320 likes | 779 Views
Berie foar it Frysk 1984-2011. Bydrage ta de skiedskriuwing fan it Berie op 24 maart 2011 Alex Riemersma. Gerard van Rijn Hisse de Vries Tom Dijkstra Jan Kuperus Annemarie Jorritsma Minke van der Ploeg Luit Eringa Nynke Stellingsma J. Rouwé-Danes. Andries Postma Jouke van Dijk
E N D
Berie foar it Frysk 1984-2011 Bydrage ta de skiedskriuwing fan it Berie op 24 maart 2011 Alex Riemersma
Gerard van Rijn Hisse de Vries Tom Dijkstra Jan Kuperus Annemarie Jorritsma Minke van der Ploeg Luit Eringa Nynke Stellingsma J. Rouwé-Danes Andries Postma Jouke van Dijk Minne Dijkstra Theun Meestringa Mijnte Kamminga Anne Piebenga Rein Tolsma Wim Meester Tom van der Meulen (w) Berie-leden
Jan Kersbergen Syp Wynia Bert Kuiper Peter van den Bergh Wiebe Wieling Yep Ypma Margreet Lazonder Sikko de Jong (w) Tine Douma-Foppema Annet van der Hoek Douwe Hoekstra Hink van Houten Henk Vriesema Hedzer Klarenbeek (f) Jan Oudeboon (w) Berie-leden
Berie-stazjêres / trainees • Jan Stap - advertinsjes • Hans Faber - gemeenten • Henriëtte Hoog - sûnenssoarch • Hein Walsweer - authentieke akten • Geeske Bies - draachflak • Egbert de Vries - famyljeberjochten • Durk Krol - gemeenten
Skriuwer Auke van der Goot Alex Riemersma Johanneke Krolis Gosta Jellema Sytske de Jong Martha Kuitert Richt Sterk Buro-siktaresse Itty Sluis-Nijdam Geeske Bies Nynke de Vries Sjoerdina Pol Henny Bosma Berie-skriuwerskip
Berie-tema’s • Draachflakferbreedzjen • Maatskiplik libben • Ekonomysk libben • Media • Oerheid • Rjochtspraak • Underwiis
Begjintiid 1984 - 1990 • Oprjochting 1984 • Fan Geunst nei Rjocht (1983; 1985): “Lykweardigens en lykberjochtiging” • (mislearre) Commissie Friese Taal • Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur (1989) • Rapport: Lykberjochtiging en it Frysk
Parallel: PKF-ûnderwiis • 1986 – 1990 • Frysk yn it ûnderwiis • Foarsitter: M.A.H. Andela-Baur • Skriuwer: A.M.J. Riemersma • Wapenfeiten:- Amendemint Fries in speciaal onderwijs- Steatssiktaris N. Ginjaar-Maas: “Het Fries is wel een heel erg moeilijke taal”
Trochwurking PKF-ûnderwiis Dissertaasje Sikko de Jong & Alex Riemersma Promotor Guus Extra Tilburg 1994
Trochwurking PKF-ûnderwiis Dissertaasje Jehannes Ytsma Promotor Guus Extra Tilburg 1995
Nij Berie foar it Frysk 1990 • De facto fúzje mei PKF-ûnderwiis • Foarsitter prof.dr. L.H. Mulder • Vice-foarsitter M.A.H. Andela-Baur • Yntegraasje Frysk yn it iepenbiere en maatskiplike libben • Utstellen foar ûndersyk • Omtinken relaasje Fryske-taalbelied en regionale ekonomy
Taalbelied en ekonomy • 1992: Krystkongres reklame-uterings • 1995: Forum Conference mei Walesmei bedriuwsbesite Philips • Stúdzjedei oer reklame > stimmebank • Telle fan advertinsjes:- famyljeberjochten as utering fan taalwil- kommersjele advertinsjes
Diss. Ab van Langevelde Promotores Piet Pellenbarg & Henk Geertsema Groningen 1999 - bedriuwsnammen- ynterne en eksterne kommunikaasje- fraachpetearen ûndernimmers
Taalbelied en sûnenssoarch • 1992: Rapport Om reden fan sûnenssikehûs: ferwachtings pasjinten en gedrach dokters en ferpleechkundigen • Trochwurking advys yn:- Afûk-projekten yn âldereintehuzen- Wet Maatschappelijke Ondersteuning
Taalbelied en Oerheid • Desintralisaasje fan foech • Mienskiplike ferantwurdlikheid ryk en provinsje: Hânfest & BFTK • Mienskiplike ferantwurdlikheid provinsje en gemeenten:- ûndersiken en advizen- menu-systeem gemeentlik taalbelied • Trochwurking yn stúdzjedagen
Dissertaasje Durk Gorter 1993 Promotor Tony Feitsma UvA
Taalbelied en Oerheid • 1993: Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer – Advys ta struktuer Hânfest(6 domeinen; 48 maatregels) • Trochwurking advys yn BFTK 2001-2010(108 maatregels) • 2001: BFTK – Advys ta heger ambysjenivo en ta sterkere rezjy op útfiering(yn oansluting op Hânfestrapportaazje)
Frysk yn rjochtsferkear 1992: Rykskommisje 1997: Wet Fries in het rechtsverkeer:- skriftlik Frysk tastien- akten boargerlike stân & trouboekjeyn beide talen 2000: Nederlands – FriesJuridisch Woordenboek
Houlikstaspraken Littenseradiel 73%
Taalbelied en Underwiis • 1993: Frysk yn de basisfoarming • Maatwurk-advys: parsjele ûntheffing mei differinsjaasje en groei-mooglikheid • Ympuls learkrêften Frysk f.û.:- OCW-jild foar ekstra oplieding twaddegraads foech Frysk • Kearndoelen, kontinuiteit en kwaliteit
Fryske taal ynternasjonaal • 1981: EP- Resolúsje Arfé > EBLUL / EBLT • 1987: Resolúsje Kuijpers > Mercator
Berie ynternasjonaal 2006-2008 : Network Language Boards Fanôf 2009: Network to Promote Linguistic Diversity:- Regionale oerheden- NGO’s
Fryske taal ynternasjonaal • 1992: Europeesk Hânfest tekst klear • 1998: Europeesk Hânfest yn wurking • 1998: Konsultatyf Orgaan • 2007: Congress of Local and Regional Authorities (Ried fan Europa) > • Stúdzje Mercator: Development of Minimum Standards for Education in Regional and Minority Languages
Tankewol • Eskerrik asko • Köszönöm • Grazia • Mercé plan • Dankscheen • Graciis • Kiitos • Diolch • Dz'akuju so • Hvala • Merci • Mange Takk • Trugarez • Multumesc