بررسي ميزان فراواني حمله كوسه ‌ درخليج فارس و تأثير آن بر مأموريتهاي دريايي

2. بررسي ميزان فراواني حمله كوسه‌درخليج فارس و تأثير آن بر مأموريتهاي دريايي همراه با پروتكلهاي امداد و نجات مصدومان محمد نوبخت مركز پژوهشهاي طب دريا فرماندهي بهداري نيروي دريايي سپاه marinemedicine@gmail.com

3. آغاز سخن • «كوسه» ؛ «وحشت آبهاي گرم» • چه بسيار القابي كه نصيبش نكرده اند . • و چه بسيار مقاله ها، فيلمها و داستانها كه درباره اش نساخته اند و ننوشته‌اند. • شايد هيچ گونه جانوري از ما قبل تاريخ تا كنون اين همه مورد بي مهري انسان و بدنامي نبوده است. • چه از آن دوران كه به حكم غريزه اش او را كيفر مي دادند و چه به اين دوران كه از براي غريزه انسان دو پا صيد مي شود. • چه به آن دوران كه گوشتش به خورد سگ سانان مي رفت و چه به اين دوران كه از صيد ضمني به صيد هدف تبديل گرديده است. • آيا تعداد مرگ و مير ناشي از سگ گزيدگي بيشتر است يا كوسه گزيدگي؟ • آيا بيشتر او را كشته ايم يا او ما را ؟

4. كوسـه • از دسته ماهی های غضروفی بوده ، انواع بسیار متنوعی دارند . • نخستين ثبتکوسه گزيدگي به سال 1965 باز مي گردد . • عموماً تنهازی بوده ، به تنهایی حمله می کنند اما با هم می خورند ! • حس بويايي تحسين برانگيزي دارند. • حس بينايي در آنها بسيار ضعيفي است . از اين رو طعمه را در ضد نور قرار مي‌دهند. • داراي قدرت شنوايي بالايي هستند. • در حمله سريع و بي مهابا و مصالحه ناپذيرند • قادرند لرزش‌هايي با فركانس پايين (مثل حركت يك ماهي زخمي) را تشخيص دهند. • در خليج فارس و جزاير آن داراي نامهاي متفاوت: در هرمزگان به آن كولي، در خوزستان به آن بمبك، و در ديگر جزاير خليج فارس ، وي را جَرجور و قرش نيز مي نامند. مانند كولي گاو يا كولي كر يا كولي سلخ ، كولي لم لم ، كولي گربه ، كولي سيف و...

5. اهداف طرح • آشنايي با كوسه‌ها ( اقليم‌شناسي، رفتار‌شناسي، آسيب‌شناسي، پيشگيري و امداد) • تعيين ميزان برخورد افراد با كوسه ها در منطقه خليج فارس. • تعيين نوع و ميزان آسيب وارده به علت حمله كوسه ها در منطقه خليج فارس. • تعيين ميزان تاثيري كه حمله كوسه به ماموريت محوله برعهده غواص مي‌گذارد. • تعيين پروتكلهاي امداد و نجات و درمان مصدومان روش تحقيق • مطالعه اطلاعات موجود در مراكز معتبر دريايي وزارت بهداشت • مصاحبه با دريانوردان و ساكنين در سواحل خليج فارس. • مصاحبه با تعدادي از غواصان و كادر درماني در سواحل خليج فارس. • مصاحبه با افرادي كه در منطقه خليج فارس با كوسه برخورد داشته اند. • تهيه آمار حمله كوسه ها در خليج فارس در سال و مقايسه آن با آمار آسيا و آمار جهاني.

7. يافتـه هاي تحقيق • بيشترين مكان زيست كوسه ها : در حد فاصل بوشهر و بندر دير در منطقه اي به نام رأس المطاف • آمارها نشان ميدهند كه ايران يكي از كشورهايي است كه بيشترين آسيب را در اثر حمله كوسه به ساحل نشينان و غواصها متحمل گرديده است. • در دهه 90 ميلادي ميلادي حدود 133 مورد حمله كوسه در آسيا رخ داده است كه سهم ايران حدود 23 مورد بوده كه 8 مورد آنها منجر به مرگ شده است. • ميزان حمله و مرگ و مير ناشي از حمله كوسه ها در دنيا و منطقه خليج فارس در سالهاي اخير رو به تزايد است. در سال 2008 ميلادي حدود 85 مورد حمله كوسه در جهان (عموما خليج سانفرانسيسكو) رخ داده كه از اين تعداد 12 مورد منجر به مرگ شده است. • در جهان كوسه ها سالانه حدود 100 – 70 مورد حمله به غواصان انجام مي دهند كه از اين ميان 15 – 10 مورد منجر به مرگ مي شود. سهم ايران بين 0 تا 1% آمار جهاني است. • كوسه هاي حمله كننده در منطقه خليج فارس طولي معادل 2 متر يا بيشتر داشته اند. • حمله كوسه ها در منطقه خليج فارس بيشتر در عمق 2 تا0.5 متري رخ مي]دهد. • سن قربانيان حمله كوسه ها بيشتر بين 30 – 20 سال سن بوده است. • زمان حمله كوسه ها بيشتر بين 10–6 ظهر و 16 – 14 بعدازظهر بوده است. • بيشترين حمله كوسه ها در آبهايي با دمايي بين 17 – 16 درجه سانتيگراد داشته اند رخ داده است.

8. گاو كوسه كوسه ‌نوك‌تيز كوسه ببري كوسه ‌چانه‌سفيد كوسه لب چاك كوسه وحشي يا كوسه سفيد كوسـه هاي داراي سابقه حمله به انسان در خليج فارس

9. يافتـه هاي تحقيق بيشترين احتمال حمله حمله محتمل مناطق پرخطر در خليج فارس به لحاظ احتمال كوسه گزيدگي

10. يافتـه هاي تحقيق فراواني حمله كوسه به غواصان بر اساس متغير فاصله از ساحل

11. يافتـه هاي تحقيق فراواني حمله كوسه بر اساس متغير اندازه جانور

12. يافتـه هاي تحقيق فراواني حمله كوسه بر اساس متغير گونه جانور

13. يافتـه هاي تحقيق فراواني حمله كوسه به غواصان بر اساس عمق

14. اقليم شناسي كوسه‌ها • زندگي در آبهاي گرم • در آبهاي نه چندان عميق • در آبهاي كدر و داراي ذرات معلق • در حاشيه ساحل بنادر • تقريباً دريايي در جهان نيست كه عاري از كوسه‌ها باشد.

15. رفتار شناسي حمله • گردش ظاهراً بي هدف در اطراف طعمه (پرسه زدن) • گردش دايره وار درمحور داوير متحدالمركز • قطع گردش و حمله برق آسا به مركز دايره (طعمه) • يكبار گاز گرفتن و رها كردن • هدايت طعمه به موقعيت ضد نور • هدايت صيد به قسمت انهايي آرواره كه قدرت بيشتري دارد • قرار گرفتن طعمه در نقطه كور ، درست در لحظه گاز گرفته شدن • بسته شدن چشم كوسه در لحظه گار گرفتن • حمله نهايي در سه شكل : موازي سطح آب • از عمق به سطح • پرتاب از آب به بيرون تا ارتفاع چند متر

16. رفتار شناسي حمله

17. رفتار شناسي حمله

18. آيا حمله كوسه به انسان ناشي از يك سوء تفاهم است ؟

19. پشگيري • جلوگيري از خونريزي در آب به هر روش ممكن • عدم ايجاد سروصدا و ارتعاش ناشي از ترس در آب • عدم ادرار در آب • پرهیز از شنا در آب های کم عمق كدر و دارای دید کم • عدم شنا در حوالي کانال های دفع فاضلاب يا پسماندهاي ناشي از تميز كردن ماهي و ميگو • عدم شنا در ساعت نخستين صبح و دم غروب و اقدام به شنا يا غواصي گروهي • استفاده از تفنگ های الکتریکی، میله های دور کننده، دارت های Co2 • بهترين راه فراري دادن كوسه‌ها رها كردن حبابهاي درشت هوا در مقابل چشمها و آبششهاي آنهاست. • مي‌توان جهت منصرف كردن كوسه ها از امواج راديويي خاص دور كننده كوسه استفاده كرد و يا مي‌توان از امواجي استفاده كرد كه كوسه را فريب دهد. )احتمال رديابي امواج توسط دشمن)

20. پشگيري • استفاده از مواد شيميايي خاص كه حس بويايي حيوان را مختل مي كند (در مواردي كه خطر رديابي توسط دشمن زياد است مي‌توان از مواد شيميايي مختل كننده يا فريب دهنده حس بويايي كوسه استفاده كرد) • پرهیز از انفجار در زیر آب، • پرهيز از ماهیگیری و پوست کندن ماهی در لبه عرشه هاي كوتاه • در صورت مواجهه با کوسه تا بستر دریا پایین رفته و موقعيت ضد نور قرار نگيريد. • در پشت صخره ها پناه گرفت و سريع از قلمرو حیوان خارج شويد • شناساندن انواع كوسه ها به غواصان رزمنده • آموزش جلوگيري از ترس و توهم در غواصي

21. نوع آسيبهاي احتمالي ناشی از گزش جانور ناشی از برخورد با پوست شاخی شده جانور. کوسه گزيدگي خصوصیت دندانهای کوسه قدرت فک کوسه

22. نوع آسيبهاي احتمالي

23. امداد مصدومان • در اکثر موارد کوسه گرفتگی با خونریزی شدید همراه است. با هر وسیله ممکن جلوی خونریزی را بگیرید . • استفاده از رگبند به عنوان آخرین راه چاره • شل کردن رگبند می تواند باعث آزاد شدن توکسین و شوک شود. • راه تنفسی را باز نگدارید . • مانع شوک شوید . • مایعات را از راه دهان به مصدوم ندهید . • عضو قطع شده را با شرایط فیزیولوژیک (شرايط خنك و در سرم فیزیولوژیک) همراه بیمار اعزام کنید.

24. كوسـه درمان مصدومان • استفاده از مسکن در دز پایین در صورتی که وضعیت قلبی بیمار مناسب باشد. • دندان از جنس غضروف است و در تصویر پرتونگاری دیده نمی شود. • توجه نمایید که به دلیل آزاد شدن میوگلوبین از ماهیچه پاره شده کار کلیه‌ها مختل شده و ادرار خاکستری می شود • سرم ضد کزار حتما تجویز شد • درمان آنتی بیوتیک برای عفونتهای ثانویه کلستریدیومی و ویبرو • افزایش فشار سرخرگی در صورت نیاز • جراحی ، درمان با اکسژن پرفشار ، پیوند اعضا

25. از توجه شما متشكرم