstotliwości od 6 do 7 Hz. • Stadium 1-NREM nie przekracza 5% całego czasu przypadającego na sen nocny.

15. FAZA NREM • W drugim stadium NREM amplituda fal nieco się podwyższa i od czasu do czasu pojawiają się skupienia ostrych fal o częstotliwości od 12 do 14 Hz i amplitudzie do 50 µV tworzące tzw. wrzeciona senne , zwane również FALAMI SIGMA, oraz zespoły fali ostrej z falą wolną tzw. zespoły K. • Stadium 2-NREM zajmuje łącznie ok.50-55%, czasu przypadającego na sen nocny.

16. FAZA NREM • W stadium 3-NREM występują fale o wyższej amplitudzie niż 75µV i o częstotliwości poniżej 2Hz. • Fale te zajmują do 50% snu nocnego.

17. FAZA NREM • W stadium 4-NREM fale o wyższej amplitudzie niż 75µV i o częstotliwości poniżej 2Hz zajmują ponad 50% analizowanego elektroencefalogramu . • Stadium 3 i stadium 4 NREM są nazywane snem DELTA – dominują w pierwszych godzinach snu.

18. FAZA NREM • Na sen o wolnych ruchach gałek ocznych przypada od 70 do 80% całkowitego czasu snu nocnego TSN. • W czasie tej fazy snu znacznie zmniejsza się aktywność bioelektryczna neuronów adrenergicznych, serotoninoergicznych i histaminoergicznych w obrębie pnia mózgu. • Umożliwia to krążenie impulsów nerwowych pomiędzy wzgórzem a korą mózgu.

19. FAZA NREM • Sen ten wiąże się z występowaniem jednego z czynników snu w płynie mózgowo- rdzeniowym wypełniającym komory mózgu tj. peptydu wywołującego sen delta.

20. FAZA REM • W czasie 8- godzinnego snu występuje kilka razy, zazwyczaj od 4-6, faza snu o szybkich ruchach gałek ocznych (REM). • Każdorazowo faza REM trwa kilkanaście do kilkudziesięciu minut.

21. FAZA REM • Szybkim ruchom gałek ocznych towarzyszy zmniejszone napięcie mięśni szkieletowych , ruchy żuchwy oraz desynchronizacja czynności bioelektrycznej kory mózgu. • Faza snu REM zajmuje łącznie 20-30% całkowitego czasu snu nocnego .

22. FAZA REM • REM związana jest z aktywnością neuronów mostu. • W czasie REM stwierdzono największy przepływ krwi przez tętnice środkowe mózgu, przyśpieszenie częstości skurczów serca i inne objawy wyzwalane za pośrednictwem autonomicznego układu nerwowego. • Aktywność neuronów adrenergicznych, serotoninoergicznych i histaminoergicznych jest całkowicie stłumiona.

23. ELEKTROENCEFALOGRAM opisuje aktywność bioelektryczność mózgu.

24. ELEKTROENCEFALOGRAM • EEG może być zapisywane za pomocą: • Elektrod umieszczanych na skórze głowy • Elektrod umieszczonych na powierzchni mózgowia (opona miękka).

25. ELEKTROENCEFALOGRAM • Zapisy EEG mogą być jednobiegunowe lub dwubiegunowe. • Zapis jednobiegunowy pokazuje różnicę potencjału występującego pomiędzy elektrodą korową i elektrodą teoretycznie obojętną przystawioną do części ciała odległej od kory mózgu. • Zapis dwubiegunowy pokazuje wahania potencjału elektrycznego pomiędzy dwiema elektrodami korowymi.

26. EKEKTROENCEFALOGRAM • Kliniczne zastosowanie EEG: • Pomoc w lokalizacji procesu patologicznego. • Zdiagnozowanie i zlokalizowanie krwiaków podtwardówkowych. • Zlokalizowanie ogniska padaczkowego.

27. ZABURZENIA SNU BEZSENNOŚĆ to subiektywny stan występowania niewystarczającego lub nieregenerującego snu pomimo obiektywnych warunków sprzyjających dla snu.

28. ZABURZENIA SNU • LUNATYZM (somnambulizm) i MOCZENE NOCNE występują w czasie NREM lub w czasie budzenia się . • Nie są związane z REM. • Częściej występuje u dzieci, najczęściej u chłopców. • Lunatyzm może trwać kilka minut. Lunatyk chodzi z otwartymi oczami w czasie snu a po obudzeniu nic nie pamięta.

29. ZABURZENIA SNU • NARKOLEPSJA jest chorobą o nieznanej przyczynie w której istnieje nieodparte pragnienie snu w ciągu codziennej aktywności.

30. SEN I CZUWANIE

31. SEN I CZUWANIE